'AMERSFOOETSCH DAGBLAD
Donderdag 14 April 1932
„DE EEMIATSDER"
30 e Jaargang No. 244
VERKIEZINGSREDE VAN
HERRIOT
DERDE BLAD
DE AARDE IN HEVIGE
BEROERING
„PRUISEN MOET PRUISISCH
WORDEN"
OPSTANDIGE ACTIE IN
ECUADOR
VERKIEZINGSMANIFEST
VAN HUGENBERG
DE VALERA CONTRA
ENGELAND
VERBOD DER S.S. EN S.A.
ORGANISATIES
Ter versterking van de
autoriteit van den staat
.'URU
GUAY
W^p^aMendoza
üntiago/ii
Scm> Buenos Aires
iïoir\^,bW
<5 »r=
>Valparais&K 2
Santiago tü
V.Ti N GUI-
^'.RIRICA
Fpmendoo
Talc°s #V-°«C0A6E'
fC.HllE ar
tConsfituc/on
Typisch landschap uit het vulkanengëbicd der Cordilleras. Onafzienbaar strek
ken zich in een gebied, waar niet de minste \cgetatic te bespeuren is
de golven x an gestolde lava uit.
spoedig stoppen, daar do lucht door de gas
sen is vergiftigd. De groote veestapels op
do ranches zijn onbeheerd en de dieren ren
nen in het wilde over de steppen. Het wa
ter in vele rivieren is ondrinkbaar gewor
den.
Londen, 1 3 A p r i 1. (II. N.) Volgens
nadere berichten uit Zuid-Amerika houden
de aardschokken nog steeds aan, waardoor
vooral Chili zwaar geteisterd wordt. In den
staat Mendoza is het beginnen te regenen,
waardoor een aanmerkelijke verbetering in
den toestand is ingetreden. Men is be
vreesd, dat de geheele tarweoogst door den
aschregen vernietigd is.
B u e n o s-A ires, 13 April. (V. D.) Te
Buenos-Aircs ligt op het oogenblik do asch,
die door den storm uit het gebied der vul
kanen werd meegevoerd, 9 c.M. hoog.
Voor zoover bekend is zijn in Argentinië
geen monschenlevcns te betreuren.
Valparaiso, 13 April (V.D.) De vul
kanische uitbarstingen nemen langzamer
hand af. IJskoude regendroppels doen de
lucht opklaren en gaan het verstikkings
gevaar tegen. Vliegers hebben geconsta
teerd, dat vele plaatsen zijn verlaten en
rijke oogsten zijn vernietigd. Do geheel e
omgeving geeft den aanblik van een kerk
hof. Men vreest, dat vele mcnschcn, die
woonachtig zijn in afgelegen plaatsen in
de buurt van liet gebied der uitbarstingen,
zijn gedood.
Buenos Aires, 13 April (V.D.) Na een
ononderbroken werking gedurende 48 uren
is de activiteit der vulkanen in do Andes
thans sterk afgenomen en ten deele zelfs
boëindigd. De hemel is boven de gebieden
van de ramp weer eenigszins opgeklaard
en te Buonos Aires, Santiago en Montevi
deo is het normale verkeer hervat Tot nu
too ziin geen menschenlevens te betreuren.
Verkiezingsrede van
Goebbels
Koningsbergen, 12 April. (V.D.) In
het Haus der Tcchnik heeft Goebbels het
woord gevoerd voor ongeveer 10.000 toe
hoorders. Spr. verklaarde o.a
De partijen van het systeem hebben ver
wacht, dat Hitler een groote mislukking
zou beleven en hebben daarom de Pruisi
sche verkiezingen onmiddellijk na de twee
de* presidentsverkiezing geplaatst.
Verder verklaarde Goebbels, dat wie
Pruisen hoeft, het rijk heeft. Pruisen moet
weer Pruisisch worden. De Pruisische
staatsgedachte bctoekent het begrip van
zuiverheid in het openbare leven, dat voor
al belichaamd is geweest in het ambtena
rendom. hetwelk de geheele wereld als mo
del voor oogen heeft gestaan. Tegenwoor
dig is die staatsgedachte ondergegaan. Fre-
dcrik de Groote zou geen noodverordenin
gen noodig hebben gehad. Hij zou beslist
de radio ter beschikking hebben gesteld en
gezegd hebben. Spreek maar rustig, voor
mij spreken mijn daden. Goebbels wendde
zich vervolgens tegen het partij-ambtena
rendom en verklaarde, dat de nat.-soc. het
Pruisendom weer tot zuiverste volmaakt
heid wilden brengen. Zij wilden niet op de
zelfde wijze aan dc macht komen, als de
sociaal-democraten in 191S. De praatjes
over burgeroorlog en terreur zijn alleen
maar de laatste pogingen van de sociaal
democraten om aan de macht te blijven.
Rebellen lijden in een zee
slag de nederlaag
Londen, 12 April. (V.D.) Tijdens een
zeeslag, die VA uur duurde, zijn de sche
pen van de Gcuadoriaansche opstandelin
gen door regeeringsschepen verslagen. Dc
rebellen gaven zich over, nadat zij ver
scheidene dooden en gewonden verloren
hadden. De leider der opstandelingen, Men
doza, werd naar een vesting gebracht
Men is thans verder van de oplossing
der wereldproblemen verwij
derd dan in 1928
DE TERUGKEER VAN DE GRAF
ZEPPELIN.
Hamburg, 12 April. (H. N.) Volgens
een bij de HamburgAmerika-lijn ontvan
gen telegram bevond het luchtschip Graf
Zeppelin zich hedenmiddag half vijf Ara-
sterdamsche tijd boven de provincie Lugo
in het Noorden van Spanje. Het luchtschip
zette ko?r6 naar Bordeaux. Men verwacht,
dat de Graf Zoppolin morgenochtend tegen
4 uur te Friedrichshafen zal aankomen.
Het luchtschip weer thuis.
Friedrichshafen, 13 April (V.D.).
Het luchtschip Graf Zeppelin is hedenmor
gen om ruim 8 uur van zijn tweede vlucht
naar Zuid-Amerika teruggekeerd. Het lucht
schip maakte om 8.22 uur een vlotte lan
ding.
München, 13 April. (V.D.) Adolf Hit
Ier hoeft den adcovaat dr. Frank te Mün
chen opgedragen tegen den Pruisischen mi
nistcr-president Braun en tegen den ver
antwoordelijken redacteur van de Vorwarts
een vervolging in te stellen wegens de be
schuldiging van Hitler en zijn partij van
het nastre.ven van landverraad.
DE ZEPPELIN OP RAILS.
Berlijn, 13 A p r i 1. (H. N.) Vandaag is
uitspraak gedaan inzake de uitvinding van
de Zeppelin op rails, waarover öedert lan
gen tijd tusschen den professor aan de
technische hoogeschool te Zürich, prof.
Wiesenger en ingenieur Kruckenborg, den
bouwer van den Zeppelin op rails, onecnig-
heden bestonden. Het vonnis werd ten
gunste van prof. Wiesenger beslist
De SA en SS-groepen voov
het geheele Rijk verboden.
Berlijn, 13 April. (V.D.) De beraadsla
gingen van het Rijkskabinet welke ecnigo
uren hebben geduurd, zijn Woensdagmid
dag beëindigd met het besluit tot een nood
verordening, waarbij do nationaal socialis
tische SS en SA formaties met ingang van
heden worden verboden.
INTERNATIONALE LUCHTVAART
TENTOONSTELLING.
Rome, 13 April. (H. N.) Gisteren werd
te Milaan de dertiende internationale lucht*
vaarttentoonstelling geopend.
Groote kudden vee in Zuid
Amerika vermist
Santiago dc Chili, 12 April. (V. D.)
Onmiddellijk na het begin der aardbeving
poogde Zondag een militair vlieger over
het aardbevingsgebied tc vliegen. Hij was
echter door het slechte zicht en het zwavel-
jrehalte van de lucht gedwongen terug te
keeren.
In de Cordilleras waren reusachtige
vlammen zichtbaar, die door de uitstroo-
mende gassen in alle kleuren van den re
genboog werden gekleurd. Do hemel was
donkerrood. Het aschgordijn trok langzaam
naar het Noorden. Tot dusverre zijn nog
geen berichten ontvangen over aangerichte
schade, daar in de onmiddellijke nabijheid
van de vulkanen geen plaatsen liggen. Er
zijn echter ook geen berichten ontvangen
over groote kudden vee, zoodat men niet
weet, waar die gebleven zijn. In drie steden
zijn de electriciteits-ccntrales stopgezet. De
haard van de aardbeving ligt bij Talca
evenals in hei jaar 1928.
Uit Bucnos-Aircs wordt nog gemeld, dat
een deel der stad San Rapha :1 reeds in
vlammen is opgegaan. Verscheidene dorpen
zijn door den lavastroom van de buiten
wereld afgezonderd.
Uit Chili wordt verder bericht, dat, nu dc
vulkanische uitbarstingen luiar hoogtepunt
hebben bereikt, dc opwinding van de bevol
king eenigszins is bedaard. Dc zon wordt af
en toe weder zichtbaar. Dc bergtoppen zijn
door witte asch bedekt cn toonen het beeld,
alsof zij vcrscli besneeuwd zijn.
Verkenningen van vliegers.
Buenos Aires, 13 April. (V.D.) De
aschregen was Dinsdagavond boven het
Chileensche gebied niet meer zoo sterk.
Men hoopt, dat de uitbarstingen der vul
kanen spoedig zullen ophouden. De meeste
verkenningsvliegers, uitgezonden door do
Chileensche regeering, moesten wegens de
ondoordringbare, met aschwolken cn ge
vaarlijke gassen gevulde, lucht terugkee-
rcn. Slechts één vlieger gelukte liet verder'
door te dringen. Hij kon over de Descabe-
zado Grande cn den Descabczodo Chico
vliegen. Uit zijn beschrijving blijkt, dat in
de kraters van deze vulkanen elke lialvc
minuut vreeselijke ontploffingen plaats
hebben. Tonnen zware rotsblokken worden
hoog in de lucht geslingerd waar zij in
kleine stukken uiteen vliegen.. Voortdurend
stooten heftigo steekvlammen uit de kra
ters op. De Argentijnsclie regeering heeft
verscheidene huiptreinen met medicijnen
en zuurstcfopparaten naar het geteisterde
gebied gezonden. De treinen moesten echter
P a r ij s, 13 April. (H.N.) De leider van
de radicaal-socialistische partij, Herriot,
heeft gisteravond te Lyon een groote ver
kiezingsredevoering gehouden, die door
talrijke Fransche zenders uitgezonden werd
Herriot behandelde direct de buitenland-
sche politiek cn verklaarde, dat. wanneer
Tardieu in zijn verkiczingsrede er op ge
wezen heeft, dat bij liet begin van do afge
loopen periode alles nog in het beginsta
dium verkeerde cn nog niet ten einde was
gevoerd, hij toch niet te kennen heeft wil
len geven, dat thans de belangrijkste vraag
stukken. zooals de herstelbetalingen en de
veiligheid, een voorloopige oplossing ge
vonden zouden hebben. Herriot verklaarde,
dat men in tegendeel veel verder van de
oplossing der vraagstukken verwijderd was
dan dat dit in 1928 hot geval was. Het be
wijs hiervoor is wel het mislukken van do
Londensche conferentie. De politiek der
linksche partijen was in het afgeloopen tijd
vak gericht op de verkrijging van een plan,
dat heel wat beter zou zijn dan bet Young-
plan. Indien alle aan het Younplan verbon
den beloften in vervulling zouden zijn ge
gaan, had men misschien van een verbete
ring van den algemeenen toestand kunnen
spreken.
Do meerderheid van het Fransche volk is
gaarne tot dc noodige offers bereid, indien
deze werkelijk tot do handhaving van den
vredo leiden. Voor de a.s. regeering blijven
de vragen voor de herstelbetalingen cn de
vraagstukken, wat betreft de ontwapening,
nog steeds te behandelen. Hij verklaarde,
dat de Fransche buitenlandsche politiek op
het doodo punt was gekomen, te oordeelcn
naar de resultaten van de conferentie van
Londen. In de vraagstukken der binnen-
landsehe politiek wendde Herriot zich tegen
het economische nationalisme, dat even
weinig resultaten had opgeleverd als dc
buitenlandsche politiek. Ten slotte wees
Herriot op do voorwaarden, door de socia
listen voor een samenwerking met dc radi
calen gesteld. Hij sprak dc hoop uit, dat dc
uitslag der verkiezingen het lot van het
land in dc handen der ware republikeinen
zou plaatsen.
In verband met de Pruisb
sche verkiezingen
B e r 1 ij n, 13 April. (V.D.) De leider der
Duitsch-nationalc partij, dr. Hugcnberg, pu
bliceert naar aanleiding van de komende
verkiezingen in Pruisen een uitvoerig ma
nifest, waarin o.a. betoogd wordt, dat de
juiste verhoudingen tusschen links cn
rechts bij de presidentsverkiezingen dooi
de persoonlijkheid van den oud veldmaar
schalk beïnvloed zijn, doch dat de Pruisi
sche verkiezingen een juister beeld van
den waren stand van zaken zullen geven.
De oude Hohenzollern-staat Pruisen is
thans het laatste bolwerk van de lieden
van den 9en November. Door wijziging in
het reglement van orde van den landdag
trachten zij hun ineenstortend bewind te
handhaven. Het antwoord van hei volk
hierop moet een groote meerderheid voor
de Duitsch-nationalen cn de nationaal-so-
cialisten zijn. Dan pas kan de zuivering en
do wederopbouw beginnen. Wanneer men
dit werk echter wil verrichten, moet het
aandeel der Duitsch-nationalc volkspartij
in de gemeenschappelijke meerderheid ech
ter groot genoeg zijn om zonder centrum en
de kleine partijen met de nationaal-socia-
listen tot overeenstemming te kunnen ko
men over de rnachtsverdccling. Naarmate
de Duitsch-nationale meerderheid sterker
is, komt zij sterker te staan tegen de na-
tionaal-socialisten, waarvan zij gescheiden
wordt door politick-economische en cultu-
reele tegenstellingen. Brunswijk en Meck-
lenburg-Strehlitz toonen echter aan, dat
niets het gemeenschappelijk overnemen van
de macht in het veroverde Pruisen in den
weg staat. Slechts een sterke. Duitsch-natio
nale volkspartij, die na de doorgemaakte
innerlijke vernieuwing als beproefde garde
in den nationalen strijd haar wil en haar
ervaring in een rijksregeering kan doen
gelden, biedt den waarborg voor de over
winning van de revolutio en den organi-
schen opbouw van het leven van staat en
volk zonder nieuwe gevaarlijke experi
menten.
Gezicht op Valparaiso, dc voornaamste marinehaven in Chili, die aan den rand
der Cordillera's gelegen is.
DE ENGELSCHE BUITENLANDSCHE
HANDEL.
Londen, 12 April. (H. N.) De Engel
sche buitenlandsche handel in Maart, de
eerste maand na invoering van het alge
meen invoerrecht ad 10 heeft een be
langrijke achteruitgang van den invoer on
dergaan, waar tegenover de uitvoer is toe
genomen. De invo?r bedroeg 61.12 millioen
tegenover 70.2 millioen gedurende dc
maand Februari. Dc uitvoer bedroeg 31.2
millioon, zijnde 1.2 millioen meer, verge
leken bij de maand Februari. Do sterkste
achteruitgang van den invoer ondergingen
do z.g. afgewerkte artikelen.
NoordAerland tegen aansluit
ting bij den Vrijstaat
Dublin, 12 April. (V. D.) Naar hier
verluidt, hebben Do Valera cn zijn mede
ministers nooit gehoord van de overeen
komst van 1923, aangehaald door minister
Thomas in de laatste nota. Er wordt naai
een exemplaar van dc overeenkomst ge
zocht.
Deze overeenkomst betreft de jaarlijk6cho
betalingen, van landrente en is door Cos
grave, toen deze nog minister van financien
was, volkomen bevredigend voor den Ier-
sclicn Vrijstaat genoemd.
Londen, 1 2 A p r i 1. (V. D.) De minister
van arbeid van Ulster hcïft oen verklaring
afgegeven, waarin hij zegt, dat Noord
Ierland geenszins bereid is zich aan to slui
ten bij den Ierschen Vrijstaat cn zich daar
mede aan De Valera tc onderwerpen. Het is
de plicht van Engeland Noord-Ierland te be
schermen tegen de opzuigingspogingen van
de Valora.
DE EERSTE JAARDAG DER SPAANSCEE
REPUBLIEK.
Communisten besluiten do
viering te verstoren.
Madrid, 12 April. (V.D.) Op grond van
het feit, dat de arbeiders honger lijden,
hebben de communisten te Madrid beslo
ten do viering van den eersten jaardag
van dc Spaansclie republiek tc verstoren.
Dc pogingen, die men in het werk gesteld
heeft om de massa, die buiten het raadhuis
was bijeengestroomd, in bedwang te hou
den, bleken vergecfsch.
Terwijl de burgemeester van Madrid het
woord tot de menigte richtte, drongen ecni-
ge personen binnen en zetten do trap met
petroleum in brand. Vele vrouwen en kin
deren, die in het gebouw aanwezig waren,
slaagden er in zich door de ramen in vei
ligheid tc brengen op de naburige daken.
Het vuur, dat zich snel uitbreidde, werd
echter gcbluscht, voor het de archieven
hnd kunnen aantasten
NATIONAAL-SOCIALISTISCHE
VERGADERINGEN VERBODEN.
München, 13 April. (V.D.) Naar van
nationaal-socialistischc zijde wordt mede-
niedegcdeld, heeft de regeering van Boven-
Beieren de op Zondag u.s. te Weilhelra en
Rosenheim te houden nationaal-socialisti-
sche vergaderingen met Adolf Hitler en
generaal von Epp als sprekers verboden,
daar er niet voldoende politiemacht aan
wezig is.
EEN AANKLACHT VAN HITLER
TEGEN MINISTER-PRESIDENT
BRAUN.
De noodverordening van
Hindenburg
B e r 1 ij n, 13 April. (H.N.) Vandaag is do
aangekondigde verordening van den rijks-
president verschenen tot bescherming van
het staatsgezag, waarbij de politie-autori-
teiten gemachtigd worden huiszoekingen te
doen cn organisaties welker werkzaamheid
tegen het staatsgezag is gericht, op te hef
fen en te ontbindt i Tevens is nog een
tweede verordening verschenen, bevattende
uitvoeringsvoorschriften, volgens welke o.a.
personen, die in dc opgeheven bureaux een
woning hebben, een behoorlijk onderkomen
moet worden verschaft, terwijl de autori
teiten, met dc sociale maatregelen belast,
er ook voor moeten zorg dragen, dat zij, dje
door do maatregelen zonder werk komen,
voor ccn behoorlijken tijd in hun onder
houd kunnen voorzien. Tevens wordt bo-
paald, welke gebruiksvoorwerpen voor be*
slag niot in aanmerking komen.
De S.A. en S.S. organisaties
ontbonden.
Frankfort a. d. Mai n, 13 April.
(H.N.) De S.A. en S.S., organisaties der na
tionaal -socialistische partij zijn vanmiddag
door de polite ontbonden. Incidenten heb
ben zich daarbij niet voorgedaan. Te Frank
fort werden 12 bureaux gesloten, terwijl de
genen, die daar woningen hadden, naar el
ders ondergebracht werden. Gok te Darm
stadt zijn het Bruine Huis en twee andere
S.A. tehuizen door de polite gesloten en
evenzoo werden te Mainz de bestaando or
ganisaties ontbonden.
Ook te Hannover, Ossnabrück, Stuttgart
en in vele andere plaatsen des rijks zijn
vandaag de S.A. en S.S. bureaux gestoten.
Ter uitvoering van de verordening van
den rijkspresident heeft de Berlijnsche po
lite vanmiddag om 5 uur op talrijke plaat
sen te Berlijn huiszoekingen gedaan in na
tionaal socialistische bureaux, voorts in 22
tehuizen van nationaal socialistische storm-
iifdeclingen en in de woningen van een
aantal bekende leiders. Dc localiteitcn wer
den gesloten en verzegeld. Al het schrifte-
'ijke cn gedrukte materiaal werd in beslag
genomen en naar het hoofdbureau van po
litic overgebracht. In verscheidene andere
steden van het rijk, zoo in dc reeds gemel
de en to Koningsbergen en tc Brcslau trad
de polite on dezelfde wijze op.
Hamburg, 13 April. (H.N.) Een groote
politiemacht heeft vandaag een huiszoe
king gedaan in het gouwbureau der natio
naal socialistische partij, waarbij zich een
incident heeft voorgedaan. Het huis was
voor de aankomst der politie met traanga3
gevuld, zoodat het de politie niet mogelijk
was in het huis door tc dringen en men
eerst, door de ruiten in te slaan, het gas
moest laten wegstroomen. Vijf lpiders .'in
door de politie naar het stadhuis gebrac\
om daar verhoord to worden.
Het Bruine Huis te München is vanmid
dag door de Bejersche politie bezet. Alle
straten, die toegang daarheen verleenen,
werden afgezet.
Een (Duitsch) kaartje van Zuid-Amerika,
dat op het oogenblik bezocht wordt docr
vulkanische uitbarstingen en aardbevingen.
Het kleine kaartje rechts geeft het centrum
van het geteisterde gebied met de vulkanen
Tinguiririca en Descabezado.