CRISIS EN BRIDGE
VACANT
Als de winter komt
Amersfoortsche Radio
Centrale
DE BLAUWE VOGEL
Sluit U aan bij de
Het verhoogt Uw gezellige
he id in huis
Kantoor: Telefoon
Lange Bergstr. 13 462
door
H. G. CANNEGIETER
Tegenover mij hangt, als een kleurig
plekje in den triesten schemer van dezen
Februaridag, een schilderij. Een jong fi
guurtje, is het een jongen?, is het een
meisje? zit droomerig vóór zich te tu
ren. De handen om de over elkaar gesla
gen knieén gevouwen, zit zij in een zomer-
schen tuin. Boven haar zonnig blond haar
wuiven goudlelies. Zij zit en luistert, stil
voor zich heen, naar den zang van liet
blauwe vogeltje, dat in liet gcbloemte
kwettert. En ik luister mee.
Hoelang is 't al geleden, dat ik zoo ge
zeten heb, in volle overgave luisterend
naar het lied van den vogel? Blauw was
het vogeltje niet; 't was maar een gewone
grauwe tuinfluiter en het tuintje, waarin
hij zong, telde meer kiezel dan gras. Toch
heb ik, op mijn wiebelend tuinstoeltje lui
sterend naar het lied van den hofzanger,
het paradijs geopend gezien en de enge
len in den hemel gehoord.
De tijd van den blauwen vogel is lang
voorbij. Wij hebben 't te druk om naar
zijn gekwetter te luisteren. Zelfs als wij
werkloos zijn, hebben wij ernstiger vraag
stukken om over te denken dan het ge
kweel van een simpclen vogel. De wereld
is razend geworden. Zij tolt om haar as
als een vliegmachine en duikelt al tollend
omlaag. Zij overschreeuwt zich in het
schorre gebulk van de claxon. Zij verblindt
zich met booglampen en schijnwerpers.
Zij verstikt in de drommen, die zich in
het warenhuis, voor de bioscoop, in het
stadion verdringen.
Tusschen een in aanbouw zijnd huizon
complex bloeit op een nog braak liggend
stuk bouwterrein liet laatste polletje kla
ver. Ik heb er bij neergeknield. Do geur
was mij eerbiedwaardig als wierook. Welk
een wereld roept dit zoete aroom op, welk
een volstrekt andere wereld dan die
van het parfum, dat in winkelstraten den
wandelaar tegenwolkt bij het voorbijgaan
van vrouwen.
Klavergcur en vogelgékwetter zijn nog
in deze ontredderde wereld gebleven. Nog
zoemt de hommel boven het restje rozen,
nog kirt de duif tusschen* de lindcblaren.
Maar wie let er op? Wie luistert er naar?
En zal, wie er naar luistert, hetzelfde
wonder beleven als dit jonge figuurtje,
welks afwezige oogen in een betooverde
wereld schouwen? Is de wereld van 't
sprookje voor ons niet gesloten, voorgoed?
Het sprookje heeft voor ons afgedaan
wij zijn werkelijkheidsmenschen geworden.
Krachtens de nuchtere werkelijkheid heeft
ons gezonde verstand een nieuwe wereld
geschapen. E11 wAt voor een wereld! Wij
zijn bedrijvige menschcn, wij hebben stel
selmatig werken geleerd, wij halen ons
uiterste „nuttig effect" uit mensch en ma
chine. Wij hebben het ontlast van de
vruchtelooze ballast der fantasie. Wij noe
men het ding bij den naam, onverbloemd,
en wij bevredigen onze begeerten volgens
de 6nelste methode. Voor ons heeft de ziel
geen geheimen meer en het heelal geen
duistere hoekjes. Wij hebben de methodiek
van de liefde in een leerboek ontleed.
Rationalisatie, efficiency, tempo! O, in
deze jachtige, verstandige, stelselmatige
wereld, waar is het stille geluk van het
sprookje? De blauwe vogel zingt tusschen
de goudlelies en een zonnig blond figuur
tje luistert er naar. En onderwijl razen
daarbuiten door den triesten schemer van
dezen Februari-dag de bulkende auto's en
de knallende motorfietsen, waarheen?
waarheen? Naar welk geluk razen zij, dat
begeerlijker is dan het droomen van para
dijzen in een zomerschcn tuin? Naar wel
ken hemel, naar welke hel?
In de hel van deze ontluisterde aarde
zingt ondanks het barbaarsche resultaat
der beschaving, in een vlierstruik verbor
gen, de blauwe vogel zijn lied. Hij zingt
van een ander geluk dan de chansonnier
op de planken, van een andere weelde dan
die van het nieuwste merk limousine.
Het geluk en do weelde, waarvan hij
zingt, is ouder dan onze beschaving. Hij
zong het al voordat de oermcnscli zijn grot
woning betrok en hij zal het zingen, nadat
het modernste moordtuig den laatstcn
mensch heeft vernietigd.
Er is een wijsheid, die alle verstand te
boven gaat, een wijsheid, welke de nuch
tere slimmerikken nooit zullen vatten,
maar die slechts aan kinderen wordt
openbaard. Deze gruwelijk verminkte
menschheid zal zich den genadeslag, toe
brengen, zoodra ze het sprookje uitroeit
uit de harten der kinderen.
(Door onzen Amerikaanschen
correspondent).
In de Zwarte Heuvels, een groep rotsen
in don Amerikaanschen staat Zuid-Dakota,
staat de Rushmorc als een granieten koe
pel in het omringende landschap. De top
verheft zich meer dan een mijl boven den
zeespiegel. Ilier werken tal van menschen
aan wat eens het meest grootsclio monu
ment in zijn soort zal zijn. In het zwarte
rotsgesteente worden n.l. reusachtige por-
trctstandbeelden uitgehouwen voor Was
hington, Jefferson, Lincoln en Roosevelt
Het hoofd van Washington is reeds afge
werkt en met het overige gedeelte van het
werk zijn goede vorderingen gemaakt. Het
is dus reeds mogelijk om een indruk te
krijgen van dit indrukwekkende beeld
houwwerk. De afmetingen zijn het meest
imponeerend; elke figuur zal 135 M. hoog
worden, 30 M. over de schouders cn 18 M.
over de lengterichting van het gelaat. De
vier grootc Amerikanen krijgen dus een
gedenkteeken, dat vermoedelijk veel lan
ger blijft bestaan dan de cultuur, die zij
hebben gekend cn ook door hun werk tot
verdere ontwikkeling hebben gebracht.
Het geheele werk staat onder leiding van
den beeldhouwer Gutzon Borglum cn werd
in 1920 begonnen, 's Winters moeten de
werkzaamheden gestaakt worden; men kan
dan ongestoord alles bekijken, doch aan
den anderen kant mist men ook iets, want
de wijze, waarop het werk verricht wordt,
is eveneens zeer interessant. Slechts een
betrekkelijk klein aantal jaren geleden zou
een dergelijk monument geheel met de
hand uitgehouwen moeten worden met
behulp van hamer en beitel. Het zou on
der dergelijke omstandigheden feitelijk on
uitvoerbaar rnoctcn worden verklaard,
want er moeten zulke grootc hoeveelheden
materiaal worden verwijderd en do rotsen
zijn zoo steil cn gevaarlijk, dat onnauw
keurigheden gemakkelijk kunnen inslui
pen. Daarmee zou echter de gelijkenis der
beelden verloren gaan. Bovendien zou het
werk te lang duren cn te kostbaar wor
den. Zelfs thans, nu men van alle mecha
nische en technische hulpmiddelen ge
bruik maakt, zal het nog wel een jaar of
zes duren, voordat het monument gereed
is.
Borglum heeft al meer soortgelijk werk
gedaan. Op Stone Mountain heeft hij ge
ëxperimenteerd met beeldhouwwerk, dat
veel meer dan levensgroot was cn daar
kwam hij al spoedig lot de conclusie, dat
bet zonder technische hulpmiddelen niet
zou gaan. Noodgedwongen nam hij zijn
toevlucht tot dynamiet cn het bleek dat
dit, wanneer het met zorg werd gebruikt,
de rotsen verwijderde zonder noemens
waardig gevaar voor de gedeelten, die be
houden moesten blijven. De technische
t ulpmiddclen zijn dus voornamelijk dezelf
de als die, welke in steengroeven worden
gebruikt voor het boren van gaten in de
rotsen, doch daarnaast heeft men ook
hijschinrichtingen en andere werktuigen,
die bij het bouwen van wolkenkrabbers
worden gebruikt. De werklieden, die voor
de werkzaamheden aan het monument zijn
uitgekozen, beschouwen het als een ge
woon kenmerk van hun dagtaak, dat zij
uren achtereen tusschen hemel en aarde
Dcngclen op een grootcn schommel.
Voordat met de eigenlijke werkzaamhe
den kon worden begonnen, was er echter
nog een intensieve voorbereiding noodig.
Er werd een kamp opgeslagen aan den
voet van den berg en het oude pad, dat
daarheen leidde, werd verbeterd. Er wer
den kabels a_angelegd om de noodige elec-
tricitcit ter plaatse te verkrijgen cn een
clectrische hijschinrichting om snel de 400
M. af te kunnen leggen, die bet kamp van
den bergtop scheidden. Bovendien werden
tegen de steile berghelling houten treden
aangebracht, waarlangs men zich te voet
naar boven kan begeven. Natuurlijk be
hoorde tot het voorbereidende werk ook
het maken van teckeningen cn modellen
voor het monument. Eindelijk werd de
groep goedgekeurd en waardig geacht aan
de vier grootc leiders. Washington, die de
aanvoerder van de Amerikaansche troe
pen was in den vrijheidsoorlog en de eer
ste President der Verccnigde Staten werd;
Jefferson, die Louisiana aankocht en daar
door het symbool van de expansiepolitiek
werd; Lincoln, die do eenheid onder do
staten heeft gehandhaafd en Roosevelt,
aan wien de aanleg van liet Panama-ka
naal te danken was, waardoor de. band
tusschen Oost- cn Westkust nauwer werd.
Het werk werd nu begonnen aan de
hand van een model op 1/12 van de ware
grootte. Allereerst rnoest in het rotsge
steente gezocht worden naar de juiste po
sitie van eenige belangrijke punten, zooals
de bovenzijde van het hoofd, do punt van
don neus en liet meest uitstekende gedcel
te van de wenkbrauwen. Vanuit een va ,t
punt op liet model worden dan eerst ten
horizontale en daarna een verticale .ijn
gemeten cn deze metingen worden in het
groot herhaald op den berg. Het genoemde
vaste punt is bovendien het middelpunt
van een halven cirkel, die zuiver horizon
taal ligt, de lijn, die bij 90 graden loopt,
geeft dus het midden aan van het gezicht,
dat in het gesteente moet worden uitge
houwen. Met een horizontaio lijn en een
loodlijn kan men zoo b.v. het meest uit
stekende punt van een wenkbrauw bepa
len, doch nu moet daaronder de rots wor
den uitgehold en ook daarbij moeten
nauwkeurig do afmetingen van hot model
in acht genomen worden. Men moet dan
een nieuw vast punt op den wenkbrauw
aannemen cn hiervan eerst een verticale
en vervolgens een horizontale lijn laten
uitgaan. Ook de werkzaamheden op den
eigenlijken rots worden dan weer ingewik
keld, want de gewone methode om de
werklieden van bovenaf neer te laten, kan
dan niet worden gevolgd. Do werkbrauwen
van het gedeeltelijk voltooide rotsmonu-
racnt houden hen te ver buitenwaarts om
onder do wenkbrauwen nog ver genoeg
naar binnen te kunnen doordringen. Er
moeten in zoo'n geval dus van onderen af
steigers worden gebouwd.
Bijna al het werk wordt gedaan met be
hulp van dynamiet en het in acht nemen
van de grootste nauwkeurigheid bij het bo
ren der gaten, die later met springstof zul
len worden gevuld, is de voornaamste taak
der werklieden. Langzamerhand heeft men
zooveel ervaring opgedaan bij het werken
met dynamiet, dat men de rots tot op 15
A 30 c.M. van het toekomstige oppervlak
van het monument kan verwijderen, zon
der dat er gevaar bestaat voor aantasting
daarvan of zelfs maar voor een verminder
de hardheid van het gesteente, dat de op
pervlakte van het monument zal vormen.
Men was overeengekomen, het hoofd van
Washington zoo hoog mogelijk te plaatsen,
doch op (Jen top van den berg bleken tal
van scheuren en scheurtjes voor te komen
als gevolg van erosie en daarom moest
men niet minder dan 12 M. diep gaan om
het geheel vaste rotsgesteente to bereiken.
Toen werd het gesteente verder verwij
derd op de plaats, waar het gezicht moest
komen; eindelijk was de rots hier eivormig
gemaakt cn kon met het modellcercn van
de gelaatstrekken worden begonnen. Do
hoeveelheden dynamiet, waarmee gewerkt
werd, werden steeds kleiner; op het laatst
werden nog slechts stukken ter dikte van
ongeveer 15 c.M. verwijderd.
En toen het dynamiet zijn werk gedaan
had en van de gelieelc oppervlakte nog
slechts 15 A 30 c.M. gesteente moest wor
den verwijderd, werden tot de vcrcischte
diepte gaten geboord, die slechts enkele
centimeters van elkaar verwijderd waren.
Het gesteente tusschen de gaten werd weg-
De beeldhouwer Gutzon Borglum bezig
met de wenkbrauwen van
Washington's portretbeeld.
geslagen met een puntigen boitel en een
kleinen hamor, die mot samengedrukte
lucht werkte. Zoo werd de juiste vorm van
het monument uit do rots te voorschijn
gebracht; men behoefde nu nog slechts de
oppervlakte bij te werken cn glad te ma
ken. De daarvoor bonoodigde werktui*
gen werden eveneens gedreven door sa
mengeperste lucht.
Het grootc werk zal nog jaren duren,
ook wanneer in het tegenwoordige tempo
met de werkzaamheden kan worden voort
gegaan. Do 500.000 dollars, die ervoor noo
dig zijn, moeten voor de helft bijeen wor
den gebracht door vrijwillige giften en
worden voor de andere helft bijgepast door
de schatkist, doch op die wijze, dat de
staat telkens zooveel bijbetaalt, als door
de burgers bijeen wordt gebracht.
HAAGSCHE BRIEVEN
Er zijn op het oogenblik maar twee ele
meuten in het Haagsche leven die de groo
te belangstelling hebben en dat zijn: de faita
et gestes van liet crisis-comité cn de ver
schillende vormen waarin het bridge-spel
wordt beoefend en de gelegenheden, die daar
toe worden opengesteld. Het zijn wel twe.«
heel uiteenloopende zaken, maar dat doet
aan de belangstelling voor beide niet af. Dp
bridgerij interesseert uittcraard wel een
zeer breeden kring, maar toch altijd maar
een deel van het publiek, het crisis-comité
heeft letlelijk aller belangstelling.
Dat blijkt niet alleen uit de bijdragen
die, belangrijk of onbelangrijk, soms roe
rend zijn om de lieve gedachte, de zin voor
romantiek of naïviteit, waarmee ze gege
ven worden; dat blijkt ook uit de critiek.
die er te pas of te onpas geoefend wordt,
de belangstelling waarmee wat er gebeurt
of niet gebeurt besproken wordt en de ver
halen, die er gaan over de aanvragen om
steunvcrleening. die, net als in het sprook
je van Andersen, netjes het kringetje rond
gaan en in zoodanigen vorm bij den eersten
verteller terugkomen, dat die het product
van zijn eigen verbeeldingskracht of laten
we zeggen, het eerlijke en authentieke ver
haal, dat hij getrouwelijk oververtelde, niet
herkent. En ieder heeft een dergelijke anec
dote natuurlijk uit de allerbeste bron cn
van iemand, die liet weten kan, omdat hij
dagelijks met die of die van de kopstukken,
die in 't comité zitting hebben, in aanraking
komt bijvoorbeeld er mee in de tram zit.
Al deze min of meer en misschien ook niet
gekleurde verhalen zijn wel zeer Haagsch
en geven een, zij het dan wellicht ietwat
verwrongen beeld, van wat men in andere
plaatsen zoo graag de Haagsche mentali
teit noemt.
Zoo gaat het gerucht, dat in een winkel,
die de naam heeft toch voordcelig te zijn,
zich een dame vcrvoQgdc, die avondjapon
nen wilde zien en een keuze deed uit wat
haar werd voorgelegd. Het was een duur
avondtoilet, duur voor die winkel dan, dat
spreekt. Toen het op betalen aankwam,
presenteerde de dame een bon vanhet
crisis-comité. De cassière maakte bezwaar,
vond dat crisis-comité-bons nuttiger besteed
behoorden te worden dan met het aan
schaffen van, zij het voordcelige, avond
jurken. Naar hel heet is het comité gewaar
schuwd en er schijnt een klein stormpje in
een limonadeglas gewoed to hebben. Een
ander kwam, naar verteld wordt, steun
vragen van het comité, omdat hij anders ge
noodzaakt zou zijn den chauffeur te ont
slaan cn dan werd die werkloos en dat zou
zoo naar voor hem zijn. Inderdaad! liet zou
heel naar zijn, maar je vraagt je toch even
af of er nu toch werkelijk in dezen tijd men
schen rondloopen met zoo weinig begrip
van den bitteren nood, die geleden wordt,
dat ze waarlijk meencn voor steun in aan
merking tc komen, wanneer ze bedreigd
worden door het vooruitzicht iets van hun
comfort te moeten opgeven.
Persoonlijk is mij een dame bekend, die
door den achteruitgang van haar effecten
bezit haar comfortabele flat met centrale
verwarming, vaste waschtafels enz. niet
kon behouden cn naar een bescheidener wo
ning moest omzien. Dat leek haar iets zoo
onbillijks cn onbestaanbaars, dat ze ir
ernst overwoog of ze niet voor steun in aan
merking zou komen, want het was toch een
heel ding om zonder centrale verwarming
een winter in Holland mee te maken en een
vaste waschtafel leek haar onontbeerlijk
voor iemand, die er van houdt schoon te
zijn!
Familieleden hebben met veel moeite ge
tracht haar duidelijk te maken, dat men
ook leven kan zonder deze moderne ge
makken en dat er menschen zijn, wie het
aan de allernoodzakelijkste levensbehoeften
ontbreekt. Zij is nu een trouwe comparan-
tc in alle lokaliteiten waar gebridget wordt
want dat spaart vuur en licht en daarom
beoefent ze het edele spel 's middags cn
's avonds. Zoo zijn er trouwens honderden.
Heel Den Haag, voor zoo ver het in staat
is dertien kaarten in de hand te houden,
speelt bridge, zooals in was het niet i
IS 15? het congres danste. Er zijn wcl-
dadigheidsdrives ten bate van het crisis
comité, die je de illusie geven om al brid
gende ook nog iels goeds tc bewerken cn
er zijn zalen en zelfs heele huizen beschik
baar voor spelers, die hun middag- of
avondpartij maken willen. Of liever voor
speelsters, want de dames zijn in de meer
derheid en ze hebben zich met een soort
honger op het spel geworpen, dat haar aan
dacht in beslag neemt en haar tijd moet
vullen, nu bezoeken aan naaister, modiste
coiffeur, manicure, tearoom en andere oor
den des vermaaks uittcraard beperkt, zoo
niet geheel geschrapt moeten worden. En
de Haagsche vrouw, die zich min of meer
in de wereld beweegt cn wie beliooren
daartoe niet? beschikt nu eenmaal over
veel vrijen tijd.
Intusschen heeft de bridgewoede toch wel
een heel nuttigen kant. Al zou het alleen
maar zijn, omdat ze helpt de zorgen van
enkelen te verlichten, al zijn die enkelen
natuurlijk maar een heel klein percentage
van de massa. Een vorige maal schreef ik a!
eens over enkele families die hun huis, dat
ze, keurig ingericht en wel, toch eenmaal
hebben, en dat ze niet zoo maar een-twee
drie van de hand kunnen doen, productief
hebben weten tc maken door gelegenheid
te geven tot bridgen tegen een zeker entrée-
gcld, waarvoor de bezoekers geheel als gas
ton van den huize ontvangen worden. Zoo
als vroeger wel open tafel werd gehouden
In particuliere huizen.
Eerst leek het of die bridge-liuizen, nu
het ei van Columbus maar eenmaal ont
dekt was, als paddestoelen uit den grond
zouden oprijzen. Maar liet is al gauw ge
bleken, dat er, om zulk een onderneming
te doen slagen, nog iets meer noodig Is
dan een aantal speeltafeltjes met stoelen,
spellen kaarten, bridgeblocs en potlooden
Daar is onder meer voor noodig een gast
vrouw, die weet te ontvangen, die sfeer
weet te scheppen, die cachet weet te geven
die de situatie weet te beheerschen cn die
een persoonlijkheid is. Zooveel deugden in
een enkele persoon verecnigd, vindt men
niet overal en zoo is gekomen, dat zich
van alles wat er in het begin opdook
slechts een of twee bridge-salons hebben
gehandhaafd. Maar die. en speciaal pene
er van, heeft zich dan ook in enkele maan
den een reputatie verworven.
In de cersto plaats de reputatie van zeer
select te zijn, iets wat in Den Haag altijd
de allerbeste aanbeveling is. In de tweede
plaats den roep, dat het nergens zoo ge
zellig en prettig is. In de derde plaats is
voor drives, die, zoo niet aan do orde van
den dag, dan toch aan die der week zijn,
avondkleeding voorgeschreven. En dat is
bij ons ook een groote attractie. De salon
is zoo in trek, dat onlangs voor een drive
die was aangekondigd, veertien dagen van
tc voren al geen plaats meer beschikbaar
was. Volteckend, noemen ze dat in geld
taal, meen ik.
Natuurlijk zijn er altijd angstige zie'en,
die met schroom en beven een dergelijk
modern verschijnsel tot bloei zien komen
cn die zich en anderen afvragen of
dat nu heusch geen kwaad kan, of a!les
daar, om met de woorden van Paului te
spreken, wel eerlijk cn met orde geschiedt,
of de jonge meisjes er wel safe zijn. of
er misschien geen verlovingen tot stand
zullen komen of verbroken worden. Of mis
schien partners in het huwelijk niet zul
len ontdekken, dat hun samenspel toch
niet zoo buitengewoon is en naar een an
der omzien, in het kort allemaal vragen,
die men niet anders dan met een „het
kan best" kan beantwoorden. Maar derge
lijke vragen kan men ten slotte wel a pro
pos van alles gaan stellen en de angstig»
zielen in kwestie zullen zich gerust moe
ten stellen met de overwoging, dat de
Haagsche dat wil in veler oogen zeggen
de mondaine, genotzuchtige, misschien
zelfs een tikje lichtzinnige vrouw in on
zen modernen tijd vrij aardig geleerd hoeft
op zich zelf te passen, zoodat het dus zoo'n
vaart niet loopen zal.
Nog een andere categorie heeft de brid
gewoede in het leven geroepon en dat zijn
de bridge-leeraren en leeraressen. Een spe
ciale bevoegdheid is er nog niet voor noo
dig, maar dat zal nog wel komen. Voor-
loopig kan ieder, die goed speelt en de
complicaties van het spel voldoende onder
de knie heeft, en die bovendien in do om
standigheden verkeert dat iedere verdien
ste welkom is, zich opwerpen als bridge-
iccraar en daarmee een niet te versmaden
wapen vinden in den strijd om het bestaan.
Natuurlijk is er al een flinke concurren
tie en de prijken van club- en privélessen
dalen als dc koersen aan de beurs.
WILLY PETILLOX.
