BIJ HET OVERLIJDEN VAN Dr. DE VISSER
Oost^Iedaë
Uitgavee
ONS NATIONALE GEWETEN
Een christelijk dienaar
Onze Postvliegers
onderweg
T0LBEST0RMER VOOR
HET HOF
UIT DE STAATSCOURANT
D0NNIER-WALL-VL1EG-
BOOT VERONGELUKT
Vier dooden?
RADIOPROGRAMMA
PERSOVERZICHT
„Hij zal een leegte laten, die
niet te vullen is"
Bij hot overlijden van Dr. J. Th. de Vis
ser, ci tee ren \v(j enkele pefsstemmen, zoo
els die gisteravond over zijn persoon en
over zijn werk opgingen.
„Een mcnsch onder de men-
schcn".
De Nieuwe Rotterdammer (lib.)
schrijft:
Hij was een mcnsch onder do mensclion,
nimmer de man, die zich voelde, die zich
cp een voetstuk geplaatst had of geplaatst
wist. Ongemeen begaafd, gezegend met een
zin voor studie en wetenschap, die in meer
dan één standaardwerk op de gelukkigste
wijze tot uiting is gekomen, had de Visser
nochtans letterlijk niets van den studeer
kamer-kluizenaar, die letterreeksen boven
menschen verkiest of van den boekenwijs
heid verslindenden theoloog, wien elk innig
contact met zijn gemeente ontbreekt
Oprecht protestant en in zijn gematigde
orthodoxie afkeerig van eiken clericalcn
dwang was De Visser allerminst een schep
per van antithesen. Het was veeleer de
synthese, dio hem aantrok. In het klein
blijkt dit uit de wijze, waarorp hij allengs
den Christelijk-Historischen Kiczersbond
door fusie met Lohman's vrije anti-revolu
tionairen (1903) en met de Friesche Chris
telijk-Historischen (1908; wist te doen uit
groeien tot de Christelijk-Historischc Unie.
Weliswaar heeft hij, na aanvankelijke aar
zeling, een half leven lang samenwerking
van de Christelijk-Historischen met de an
dere reclitsche partijen bepleit, maar, in te
genstelling met Kuyper, waren voor hem
coalitie en anthithesc geen onverbrekelijk
geheel en in zijn laatste Tweede Kamerpe
riode (19251929) heeft hij, tot ontsteltenis
van menig enghartiger lid der rechterzijde,
ronduit in 's lands vergaderzaal verklaard,
dat het hem oprecht zou verheugen, als dc
rechterzijde en de liberalen tot samenwer
king konden geraken. Hoc breeder dc ge
meenschappelijke grondslag was, hoe liever
het hem was!
„Ons nationale geweten".
De hoefijzer-correspondent van het Han
delsblad (lib.) uit zich als volgt:
Hoe kort is het nog maar geleden dat
wij, bij dr. de Visser's 75sten verjaardag (op
8 Febr. j.l.) zijn betcekenis als nationale fi
guur hebben doen uitkomen. En toen
schreef hij ons o.a.:
„Ik wensch inderdaad te zijn, zooals gij
mij teekendet, al ben ik mij bewust, helaas
nog ver beneden dat ideaal te blijven."
Die eenc zin wa9 heel do Visser, de waar
lijk ootmoedige Christen, die weet dat hij
maar werktuig is in hooger hand en zich
als zoodanig gebrekkig voelt maar noch
tans niet ophoudt te stroven naar vervul
ling van zijn plicht: het dienen van zijn
land en van zijn medemcnschcn. Dat diepe
besef van den plicht tot dienen bad hij met
w'ijlen Lohman gemeen, die ook een waar
lijk nederig mensch was en daarom, als De
Visser, een waarachtig Christen-staatsman.
Eigen tekortkomingen wogen voor beiderf
zwaarder dan die van anderen. De omstan
digheden echter, en zeker ook wel eenig
verschil in temperament, hebben De Visser,
meer dan Lohman, meer dan wio ook so
dert onze heugenis, gemaakt tot onze na
tionale figuur bij uitnemendheid. Al wat
er aan nationale eenheid in onze zoo erg
gebarsten volksgemeenschap nog levend is,
trok zich herhaaldelijk samen in de figuur
van dr. J. Th. de Visser en telkens als hij
sprak of handelde, sprak uit hem ons na
tionale geweten.
„Hij zal een leegto laten, die
niet te vallen is".
In de Telegraaf (noutr.) vraagt Prof
R. Casimir aan het einde van een „In m»
moriam":
Waar zal het machtige woord gevonden
worden, dat op do nationale hoogtijden
klonk? Waar de man, die voor links en
rechts den stempel van nationale nuttig
heid op een zaak zet? Waar de mcnsch, die
door zijn, met zooveel activiteit en correct
hcid gepaard gaande, hartelijkheid harten
wist te winnen? Waar do man, die voor
zoovelon troost en toeverlaat zal zijn, weg
wijzer en raadgever? Hij zal een leegte la
ten, die niet te vullen is.
Overgevuld zijn tallooze harten met een
zeer sterke en dankbare herinnering aan
den man. in wiens kleine gestalte een wijze,
moedige, liefhebbende ziel heeft gewoond
cn die door velen niet als minister en
staatsman, niet als de drager van veel eer
werd gevoeld, maar als een vaderlijk raads
man, als een oud en wijs vriend.
Dr. de Visser en de Kans!.
Het Vaderland (lib.) spreekt o.m. al
dus:
Dat de Visser ook zijne ruimheid toonde
op het gebied van kunst, moest hem door
de zelotische Calvinisten vel zwaar &an
gerekend worden. De subsidie door hem
voorgesteld voor muziek en tooneel, wer
den hem t« mner kwalijk genomen, waar
hij door bezoek aan goede muziek- cn
tooneeluitvoering persoonlijk getuigde van
zijn begrip \an de waarde daarvan voor
ons geestelijk leven. Hij zag juist als Chris
ten do groote waarde van de aeöthetische
ontwikkeling van het individu, omdat wie
deze ontbeert geen compleet mensch is, en
dit te wezen noemde hij eersten eisch van
het waarachtig Christendom.
Ziedaar eenige grepen uit dat rijke leven
van een man, die zoo beminnelijk was, dat
hem kennon en van bcm houden eigenlijk
hetzelfde was. Zelden was een Minister zoo
bemind als hij. Het is zelfs het eenige wat
wij tegen den betreurden doode hadden, dat
hij zoo weinig rancuneus was.
Zijn welsprekendheid en per
soonlijkheid.
De Maasbode (R.K.) bestrijdt, dat Dr.
de Visser een ouden wapenvriend van Ds.
Bronsveld was, al betreurt hot blad zijn
houding in 1925 ten aanzien van het gezant
schap bij den H. Stoel, toegevondo dat zijn
positie toen uiterst moeilijk was. Verder
luidt het:
Met Dr. de Visser is iemand heengegaan,
die van partijman in eenigszins engen zin,
zich ontwikkeld heeft tot een nationale fi
guur bij uitstek, ja tot den nationalen rede
naar, op wiens ongemeen redenaarstalent
bij vadcrlandsche gebeurtenissen nooit ver
geefs een beroep werd gedaan.
't Was deze welsprekendheid, die hem
ook in do Kamer maakte tot zulk een emi
nente figuur.
Maar deze welsprekendheid was het niet
alleen* Er zijn voorbeelden te over dat wel-
sj rokendheid alleen in de Kamer in de
verste verte geen voldoende waarborg is
oor een domineerende t>f zelfs invloedrijke
positie. Daarvoor is dat college te nuchter.
De waarlijk beheerschendo plaats, door
dr. de Visser in ons parlement ingenomen,
berustte vooral op zijn gave en rijk begaaf
de persoonlijkheid. Hij was eon man van
ongemoeno bekwaamheid, toewijding en on
haatzuchtigheid, dio een waarlijk grootsche
taak heeft gevonden als uitvoerder der pa
cificatie-gedachte. Er zijn weinig dienaren
der Kroon geweest, die zooveel, zoo gewich
tig en zoo moeilijk werk hebben volbracht
ills dr. dc Visser.
„Een Christelijk dienaar van
zijn land".
Ook de T ij d (R.K.) bespreekt dc kwes
tie van liet voornoemde gezantschap. Ver
volgens lezen wij:
Als voorganger in het dienstwerk van
zijn kerkgenootschap, als protestantsch
theoloog, redenaar, schrijver, jurist en po
liticus heeft hij zich onvergetelijke diensten
verworven. Rusteloos was zijn werkzaam
hcid op het gebied van inwendige zending,
sociale actie, philantropic, onderwijs, we
tenschap en journalistiek tegen den zc-
entigsten verjaardag wist hij zijn vrienden
nog te verbazen met dc uitgave van een
studiewerk in drie bockdeelen over het in
Nederland zeker niet eenvoudige onder
werp: „Kerk en Staat".
De nagedachtenis van den trouwen en
christelijkcn dienaar van zijn land, die een
zoo groote rol heeft gespeeld in het open
bare leven van deze eeuw, zal in zegening
blijven.
„Agressief was zijn optreden
nimmer".
Dc Standaard (A.R.) wil nog nader
op de nationale boteekenis van Dr. dc Vis
ser terugkomen. Nu reeds heet het:
Wc willen hem gedenken als een natio
nale figuur van ongemecne betcekenis, di"
voor de saambinding van onze zoo vcelzin*
versplinterde natie krachtig heeft geijverd
cn zich daarbij nimmer de goedo belijdenis
heeft geschaamd.
Agressief was zijn optreden nimmer, cn
daaruit meè moet verklaard, dat hij zoo
groot vertrouwen genoot en vaak bij groote
beslissingen als onpartijdig scheidsrechter
door allen niet sympathie word begroet. Veel
strijd cn moeite, ook in eigen kring, heeft
hij moeten doormaken, maar zijn persoon
bleef ongerept cn aan zijn goede trouw werd
door niemand getwijfeld. Als predikant, als
philantrocp, als geleerde, als Staatsman in
Inter tijd, werd hij gecerd door allen, dio
naar zijn welsprekend woord mochten luis
teren of van zijn adviezen het profijt had
den. En al was hij niet onzer één, in al zijn
doen kenmorkte hij zich als een trouw ge
tuige van Jezus Christus, Dien hij met heel
zijn hart liefhad.
Een nationale figuur is met Dr. de Visser
heengegaan. Zijn verscheiden zal door heel
de naiio als een schier onherstelbaar verlies
worden gevoeld.
„Een christelijk nationaal ma»
is ons ontvallen".
De Nederlander (C.H.) zegt:
Hij had warme relaties met zeer vele
kringen. En uit zeer vele kringen kwam
men met warme waardeering hem tege
moet. Ook \an buiten den kring zijner kcr
kelijke en theologische zijner sociale en po
litieke geestverwanten.
Ongetwijfeld heeft zijn historische zin on
zijn historie-studie mede tot dit positie-
nemen, ja uit dit positie-ontvangen in het
midden van ons volksleven hem voortge-
vcerd. Hij kende onzo historie; zoo kende
hij ook de wortelen van ons volksbestaan,
de oorsprongen van ons volkskarakter, dc
wellende bronnen van onze volkskracht.
En het was hem onmogelijk om anders
dan nationaal te denken, het was hem ook
onmogelijk om dit nationale leven te over
zien en te doorgronden zonder nadr het
Evangelio te verwijzen, dat zoo zeer in onze
historie van volks-vormende kracht is ge
weest. En dat dit naar het heftig cn be
wogen bcgcercn van De Visser ook blij
ven moet of weder worden most of weder
ontdekt moet worden.
Een christclijk-nntionaal man is ons ont
vallen. En wij zijn armer, veol armer go-
worden.
Maar zijn woord, zijn daad, zijn persoon,
zal in diezelfde schoonc richting manend
cn lokKcnd, onder ons volk ln dankbare
gedachtenis blijven.
Anders dan zoovele rechtsche
staatsmannctjos.
Het Volk (S.D.A.P.) herdenkt Dr. de
Visser o.m. aldus:
Wat Cort v. d. Linden als liberaal was,
dat was De Visser in zekeren zin als recht
sche, nieer nationaal staatsman dan partij
politicus.
14—4
13—4
12—4
11—4
10—4
5—4
8-4
8—4
In Europa kan thans uit twee routes
gekozen worden. Beide zijn achtereen
volgens in bovenstaand staatje opgeno
men.
Vortrek van 't eerstvolgende postvlieg
tuig van Amsterdam 21 April 1932.
Dc totstandbrenging der onderwijswet in
het eerste kabinet-Ruys vormde het hoog
tepunt in Dc Visöcr's politieke leven. Hij
heeft zich met de wettelijke uitvoering van
het rapport der bevrcdigingscornraissie on
getwijfeld zeer verdienstelijk gemaakt cn
het mag hem tot een eer aangerekend wor
den, dat hij als rechtsch minister daarbij
aldus optrad, dat hij den hartelijke» steun
ook van de openbare onderwijzers cn van
de sociaaldemocratie genoot. Dat hij vlak
daarop dc bezuiniging-Colijn meemaakte cn
weer hielp afbreken, wat hij eerst aan on-
dorwijszorg had opgebouwd, verduisterde
den glans van zijn hervormerschap zeker
aanmerkelijk. Het zal hem ook wel aan het
hart gegaan zijn, maar een krachtfiguur
was hij nooit cn zoo bukte hij. waar man
haftig standhouden van groote betcekenis
voor de volksontw ikkeling geweest ware.
Dit neemt niet weg, dat een politicus, als
thans heenging, onzerzijds altijd met an
dyCre oogen beschouwd _?.al worden dan zoo
vele rcchtsche staatsmannetjes, die in hui*
partij- en kerkbekrompenheid hun alles
vinden.
Een dokter, die vlak bij Maastricht I Sprak tot zijn patiënt
Een nicht had met veel last van jicht I OOR LAS thee, 't is bekend
„Stilt de pijn van de jicht in 't gewricht"
14 dagen gevangenisstraf
geëischt
Amsterdam. 14 April. Het naspel van
een der tolbestormingcn te Jutfaas speelde
zich lieden af voor het gerechtshof te Am
sterdam.
Op 7 November van het vorlgo jaar had
het comité tot bovordcring van opheffing
van tollen een aanval voorbereid op don tol
to Jutfaas.
Een groot aantal automobilisten bevon
den zich op het parkeerterrein, op een af
stand van ongeveer 120 M. van den tol.
Vlak daarbij bevindt zich een zijweg
De gemeenteveldwachter sprak ccn der
autobestuurders aan en sommeerde hem
tol to betalen óf den zijweg in te slaan.
De bestuurder dacht er echter anders over:
hij was naar zijn meening op dat gedeelte
van den weg nog niet tolplichtig hij zou
nog 120 M. moeten rijden vóór hij aan den
tol kwam.
Voorts antwoordde de automobilist, dat
een agent géén tolgaarder is en dus niet
gerechtigd is om tol te innen. Ten over
vloede stond do man met zijn auto op een
groot parkeerterrein, officieel als zoodanig
door het gemeentebestuur van Jutfaas be
stemd. Toen do agent weinig succes met
zijn vordering had, ging hij over tot krach
tiger maatregelen: „ik moet u voorgeleiden
voor den hulpofficier van Justitie, volei
u mij maar". De tolbestormer verzette zich
niet, maar toen het tweetal een vijftien pas
had afgelegd, greep de agent zijn „Ar
restant" vast. Dit scheen tamelijk hard
handig to gebeuren, do arrestant poogde
zich los te rukken en de maatregelen van
den agent namen in kracht toe. Tenslotte
werd de tolbestormer, cerevoorzitter van
het comité, met een tweeden arrestant-tol-
bestormer ingesloten in een cel om later
te worden verhoord door den burgemeester.
Voor den Utrechtschen kantonrechter
stond dc eere-voorzitter van het comité, ga
ragehouder te IJsselstein, terecht wegens
het niet opvolgen var» een be vei door eon
agent gegeven. Hij werd veroordeeld tot
40.— Loctc. Voor den politierechter te
Utrecht had hij zich bovondien te vorant
woorden wegens wederspannlgheid van een
ambtenaar in functie.
De politierechter veroordeelde hem tot
een voorwaardelijke gevangenisstraf van
twee maanden met een proeftijd van drie
jaar en 30.— boete.
Van dit laatste vonnis ging verdachte in
hooger beroep en heden diende dc zaak
voor het gerechtshof.
Tijdens de zitting verklaarde de Jutfaa-
sche agent, dat verd. wel vrijwillig was
meegogaan, maar hij had hem in zijn kraag
gegropen, omdatverd. zoo kwaad keek!
Verd.: Ja, zijn nagels stonden in mijn
hals, zoo stevig pokte hij me va6t.
Verd. verklaarde, dat hij zich had pogen
los te rukken, omdat de agent hem tegen
de boenen schopte.
De procureur-generaal Mr. Bauduin cisch-
te vernietiging van het vonnis van den po
litierechter on verd.'s veroordeeling tot een
onvoorwaardelijke gevangenisstraf van
veertien dagen.
De verdediger, Mr. H. J. P. Hemsing, uit
Utrecht, pleitte ontslag van rochtsvervol
ging, subs, vrijspraak, meer subs, een ge
ringe geldboete.
Arrost 28 April.
Technische Hoogeschool.
Bij kon. besluit is benoemd tot gewoon
hooglecraar in dc afdeeling der werktuig
en schccpsbouwkunde aan do Technische
Hoogeschool to Delft, om onderwijs te geven
ln de mechanische technologie: ir. H. Hcs-
solipk, thans buitengewoon hooglceraar.
NOODLANDING VAN EEN
SPORTVLIEGER.
Groningen, 13 April. Hedenmiddag
moest dc bekende sportvlieger do heer
II. Stol), nadt hij reeds voer maal mot
zijn toestel „Zilvermeeuw" in de lucht
was geweest, plotseling een noodlanding
maken. Hij deed dit nabij het water van
..Sassenheim" onder Haren. Het toestel werd
geheel beschadigd, de beide inzittenden be
kwamen geen letsel.
Het toestel verkeerd geland
en in brand gevlogen.
Soerabaja, 14 April. (Aneta). Een
Dornier Marinc-vliegboot, dio voor het hou
den van een nachtoefening van het marino-
vliegkamp Morokrcmbangan was opgeste
gen, is bij een landingsocfcning verkeerd
gedaald en met den neus schuin in zee te
recht gekomen. Het toestel vloog in brand.
Patrouilleerendc sloepen snelden aanstonds
ter assistentie, doch slaagden er slechts in
een der inzittenden, den majoor-konstabel
C. W. Christiani, op te pikken. Do onge
lukkige was met levensgevaarlijke brand
wonden overdekt, zoodat zijn overlijden
ieder oogenblik kan worden verwacht. Geen
der andere leden van de bemanning zijn
tot dusver teruggevonden. Het vliegtuig
was inmiddels gezonken. Dc bemanning
bestond uit do volgende personen:
Bestuurder: dc sergeant vliegtuigmaker
V. J. Leder (Internationaal cn Marine-
vliegbrevet), voorts de zoo juist genoemde
majoor-konstabel Christiani, do sergeant-
vliegtuigmaker L. Jetten en de Inlandsche
korporaal Pangadahim.
Vordere bijzonderheden ontbreken nog.
Gevreesd wordt dat alle inzittenden zijn
omgekomen.
Nader wordt gemeld, dat majoor Chris
tiani is overleden.
Kalender van „Nillmij van 1859".
Van de levensverzekering „Nillmij van
1859" ontvingen wij den nieuwen Derkzen
v. Angeren-kalender, loopende van Mei 1932
tot en met April 1933. Deze maandkalender
ziet er keurig verzorgd uit: ieder blad heeft
een sprekende crayon-teekening en er onder
een tabel in dof-grijze kleur. Bijzondere aan
dacht is besteed aan de kleuren-harmonie,
waarin men zeer goed js geslaagd.
Do reproducties der crayon-teekoningen
geven steïds uitbeeldingen, die in overeen
stemming met liet jaargetijde zijn. liet ge
heel is zoodanig, dat menig kantoor cr
gaarno een plaatsje aan den wand voor zal
willen inruimen.
„Eerste Hulp bij Verkeers
ongevallen".
Door dr. V. M. E. Winters, arts-leider der
transportcolonno van het Nederlandse!»".
Roodc Kruis (afdeeling Kerkradej, is een
brochure uitgegeven: „Eerste Hulp bij Ver
keersongevallen". In zijn voorwoord ver
klaart de samensteller, dat het boekje uit-
sluitond ten dool hesft verkeersslachtoffers
to beschermen tegen de gevolgen van on
deskundige hulp door do helpers er op to
wijzen, wat ze wèl kunnen cn wat ze zeker
niet mogen doen. Het is zeer gewonscht
dergelijke adviezen to geven, omdat meos-
tentijds bij oen ongeval niet direct deskun
dig personeel aanwezig is.
In dc brochure zijn verschillende raad
gevingen van algcmecnen aard opgenomen,
doch daarnaast ook dc meest gewensclitc
methoden van ingrijpen bij gevallen als be
wusteloosheid, bloedingen, breuken, ver
brandingen, enz.
Hot wil ons voorkomen, dat het bezit van
deze brochure van groote waarde is. Men
kan or veel nut van hebben, wanneer dien
sten bewezen mootcn worden bij verkeers
ongevallen. En die zijn vooral in het reis-
soizocn altijd groot in aantal. Het groot
ste nut gaat er echter wel van uit voor het
verkeersslachtoffer, dat do zekerheid heb
ben zal op de bosto manier geholpen te wor
den tijdens do angstige eerste oogenblikkon
na het ongeval.
Zatordog 16 April.
6.457.00 en 7.30—7.45 V.A.R.A. Gymnas
tiekles.
8.00 Gramófoonplatcn.
9.00 Trio W. Drukker cn Gramofoonplatcn
10.00 Morgenwijding V.P.R.O.
10.15 Voor Arb in de Continubedrijven.
Trio W. Drukker. Los Cantanos, zangduo en
V.A.R.A.-tooneel o.l.v. W. v. Cappcllcn.
12.00—1.45. V A.R.A.-scptot o.l.v. Is. Eyl en
Gramofoonplatcn.
2.00. A. II. Gerhard: Religie cn Sosialis-
me.
2.15. Gramofoonplaten.
2.30. Operette-programma. Friedl. Dotza,
Elly Krasser, Herbert Weissbach, Paul
Marden, Jos. Ziegler (Leden van het Fritz
Hirsch Ensemble) en Joh. Jong, piano.
3.00. S. Broekman: Athletick als Massa-
spon.
3.15. Vervolg Operette-programma.
3.40. Dr. A. Querido: Prof. Froud cn zijn
theorie.
4.00. Vervolg Operette-programma.
4.30. Beoefening dor Huismuziek o.l.v. P.
Tiggers.
5.00. Weck-Overzicbt door Jan Oude-
gcest.
5.15. Schrammclkwintet o.l.v. W. Drukker
en Gramofoonplatcn.
6.00. Friesch uurtje m. m. v. de hoeren
Krips en Molenaar. Aan dc piano: John
Jong.
7.00. Vervolg Schrammclmuziek.
7.15. Bestuursmededelingen door A. do
Vries.
7.30. Zaterdagavondprogramma m.m.v.
liet Schrammclkwintet o.l.v. W. Drukker.
V.A.R.A. orkest o.l.v. H. de Groot The Two
Cavellis, accordeon. Teun de Klepperman.
V.A.R.A.-tooneel o.l.v. W. v. Cappellcn, Otto
Zeogers, levensliedjes. John Jong, piano en
Gramofoonplaten.
10.15. Vaz Dias
10.3012.00. Vervolg Zaterdagavondpro
gramma.
8.00—9.15. K.R.O. Gramofoonplaten.
10.00. K.R.O. Kunstensemblo o.l.v. p. Lus-
tenhouwer.
11.30—12.00. Godsd. halfuurtje
12.151.45. K.R.O.-sextet.
2.00. Gramofoonplaten.
2.30. Kinderuurtje
4.00. Orgelconcert door Alphons Droisscn.
4.20. Gramofoonplaten.
4.40. Vervolg orgelconcert.
5.00. Sportpraatje.
5.15. Gramofoonplaten.
G.00. Journ. Weekoverzicht door P. de
Waart.
6.20. Gramofoinplaten.
6.4-0. Esperanto cursus.
7.10 Wiskunde-praatje.
7.43 Causerie door J. B. TUman.
8.00. K.R.O.-salon-orkest o.l.v. M. van
't Woud. O.a. Vcrdi fantasie, arr. Weninger.
9 00. Liederen van Vlaamsche toondich
ters door Q. J. van Trlgt.
9.20. Vaz Dias.
9.30. Vervolg orkest. O.a. Pudding-pot
pourri, Morena.
10.00. Vervolg zang.
10.20. Vervolg orkest O.a. Horch-Horchï
potp., Dostal.
11.00—12.00. Gramofoonplaten
