BRIEVEN VAN EEN
BRABANTSCHEN BOER
DE EEMLANDEU
HOOVER TEGEN 'T FRANSCHE VOORSTEL
BIJKANTOOR
SOESTERKWARTIER
SOESTERWEG 107
Maandag 8 Februari 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a
3Ge Jaaroann Mo. 189
POGING TOT VERMIJDING
VAN ONTWAPENING
Tegen Duitschland gericht
BECHSTEIN PIANO'S
Fa. R. van den Burg
Licht op
5 uur 22 min.
L.J. LUYCX ZOON
BUIKBANDEN
JOH. DE HËER
Piano's Orgels, Radio
ABONNEMENTSPRIJS J «r*» voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
week (met gratia verzekering tegen ongelukken' f 0.171/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 1-. Afzonderlijke nummers f 0.05-
POSTREKENING 47910 TELFFOON 1NTERC. 51J
PRIJS OER AOVERTENTIEN van I—regels f 1.05 met inbegrip van eco bewijsnummer
elke regel meer f0-25 Llefdadigheid.vadvertcnticn voorde
bclft van den prijs. - Kleine Advertentlin ..KEITJES bij vooruitbetaling I5 regelt
50 «rat. elke regei meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra I 0.05
De „staatsgreep" der Litau-
sche machthebbers.
Enkele* dagen geleden heeft de Litausche
regeering fe Berlijn officieel lal en verkla
ren, dat er geen woonl waar was van do
beweringen, als. zon zij een-„Putsch" in 't
Mcihëllaiid voorbereiden. Ook de Fr. Ztg.
is van oordeel, dat heigeen in Memel .is
geschied, geen „Putsch" is:van oen inval
of een opstand van gewapende Litausche
henden, zoonis negen jaren' geleden ge
schiedde, toen zij en dit werd stilzwij
gend geduld door de „geallieerde"■mogend
heden hel Memel land overvielen en het
onder Lilausch beheer brachten, is lot .dus
ver geen sprake. Niettemin is het een daad
van, geweld; waartoe de Litausche gouver
neur Merkys op bevel der regeéring in
Kofno te Memel is overgegaan. Hij heeft
den presidentvan bet Memellandsche di
rectorium, Bottelier, omdat deze weigerde
te voldoen aan gijn aansporing om af te
treden,, kort. cn bondig laten arresteeren
en wegvoeren, door Litausche officieren,
hoewel Bottelier, hetgeen het statuut in
zake 't Mqmelland als voorwaarde stelt
het vertrouwen, genoot van den Memel
laiidsehen landdag. Dit is stellig een een
zijdige en gewelddadige oplossing van een
geschil, dat door een hooger forpm in
dit geval door den Volkenbond opgelost
zou moeten worden. De Volkenbond toch
is'dc schepper van hot Meraelstatuut.
De Fr. Ztg. wil niet. bij voorbaat bewe
ren. dat liet Memelland, welks onvriende
lijke. gezindheid, jegens- den: staatLitaucn
men' dmredenen van natüönalen, culturee-
len cn -.politicken - aard volkomen begrij
pen kan,' 'in alle opzichten geheel ge
lijk heeft. Er zijn zaken, waarover 'men
twisten kam omdat het Memelstatuut niet
met betrekking tot elk détail een duidelijk
antwoord geeft, liet Memelland is cöhter
op binncnlarjdsch politiek gebied autonoom
en een eenzijdige beschikking der Litnu
sche regeering legen autonome organen
is in elk geval een eigenmachtigheid, die
wel in de Groot-Li tausche lijn ligt, maar
nu niet bepaald blijk geeft van goeden wil.
De aanleiding van liet geschil, waarvan
dc diepere oorzaak is te zoeken in de ont
stemming dór Dpitschc Memellanders, om
dat .de Groot:Lituuérs en de regcerlng te
Kofno inlijvingsaspiratiqs koesteren, is een
reis van een Memellandsche landbouwor
ganisatic opdér leiding van Bottelier, den
president vaTt'-~'t directorium, naar Bcrlijii,
zonder dat men de regeering te Kofno er-
loii had verwittigd. Het doel der reis was
van Berlijn te verkrijgen, dal. landbouwpro
ducten uit het Memelland in Duitschland
werden ingevoerd, dus een economische aan
gelegenheid. die .stellig niet de Lilausclie
belangen in het gedrang bracht. Men kan
er aan twijfelen, of het correct was de ri-
geering te Kofno cr buiten te laten, maar
wellicht heeft men ervan afgezien Kofno
in fe lichten, omdat men in Memel de Li
tausche xegeering te goed kende dan dat
men kon aannemen, dat deze.de reis zou
goedkeuren. Hoe dit ook zij, het optreden
van het Memellandsche directorium was
voor de rege.ering to Kofno een gretig aan
gegrepen aanleiding om tusschenbeidc te
komen.
D<* gouverneur, Merkys, beweert nu, dat
de presideijt- van het directorium niet al-
I liet vertrouwen van den landdag,
n. r ook van den gouverneur moet heb
ben. waaruit zd. volgt-, dat hij het recht
had Butcher af te zetten. Hot. Memelland
sche statuut bevat echter dienaangaande
geen duidelijke bepalingen; van Duitsche
zijde is men dan ook de opvatting toege
daan, dat Merkys! optreden uit dezen
hoofde eiken juridischcn grondslag mist.
Volgens de Fr. Ztg. is het cr Litatuen
om tedoen het conflict tc verscherpen;
men bruskeert den landdag om dezen tot
onbezonnenheden te verleiden en hom
daarna tc ontbinden. Of .werkelijk bij nie.u-
\ve verkiezingen de Lilaucrs .in hét over
wegend Duitsche. land zoo in aantal zullen
toenemen, dat zij een Litauscb georiën
teerd directorium kunnen vormen, is on
waarschijnlijk, tenzij de Litausche regoc-
ring,. eveneens door geweldmiddclen-, dus
op onzuivere wijze, de verkiezingen beïn
vloedt. Den Lilaucrs gaat do Litauiseermg
van het land Ie langzaam; zij willen het
proces verhaasten. Ojidertusscheh is ei nog
de Volkenbond, die ook een woordje heeft
mee te spreken.
Wash i n g t o n, 6 Febr. V. D.) Van w el -
ingelichte zijde wordt medegedeeld, dat
president Hoover de Amnrlkaanscbe dele-
gatit' tv Gênóvë opdracht zal geven, 'z-icli
te. verzotten tegen liet Fransche voorstel
tot vorming van een internationaal politie
lener. Men zoekt in dit voorstel een poging,
om ontwapening of ingrijpende beperking
te vermijden. Naar men zegt, heeft het in
dienen van het voorstel door Tardieu geen
verrassing gewekt tc Washington, aange
zien men daar ccn dergelijk plan verwacht
te.'
In een interview noemde senator Borah
het Frunscho voorstel een poging om Euro
pa een dwangbuis aan te leggen. Ilot voor
stel vloeide naar zijn meening logisch
voort uit het verdrag van Versailles en
de andere vredesverdragen, die noch op
eerlijkheid, noch op gerechtigheid zijn ge
baseerd. en slechts door geweld kunnen
worden .gehandhaafd. Door hun voorstel
willen de Franschcn den status quo hand
haven. Ook- senator Borah gelooft niet, dat
vele regeeringoii bet Fransche voorstel zul
len steunen
Heeft hét Fransche voorste)
een nltimatief karakter?
Pertinax is. van mcening, dat men zich
over het lot van het Fransche plan geen
illusies moet maken. Het indienen ervan
acht hij echter een zeer nuttigen stap. In
de Daily Telegraph schrijft hij, dat de
Fransche delegatie instructie zou hebben,
wanneer het voorste! zou worden afgewe
zen, te verklaren, dat het Fransche leger
de marine en de Fransche luchtmacht on
der de huidige omstandigheden niet doo»-
internationale overeenkomsten gestabili
seerd kan worden
Grootscheepsche ontwapeuïngs-
betooging. Opzienbarende
verklaringen van Vandervelde.
Genêve, 6 F ebr. (V. D.) De zitting der
ontwapeningsconferentie van heden had
het karakter van een betooging der groolp
internationale bonden en organisaties voor
ontwapening.
Aan het woord kwamen vertegenwoordi
gers van dc internationale vrouwenvereeni
gingen, van de internationale kerkelijke or
ganjsatiës, van dc studentenbonden, dc int
soc. arbeiders en den wereldbond van vol-
kcnbondsliga's.
Eén delegatie van verscheidene bonder
dén rouwen betrad in gcslqfcn marscli
colonne de zaal en groepeerde zich om dcD
voorzitter heen
De presidente, van dc internationale wo
reldvrouwenbondón, Mary Dingman, sprak
uit naam van 45 millioen vrouwen uit 50
landen, die in 50 international vrouwen
organisaties aaneengesloten achter haar
stonden.
Uit naam van dc internationale kerko
lijke organisaties sprak de secrotaris-gc
no.raal Muller.
Groot opzien werd gebaard door de ver.
klaringen van den vroegerön Belgischen
minister-president, Emile Y'ariderVelde, als
voorzitter vari de socialistische arbeiders-
Internationale, wiens opvattingen op prin-
cipieele punten-.in overeenstemming zijn
mét het Duitsche standpunt.
Ilij zette uiteen, dat een verdrag geslo
ten moest worden, dat onmiddellijk een
grootsche vermindering der legérs, van het
oorlogsmateriaal in alle vormen én dor mi
litaire uitgaven verzekert en dat leidt tot
volledige, algemoeno en gecontroleerde
ontwapening.
Verder eischte Vandervelde, dat de ver
klaring van Clcmenceau op de confercntip
van Versailles, waarbij de ontwapening
van Duitschland als eerste stap tot ccn
algemeene vermindering der bewapeningen
werd genoemd, tot werkelijkheid zou wor
den.
„Gelijkheid van rechten en
plichten."
Vandervelde verklaarde nog: het systeem
der ontwapening kan slechts gogrondvcst
Het ideaal van den waran muzieklief
hebber.
De vertegenwoordiger:
ARNH.STRAAT.
Voor het Soesterkwartier kun
nen abonnementen, adreswijzigin
gen en advertenties opgegeven
worden aan ons Bijkantoor:
worden op de gelijkheid der rechten en
I lichten. Niets zou voor den vrede verwer
pelijker zijn, dan de overwonnen volkeren
op den rluur volgens verschillend rocht te
willen behandelen.
Het internationale .socialisme eischt op
heffing van het onderscheid tusschen-over
winnaars on overwonnenen. Handhaving
van de opgedrongen ontwapening, maar
uitbreiding daarvan tot alle landen en ten
slotte een internationale controle.
Lord Robert Cecil luide toege
juicht. „Weg met de duik-
booten".
Onder stoi machtigen bijval van de zaal
betrad vervolgens lord Robert Cecil de
tribune, als voorzitter van den wereldbond
van Volkcnbondsligu's. Hij legde er onmid
dellijk reeds den nadruk op, dat hij niet
als vertegenwoordiger van de Engclschc re
geering sprak.
Ook hij eischte volledige gelijkberechti
ging voor allo mogendheden in dc ontwa-
pnningskwestie en opheffing van het on
derscheid tusschen overwinnaars en over
wonnenen, 25 vermindering van alle be
wapeningsuil gaven, algemeen verbod van
die wapenen, die door de overwinnende
mogendheden aan de overwonnen landen
verboden zijn, internationale controle over
de bewapeningen.
Met grooten nadruk eischic lord Robert
Cecil de volledige, afschaffing, der duik
booten, der hommen-eskaders, der tanks,
van de zware artillerie en van al de wa
pens,. die in toekomstige oorlogen van be
slissende waarde knnnen zijn.
Een incident.
Tijdens de zitting van heden is het nog
tot een incident gekomen, dat veel stof
opgewaaid heeft. De Belgische spreker.
Van der Velde, die sprak uit naam van de
S.A.I., zag zich gedwongen zijn redevoering
te onderbreken met de opmerking, dat hij
op uitdrukkelijk verzoek van het presidium
van dc conferentie helaas niet in staat was
een deel van de -door hem opgestelde ver
klaringen af te léggen. Hij zag zich ech
ter genoodzaakt do conferentie mede to
doelen, dat hij zijn redevoering reeds aan
de internationale pers had doen toekomen,
zoodat publicatie van dit gedeelte van zijn
redevoering niet inecr tc verhinderen was
COMMUNISTISCH COMPLOT IN
URUGUAY.
Montevideo, 8' Fcbr. (V.D.j De regee-
riiig heeft vijf militaire vliegtuigen, uitge
rust met machinegeweren oh hommen,
naar de 1 Noordelijke districten van Uru
guay gezonden in; verband met. een com
munistisch complot dat Maandag dreigde
uit te breken. De troepen in Montevideo
én Rivera zijn geconsigneerd. Er wordt een
heftige agitatie van dc extremisten gecon
stateerd. De bladen keuren dc maatregelen
der regeering goed.
DOOR A. A. L. GRAUMANS
Ulvenhout, 2 Februari 1932.
HET RAPPORT DER CONSULAIRE
COMMISSIE UIT SJANGHAI TE
GENEVE ONTVANGEN.
G e n v c, -7 Fcbr. (V. DJ Met Volken
bonds.secretariaat heeft heden het rapport
ontvangen van de consulaire commissie te
Sjanghai, die op verzoek van den. yolken-
hon cis raad ccn onderzoek haar den toestand
heeft ingesteld.
ARRESTATIE VAN RUSSISCHE WIT-
GARDISTEN TE WLADIWOSTOK.
Tokio, 7 Februari. (V.D.) Dc Japansche
consul generaal te Wladiwostok heeft zijn
regeering medegedeeld, dat. in de afgeJoo-
pen dagen te Wladiwostok 'honderden Rus
sische- Wit-Gardisten zijn gearresteerd
Manier.
Vciir 'l eerst van m'n leven was ik 't
vleejeu week volmokt ééns, „kwammen me
tot overeenstemming", zouwen ze in- Gcnèvc
zeggen, mee d'n Moes! Mee dc „Theernuts",
zouwen wc zeggen, na ie op Ulvenhout
woonde. Waant g'edt zekers ok wel *s ge-
ziöir, as d'n Moes. op z'n Zondags is en z'n
choon pikzwart boezeroen aan hee,-dat io
dan, n soortement van theernuts op z'n
dakpan draagt. Nauw, zoówiets hoefde in
Ulvenhout maar éénen keer te doen en dan
bieten oew kleinkinders nog ..Theomutskc".
Toen 'k nog "nen brak was, hadden me-n-ier
op 't .diirp onder aandere ,'nen Sint Josep.
En cla wier moe zo nen.eenvoud cn zóów,
droogweg geze.ed, da'k or op de leoring,
'k was ten goeie zeuyen jaren, 's 'nen
bak mee heb gad, (lie 'k nooit vergeet.
De Ulvbnhoutca»3 noemden dan d'n ouwen
Vermonden St. Josep, omdat ie zoow spre
kend op m geleek, zcecn ze'
En die heelo ouwe rncnschcn, die naar
mijh zeuvon-jaar-schattink wel altij had
den geleefd, ïnoeson dus volgens- mijn ver
-taandje, d'n heiligen Joseph zclvers nog
goed gekend ernmen en 'k wist nie beter, of
hij had z'n timmerzaak op Ulvenhout g'ad.
En op 't lest was Vermonden, d'n timmer-
man-wngen-maker van ons durpke, zeivers
d'n St. Josep of op z'n allerminst 'n goee
fcrmilielid xati 'm, naar mijn gedacht.
Maar wa gebeurt 'r nouw?
'k ^'as enkele weken op de kattekissemus
en d'n nuuwen kaplaan had ons al veul
verteld van dc Heilige Fcrmilie cn toen
zoüw ié 's 'n soortement heksamen houwen
onder z'n kleine gastjes om te beuren wa
ze zooal onthouwen bédden van al z'n ver-
tellings.
„En gij, zeé-t-ie teugen mijn:.,.on gij, Dré,
doe-d-oew vingers uit ouw neus en vertel
d-ons 's iets over St. Josep."
„St. Josep, menicr kaplaan, zee ik mee
overtuigink:',,St. Josep is 'nen afzetter
maar m'n vader betaalt 'in die ripperasic
van da kruiwagenwielekc tóch lekker nie!"
Toen zee menier kaplaan: „en nouw d'i
uit gij!"
Eerst docht ik in m'n onschuld dat ie 't
logen 'n aander had, waant onder ons gc-
zeèd: diëen kaplaan lonkle 'n bietje. As 't
'nen buigcrmensch was. zou 'k zei vers zoz
gen: hij was zoow scheel as 'n otter.
Maar 'n oogonblik later had. ie nie vast
aan m'n oor zotte mo-n-a.au de deur mee
de bodschap as-dat-ie wel 's effe laanks
zouw komon om 'n boekskc-n-over mijn
open te doen hij m'n vader.
Ik was te betutterd om wa trug te zeggen,
maar 'k bad 't gevuul da'k deur dieen lam
messen zatten Josep van ons durp 'n lillijk
ongeluk had gekregen.
Waant ,,'n boekskc opendoen bij m'n va
der", da kunstje kendc-n-ik wol uit m'n
hoofd. Da liep op schuppes uit.
Toen 'k 's'middags uit school kwam was
't eerste da me gevraagd wier: „waar heel
de gij van d'n incrgen gezeten, manneke?'
„Op school." zee ik.
„En veur dieen tijd?"
„Op dc leering."
„En daar tusschen in?"
„Keb niks gedaan," zee ik, cn 'k hiew
'allebei m'n haanden alvast veur m'n gewit-
wol.
Toen schoot d'n ouwen Dré in z'ncn lach,
m'n moeder liepen de tranen uit d'r
oogen van 't schateren cn ik sting veur d'n
tweeden keer op dicén dag veur 'n wonder
Eerst de leering uitgezet omda 'k niks ge
daan had en nouw, nouw ik buitengezet was
en dus straf verdiendnouw lachten
ze mee me.
Maar ik moktë-n-er t beste van da'k
doen kon op da mement, keök mee allebei
m'n oogen naar 't topke van m'n neus en 'k
zee: „menier kaplaan had geleuf ik d'n ver
keerde bij z'n kladden."
M'n vader hieuw z'n haanclen op z'nen
buik, gooide z'n hoofd achterover en stine
zoow teugen dc zolderink te lachen cn 'k zie
z'nen buik nog op en neer gaan, as ik aan
dicén dag trugdenk. M'n moeder gong zit
ten, om makkelijker te lachen, denk ik en
ikkeik docht: nouw as dan heel UI
venhout gek geworren is, mijn ok goed, as
ik 'r dan maar zonder 'n wèrme gewitwel
afkoom! En: da lukte natuurlijk. Waant toen
de kaplaan m'n vader op d'n akker had op
gezocht en 'm alles verteld, hij was nog
kort op ons durp, was alles al uren in 't
reine, toen ik 'm op school nog zat te knij
pen.
Maar om dan van Sint Josep af tc stap
pon en trug te komen op d'n Moes: 'k was
't dan deus week glochmd mee 'm eens.
Hij hee gëzeed: „rla gedoe mee die slaan-
kc lijn mot nouw maar 's uit zijn. De men
schon worren 'r zwak cn belabberd van en
't is veur d'n haandel 'nen grooten das, al
da citroenen-geslurp!"
Wa-d-ik al zoowdfikkels heb gozeod, ami
co
Ik kan 't verduveld goed merken aan
m'ncn gruuntcnwagel. Drié eerpels en 'nen
krop slaa.i of 'n haandjevol spinazie of wa
Brussélsch lof, da's alles wat 'r bij de slaan
ke bjners op tafel komt, mee 'nen piesaang
toe.'
'n Gèève maand bocrckool, 'n ferm zooike
sprutjes, 'n stuk of twintig preien, de
mcnschen weten' nièmeer wa goed cn lek
key is! Ge'raakt 't niomecr kwijt, amico!
En 't doe-d-óe\v as man teugeswoorig
gped, as ge 's 'n gèèf welke die goed in d'r
vleesch zit. 't Zijn allegaar kapstokskes. Ge
kun-d-oew pel ophaangen aan d'r knokkel-
tjes.
Maar ollee, laat ik daar nie verders op
deurgaan! Keb 'r al zoowveul van gezcc-d,
go wit genogt hoe 'k er over denk, maar 'k
wouw oew maar 's attent maken hoe 't
zelfs d'n Moes al opgevallen is, dat d'n
haaridel er mee naar dc pinnekes gaat. wa
veur 'nen mensch, die in pollitiek doet,
kwiek bekeken is! 'k Heb nie veul mee 'm
op, da witte, maar eerlijk is eerlijk en 'k
steek 'm dit plumpke dus gère op z'n thee-
muts.
Veul groeten van Trui en as altij gin hor-
ke minder, vuh oewen
toet a voc
DRé.
BUITENLAND.
Frankrijks veilighcidsvoorstellon.
Dorde Blad, pag. D.
Een staatsgreep in Memel.
(Derde Blad pag. 1).
BINNENLAND.
De officier neemt requistoir.
Tweede blad pag. 1 en
(Eerste Blad. pag. 2.)
Stroopersdrama te Ilcmul.
(Tweede Blad pag. 1).
Moord en zelfmoord Ie Helmond.
(Tweede Blad pag. 1).
SPORT.
Amsvordc wint met 30 van Culcmborg.
(Tweod'ó Blad; pag." 2.)
Do wedstrijden om den K.N.V.B.-beleer op
Birkhovcn.
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Lezing over „Multatuli als schljver en E.
Doüwes Dekker als ambtenaar" voor Oost
on West.
(Eerst.1 Blad. pag. 3).
Hoogste barometerstand 773.5 te Vestma
nen.
Laagste barometerstand 753.7 te Shagen.
Verwachting: Matige N.W.'tot N.O. wind,
/.waar bewolkt tot betrokken, aanvankelijk
regen later sneeuwtemperatuur om hel
vriespunt tót lichte vorst.
Dc toestanden in Scandinavië wisselen
met groote snelheid. In den nacht vormde
zich een vrij diepe depressie over het Scu-
gérak die tijdelijk hier tc lande dooi weer
brengt wuardoor flinke drukstijging met
koude W.O. winden wordt gevoeld, zoodat
in Noord-Scandinavie de vorst weer streng
is geworden cn in Z. Scandinavië en
Xoorcl-Duitschlund .sneeuw valt. Tusschen
IJsland cn Noorwegen neemt de bovendruk
nog toe. Die op liet vaste land op een klei
ne rest na in Frankrijk is verdwenen; Op
de Britschc eilanden en in Frankrijk is hét;
weer rustig mot vrij veel mist. In het Oost
zee gebied waait liét krachtig. De verplaat
sing van do depressie uit hel Scagerak
naar-hot Zuiden zalden kouden lucht
stroom uit Scandinavië waarschijnlijk tol
oiis land doen doordringen én sneeuw' doen
nteébrcngcn waarna althans tijdelijk ver
der vorst tc wachten is.
UNGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Velerlei Modellen Voor iedere fi-uur
Varkensmarkt 5 Tel. 1.309
Vakkundige reparatie
ERNSTIG MIJNONGELUK BIJ
MARCHIENNES.
Reeds drie dooden.
Brussel, 7 F ebr. (V.D.) Hedenmorgen
heelt een ernstige ontploffing plaats gehad
in de kolenmijn Bois-Longpró" bij Mar-
chienncs. Zeven mijnwerkers werden op
oen diepte van 12G0 M. zwaar gewond ge
borgen. Drie hunner zijn later overleden.
IS mijnwerkers werden door instortingen
in de mijn ingesloten. Men vreest het erg
ste.
Brussel, 7 Feb r. (V.D.) Omtrent do
ontploffing in dc mijn bij Marchiennes kan
nader worden gemeld, dut .nie ingeslotenen
zich tusschen twee dr.ukvlakken bevonden,
waar zij waarschijnlijk reeds bij dc ver
stikkende temperatuur van 60 graden zul
len zijn omgekomen. Met welke hevigheid
de ontploffing heeft plaats gehad, moge
blijken uit het feit, 'lat een geheel ver*-
koold kadaver van een paard op 300 M.
afstand van de nlnats «Jcs onheils werd ge
borgen.
