FIRMA DUIM BURGER
I. J. MOLENAAR
ROKKEN
BLOUSES
MANTELCOSTUMES
DAMESMODEZAAK
DÉ ËEMLANDÊÜ
Zaterdag 18 April 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemscliepoortwal 2a
30 e Jaargang No. 246
a
STRIJD OM DE MACHT
IN PRUISEN
Verklaringen van Braun
DE VALERA'S STRIJD
TEGEN ENGELAND
UIT MOOI
AriERSrCDRT
OPSTANDIGE BEWEGING
IN MANDSJOERIJF
DE AANHOUDING VAN
MEVROUW HANAU
VERTROUWT EN SCHEPT
VERTROUWEN"
L. J. LUYCX ZOOM
Belanj
e
- Weerbericht
Licht op
7 uur 29 min.
JÖtLDEHEER
Piano's, Orgels, Radio
Een elk, die een PLYMOUTH berijdt,
Blijkt op de hoogte van zijn tijd.
STATIONSPLEIN S - TELEPH. 1210
ARNHEMSCHE WEG 26
AMEKSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandcQ voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17Vi«
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 mei inbegrip van ccn bcwnsnummer
elke regel meer f0.25 Licfdadmliclds-advcrtcntHin voorde
helft van den prijs. - Kleine Advcrtentiën „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke rcycl meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.— Bewijsnummer extra f 0.05
De Amerikaansche uitvoer en
het vraagstuk der ooilogs-
schulden. Een opzienbarend
voorstel van Al Smith, candi-
daat voor het presidentschap.
In verklaringen, die de democratische
Candida at voor het presidentschap in de
Vereen igöê Stalen, Al Smith, over het her
stel- en schuldenvraagstuk heeft afgelegd,
kwam lui met een origineel voorstel nooi-
den dag, teneinde dit probleem op te lossen.
Üe Vercenigde Staten dienden volgens
hem den debiteurlanden een moratorium
voor den tijd van twintig jaar te vcrlcenen.
Gedurende dezen tijd zou den staten, die bij
Amerika in het krijt staan, ieder jaar een
bepaald percentage ongeveer 25 pro
cent van het bedrag der aankoopen, die
zij in Amerika doen, worden kwijtgeschol
den. Om een voorbeeld te noemen: de oor-
logsschulden van een land, dal vooi 100 mil-
lioen dollar koren, katoen of afgewerkte
fabrikaten in de Vereenigde- Staten zou
koopen, zouden met 25 millioen dollar ver
minderd worden.
AL SMITH.
Dit voorstel is vooral hierom van groot
belang, omdat liet geschikt is ora in de demo
cratische partij zelf den bodem voor con
cessies voor te bereiden.
hitusschen dient er rekening mcc tc wor
den gehouden, dat dc kans, dat Al Smith
benoemd zal worden, gering is. Zijn eisch
heeft dan ook wel in do eerste plaats ten
doel tegenover Roosevelt een troef uit tc
spelen en te trachten liet vrecmdra6«ige ele
ment der kiezers, dat vooral in liet Oosten
bizonder sterk is, voor zich to winnen. Tege
lijkertijd zal zijn mededinger daardoor ge
noodzaakt worden zich eveneens uit te laten
met betrekking tot het revisievraagstuk.
Al Smith heeft dus als eerste den moed
gvonden zich uit te spreken over een feit,
waarvan de juistheid door dc meest ver
lichte Amerikanen wel-is-waar wordt in
gezien, maar dat zij niet openlijk durven
toegeven, namelijk dat dc oorlogsschulden
oninbaar zijn en dat Amerika, wanneer het
zich hierbij neerlegt, lenminsle voordeelen
moet trachten te behalen voor zijn export.
Met deze verstandige gedachte kan het
kiezerscorps zich nu in alle kalmte bezig
houden en langzaamaan zal men liet mis
schien kunnen winnen voor een compromis,
dat gebaseerd is op ccn werkelijkheidspoli
tiek.
Naar een New-Yorksch correspondent van
de Frankfurter Zeitung seint, had het vcr-
lassende voorstel van Al Smith zoowel bij
de aanhangers van Roosevelt als hij dc
republikeinen dc uitwerking als van een
bom en heeft het lien in groote verlegenheid
gebracht.
In congreskringen weigert men daarom
in het algemeen ten opzichte van het voor
stel positie te kiezen. In regeringskringen
sluit het plan natuurlijk op kritiek en voor
loopig ook bij alien, die voorstanders zijn
van een Amerikaansch isolement. Met be
langstelling dient men in elk geval af tc
wachten hoe dc kiezers, die hij den graan-
uitvoer en den katoenexport zijn geïnteres
seerd, zullen reageeren op liet lokaas, dat
Smith hun voorgeworpen liccft.
Daar dc verkiezingskanscn der democra
ten den laatsten tijd voortdurend beter zijn
geworden en dc tc Washington bijeenge
komen democratische leiders in bijna alle
staten succes hopen tc bereiken, terwijl aan
den anderen kant dc economische politiek
van Hoover voortdurend zich voor pijnlijke
hindernissen ziet geplaatst, zal het offensief
van Smith ongetwijfeld in uitgebreide krin
gen weerklank vinden.
„Hef particuliere leger van Hit
Ier kon niet langer worden
geduld"
B c r 1 ij lil i A p r i 1. (V. I).) De verkie
zingsstrijd voor de op 21 April a.s. plaats
vindende verkiezingen voor den Pruisischen
landdag is in vollen gang. Tijdens een de
monstratie van het ijzeren front voerde
heden minister-president Braun het woord.
Hierbij sprak hij ook over dc ontbinding
der Hitleriaanschc stormtroepen. Hij zcide
c. a.:
De verordening van den rijkspresident
toont, dat rijk en landen het in zoo verre
eens zijn geworden, dat liet particuliere
leger van Hitier niet langer geduld kan
worden. Deze maatregel van de rijksregee-
ring is in de rechtschc pers min of meer
krachtig aangevallen De vergelijking van
een instelling, die zich ten doel gesteld
heeft den staat met geweld omver te wer
pen, mot ccn instelling, die opgericht is met
liet doel den staat te verdedigen, toont een
volkomen miskenning van den toestand.
Ook de vergelijking met de socialistenwet
is volkomen onjuist. Want het gaat niet om
liet verbod van een partij. De thans ver
boden organisaties van de nat.-soc. konden
niet beschouwd worden als wettige licha
men. Het verbod is niet alleen door Pruisen,
maar ook door Beieren en andere landen ge-
cischt.
In Maagdenburg \ocrde tijdens een ver
gadering van dc Staatspartij dc Pruisische
minister van handel Schreibcr liet- woord.
Hij verdedigde de noodvcrordeningspolitiek
van de rijksregeering.
Voor de Wurtembergsclie landdagvei kie
zingen werd het woord gevoerd door den
partijleider van dc Duitsche volkspartij,
Dingeldey, in Stuttgart. Na een overzicht
van de verkiezingscampagne voor de rijks
presidentsverkiezingen, onderwierp spreker
de partijpolitieke activiteit van Hitler en
van Hugcnberg aan een scherpe critick.
L o n d e li, 1 5 A p r i 1. (IT. N.) Het wets
voorstel tot afschaffing van den eed van
trouw aan den koning zal de volgende weck
bij het Iersche parlement worden ingediend.
Men verwacht, dat dc Cosgrave-partij bij dc
behandeling in tweede lezing het voorstel
zal indienen, om dc wet zoolang uit te stel
len, totdat beide regeeringen dc gevolgen
van dc wet voor het Icrsch-Engelsche ver
drag zullen hebben bestudeerd. Echter is
het mogelijk, dat de republikeinen met den
steun der arbeiderspartij, welke thans ver
zekerd schijnt, het wetsvoorstel toch aanne
men, zoodat dit in Mei door den Senaat in
behandeling zal worden genomen. De Senaat
zal het wetsvoorstel vermoedelijk verwer
pen, aangezien dc meeste leden van den
Senaat tol de Cosgrave-partij behooren. In
dat geval zal een uitstel van IS maanden
noodig worden, tenzij liet parlement wordt
ontbonden. De Valera schijnt voornemens,
het op een ontbinding te laten aankomen.
Londen, 14 April. (II.N.) Volgens dc
Engclsche bladen zal het wetsvoorstel tot
afschaffing van den eed van trouw aan
den Engclschcn koning tegen het midden
van dc volgende week bij het Iersche par
lement worden ingediend. Het is mogelijk,
dat in verband met de kwestie van dc af
schaffing van den eed nieuwe verkiezingen
in Ierland zullen worden uitgeschreven.
LIEFDESTRAGEDIE TE ERFURT.
Erfurt, 15 April. (V. D.) Hedenmorgen
werd te Erfurt een 2-i-jarige jongeman,
mede-eigenaar van een groot confectiema
gazijn te Erfurt, voor zijn huis dood op
straat gevonden. Hij had zicli uit dc derde
verdieping van het huis geworpen. In zijn
woning vond men een 24-jarig meisje, dat
door een schot door het hoofd gedood was
Uit een brief bleek, dat dc beide jongelui
hadden besloten samen den dood in te
gaan, doch de sporen in het vertrek wezen
erop, dat het meisje niet zonder verzei
was doodgeschoten. Waarschijnlijk was zij
op het laatste oogenblik voor de daad te
ruggeschrikt.
ROEKEN.
Zoo heel vaak zien we ze hier niet, maar
toch kan men ze, a's men de kanten uitgaat
naar den Liniedijk en Stoutenburg op de
bouw- en weilanden aan het werk zien, zoe
keed naar engerlingen, cmellcn en ritnaaldcn,
waarbij ze ook niet altijd het ontkiemende
graan sparen. Aan dc cene zijde dus nuttig
aan dc andere schadelijk. Vaak worden ze
voor zwarte kraaien versleten, waarop ze,
als ze nog jong zijn, ook verbazend veel ge
lijken, maar waarvan ze els ze ouder zijn te
onderscheiden zijn door de kale plek aan
den snavelwortel, die dan onbevederd is, wit
achtig en ruw, als met wratjes bedekt. Het
schijnt dat de veertjes, welke daar oorspron
kelijk zijn. door hel wroeten in den aardbo
dem loslaten.
De vogels nestelen graag in de uiterste
takken van liooge boomen van parken, bui
tenplaatsen, begraafplaatsen, etc., waar ze
soms uitgebreide kolonies stichten. Een der
bekendste is die van Gorsel, waar men wel
eens 2400 nesten heeft geteld. Volgens een in
1924 door den Plantenziektcnkundigen dienst
in Wageningcn onder leiding van den heer G.
Wolda gehouden tellingen waren er toen in
ons land ongeveer 30000 broedende paren.
(Wie weet in onze buurt een kolonie?) Reeds
in Januari zijn ze vroeg in den morgen bij
hun nesten te vinden, doch de eigenlijke
broedtijd is pas einde Maart, begin April.
Dan leggen ze in elk nest van drie tot vijf,
een enkele maal zes eieren, welke mannetje
en vrouwtje om beurten broeden. De laatste
wordt daarbij door het mannetje steeds ge
voed. Of zij het ook hem doet, melden de be
richten niet! Na drie weken zijn er dan jon
gen, die na een maand uitvliegen.
Behalve bovengenoemd voedsel eten ze
ook vogeltjes, eieren en kleine zoogdieren,
zoodat we ze nu niet tot de algemeen bemin
de vogels mogen rekenen. Toch wel leuke
dieren! Probeert u eens wat van ze te zien.
A. JOMAN.
Gevechten tusschen Japan
ners en Chineezen
P e i p i ng, 11 April. (V. D.) De opstan
dige beweging der Chineezen tegen de pro-
Japanschc regcering in Mandsj'ocrijc neemt
toe. Thans wordt gemeld, dat generaal Ma
Ileilocnkiang onafhankelijk heeft verklaard.
Generaal Ma was de Chineosche officier,
die Tsitsikar tegen de Japanners heeft Ver
dedigd en die later de Japansche militaire
bezetting steunde.
Londen, 14 April. (II.N.") In Mandsjoe-
rijc is het op verschillende plaatsen tot
nieuwe botsingen gekomen tusschen Japan
sche troepen cn Chinesche vrijscharen. Bij
ccn dezer botsingen moeten de Chineezen
200 man verloren hebben. Ook in andere
gevechten moeten de Chineezen vrij belang
rijke verliezen hebben geleden. Volgens een
bericht van een Japansch nieuwsagentschap
zijn nieuwe Japansche troepen naar
Mandsjoerijo gezonden.
TARDIEU OVER DEN STEN AAN DE
DONAULANDEN.
G e nc v e, 14 A p r i 1. (V. D.) De Fransche
minister-president Tardieu heeft gister
avond voor zijn vertrek naar Parijs een on
derhoud gehad met dc ministers van bui
tenlandsclie zaken van Joego-Slavic, Roe
menie cn Tsjeclio-Slowakije. Van welinge
lichte zijde wordt medegedeeld, dat de be
sprekingen liepen over dc verdere behande
ling van dc Donaukwcstie.
Tardieu zou verklaard hebben, dat bijzon
dere financicele hulp van Frankrijk voor de
Balkanlandcn op het oogenblik niet meer
in aanmerking kwam, aangezien de Fran
sche kapitaalmarkt na haar jongste erva
ring weinig neiging meer toont dergelijke
leeningen te financieren. Van Fransche
zijde worden daarentegen wel plannen over
wogen om nog voor dc herstelconferentie
van Lausanne een conferentie der vijf
Donaustatcn te houden.
NIEUWE ONLUSTEN TE AUCKLAND.
Wellington, 10 April. (V.D.) Vrijdag
avond is het te Auckland opnieuw tot werk-
loozenonlusten gekomen, waarbij opnieuw
een groot aantal ruiten werd ingeworpen.
Groote afdcelingen politiebeambten cn ma
riniers, evenals bereden vrijwilligers moes-
ton handelend optreden. Dc voornaamste
winkelstraten maken een desolaten in
druk.
Haar invrijheidsstelling
geweigerd
Parijs, 15 April. ('V. D.) Mevrouw
Ilanau, die wegens diefstal van documen
ten en ongeoorloofde speculaties in het door
haar beheerde financicele blad Forces is
gearresteerd, heeft door haar advocaat ccn
verzoek laten indienen om ontslag uit dc
hechtenis in verband mot haar gezond
heidstoestand. Mevrouw Hanau had ccnig?
wekeh geleden ccn ernstig automobielongc-
luk en kan op het oogenblik nog slechts
loopen met behulp van krukken. Ilaar ver
dediger deelt mede, dat. zij een bijzondere
medische behandeling moest ondergaan, die
in de vrouwengevangenis van St. Lazare
niet mogelijk was. Dc rechtbank belastte
drie gcncesheeren met het onderzoek van
de verdachte.
Gisteren brachten deze medici hun rap
port uit, waarin zij tot dc conclusie kwa
men. dat de voor mevrouw Hanau noodigp
behandeling zeer go 2d in de vrouwengevan
genis kan geschieden, wanneer de recht
bank bepaalde faciliteiten wilde vcrleencn,
waardoor dc noodige instrumenten in de
gevangenis konden worden gebracht. Naar
aanleiding van dit rapport besloot de recht
bank liet verzoek om invrijheidstelling af te
wijzen.
Een circulaire van den
Rijksbanier
Tot steun van het staatsgezag
Berlijn, 15 April (II. N.) liet bondsbe-
stuur van den rijksbanier heeft aan alle
afdeelingen van het rijk een circulaire toe
gezonden naar aanleiding van dc verorde
ning van den "rijkspresident, waardoor het
nationaal-socialistischc partij-leger ontbon
den is. In deze circulaire worclt verklaard,
dat hierdoor de noodzakelijkheid, om paraat
te zijn, voor den rijksbanicr komt te ver
vallen. Daarom moeten voor het geheel e
rijksgebied alle buitengewone beschermen
de maatregelen worden opgeheven. De leu
ze moet thans zijn: Vertrouwt en schept
vertrouwen. Het geheele optreden van den
rijksbanier moet duidelijk tol uitdrukking
brengen, dat dc rijksbanier zich ten doel
stelt het staatsgezag te steunen en tc ver
sterken. Ook in dc gelederen van dc tegen
standers moet dc overtuiging worden ge
vestigd, dat de rijksbanicr niet een staat
in een staat wil zijn en er niet aan denkt
in strijd met het recht cn dc grondwet het
nagestreefde clocl met geweld te bereiken.
FRANSCHE KAMERVERKIEZINGEN
VASTGESTELD OP 15 MEI.
Parijs, 1G April. (V.D.) Vrijdag heeft on
der voorzitterschap van den president der
Republiek een ministerraad plaats gehad.
Tardieu bracht rapport uit over het verloop
der onderhandelingen te Genève. Dc presi
dent der Republiek onderteekende een ver
ordening, waarbij de tweede ronde der
Fransche Kamerverkiezingen wordt ver
schoven van 8 tot 15 Mei.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dagelijks nieuws in:
KNOOPEN,
GESPEN,
CEINTUURS,
KRAGEN,
RiiCHEN.
BUITENLAND.
Het verbod der nationaal-socialistischc
stormtroepen.
(Vierde Blad, pag. 1).
Amerika's voorstellen to Genève.
(Vierde Blad, pag. 1).
Dc strijd om dc macht in Pruisen.
(Eerste Blad pag. 1).
Dc nalatenschap van Kreugcr.
(Vierde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De Vereen, voor Volkenbond on Vrede
ontvangt den Watelcr-vrcdesprijs.
(Tweede Blad, pag. 2).
Een nieuwe veeziekte.
(Tweede Blad, pag. 1).
Rijkssteun aan den zuivel.
(Tweede Blad, pag. 3).
UIT DEN OMTREK.
Voorstel tot tolgeld verlaging te Maartens
dijk. (Derde. Blad, pag. 1).
LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD.
Prof. Dr. H. E. Winlock Onze Expeditie
naar Egypte.
Uit liet Leven Een journalist als arm
bezoeker.
II. G. CannegicterSpél aan zee.
Verhaal van de Week List tegen geweld.
\merikaanscbe Notities
Bloemen zijn luxe in Amerika.
De Filmuniversiteit te Moskou.
Hoogste Barometerstand: 773.0
tc Akurcyi i.
Laagste Barometerstand; 7504
tc Budapest.
Verwachting: Krachtige tot matige, later
afnemende, O. tot N. wind, zwaar bewolkt
tot betrokken rnot, tijdelijke opklaring, wei
nig of geen neerslag, weinig verandering
in temperatuur.
De veranderingen in de luclitd ruk ver
deeling blijven zich snel ontwikkelen. De
depressie, die zich gisteren van Ierland tot
Zuid-Frankrijk uitstrekte, ligt nu verpenigd
met die over Zuid-Duitsphland over het ge
heele Z. van het vaste land. De drukstij-
ging in het N.Whield aan cn het. gebied
van hoogen druk dat zich over IJsland
vormde hangt samen met dat over Scan
dinavië. Een depressie die uit het NAV. in
Noord-Scandinaviè doordringt zal waar
schijnlijk dit aanhangsel aan het Oceaan-
gebied van hoogen druk doen verdwijnen,
waardoor voor onze streken een krimpen
van den wind naar Noord is te verwachten,
waarmede samengaat een tijdelijk afnemen
van dc bewolking. Van de richting die deze
depressies in N.-Scandinavië zal het afhan
gen of deze opklaring al weer spoedig door
nieuwe zware bewolking met regenkansen
zal worden gevolgd. Zachter weer is afge
zien van een voorbijgaand effect van een
tijdelijk opklaren nog niet te zien
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
De garantie van ons huis is voor U een
absolute waarborg.
