DË ËEMLANDEü
HET KABINET LAVAL GEVALLEN
Lieht op
JOH. DE HEER
Weerbericht
Woensdag 17 Februari 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 197
MINDERHEID VAN 23
STEMMEN
Tardicu opvolger?
L. J. LUYCX ZOON
Piano's Orgels, Radio
HEVIGE SNEEUWVAL IN
J0EG0-SLAVIE
BEZUINIGINGEN IN
ZUID-AFRIKA
5 uur 42 min.
Fa. R. van den BURG
PIANO'S IN HUUR VERKRIJGBAAR
AMERSFOORTSCTI DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pet 3 "aaiden voor Amersfoort 2.10. per maand i 0.75, per
11 week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.177,.
Binnenland franco per post ptr 3 maanden f X-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELFFOON INTERG 511
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Llefdadlghcids-advertentiCD voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentltfn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 «ent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatseD f I.Bewijsnummer extra i 0.05
De Senaat licht Laval een been-
tjc. Met 23 stemmen in de
minderheid.
Aan het bewind van den Fransclien mi
nister-president Laval is thans een einde
gekomen: hij is de leider geweest van twee
kabinetten, waarvan het eerste op 27 Ja
nuari 1931 het leven zag en nog binnen
liet jaar van het tooneol verdween als ge
volg van hel feit, dat Briand wegens zijn
wankelen gezondheidstoestand aftrad en
Mnginot. de minister van oorlog, overleed.
Na ecu paar dagen deed liet kabinet-Lava!
echter \rijwcl ongewijzigd opnieuw zijn
intrede, om daarna op 1(3 Februari ten vol
ie worden gebracht, zoodat het bewind van
Laval in het geheel ruim een jaar licefl
geduurd.
liet is niet de kamer geweest, die hel op
J aval's politieke leven had gemunt, doch
ile senaat, welks oppositieleden bij de be
handeling der kieswet de kans schoon za
gen om de tegenwoordige regeering te doen
verdwijnen. Gelijk men weet, had de kamer
het ontwerp inzake de kicsrechthervor-
mjng, dat onder meer de afschaffing der
herstemmingen bij de verkiezingen vooi de
kamer behelsde, aanvaard en gisteren zou
de. aangelegenheid worden behandeld in
den senaat.
Fr heerschte al dadelijk in den senaat
een gespannen atmosfeer, die voor de re
geering niét veel goeds beloofde. Toen de
kwestie rees, wannéér de premier een ant
woord zon geven op dc interpellatie \an
den radicalen senator Pcyronnet, die over
de algemeene politiek der Fransche regee
ring wcnschte te worden ingelicht, gaf La-
val tc kennen, dat uitstel daarvan thans
/.oer gcwcnscht was, daar te Geneve op 't
oogeiiblik belangrijke besprekingen plaats
vinden over de ontwapening elk oogen-
blik kunnen de Duilsche \oorstcllcn wor
den ingediend en liet gezag der regee
ring in geen enkel opzicht mag worden
aangetast. Vandaar, dat Laval aan de hand
deed de interpellatie op 26 Februari tot een
punt van discussie to maken. Dit voorstel
w erd echter met 155134 stemmen van, dc
hand gewezen, doch Laval (rok uit deze
nederlaag niet terstond dc consequenties,
daar hij niet de kw estie van vertrouw on had
gesteld. Dit geschiedde echter wél, toen
Laval daarop de bereidheid te kennen gaf
de interpellatie eerder dan aanvankelijk de
bedoeling was, te beantwoorden, doch hij
bleef zich tegen c-en onmiddellijke behan
deling verzetten. De premier deed echter
een vruchteloos beroep op den senaat om
de politieke hartstochten in te toornen: bij
flc stemming leed de regeering opnieuw
een ernstige nederlaag; de meerderheid
van de regeeringslegonstanders bleek uit
23 stemmen (c bestaan. De regecring dien
de daarop bij Doumer, den president van
de republiek, haar ontslag in, hetwelk
werd aangenomen.
Men slaai, de oorzaken opsporend van de
onvriendelijke houding, die dc meerder
heid van den senaat heeft aangenomen,
vermoedelijk de plank niet al te ver mis,
wanneer men aanneemt, dat het wegwer
ken van Briand uit het kabinet en het te
nadrukkelijk sympathiseeron met de
reclitsgeoricntperdc groep-Marin, de ont
stemming der linkerfracties hoe langer hoe
meer heeft doen toenemen. De ïechtsche
koers, dien Laval's kabinet insloeg, was
den linkschcn partijen een doorn in liet
oog; hierbij kwam, dat rechts en hierbij
verleende de regeering-I.aval haar steun
in de kamer de aanneming forceerde van
een kiessysteem, waarbij zij zelf slechts
zijde zou kunnen spinnen. Bovendien kon
do financieele politiek der regecring, die. tc
weinig aan bezuinigingen dacht, evenmin
de goedkeuring'van de senaatsmeerderheid
w egdragen.
De "vraag is inmiddels hoe thans de op
houw moet geschieden, nu dc afbraak een
feit is geworden en w ie de opvolger van
Laval zal worden. Wat dit. laatste betreft,
worden zoowol de namen van Tardicu en
Albert Sa i ra ut als van Paul Boncour en
Bnrthou genoemd. Vooral dc laatste, die
hij dc verlenging van den militairen dienst-
teiid een belangrijke rol beeft gespeeld en
onder nicer ook voorzitter der lierstclcom-
rnjssie is geweest, schijnt een goede kans
ie hebben de plaats van Laval in te ne
men, doeli zekerheden beslaan er te dezen
opzichte nog niet in het minst. Trouwens:
dé li oei politieke 'toestand is uiterst ver
ward. Lr i- reeds aan de hand gedaan, een
reconsi.uctie naar links te bewerkstelli
gen, maar hier zal dc kamer zich met man
en macht tegen kanten, terwijl een besten
diging van 't tegenwoordige bewind door
deh senaat zou worden verijdeld. Of zal
men trachten een krachtige conccntratierc-
goering op zeer br.ecdcn grondslag tc vor
men, waarin leden der verschillende repu-
hlikeinschc groepen zitting hebben? Zullen
de radicaal-socialisten ministerportefeuil
les aanvaarden.' Of zal men, nu een oplos
sing uiterst moeilijk is, een zakenkabinet
formccrcn of wel de verkiezingen vervroegd
uitschrijven? Ziedaar een groot aantal vra
gen, waarvan het stellen alleen reeds bc-
wijst, dat het zeer moeilijk zal zijn tot een
vergelijk (c komen, nu kamer en senaat
op zoo uiteenloopeiide wijze zijn samenge
steld.
De ontslag.aanvrage door Doumer
aanvaard
P a r ij s16 F c b r. (V. D.) De regeering-
Laval werd liedcnmRlag in den Senaat rncl
15? tegen 134 stemmen verslagen, nadat
Laval de vertrouwenskwestie had gesteld
den Ï9cn Februari te bepalen als datum
waarop de interpellatie Pcyronnet zou wor
den gehouden.
Aan dc stemming ging slechts een kort
debat vooraf over de orde.
Bij het eerste voorstel de debatten te ver
dagen tot hot einde der conferentie van
Geneve had Laval niet dc vertrouwenskwes
tie gesteld. Toen dc eerste stemming een
meerderheid van 21 stemmen togen dc re
gecring lot resultaat had, wijzigde Laval
liet voorstel, waarbij hij een verdaging tot
l'J Februari eisciitc, terwijl bij daarbij de
vertrouwenskwestie stelde. Bij de daarop
volgende stemming bleef de regeering in de
minderheid.
Laval zal zich nog Dinsdag, vergezeld van
dc leden van het ministerie, naar het Ely-
sée begeven, teneinde den president der re
publiek dc ontslagaanvrage te overhandi
gen.
In dc per» wordt Tardiou als opvolger
van Laval genoemd, doch het is niet uitge
sloten dat de linkerzijde zal trachten de re
gecring in handen te nomen. In dit geval
zou Ilerriot met dc kabinetsformatie kun
nen worden belast.
Nader wordt gemeld:
Evenals het tweede kabinet Tardicu onge
veer een jaar geleden, is thans het tweede
kabinet Laval ondanks de meerderheid in
de Kamer door den Senaat verslagen. Hier
mede is een gebeurtenis herhaald, welke
zich in de Fransche parlementaire geschie
denis slechts uiterst zelden voordoet.
Laval is niet. niet minder dan 23 stemmen
in de minderheid gebleven bij de stemming
over een eenvoudige nïötie van verdaging
zonder politiek debat en zonder redevoering
waarin de motieven voor de verwerping
werden uiteengezet.
Een half uur na den val der regeering
zijn dc ministers naar den president der re
publiek gegaan om officieel medcdecling te
doen van liet aftreden der regecring.
Men kan den toestand slechts ten volle
begrijpen, indien men de toenemende slech
te stemming van den Senaat tegen de Kamer
in aanmerking neemt en liet ontwerp-kics-
reclitliervorming in liet centrum der be
schouwing plaatst. Dc in de Kamer versla
gen oppositie onder leiding van Hcrriot en
l.óon Blum was zich bewust dat dit ont-
werp-kiesroclithcrvorming voor de oppositie
beslissend was. De politieke ervaring heeft
Frankrijk geleerd dat steeds degenen die
vroeger aan de regeering waren bij dc nieu
we verkiezingen in het voordeel zijn en dat
de kiesdistricten hun afgevaardigden bij de
eerste stemming steeds een relatieve meer
derheid verschaffen.
Thans is liet de vraag hoe het nieuwe ka
binet zal worden samengesteld. Een regce-
ring-Iïerriot schijnt, volkomen uitgesloten,
aangezien de Kamer geen radicaal-socialis
tisch regiem zal dulden. Dc mogelijkheid
blijft een zakenkabinet, bestaande uit sena
toren eventueel onder leiding van den
vrocgorcn premier Bartliou of een kabinet-
Tardicu. Zijn terugkeer op Woensdag wordt
reeds zekei* genoemd.
Voorts doet het gerucht de ronde, dat een
kabinet Tardieu-Paul Boncour zal kunnen
worden gevormd.
Hoe Laval in de minderheid
bleef.
De politieke debatten .in den Senaat,
welke eindigden met den \al van het kabi-
net-Lavnl, hebben alles bij elkaar nauwe
lijks meer dan een half uur geduurd.
Nadat liet Iluis zich had uitgesproken te
gen liet voorstel van den premier de debat
ten te verdagen tot na de algemeene debat
ten to Genève, besteeg premier La\al de
sprekerstribune en verklaarde:
..Morgen zullen onze vertegenwoordigers
te Genève liet standpunt van Frankrijk in
zake de Ontwapeningskwestie nauwkeuri
ger moeten dcfiniecrcn. Na de stemming
van den senaat wend ik mij thans tot zekere
collega's en verzoek hun de debatten Qver
de interpellatie te verdagen tot a.s. Vrijdag.
Ik verbind aan mijn verzoek dc vertrou
wenskwestie'.
Toen een senator bleef aandringen op dc
directe beraadslaging, verklaarde Laval dat
hij er recht op heeft zijn verzoek bizonderen
nadruk ie vcrloencn, omdat hij weet dat se
nator Pcyronnet nog in den afgeloopen
nacht in telefonische vei binding heeft ge
staan met Tardieu.
De premier zag zich ten slotte door de
interrupties der linkerzijde gedwongen de
i sprtkerslriouiiu tc verlaten.
Na de stemming verlieten dc ministers di
rect do zaal.
De ontslagaanvrage aanvaard.
De president der republiek, Doumer, heeft
de ontslagaanvrage van de egcci itfg-Laval
aanvaard.
Tot dat dc nieuwe regeering zal zijn sa
mengesteld, zal het oude kabinet dc loopcn-
dc zaken afwikkelen.
De Kamermeerderheid tegen den
Senaat.
150 afgevaardigden der verschillende
groepen van de Kamermeerderheid zijn na
dc stemming in den Senaat" bijeengekomen,
ten einde dc nieuwe politieke situatie tc be
spreken.
In een resolutie wordt verklaard dat de ver
rassing dezer afgevaardigden des tc grooter
is, aangezien de senaat hel kabinet slechts
over de kwestie van den datum heeft ton
\al gebracht en dot op een oögenb.lik dat
de Fransche belangen te Genève op hot spel
stonden en de regecring concrete voorstel
len heeft, ingediend \oor do organisatie van
don vrede.
De meerderheid is derhalve besloten haar
vertrouwen slechts te schonken aan een re
geering, welke zich door de politiek dor na
tionale eenheid zal laten leiden, zooals dc
meerderheid dor Kamer onder de kabinet
ten van Poincaré, Tardieu en Laval.
Het gerucht dat Tardicu reeds W oensdag
morgen vroeg to Parijs zou aankomen,
wordt niet bevestigd, llij zal op zijn vroegst
Donderdag uit Genève vertrekken.
Naar verluidt zal Briand bij doze kabi
netscrisis geen rol spelen, aangezien zijn
gezondheidstoestand liem thans niet ver
oorlooft actief pp tc treden.
De indruk te Genève.
Gelieve, 16 1' c b r. (V. D.) De val van
het kabinct-Laval wordt hier druk bespro-
kon. Men is van mecning, dat zijn aftreden
geen invloed heeft op de buitcnlandschc. po
litiek on vooral, dat hierdoor do houding
van de Fransche regecring ter ontwape
ningsconferentie niet zal iworden gewijzigd.
In Fransche kringen wordt medegedeeld,
dat Tardieu niet voornen. :us js uit Genève
tc vertrekken.
BLOEDIGE BOTSING IN INDIë.
Acht inlanders gedocd.
Bombay, 16 Febr. (V.D.) Tc Tarapocr
werden bij een ernstige botsing tusschen
politic en congresaanhangers 8 Indiërs ge
dood cn 5 zwaar gewond.
Aan rogeeringszijde werden dc politie
chef en 24 genten gewond. Dc Indiërs be
stormden dc politieburcaux tc Tarapocr
waar een bijeenkomst werd gehouden
waaraan ook werd deelgenomen door den
Britschen politiechef zoomede ecnige poli
tieofficieren cn -beambten. Dc toestand
werd zoo gevaarlijk dat dc politie het vuur
opende waarna de menigte uiteenging. On
der de gcdöbden bevinden zich ook twee
congresaanhangers.
OPLICHTERSPRAKTIJK VAN EEN
NEDERLANDER.
A n t w erpe n, 16 Febr. (V.D.) Het Par
ket van Antwerpen heeft een zaak van
misbruik van vertrouwen en oplichting in
onderzoek ten laste van een zekeren S.,
een Nederlander, die zich in een huis aan
dc Lange Beeldenkensstraat bad geves
tigd, waar hij een Spaar- on Crcdietbank
heeft geopend. De man, die voorschotten
gaf tot een bedrag van 1000 franken be
taalde hierop slechts 750 franken. De ont
brekende 250 franken behield hij voor on
kosten. Dc terugbetaling moest binnen liet
jaar geschieden. Dc slachtoffers werden
tevens verplicht bij hem tc sparen. Mce-
rendeels waren het eenvoudige werklie
den. Volgens het nummer der spaarbank
boekjes heeft S. kans gezien ongeveer 1200
cliënten te winnen, die sommen van 1000
franken betaald kregen zoodra de boekjes
vol waren. De man is echter naar Neder
land teruggekeerd, teneinde op deze wijze
aan de door hem verschuldigde betalingen
te ontkomen.
lANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
AFGHALAINE
130 cM. breed. Moderne kleuren,
f 1,95 en f 2,90 per meter.
Een zuiver wollen stof die zeer in den
smaak valt en voordeelig is.
tfarkensmarkt 5 Tel. 1309
Alleen betere merken.
HERSTEL VAN MACDONALD.
Heden verlaat hij de kliniek.
Londen, 16 Febr. (V.D.) Premier Mac-
donald zal waarschijnlijk morgen de kli
niek verlaten, aangezien hij behoorlijk her
steld js van de oogoperatie welke hij on
langs heeft ondfcrgann.
Het is mogelijk dat hij Woensdag de ha
binctszitting zal bijwonen en enkele dagen
tc Londen zal verblijven alvorens drie we
ken met verlof te gaan, zooals hem door
dc doctoren is voorgeschreven.
Belgrado, 15 Febr. .Yb/ De .sneeuw
val cn de plotselinge hevige vorst in den
Balkan "nebben in Joego Slavic verkccrs-
storingen vcrborzaakl. Bij Bio«l aan do
Save kwam de sneltrein naar Belgrado in
botsing met run buurtreintje, waarbij een
aantal wagons weid beschadigd cn ccnigc
reizigers werden gewond
Kun eigenaardig ongeval deed zich voor
m hot dorpje lor in Slavonic. Toen liet
halve dorp in dc kerk bijeen was ter bij
woning van een dobdenmis. word dc kloos
terkerk plotseling door oen lawine bcjHoi-
von. Do sterke niuivii, die nog uit 5 e Mid-
deloöinvcn datcerón, hielden don druk van
dc sneeuwmassa uit. Nadat de andere be
woners van het dorp tien uur achter elkuar
haddon gewerkt; was het kerkgebouw vol
doende uitgegraven om de kerkbezoekers
to bevrijden.
Kaapstad, 15 Febr. (V.D.) Het deficit
op liet loopcudo belastingjaar wordt ge
schat op t woo millioen pond sterling. Of
schoon verhooging van do belastingen nood
zakelijk zal zijn, is dc regeering er toch too
overgegaan besluiten te nomen omtrent
gröóto besnoeiinge.ii op do openbare uitga
ven. Hieronder.- vallen -salarisverlagingen
der ambtenaren Zoo zullen de salarissen
van de kabinetsleden worden verminderd
met 15 die. van de parlementsleden met
10%; dc ambtenaren van den burgerlijken
dienst zullen een salarisverlaging krijgen
van ongeveer. 5 Deze verlagingen dragon
een volkomen tijdelijk karakter en zullen
van geen invloed zijn op dc pensioenen,
enz. Verwacht wordt, dat dc rechters cn
andere ambtenaren, wier salarissen onaan
tastbaar zijn, vrijwillig een verlaging naar
verhouding, zullen acceptccren.
Er doen hier verder de geruchten do
ronde, dat de regecring der unie in ondcr-
handeling is niet do regeeringen van Frank
rijk en Nederland over can leening van
millioen. Deze geruchten wordm echter of
ficieus tegengesproken. Dc regecring licefl
op het oogenblik op zijn minst vijf millionn
pond noodig, doch zal, naar het schijnt, ver
trouwen op dc banken, die, naar zij meent,
het noodige zullen kunnen voorschieten,
tot dc voorwaarden voor het sluiten van
een leening gunstiger zijn.
BUITENLAND.
lievige sneeuwval in Joego-Slavie
(Eerste Blad, pa
Do Strijd tusscllèri Chincezen cn
icrs.
(Eerste Blad, pi
g. 1).
lapan-
IIet kabinct-Laval ten val gebracht.
(Eerste Blad, pug. 1),
BINNENLAND.
Tentoonstelling van schilderijen van 11.M.
dc Koningin te Amsterdam.
(Tweede Blad. pa'g. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Mol. In
stituut te De Bilt.
Hoogste barometerstand 780.3 te Malin-
hcarl on Shields.
Langste baromdïéistand: 710.1 li Jan
May un.
Verwachtlïlg: Zwakke wind. meest, uil
Noordelijke richting, gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen neerslag, zelfde tempera-
t u u r.
Het gebied van hoogen druk. waarvan du
kern over dc Britschè eilanden niet. af
nam, breidde zich Oostwaarts tot over O-
Duitscliland uit, waarvoor over een groot
deel van Uuitscblaiid en ook over Frank
rijk windstilte intrad, zoo dat ion gevolge
van uitstraling, zich lichte tot matige vorst
kon ontwikkelen. In Scandinavië deed een
hoogc Noordelijk gulegen depressie dö ba
rometer in liet Noorden sterk dalen, terwijl
aldaar ook de vorst onder dëprcssióinvlQed
verdween. Alleen liet Zuiden van Zweden
heeft nog matige vorst. Een nieuwe, niet
zoor diepe depressie, nadert IJsland. Voor
morgen is in onze omgeving zwakke wind,
meest uit Noordelijke richtingen, te ver
wachten'en' oen toestand die niet veel van
dien varr lieden verschilt. Ilct is echter
niet onmogelijk, dat de betrekkelijk hóoge
temperatuur van Noordzee morgen lus-
sclicn de beide kernen van liooge druk,
ïi.l. die over Engeland en Cön nieuwe die
zich over Wost-Duifschlaiid vormt, aanlei
ding geeft lot ontw ikkeling van een d< -
pressie-aebtigen toestand niet zwaardere
bewolking.
ARNH.STRAAT
HINDENBURG AANVAARDT DE CANDIDATÜUR VOOR 'T PRESIDENTSCHAP.
Boven links: de jeugd juicht den grijzen veldmaarschalk toe Boven rechts: hel hila
rische bezoek van den president aan het bevrijde Rijnland (naast Hindenburg de
Beiersche minister-president dr. Held). Beneden links: de bevorderaar van het a
nomisch leven. Beneden rechts: Hindenburg, de overwinnaar van Tanncnberg, de opper
bevelhebber der Duitsche weermacht.