AHERSFOORTSCH DAGBLAD
EEK STAATSGREEP II MEMEL
FRANKRIJKS VEILIGHEIDSVOORSTELLEN
Maandag 8 Februari 1932
-DE EEMIANDER"
SQs iaarrarjQ No. 189
VOLKENBOND MET GEZAG
BEPLEIT
Uitvoerige uiteenzettingen
van Tardieu
DE NATURALISATIE VAN
HITLER
BEHANDELING BOOR OEN
VOLKENBONDSRAAD
Groote opwinding
SCHEEPSBOTSING IN
VOLLE ZEE
TIENDUIZEND ARBEIDERS
STAKEN
JAPANS OPTREDEN
TEGEN CHINA
Parijs wenscht de instelling
eener internationale
weermacht
Gonève,"5 Febr. (V.D.) Dc Franschc mi
nister van oorlog Tardieu heeft Vrijdag
avond in'aanwezigheid van de goheele dele
gatie de internationale, pers ontvangen,, ten
einde een uiteenzetting te geven van de
nieuwe Franschc voorstellen. Tardieu ver
klaarde. oat de Fransche regoering zooals
tot nu too bereid is het door do ontwape
ningsconferentie uitgewerkte ontwapenings-
ontwerp te ondcrtcekcnen. Dc thans inge
diende voorstellen omvatten evenwel meer
dan dit ontwerp.
Het voorstel der Fransche regeering be
staat uit een inleiding en vijf doelen. In de
inleiding wordt verklaard, dat met het oog
op de huidige economische spanning en dc
aigemeene onrust een bizondere organisatie
van do wereld dringend noodzakelijk is ge
worden.
Het. eerste deel der voorstellen behandelt
de civiele luchtvaart en de bombardements-
cskaders In dit hoofdstuk wordt voorge
steld de civiele luchtvaart to intcrnationali-
sêcren. Den statcn-ondertcekenaars van het
a.s. ontwapeningsverdrag zal verboden wor
den iiegtuigon, welk een zekere tonnage
te boven gaan. te bouwen of in gebruik te
hebben. Dezelfde regelen gelden voor lucht
schepen, welke in den internationalen dienst
worden gebruikt.
De Volkenbondsraad zal hot recht hebben
tot inbeslagneming.
Militaire vliegtuigen van een nog nader
te bepalen tonnage blijven slechts ter be
schikking van die staten, die zich verplich
ten den Volkenbond in geval van eon ge
meenscha ppeijk optreden ter zijde te staan.
De staten, die een luchtaanval te doorstaan
krijgen, kunen evenwel hun geheele lucht
macht in gebruik stellen en zullen onver
wijld van hun aigemeene verplichtingen
worden hevrijd
Het. tweede deel bepaalt, dat de zware
artillorie der groolc mogendheden, de linie
schepen piet geschut van meer dan 20.3 c.M.
of p.cn tonnage van meer dan 10.000 ton en
dp ondèrzeebooten van een nog nader te be
palen tonnage slechts in het bezit zullen
mogen blijven van de staten, die zich tegen
over den Volkenbond verplichten tot art. 1G.
De toepassing is gelijk als bij de vliegtuigen.
Het derde deel voorziet in de samenstel
ling van internationale politic-strijdkrachten
ter voorkoming van oorlog, zoomede de in
stelling van een bizondcrc strijdmacht, wel
ke een aangevallen staat in geval van een
oorlog onverwijld tc hulp moet komen.
Do internationale politiemacht staat per
manent ter beschikking van den Volken
bond. heeft het recht van vrijen doortocht en
mag eventueel dc gebieden bezetten, waar
een conflict dreigt.
Frankrijk is bereid ecu gemengde brigade
po een divisie lichte oorlogsschepen, zoo
mede een gemengd eskader jacht- en bom
bardementsvliegtuigen ter beschikking te
stellen
Het commando over de internationale
poiitievloot zal door deft Volkenbond wor
den benoemd. De internationale, strijdmacht
zal ïu de afzonderlijke gebieden worden gc-
stationneerd.
Dc Franschc rogccriug is harerzijds even
eens bereid hiervoor strijdkrachten ter be
schikking tc stellen. Voor een conflict in
Europa, waarbij dc aanvaller eon gemeen
schappelijke grens heeft met Frankrijk, stelt
Frankrijk eveneens strijdkrachten ter be
schikking. Voorts zullen dc statcn-ondertee-
kenaars, die over tanks c.d. oorlogswapenen
beschikken, zoomede over zware veldartil
lerie, zich verplichten deze ter beschikking
te stellen van den Volkenbond voor de inter
nationale strijdmacht.
Het vierde deel behandelt de bescherming
ven do burgerbevolking on voorziet er in,
dat het werpen van en schieten met gas
bommen of gifgasbommen verboden wordt
Voorts dat een bepaalde zono in geval van
een conflict zal worden ingesteld, waarboven
noch bommen kunnen worden neergewor
pen, noch artilleriebeschieting veroorloofd
zal zijn. Overtredingen vallen onder-art, 16.
Het vijfde deel behandelt dc organisatie
van de vrede, de toepassing van de ter be
schikking staande middelen en dc interna
tionale controle op dc bewapeningen van
alle staten.
Uit een H.N'.-bcricht lichten wij nog de
volgende passage:
Dc Fransche delegatie merkt op, dat dit
het eerste practische voorstel is, dat volgens
de uitqoodiging van Henderson aan de con
ferentie werd voorgelegd. De conferentie
heeft thaijs gelegenheid dei} Volkenhond
executief gezag tc verleenei en #tc verhin
deren, dat zijn beslissingen door de zich
daartegen verzettende souvcrcinitcit van af
zonderlijke staten met lamheid wordt ge
slagen. Frankrijk heeft thans.in plaats van
tien Volkenbond zonder gezag een Volken
bond met gezag gekozen en noodigt de an
dere volken uit thans ook van hun kant
ecu keuze tc doen. In do voorstellen zijn
nauwkeurige en precies omschreven bepa
lingen zoowel van militaire als van v.olkcn-
rcchtcrlijken aard opgenomen.
„Een memorandum tegen
do ontwapening". „Voor
Duitschland onaanvaard
baar".
13 cr 1 ij n, 5 Febr. (.VJD.) De Franschc voor
stellen te Genèvo worden door de Berlijn-
sclie bladen uitvoerig besproken. Dc Ger-
'mania wijst er op, dat, dc Franschc regie te
Geneve voortreffelijk is. Hét blad- legt cr den
nadruk op, dat dc door Frankrijk geëischte
machtsbcvoegdhcdcn slcchts'aan een volken
bond kunnen gegeven worden, welks leden
in alle opzichten gelijkgerechtigd zijn en
die niet onder den invloed staat van een
groep van mogendheden. De tegenwoordige
volkenbond mist die eigenschappen.
Do D.A.Z. noemt dc Franschc voorstellen
een memorandum tegen do óntwapening en
zegt, dat nog nooit o.p een stuk papier zoo
veel even directe als drieste onwaarheden
gedrukt zijn. Frankrijk hoeft een nieuw
wereldrecord opgesteld. In de Vossische Zei-
tung wordt cr dc nadruk op gelegd, dat de
Fransche voorstellen alleen reeds daarom
voor Duitschland niet aanvaardbaar zijn,
omdat zij een deel der oorlogsmiddelen, die
aan Duitschland verboden zijn, bij de af
zonderlijke staten laten en aangezien er geen
sprake van is, dat Duitschland op voet van
gelijkheid aan de voorbereiding van het
volkenbon,dsleger deel zal hebben.
Dc Lokalanzcigcr schrijft, dat het geheele
systeem van Frankrijk hierop neerkomt, dat
de Volkenbond ook verder een machtsfactor
van de Fransche politiek moet zijn cn dat
deze machtsfactor ter instandhouding van
het dictaat van* Versailles onder gebruik
making van militaire middelen met een
schijn van recht voor Frankrijk gebruikt
moet worden.
Volgens dc Börsenzeitung wil het Fran--
Achter Lot gevechtsterrein in China. Boven: Vrouwen en kinderen voorden op primi
tieve slcëen uit het oorlogsgebied gebracht. Onder: alle treinen zijn met versterkings
troepen gevuld,
sche veiligheidsprogram niets anders dan
Duitschland cr onder tc houden cn Ver
sailles te stabiliseercn. Duitschlands ..neen"
kan zeker geacht worden. Deze fantastische
voorstellen vormen een poging om dc aan
dacht van de ontwapening af te leiden. Men
•weet niet of men het openlijke hoonen der
ontwapening dan wel de onbeschaamdheid
van deze voorstellen het meest. moet bewon
deren.
De Börsenkurier spreekt over een onmo
gelijk veilighcidsvoorstel.
De Vorwürts alleen is van mccning, dat
liet verstandig is geweest de gedachte van
een volkenbondslcger te Gcnèvc tc berde te
brengen en is van opinie, dat juist Duitsch
land, dat militair zwak is, een krachtigen
volkenbond moet wenschen. Dat déze krach
tige volkenbond niet cén mogendheid of een
groep van mogendheden, maar allen moet
dienen, spreekt van zelf.
Sir John Simon naar Genève.
Londen, 5 Febr. (V.D.) Minister Simon
is Vrijdagmiddag direct naar Gcnèvc ver
trokken.
Voor zijn vertrek verklaarde dc Britsche
minister van buitenlandsche zaken, dat dc
ontwapeningsconferentie het hoogtepunt bc-
teckcnt na vijf jaren onvermociden voorbo-
roidenden arbeid van al degenen, die den
vrede wenschen. Engeland zal zijn deel hel*-
ben in dezen vredesarbeid.
Dr. Prick's handelingen
gegispt
B e r 1 ij li, 5 Febr. (H.N.) Dc Thurihgschc
regeerincr heeft vandaag een officieele ver
klaring gepubliceerd over do pogingen van
dr. Frick, om Adolf Hitler tot Thüringsch
staatsambtenaar aan te stellen. De verkla
ring stelt vaöt, dat het voprnemen, om een
verdienstelijk frontsoldaat uit. den oorlog
allo rechten van het Duitsche staatsburger
schap te geven, op zich zelf zeer begrijpc-
•lijk ie, doch dat de iv.gecring dc geheime
cn onwaardige wijze he treurt, waarop dr.
Frick deze poging heeft gedaan. Dc han
deling van dr. Frick is verder in strijd inet
het. nadrukkelijke besluit der Thüringscho
staatsrcgeeimg geweest, waartoe ook dr.
Frick destijds behoorde. Dr. Frick heeft de
bevoegde ministeries in zijn optreden niet
gekend en de beide ambtenaren, die hij bij
zich ontboden had, in een ernstig conflict
met hun plichten als ambtenaar gebracht
door hun te gebieden hef'-stilzwijgen te be
waren Dc bevoegde minister 'heeft het na
de toevallige ontdekking van de aangele
genheid zijn plicht geacht, de rijksregee-
ring terstond van alles geheel op de hoogte
te brengen. Dit is geschied, aangezien zon
der nauwkeurige opheldering en zonder na
dere verklaringen van dr. Frick er twijfel
over zou kunnen beslaan, of de aanstelling
wettig was en Ilitlcr daardoor dus de
Duitsche nationaliteit zou hebben verwor
ven. Ook i-f deze aangelegenheid niet als
een zuiver Thüringsche, doch als een rijks
aangelegenheid te beschouwen wegens dc
aigemeene politieke beteekenis. daarvan. Dc
staatöregecring is voorts van opvatting, dat
tegen de beide betrokken ambtenaren niet
disciplinair opgetreden behoeft te -worden.
Uit Berlijn wordt d.d. 5 Febr. gemeld:
Naar het persbureau van den Stahlholm
mededeelt, is het bestuur van den Stahl
helm van meening, dat Adolf Hitler, nadat
hij vier jaren als Duitsch cioldaat te velde
heeft gestreden en voor zijn moedig optre
den het ijzeren kruis eerste klasse heeft
ontvangen, hiermedde het Duitiscbe ondcr-
daanscliap moet bezitten. Bureaucratische
uiteenzettingen zijn van frontsoldatenstaftd-
punt bezien niet waardig.
Koblen-z, 5 Febr, (V.D.) liet district
KoblenzTrier van de nat.-soc. partij deelt
mede, 'dat hedenmiddag door do districts
leiding KoblenzTrier—Birkcnielci der Hit-
ler-jeugd het volgende telegram aan rijks
president-von Hindenburg is gezonden:
Tienduizend jongens van de Westma'rk
verzoeken u hun medestrijder on medebe-
schermer van ons vaderland, Adolf Iiitler,
eindelijk staatsburgerrecht tc doen vcr-
leenen.
De president van het MemeU
directorium afgezet
Iv o n i n g s b e r g e u, G Febr. De president
van het Memeldirectorium, Bottelier, is af
gezet. Een Litaucr heeft zijn plaats inge
uomen. Volgens Merkys, den gouverneur
van liet Memelgebicd, moet een cn ander
zijn geschied, nadat'de Litauschc regccring
hiertoe order had gegeven.
K o f n o, 6 Februari (V.D.).' Dc betrokken
Litauschc ministeries verklaren over de
maatregelen van den Meinelschcn gouver
neur nog niets te hebben vernomen.
Van welingelichte zijde verluidt echter,
dat db stap van den gouverneur inderdaad
mot toestemming der regeering is gedaan.
Merkys schijnt het alternatief gesteld te
hebben, dat of Bottelier moest verdwijnen,
of wel hijzelf zou aftreden. De staatspresi
dent hoeft herhaaldelijk gepoogd bcmidde
lend op te treden, maaar toon het resultat
van een 'commissie van onderzoek over de
Berlijnschc reis van den president Bottelier
ten gunste van Merkys was uitgevallen,
heeft hij zich aangesloten bij diens stand
punt.
Berlijn, 6 Februari (V.D.). In politieke
kringen neemt men aan, dat do rijksregee
ring onmiddellijk de Mcmclscho kwestie bij
don Volkenbond aanhangig zal maken.
Gcnèvc, 6 Febr. (V.D.). In kringen van
ondortcekenaars van het Momclstatuut, En
geland, Frankrijk, Italië cn Japan, ver
klaart men. dat de Volkènbondsraad ccn in
breuk op do Memclconventie onder geen
omstandigheid kan toestaan.
Kofno, G Febr. (V.D.). In verband met
de arrestatie van den landspresident van
Memel schrijft het Litauschc telegraaf-
ïigcntschap Elta, dat de stap van don gou
verneur gedaan is op-grond van het voor
nemen van Bottelier om naar Berlijn to
gaan, waar hij onderhandelingen heeft wil
len voeren met de regeering van een vreem
den staat. Ten slotte wordt gezegd, dat de
gouverneur den landdagpresident opdracht
hoeft gegeven candidatcn te benoemen voor
den post van directeur.
Nadere bijzonderheden over
deu staatsgreep.
Koningsbergen, G Febr. (V.D.) De
Königsberger Allgemeino Zeitung Verneemt
over den staatsgreep In het Memelgebicd
nog volgende, bijzonderheden:
De gouverneur van het Memolgobied,
Merkys, was hedenmorgen vroeg uit Kofno
teruggekeerd. Spoedig daarop verscheen hij
in liet landsdirecticgebouw. Nadat hij ver
klaard liacl, dat de door hem tc nemen maat
regelen uitgevoerd werden op grond van
besluiten van dc centrale regccring tc
Kofno, eischic hij van een der aanweizgc
directeuren, dat deze de leiding der loopen-
dc zaken op zich zou nemen, hetgeen door
dozen geweigerd werd. Vervolgens stelde
dc gouverneur een politieleen Groot Litau-
sclicn landsraad in en benoemde tot den
leider daarvan Tolischus. De bureaux van
den president werden verzegeld. Do tele
foonverbindingen van den landdag, van do
magistratuur cn van liet gerecht werden af
gesneden Ook de telefoon van het Duit
sche consulaat generaal had plotseling
„storing". Volgens dc laatste berichten zou
de gearresteerde president Bottelier naar
dc Litauschc kazerne in Memel zijn over
gebracht.
K o f n o, 7 Feb r. (V. D.) Do door Merkv
getroffen maatregelen worden in politieke
kringen goedgekeurd. In toonaangovendo
politieke kringen geeft men do onrechtma
tigheid cr van zelfs toe, doch men gelooit
do maatregelen te kunnen rechtvaardigen
door liet, feit, dat indien Böttcher in zijn
functie zou worden gehandhaafd, do open
bare orde in het Memelgebicd zou worden
in gevaar gebracht.
Koningsbergen, 7 Febr. Volgens
hier ontvangen berichten zou do politie in
liet Memelgebied krachtig zijn versterkt,
omdat men gelooft dat do bevolking der
staatsgreep zou kunnen beantwoorden. To
Koningsbergen is rnon evenwel veeleer van
mccning, dat jeugdigo Litauers cr naar
zouden streven door hun optreden uit te
lokken, dat. de staat van beleg za\ moeten
worden afgekondigd.
Ruim twintig personen
vermist
Londen, 5 Febr. (V.D.) Naar uit Ncw-
York gemeld wordt, is hel Belgische s.s.
Jean Jadot op 365 mijl ten O. van Halifax
in aanvaring gekomen rnet een visseJierij-
schoener uit Boston. De schoener is gezon
ken Van de bemanning kanden 6 personen
gered worden; 21 andercil worden vermist.
Manchester, 5 Febr. (V.D.) Hedenmid
dag om 12 uur vangt de staking in dc
Burnley-katoennijverheid aan. Bij deze sta
king zijn 10.000 arbeiders, die 50.000 w eefge
touwen bedienen, betrokken.
Tokio zal vermoedelijk een
memorandum publiceeren
Londen, 5 Febr. (II.N.) Uit Tokio wordt
gemeld, dat het Japansche ministerie van
buitcnlandsche zaken vandaag of morgen
een memorandum zal publiceeren, waarin
de redenen voor Japans optreden tegen
over China uiteengezet worden. Verder
werd van de zijde van het ministerie mee
gedeeld, dat na de overhandiging van het
Japansche antwoord op de voorstellen van
Amerika cn Engeland de eerstvolgende di
plomatieke stap aan dc andere mogendhe
den wordt overgelaten Do opvatting van
Japansche zijde is echter, dal een verdere
diplomatieke gedachtcnwisseling niet veel
nut zal hebben. Dooi het optreden van Ja
pan te Sjanghai zal daar binnenkort waar
schijnlijk de orde en ruét hersteld zijn.
Gewijzigde houding van Ame
rika tegenover Japan?
Washington, G Febr. (V.D.) Staats
secretaris Stimson heeft gedurende de laat
slt dagen overleg gepleegd met do groolc
mogendheden in Europa om te komen tot
het staken der vijandelijkheden in het Verre
Oosten. Ilij heeft met betrekking tot de
beide punten, welke Japan van de in totaal
vijf eisclien der Engelschen cn Amerikanen
afwees, tegenvoorstellen uitgewerkt, die
Maandag to Tokio zullen worden overhan
digd.
In officieelc kringen acht men het waar
schijnlijk, dat China tot vergaande conces
sies bereid zal zijn, indien do gevechten
zouden worden gestaakt, Men hoopt Japan,
door de kwestie inzake Mandsjoerijo los tc
maken van liet Sjangh'ai-conflict, tegemoet
te komen.
Dc Biitscbe ambassadeur heelt Vrijdag
avond een bespreking gehad met den on
derstaatssecretaris van buitcnlandsche za
ken,
Opgemerkt kan worden, dat Amerikaan-
scho bladen tegenover Japan geneigd schij
nen té zijn in te binden: De New-York Ti
mes wijst bijvoorbeeld op do verdiensten
van Japan iu Mandsjoerijc. Do New-York
Tribune juicht het toe, dat. de Japanners
than-' bij bun militaire operaties de inter
nationale zóne eerbiedigen en de gevechts
zone- nabij Sjanghai verlegd hebben.
Chinecsch Nieuwjaar. Ka
nongebulder in plaats van
vuurwerk. Japan bezet de
Woescenglorten.
Sjanghai, *6 Febr. (V.D.). Heden 6 Fe
bruari is het dc Cbincesche nieuwjaarsdog.
Weinig zou men gedacht hebben, dat het
gebruikelijke vuurwerk, dat elk jaar op de
zen dag in dc straten van Sjanghai knalt,
dit jaar zou worden vervangen door het
doffe gebulder der kanonnen cn het ratelen
der mitrailleurs. Nog steeds houden de Ja
panners bun pogingen om de Chineescho
wijk Tsjapei tc bezetten, vol. Do Chineezen
moesten eenige stellingen opgeven, doch
zijn nog steeds meester van het Noorder
station. Zij hebben zich belangrijk versterkt
aangezien vandaag het eerste Japansche
troepentransport, van een legerdevisie wordt
verwacht. Reeds ontladen do Japanscbo
oorlogsschepen zwaar geschut, dat even
eens bedoeld is voor het bombardement van
Tsjapei. Met korte onderbrekingen duren
dc gevechten in deze wijk nu reeds 24 uur
achter elkaar cn ook heden wordt do strijd
voortgezet. In do internationale nederzet
ting dwalen duizenden Chineezen, die niets
meer bezitten en wier huizen in puin zijn
geschoten, door de straten.
De Japanners schatten het aantal Chi
neezen, dat. in do gevechten van de laatste
±S uur is gedood, op ongeveer 1000.
Van Chincesche zijde zelf zijn omtrent
de verliezen geen mcdedeclingon gedaan.
Do gisteren ten W. van de Woesocngforten
gelande Japansche troepen, die bestaan
uit vier bataljons Japansche infanterie van
tezamen 3.000 man cn S00 marinesoldaten,
hebben de forten bezet zonder dat van Chi
ncesche zijde tegenstand is geboden.
Verdere Japansche treepen*
zendingen naar Sjanghai.
Washington, G Febr. (V.D.) Do Ja
pansche ambassadeur Deboetsji heeft me-
dcdeeld, dot Japan beeft besloten troepen
naar Sjanghai te zonden. Hoeveel troepen
gezonden zullen worden, heeft hij niet me
degedeeld. Ilij sprak tegen, dat Japan een
aigemeene mobilisatie voorbereidt. De on
derstaatssecretaris' van buitcnlandsche za
ken, Castle, heeft medegedeeld, dat, vol
gens bevoegde berichten uit Sjanghai, Vrij
dag 4000 man Japansche troepen zijn ge
land in een dorp bij Sjanghai.
Mecningsvorscliillen in hot
Japansche kabinet.
Tokio, (i Febr. (V.D.) Hot Japansche
kabinet heeft gisteren een bewogen zitting
gehouden, die in vrij opgewonden stem
ming eindigde. Er bestaan in het Japan
sche kabinet ernstig verschillen van mee
rling over het al of niet zonden van mili
taire versterking naar Sjanghai.
In de huidige situatie wordt door som
migen het aftreden van het kabinet waar
schijnlijk geacht.
Verscherping van den toe
stand te Hankau.
Moskou, G Febr. (V.D.) Het officieel©
tolcgraafagentschap meldt uit Hankau, dat
de toestand aldaar zich aanzienlijk heeft
verscherpt. Het Japansche consulaat wordt
beschermd door Japansche troepen, die
met machinegeweren zijn uitgerust.
De Japanners leggen verdedigingsstellin
gen aan cji hebben loopgraven gemaakt. De
voornaamste strategische punten zijn door
dc Japanners bezet. Japansche oorlogssche
pen liggen in de haven van Hankau, ter
wijl nog vier Japansche oorlogsschepen
worden verwacht.
