WORDT DE KEI GRATIS VERHUISD?
Dinsdag 12 April 1932
'AMEDSFOOKTSCH DAGBLAD
„DE EEMLANDER"
TWEEDE BLAD
HET VRAAGSTUK DER
KROTWONINGEN
DE ANSJOVISHANDEL
30 e Jaargang No. 242
en
DE VERBETERING VAN DE
MAAS
DE GEHEIMZINNIGE
INBREKER
Bespreking in het Ned. Inst, voor
Volkshuisvesting en Stede-
bouw en den Nationalen
Woningraad
Zaterdagochtend bobben het Xeder-
landsch Instituut voor Volkshuisvesting en
Sledebouw cn de Nationale Woningraad in
het gebouw van de Mij. voor den Werken
den stand te Amsterdam een vergadering
belegd, welke stond onder leiding van den
voorzitter van het instituut, dc heer M. J. I.
de Jonge van Ellemeet.
De besprekingen liepen over het rapport,
ingebracht door een commissie, ingesteld
door de beide organisaties, inzake de huis
vesting van krotbewoners, waarover de
voorzitter der commissie, de heer mr. M. J.
A Moltzer, een inleiding hield.
Spreker weer er eerst op, dat het euvel
van krotwoningen nog steeds zeer verbreid
is, ook als men nog niet eens meetelt het
groote aantal woningen in de groote en klei
nere steden, die op dc grens van onbewoon-
baai verklaring staan. Men moet er tevens
n kening mee houden, dat op het platteland,
in kleine gemeenten in het algemeen het
Bouw- en Woningtoezicht veelal nog zeer
onvoldoende functioneert.
Den grooten achterstand in te. moeten ha
len stelt de overheid voor een bijna boven-
menschelijke taak. Een raming van 60.000
krotten op den lieelen woningvoorraad was
in 1924 geenszins te hoog. Van een inhalen
van den achterstand bij het tegenwoordige
tempo is geen sprake .De tijd komt, dat ook
woningen, gebouwd in het tijdperk van den
revolutiebouw tot krotten zullen zijn ver
vallen. Alleen al daarom acht de commis
sie een krachtiger voortgaan met de
krotopruiming dringend noodzakelijk, wat
echter ook beteekent, dat de woningbouw
in een sneller tempo moet ter hand geno
men worden. De krotbewoners zonder meer
van hun verblijven ie berooven heeft geen
enkelen zin.
Het tempo van de krotopruiming zal
vooreerst niet versneld, maar verlangzaamd
worden. Is dat een reden om stil te zitten?
Geenszins. In de eerste plaats niet, omdat
wanneer de overheid zich realiseert, hoe de
werkelijkheid is en welk een taak haar
wacht, zij zich in dezen tijd daarop kan
vóórbereiden. Gaat van ons geen prikkel in
de gewcnschte richting uit, dan zal zij niet
gereed zijn op het moment, wanneer er
weer geld voor maatregelen op dit gebied
voorradig zal zijn. Gebrek aan sociaal in
zicht en de neiging alles aan het particu
lier initiatief over te laten, hebben in de
negentiende eeuw de afzichtelijke woning
toestanden geschapen, waarvan nog velen
do wrange vruchten zullen plukken. Juist
nu, nu er een schreeuwend gebrek aan mid
delen is ter bestrijding der maatschappe
lijke euvelen en de stiefmoederlijke behan
deling van het maatschappelijke vraagstuk
zich op de ontzettendste wijze wreekt, juist
nu is in hot bijzonder noodig het antwoord
op de vraag, hoe met het geld, dat de gemeen
schap opbrengt, het volkswelzijn het best
wordt gediend.
Daarna volgde de discussie.
Dc heer Bakker Schut uit den ITaag, is
het niet in alle opzichten met het rapport
eens. Hij mist reeds dadelijk een definitie
van 't begrip krot Veel te weinig aandacht
heeft do commissie, naar spr.'s rnecning,
geschonken aan de slechte bewoning, die
een belangrijke factor voor krotvorming is.
Spr. gelooft, dat liet aankoopen van wo
ningen met het doel ze te verbeteren een te
weinig toegepaste methode is, vooral in de
groote steden. Voorts erkent hij niet den
plicht van de overheid om te zorgen voor
de huisvesting van gezinnen, die uit hun
krotten verdreven geen middelen bezitten
om zichzelf van een betere woning te voor
zien. Speciale wijken voor b.v. sociaal-
zwakken zijn ongewcnscht. De zorg voor de
a-sociale gezinnen is een onoplosbaar
vraagstuk. Er is een groot gevaar in gele
gen deze gezinnen bij elkaar to brengen.
Deze gezinnen hebben behoefte aan oen
streng regime en mcnschkundige lefciing,
maar ook aan de gelegenheid tot wecken.
De heer A. Keppler, directeur van tien
Woningdienst te Amsterdam, betoogt, dat
men zeer voorzichtig moet zijn met het wij
ken wegbreken, omdat men ze ook weer op
moet bouwen. Spr. zou het ook prachtig
vinden als men een definitie van een krofc,
had.
liet overplaatsen van dc bewoners der<
Ridder- enJonkerstraten te Amsterdam
naar nieuwe woningen aan den overkant
van het IJ heeft de beste resultaten opge
leverd. Spr. is niet tegen het opschuivings-
svsteera maar meent, dat de overheid wel
degelijk voor nieuwe woningen voor uit dc
krotten verdrevenen te zorgen heeft.
Tegenover den heer Bakker Schut houdt
spr. vol, dat a-sociale gezinnen in afzon
derlijke wijken dienen te worden onderge
bracht. In Amsterdam hoeft men dit ge
daan met het gevolg, dat men een vijftig
A zestig gezinnen weer naar normale woon
wijken heeft kunnen terug brengen, waar
zij zich goed gedragen.
De heer van Velzen, wethouder van
Schiedam, meent, dat zij, die verdedigd
hebben, dat voor elke op te ruimen krotwo
ning een goede woning in de plaats moet
komen, meer nadeel dan voordeel voor dc
krotwoninggezinnen in het algemeen heb
ben teweeggebracht. Ten aanzien \an de
opschuiving moet de overheid niet zoover
gaan in haar bemoeiingen, dat deze een
dwingend karakter dragen. Het zou ge
vaarlijk zijn menschen alleen op grond van
het gezinsinkomen naar een betere woning
te doen verhuizen. Het gezinsinkomen is
n.l. zeer veranderlijk, maar op deze wijze
zou men ook een zuinig besteden van het
inkomen belemmeren. Het is onvoorzichtig
in één blok teveel woningen onbewoonbaar
te verklaren. Het moet in een voorzichtig
tempo geschieden, wil men ook iets aan het
initiatief der bewoners zelf overlaten om
een betere woning te vinden.
Hierna werd dc vergadering geschorst tot
's middags.
Uit de vergadering werden hierna aan
het rapport en in het algemeen aan het
onderwerp in kwestie nog verschillende be
schouwingen gewijd.
Het besluit van de Vereeniging
van zouters en handelaren
en de Zuiderzeege
meenten
Amsterdam, 11 April. Op initiatief
van het gemeentebestuur van den Helder
heeft hedenmiddag alhier een bijeenkomst
plaats gehad van een aantal besturen van
Zuiderzccgemeentcn teneinde dc moeilijk
heden te bespreken, welke voor deze ge
meenten zouden kunnen ontctaan tengevol
ge van het besluit door handelaars cn zou
ters genomen ten opzichte van don ansjo
vis-vangst 1932. Op deze vergadering werd
overeenstemming bereikt nopens de te ne
men maatregelen, waardoor evcntucele na-
deelige gevolgen voor dc ansjovis-visSpherij
zullen kunnen worden voorkomen.
De burgemeester van Edam, de heer Th.
C. P H. Kolfschoten, deelde ons nog mede.
dat de vergadering was bijeengeroepen naar
aanleiding van een bericht in dc „Visscherij
Courant", waarin melding werd gemaakt
van bovengenoemd besluit, waarbij de zou
ters en handelaars in ansjovis met het oog
op hun groote voorraden er dit jaar van
zullen afzien nieuwe hoeveelheden ansjovis
te koopen, in te zouten of te verhandelen.
Indien de speculatie- en groothandel aan
dit voornemen gevolg geeft, zullen de vis
s'chcrs en allen die vorder in dit bedrijf
werkzaam zijn, ernstig in hun bestaan wor
den bedreigd. Besloten werd, dat nog een
afwachtende houding zal worden aangeno
men. Mocht aan het besluit uitvoering wor
den gegeven, dan zal men trachten met alle
ten dienste staande middelen, o.m. met me
dewerking der regecring, ongedaan te ma
ken, of zoodanige maatregelen nemen, dat
het optreden van zouters cn handelaars
geen effect sorteert. Dc heer Kolfschoten
iiceft dienaangaande ter vergadering een
tweetal voorstellen ingediend, welke met
algemcene stemmen werden aanvaard.
Op de bijeenkomst waren vertegenwoor
digd de gemeentebesturen van den Helder,
Enkhuizen. Lemmer, Urk, Monnikendam.
Edam en Volendam.
Gratis dienstaanbieding der afdeeling Amersfoort van den N.A.B.
De kei-historic is nog niet ten einde. Wij
voelen Jiicr in Amersfoort wel wat voor iets
op historisch gebied. In het centrum van die
amour pour ï'histoire" staat nog immer de
grauw-grijze kei bij het politiebureau, het
voorwerp, waar heeje meisjesgilden op ge
huisd hebben om op dit échte stukje Amers
foort te worden gekiekt, maar ook het voor
werp, waaraan de geboren Amcrsfoorters hun
bijnaam te danken hebben. Dien naam dra
den velen met eere: de kei-trekkers! Na vele
jaren krijgen wij weer eens gelegenheid de
ki'i te zien wegtrekken; binnenkort zal hij
verhuizen naar het Plantsoen bij de meisjes
school, waar hij dan rustig „op zijn pootjes
teAïcht zal komen".
Niet iedere trek-lustige zal evenwel dit his
torié, cr.c monument kunnen helpen trekken,
want de gemeente heeft haar verplaatsing
hedenmorgen openbaar aanbesteed, zoodat
alleen hem, op wien de keuze gevallen is, het
genoegen gegeven zal zijn om met enkele
helpers den trouwen wachter bij het politie
bureau te gaan verhuizen.
Zooafp wij reeds zeiden, is de kei-historie
nog niet ten einde. Het opgraven van die kei
en het verplaatsen in vroeger jaren heeft
blijkbaar een muisje doen geboren worden,
wiens staartje nog lang zal blijven kwispe
len
Op de aanbesteding, welke hedenmorgen
plaats vond, is wederom gebleken, dat er een
groep stadgenooten is, die de traditie van het
kei-trekken niet wil prijs geven; deze in
schrijvers wilden voorkomen, dat het trans
port door niet-stadgenooten zou geschieden,
reden waarom zij in hun inschrijving hebben
aangeboden den kei gratis te zullen ver
plaatsen, met aanneming van alle voorwaar
den, welke aan deze verhuizing zijn verbon
den. Zij wilden als echte Amersfoortcrs dc
eer hebben om de kei te verplaatsen. Wie die
sympathieke inschrijvers dan waren? Het was
de afdeeling Amersfoort van den Nederland-
sclien Aannemers Bond, die haar inschrijving
op rijm had gemaakt en ingezonden op een
keurig gecalligrafeerd stuk perkament. Hel
gedicht is gemaakt door den heer Clinge
üoorenbos. Wij laten hieronder den tekst van
het inschrijvingsbiljet van den N. A. B., wel
ke vermoedelijk wel naar Flehitc zal verhui
zen, volgen:
Aa'n Burgemeester en Wethouders
der gemeente Amersfoort.
Hooggeachte Burgemeester!
Hooggeachte B. en W.!
Namens d' Amersfoortsche sectie
Van den grooten N. A. B.
Deelen w' U eerbiedig mede,
Door dit schrijven, dat ook wij,
Graag bereid zijn tot verhuizing
Van den Amersfoortschen kei.
Het bedrag dat wij U vragen,
Is betrekkelijk zeer laag,
Want wij voelen deze kei ligt
Zwaar op d' Amersfoortsche maag.
't Mag geen kei des aanstoots worden
Voor ons drukke stadsverkeer,
Daarom leggen wij hem netjes
Ginder bij de meisjes neer.
Niettemin is 't jammer dat hij
Nu bij het „bureau" weggaat:
Bij 't bureau van de politie
Is een „kei" nog niet zoo kwaad.
En wat maakt hij een promotie!
Eerst de Varkensmarkt (knor-knor)
Toen: politie, toen: de meisjes,
Steeds gaat hij excelsior.
Aan den kei wordt niets beschadigd,
Hetisch, dat garandeeren wij,
"Wajnt wij weten: 't is de liev'ling
Vanjdc heele burgerij.
Alöcbten wij hem. laten vallen
Op eèn Amersfoortschen teen...
Wie liet beter kan, die werpc
Dan dar allereersten steen.
d'Aanneemsom, die wij U vragen,
Is nul gailden en nul cent;
Het bedrag is zeer bescheiden,
Maar wij1, zijn ermee content.
Keurig koxnt hij op zijn voetstuk,
Stram en stevig zal hij staan,
't Dankbaar nageslacht zal zeggen:
Dat is keiig goed gedaan.
Ziet, wij bicden onze diensten
Voor het nut van 't algemeen,
Want ons keiejitrekkers-hart is
Vóór dien kei Vyi niet van steen,
Accepteert U dus ons aanbod,
Want voor d' Ajnersfoortschen kei
Dragen wij een hart vol liefde
En heel graag een steentje bij.
(w.g.) H. L. v. EYBERGEN, Voorzitter.
M. v. HOüGEVEST, Secretaris.
J. v. LENTE, penningmeester.
J. A. v. KEULEN.
R. GROENENBERG.
Voor deze aanbesteding was groote be
langstelling uit aannemerskringen te dezer
stede. De Burgemeester en de gemeente
secretaris warén bij deze historische aanbe
steding tegenwoordig. De inschrij vingsbil-
letten werden door den Burgemeester voor
gelezen. Zij luidden als volgt:
F. G. Piechniek te Zutphen 875;
E. H. van Putten te Amersfoort 713;
Firma De Jong te Hilversum 725;
Firma Brandsen en van Ouwerfcerk te
Amersfoort 345;
W. C. van Leeuwen te Amsterdam 7.50,
J. van den Brink te Amersfoort 900;
R. van Dijk te Amersfoort 490;
Hierna kwam het grootste billet dat met
zeven groote lakzegels was verzegeld, het
geen den burgemeester deed «jj^merken dat
deze enveloppe even soliede was als de 1
Amersfoortsche Kei. Vervolgens las hij het
hierboven afgedrukte gedicht voor, dat met i.
applaus wera beantwoord.
Onze burgemeester dankte voor dit aller- j
aardigste blijk van deelneming. Aangezien
het oollcge van B. en W. niet voltallig was,
werd de gunning aangehouden.
De Jieer van Eibergen, voorzitter van de
afdeeling- Amersfoort van den Ned. Aanne-
mersbond die dat billet had ingezonden, --
deelde mede, dat indien dc gunning soms
stootte op het werkplan, men ook bereid
was het laatste in bovenvermelden vorm in
te dienen. jj
Wie is bereid een dergelijk inschrijvings-
billet in te zenden bij de aanbesteding voor
den bouw van het nieuwe Gymnasium en het
Raadhuis iin het Soesterkwartier?
a-j5sf!it.>-ii!s953.j.r
AMERSFOORT. Woensdag 13 April.
Het Valkje. Verkoop nieuwe meubelen. iO
cn 2 uur.
Woensdag 20 April. Verkooplokaal Muur
huizen 57 Vcrkooping van een inboedel.
9'/: uur.
BAARN. Woensdag 20 April. Hotel
Central, vcrkooping winkel- cn woonhuizen
s uuj.
Dinsdag 3 Mei. IJotei „de la Promenade",
vcrkooping woonhuis Madurastraat 2.
8 uur.
De minister over de onteigening
In de Memorie van Antwoord over het
onteigenin'gsontwerp voor verbetering van
dc rivier dc Maas voor groote afvoeren bo
neden Litli, zegt dc minister o. m. dat het
thans voor den afsluitdam gedachte tracé
een technisch en economisch zeer goed to
aanvaarden oplossing geeft, omdat do dam
komt te liggen over hoog terrein, dat voor
een groot deel reeds Rijkseigendom is, ter
wijl als nadeel van het door Alern ge
wcnschte tracé geldt, dat daardoor de dij
ken van dc Bommelcrwaard tusschcn het
ontworpen punt van aansluiting cn Kerk-
driel een hoogeren waterstand zouden moe
ten keeren.
Het komt den minister voor, dat de ver
binding tusschcn Alem en Kerkdriel, ter
weerszijden van de rivier gelegen, zij het
met eenigen omweg over den afsluitdam
beter wordt dan die door het pontvcer
thans. Immers zal voortaan ook onder om
standigheden van ijsgang en hoog water,
wanneer thans de pont buiten gebruik is,
verbinding met dc overzijde worden ver
kregen.
De verharding van den weg van Alem
naar het Drielschc pontvcer zal op maai-
vcldshoogte worden aangebracht. liet ligt
niet in de bedoeling van Rijkswege later
nog een bijdrage te verlcenen in de kosten
van doortrekking van dezen weg over den
volgeslorten arm naar den Gelderschen
oever.
Met den wensch het Rijkspontvcer zoo
dicht mogelijk bij do door snijding van den
bestaanden dijk te leggen, zal rekening
worden gehouden, voor zoover de belangen
van de scheepvaart zulks mogelijk maken.
Op belangrijke vermindering van den thans
geprojecteerden afstand van 700 M. kan in
verband met de eischcn van de scheepvaart
niet gerekend worden.
De minister kan niet toegeven, dat ten
opzichte van de schade, door derden als ge
volg van de uit te voeren werken te lijden,
uitzonderingsgevallen aanwezig zouden zijn,
welke zouden wettigen af te wijken van den
regel, dat bet Rijk niet tot vergoeding dier
schade verplicht kan worden geacht.
Het is de bedoeling dezelfde gedragslijn
te volgen, als ten aanzien van de veren op
de gekanaliseerde Maas geschiedde, toen
bleek dat dc opstuwing van de rivier dc be
diening van die veren bemoeilijkte.
NED. VEREEN. VOOR ECONOMISCHE
GEOGRAFIE.
's-Gravenliagc, 11 April. Dc Ned.
Vereeniging voor Economische Geogra
phic lieeft Zaterdag j.l. haar jaarlijk-
sche algemcene vergadering gehouden.
Bij de opening daarvan wijdde de voorzit
ter oenige hartelijke woorden aan de nage
dachtenis van prof. dr. II. Blink, den stich
ter der vereeniging, die haar op 26 Decem
ber j.l. ontviel.
Uit het jaarverslag over 1931 blijkt, dat.
tengevolge van de ongunstige economische
omstandigheden het ledental is terugge
gaan.
De twee periodiek aftredende leden van
het dagelijksch bestuur, de heeren .mr. S.
Cohen Tzn. cn H. v. d. Bosch, werden her
kozen. De vergadering benoemde tot lid
van het dagelijksch bestuur den heer Th.
Ligthart, oud-directeur der Javasche Bank
on tot lid van het algemeen bestuur den
heer dr. H. M. Hirschfeld, directeur-gene
raal van Handel en Nijverheid te 's-Gra-
venhage.
Oud wordende moet men acht slaan niet
op wat dc jaren ons ontnamen, maar op
wat zij ons overlaten.
c Uit het Engelsch door A. TREUB.
Kr klonk een oneindige verlichting in do
•tem van den baronet, toen hij het meisje
weer in zijn armen nam, haar wang met
verwonderde blijdschap streelde, cn haar
verzekerde, dat zulke episodes een deel
uitmaakten van den dagclijkschen huis-
houdelijken gang. Hij was verwonderd dat
Spencer het haar niet verteld had.
Maar hij zag er vreeselijk uit! zei het
rneisjc, wier angst slechts half gestild was.
Dat doet hij altijd, stelde baar vader
haar gerust» Zoolang Spencer hem uit den
weg blijft
Maar Eric is hem gevolgd, viel zij in.
Hij zal vermoord worden
Sir Peter bracht haar de kamer in met
een zachtheid, die verwonderlijk was, in
aanmerking genomen, dat hij er niet in
geoefend was.
Ik hoop, dat het gebeurt, antwoordde
hij luchtig, ter wille van den familienaam.
Enid rukte zich los uit zijn armen met
een toornigen kreet
U moet U afmaken van dien boest
achtigen Chinees, vader, riep zij, met haar
voet stampend, terwijl haar oogen zich met
tranen van teleurstelling vulden.
Sir Peter's houding veranderde onmid
dellijk. Hij was niet gewend, dat men zeidc,
dat hij iets moest doen. Hij stak zijn han
den in zijn zakken en boog het hoofd voor
over.
Moet ik? vroeg hij zachtjes, met
scherpe uitdaging in zijn stem. Lee Wang
is mij trouw, Enid. Hij neemt meer noti
tie van me dan mijn dochter. Zoo Spencer
zich aan zijn bloeddorstigen vijand wil
blootstellen, gaat dat mij niet aan'
Maar hij is een Chinees, zei Enid, als
of die nationaliteit eon misdadig fpit was.
En die ellendige kamenier van jou is
een Frangaise! klonk het scherpe antwoord.
En ik weet wel wien ik de voorkeur geef!
Hij wees indrukwekkend met zijn vinger
naar haar. Jij houdt je aan Nina en ik
houd me aan Lee Wang. Meer heb ik er
niet van te zeggen!
Maar Spencer?
Sir Peter liep naar den bel naast den
schoorsteen en drukte er lievig op.
Spencer's plaats is in huis, zei hij
scherp. Wij zullen zien of hij op dit bellen
komt.
Hij liep naar zijn stoel cn wierp er zich
in.
Als hij dit niet doet, voegde hij er ruw
aan toe, zuljen wc naar het lijk gaan zoe
ken.
Enid schudde het hoofd cn bijna onmid
dellijk ging rle salondeur open en kwam
Spencer deftig als altijd binnen
Sir Peter keek hem lichtelijk verbaasd
aan, terwijl Enid zich afkeerde om haar
duidelijk merkbare opluchting te verber
gen.
Ileeft U gebeld, sir Peter?
Nog levend, zie ik?
Spencer maakte een plechtige Tiulerincr
als bewijs van zijn bestaan,
Waar is Lee Wang
Buiten dc deur, sir Peter. Hij wacht
rriij op!
Sir Peter verborg zijn bewondering voor
dit onverstoorbare wezen met groote moei
te en zag kans aan zijn volgende vraag
den gewonensteek toe te voegen.
En je bent zeker bang om uit de ka
mer te gaan, hè?
Ik verlang er niet naar, sir Peter, gaf
Spencer eerlijk toe, maar verder liet hij
niets van zijn tegenzin blijken.
Een gedwongen glimlach vertoonde zich
aan de hoeken van sir Peter's mond, ter
wijl hij naar zijn sigarenkist keek.
Enid keek haar vader in spanning aan.
Zij wist, dat zijn eerstvolgende woorden
een machtige mogelijkheid voor Spencer
zouden inhouden en zij'wachtte in doodelij-
ke angst op liet gewone bevel om heen te
gaan.
Maar liet kwam niet.
Sir Peter draaide zich in zijn stoel om.
keek fronsend naar de gesloten deur en
snauwde een bevel in vlug en vloeiend
Chineesch. Er was een oogenblik van ge
spannen stilte: toen finer de deur lanorzaam
open, on Lec Wang kwam de kamer bin
nen. Zijn zwarte oogen wierpen een vra-
genden blix op Spencer, en hij deed de
deur dicht met zijn hiel. ITij vouwde zijn
handen in zijn wijde mouwen cn zijn ge
zicht werd zonder uitdrukking.
Kom hier, gele schurk, riep dc baro
net, opstaande en naar een plek op liet
haardkleed wijzend.
Lee Wang gehoorzaamde niet groote on
derdanigheid.
Enid deinsde terug, toen hij haar nader
de, cn trok zich naar een plek van betrek
kelijke veiligheid achter den Chesterfield
terug.
Wat beteekent dit? vroeg sir Peter,
met een plotselingen slag op zijn polsen,
waardoor het mes te voorschijn kwam.
Lec Wang maakte ccnigc geestelijke
gymnastiek.
Ik wou Spencer's nek afsnijden, zei
hij kalm, met zijn donkere oogen vast op
den baronet crericht. Ik houd niet van Spen
cer.
j. {Wordt vervolgd)< j