aardschokken, vuur en uva
NIEUW PARIJS
Ragout Schelpen
Zaterdag 16 April 1932
.DE EEMIANDER'
30 e Jaargang No. 246
VLAMMENDE TOPPEN
Verwoesting en
vernietiging
DERDE BLAD
KLEEDINGMACAZIJN
i ENORME
T PRIJSVERLAGING
DASSEN EN
OVERHEMDEN
B. KRAAL
Lijstenmakerij en Kunsthandel
LAATSTE BERICHTEN
HET GEMAK PAST!
BIJKANTOOR
VERLAGING TOLGELDEN
TE MAARTENSDIJK
Paniek van menschen
en dieren
Midden in den nacht word ik plotseling
wakker. Vuisten bonzen op mijn kamcr-
vriend p hi c'f" mijn A,-Sent'ins<ïien
iriend Pablo Soler klonk opgewonden-
„Open open vlug! Wij moeten de dieren
redden, en tegelijkertijd hoorde ik buiten
de kerkklokken, die begonnen te kleppen
en de sirenes van de electriciteitsfabrieken
van Mendoza huilden met die van de eroo
to houtzagerij om het hardst. Gevaar voor
aardbevingen? Of de aardbeving zélf? in
de Cordi.lera is men aan een paar stootjes
gewend en slaat men daar nauwelijks
meer acht op. Do huizen zijn óf heel licht
óf buitengewoon massief wat daar tui-
schen ligt is het kind van de rekening bij
zulke gelegenheden.
Sirenegehuil stormklokken - en als
!f. .u te.n k°m 2ic lk la«Ks don geheelen
Westelijken horizont een donkerrood, geel
bruin gloeien. Verder was de nacht inkt
zwart geen windje was te bespeuren, al
leen het helschc gezang van het klokken
en sirenenkoor vcrvuldo de stilte met
angst en vreezen
I.n, uefduls,Hrnis - want de electrici-
teitsfabr.eken hadden als eerste slachtoffer
een storing te booken - trokken de bewo
ners van Mendoza met matrassen en de
kens „en el campo" - naar het vrije veld
ik had reeds cenigo aardbevingen in deze
streken .Corderillas inciertas. „de onveili
go borgen, noemt men ze!), medegemaakt
maar dit verschijnsel vervulde mij toch'
met onrustDe kleurlingen schenen
zich van dit lawaai en den donkeren wes
lehjken hemel niets aan te trekken. Zij
wikkelden zich in hun dekens en sliepen
onder den vrijen hemel gerust verder....
Pablo Soler, onze vriend en buurman, dï
eenigo zoon van den grootsten veekooper
van de provincie Mendoza, had de paarden
leeds voor het hotel laten brengen. „Wij
moeten naar San Carlos trachten to"k<f
men. Mijn oude heer heeft een paar dui
zend stuks prachtig vee en zijn beste paar
den op de weiden van den Rio Maipo ge
bracht dat is in de onmiddellijke nabij
heid van den Descabezado Grande wij
hebben nog geen berichten, natuurlijk zijn
alle leidingen verbroken, maar do Desca
bezados zijn vast en zeker in werking
en onder de dieren zal een paniek ontstaan
zijn. Wij moeten redden, wat er te redden
is' Vooruit!"
Descabezado Grande y Chico! De groott
en de kleine koploozo! (Vanwege hun vul
canisch karakter ontbreekt aan deze beide
bergen een eigenlijke „top", op diens plaats
gloeit de krater!) En daarboven, in het
Noorden van den Aconcagua, die bij de
Indios nog eenvoudig „El volcah" heet, hoe
wel er sedert menschenheugenis geen uit
barsting meer heeft plaats gehad, daar
moet het ook al mis zijn! Misschien, is het
instinct der oer-bewoners toch betrouw
baarder als onze korte historischo tijdreke
ning.
Pablo en ik reden zwijgend naar het
spoorwegstation. Daar heerschte een onbe
schrijfelijke verwarring. Noch een veewa
gen, noch een locomotief was aanwezig
Noordelijker, in Totoral, was het materiaal
opgeslagen, meende men. Absoluut zeker"
„Absoluut zeker is op het oogenblik zelfs
niet eens ons leven!" philosofeerde de be
ambte. Wij namen een Indio-spoorarbei
der als derde mede, wisten een draisine.
een spoorfiets. op te snorren en werkten
acht uren lang, tot in den laten middag,
aan de hefboomen van de fiots, totdat wij
volkomen uitgeput waren. Maar toegeven
dat mochten wij niet!
Het was de avontuurlijkste nacht van
mijn leven, vooral omdat het avontuur
geen eind nam. De hemel werd niet meei
helder, enkele mijlen voorbij Mendoza kwa
men wij in zware zandwolken terecht
„Neen, dat is asch!" zeide Pablo. Sneeuw
wit en grijsachtig poeder, met een snijden
de scherpte, alsof het metaaldeeltjes wa
ren. Hoewel het geluidloos en langzaam
als een zucht van den wind op ons neder-
vicl, schroeide en bloedde de huid ervan
Vijf uur, zes uur 's morgensen
géén zon' Grauw en zwart als een gapen
de muil was de hemel, de roodachtige
gloed aan den horizont verdween succes
sievelijkEn steeds dichter werd de
aschregen, het stonk naar zwavel, chloor
en andere heerlijkheden. En een zuurstof
apparaat hadden wij niet bij ons. De spoor
weg en de kale hoogvlakte om ons heen
werd steeds met een dikkere laag vlieg-
asch en poedcrlava bedekt. Wij reden
slechts langzaam verder, daar hier en daar
do spoorrails onderbroken waren er
moest hier nogal een stevige aardschok
plaats hebben gehad. En nergens een men-
schelijke ziel, geen dier, zelfs de uilen en
aasgieren, die men anders geregeld op de
age. stronkerige boomstammen, waaraan
de telegraaflijnen bevestigd zijn, ziet zit
ten, waren verdwenen...
Zoo kwamen wij totaal krachteloos in
Totoral aan. Ja veewagens waren aan
wezig! Maar een locomotief? Maar Pablo
rammelde met zijn geld en zoo konden wij
tegen den avond een locomotief krijgen
Pablo en ik wij hadden ons het liefste
languit neergelegd en geslapen... gesla
pen. Maar wij haalden onze paarden uit
den Solerschen corral, de spoorwegarbeider
•loot zicdi weer bij ons aan en wij kon
den weer op weg gaan. De arbeider scheen
een man zonder zenuwen, wien geen werk
te zwaar was. Hij lachte over zijn heele ge
zicht en zeide: „Voor zooveel loon doe ik
wat u van me verlangt, senores! Ik ga
graag mee!"
Van Totoral in de bergen: do dieren wil
len niet, men moet hen voortdurend kort
houden, alle kracht inspannen, alle ruiter-
kunst aanwenden om hun neiging tot te-
rugkeeren te onderdrukken. Dat is heel be
grijpelijk: zelfs het gehoorzaamsto paard
kent de richting, waaruit het gevaar dreigt
en wil liever ervoor vluchten, dan het te
gemoet loopen.
Urenlang door de vale schemering, door
zwoele, verstikkende dampen. Steeds heb
ben wij gebrek aan zuurstof, adembcklem
mingen, zand en asch spuwen wij, alsof
wij zelf vulkanen wareneen troostc-
looze, zwijgende rit door een troostelooze,
verzengde steppe. De dorre struiken en het
beetje gras is na het neervallen van de
eerste gloeiende aschwolken uit de nog mij
lenver verwijderde vulkanen verbrand
en nu is er geen leven meer.
Tegen den avond wij zien slechts op
het cijferblad van onze polshorloges, dat
het avond is komen wij in het dal van
den Rio Maipu, waar de Soler'sche weiden
gelegen zijn, aan. Geen vee, geen paarden!
Wij zijn op het ergste voorbereid! En als
wij onzen Indio niet bij ons hadden gehad!
Die zegt heel simpel: „Die zullen daar
heen gevlucht zijn!"En hij voert ons
naar een klein, stijl zijdal, rechts van de
rivier. Wij hadden ons verheugd op een
teug helder rivierwater, maar de Maipu
bestaat thans uit een dikke, papachtige,
taaivlocibare massa, die reeds van verre
ontzettend stinkt. En als wij den Indio
vragen, waarom hij meent, dat wij in het
zijdal moeten zoeken, weet hij het zelf niet.
,Daar zullen wij ze vinden por seguro!"
Sporen of aanwijzingen zijn wij niet tegen
gekomen. Hij heeft het instinct. En wij vol
gen hem
En na een nieuwe, twee-urigen rit ont
dekken wij inderdaad de paarden en het
vee in con dicjtcn dalketel, verborgen onder
stijle, overhangende rotsen. Hier heeft men
weinig of geen last van de asch en is de
lucht nog vrij zuiver. Een paar duizend
dieren staan daar, angstig sidderend, nauw
op elkaar gedrongen. En beweging erin
krijgen kunnen wij niet!
„Wij moeten een stampede veroorzaken",
zegt de Indio. Een stampede, een paniek
veroorzaken! De dieren laten losbreken en
dan er achter aan! Maar als zij ons in hun
midden nemen is het met ons gedaan! Iets
anders blijft ons echter niet over. Wij druk
ken ons zoo dicht mogelijk tegen den rots
wand en beginnen dan met onze revolvers
te knallen! Dat werkt! Een wilde stroom
ossen en paarden stormt naar den uitgang
van het dal. Onze paarden willen roede,
maar dunk zij onzen ingespannen druk van
knieën en sporen, zweep cn beugels kun
nen wij hen nog baas blijven. En dan
achter de kudde laten wij hen rennen,
met lossen teugel. Nog een paar schoten
cn in een dolzinnige ren, met sneltrein
vaart, een lawine van dicrenlichamon, gaaf
het verder naar beneden. De tong kleeft
aan het verhemelte. Duisternis, hitte en
slechte lucht drukken op ons. Wij hooren
of zien riets meer. Wij voelen slechts hoe
onze paarden onder ons rennen, rennen
Op den terugweg ontgingen wij en de
kudde nog ternauwernood op» vrccselijk
noodlot. Eenige honderden meters vóór ons
stortte een reeds lang wankelbare, afge
brokkelde rotsmassa als een steenen gor
dijn naar beneden, in het dal, waar zij hon
derden ossen en hun herders, die voor hun
redding naar boven getrokken waren, le
vend begroeven.
Nacht in Totoral! Bij fakkellicht begin
nen wij de beangstigde dieren te verladen,
maar dan zinken Pablo en ik in elkaar en
do Indio, de ijzeren Indio, die geen zenu
wen kent, die slechts uit beenderen en spie
ren schijnt te bestaan, neemt het comman
do over!
Den volgenden morgen ontwaken wij in
Mendoza. Het is een beetje lichter gewor
den, maar de asch valt nog steeds omlaag.
Boven in de bergen moet een twaalftal
menschen omgekomen zijn. Een paar kud
des zijn volgens de berichten levend ver
brand. Maar nauwkeurige berichten krijgt
men niet. Wij hebben in ieder geval ge
luk gehad! Van de paarden van den ouden
Soler ontbreekt er geen enkele en de ossen
worden slechts per dozijn geteld.
Uitrusten, slapen, slapenmisschien
slechts tot den volgenden aardschok, de
volgende uitbarsting, die do aarde doet
splijten, die ook het einde kan beteekenen
In Zuid-Amerika beeft de aarde! Sedert
dagen valt een aschregen van geweldigen
omvang neer! Tienduizenden menschen
zijn op de vlucht gegaan! Voor millioenen
is er vernield en verwoest! Het is een gigan
tisch, misschien zelfs grotesk furioso der
vernietiging en verschrikikng.
(Nadruk verboden).
LANGESTR. 35
TEL. 308
O-O-O-O-O-O-O-O-O-C-O-O-O-O I
6
De openingszitting van de Intornatio nalo Arbeldsconferentle te Genèva,
:>-o-c-o~o-o i
Arnh. weg 32
Tel. 1069
HET adres voor cadeaux
steeds iets aparts, tegen
billijke prijzen.
KAASOVERZICHT.
Veel nieuws over liet verloop in de afge
loopen week, kan niet gezegd, worden. Aan
voeren weer iels grooter, en de handel
opnieuw nogal traag. Dé prijzen liepen iets
terug, want voor de beste partijen werd niet
meer dan tot 22 ets. per pond betaald, ze
kcr een zeer lage prijs. Maar, tot deze prijs
zijn slechts enkele wagens verkocht: de
meeste partijen werden iets beneden 20 ct.
per pond verhandeld, terwijl sommige par
tijen tot 10 17 ct. aan dc waag zijn ge
bracht.
Telkens als wij dc courant inzien, hopen
het ons voorkomt oen kort, maar bui
landbouw en handel, maar tevergeefs! Do
Bond van kaasproduccntcn heeft naar
he ons voorkomt in een kort. maar bui
tongewoon duidelijk cn terzake kundig
adres gezonden aan den Minister van Binn
zaken en Landbouw over de groote belom
meringen, welke Duitschland ons in den
weg brengt, door de deviezenregeling daar
Indien meer vrijheid zou worden gelaten in
Duitschland wat betreft de wijze van be
taling, zou dat méér helpen dan millioenen
steun aan den landbouw. Als de kaas maar
verbruikt kon worden want Duitschland
wil graag onze boerenkaas' koopen! dan
zou do handel beter worden en ongetwij
feld werden de prijzen dan hooger dan nu
Indien echter niet spoedig een verbetering
komt ten opzichte van kaas naar Duitsch
land dan schrijft de heer Van Wijnen
zou het wel eens debacle kunnen worden
in het zuivelbedrijf- Inderdaad lijkt ons die
uitdrukking niet te kras. Weldra staat de
volle productie voor dc deur; de handel
zucht nog onder te groote voorraden, en.
cr is geen gelegenheid om de kaas te plaat
sen.,., wat anders dan een debacle zal
hiervan het gevolg moeten worden
MARKTBERICHT
Iloendereieren 2.10 2.90; Eendeneieren
1.75 2.25 per 100 stuks.
Hooiboter 1.25 per K.G.
Kippen 0.90 1.20; Hanen 1.1.30;
Tamme konijnen 1.— 2.50; Oude tamme
eenden 0.90 per stuk; Tamme duiven 0.30
f 0.60 per paar.
Magere varkens 10— 12.Zeugen
drachtige 20.28.Biggen 3.— 5
per stuk.
Aangevoerd waren ongeveer: 625000 hoen-
dercieren; 15000 eendeneieren; 35 K.G. hooi
boter; 20 magere varkens; 2 drachtige zeu
gen; 340 biggen.
AANGEHOUDEN DOCH WEER
ONTSNAPT.
Dc politic te Bocholt (Westf) is cr Don
derdag in geslaagd een ingezetene van Aal
ten aan te houden, die in het bezit was van
gouden ringen en horloges, welke vermoe
delijk afkomstig zijn van een inbraak, een
maand geleden te Steenwijk gepleegd.
Gistermorgen heeft dc aangehoudene in-
tusschcnkans gezien uit zijn cel te Bocholt
te ontsnappen. Ilij is nog niet weer. opge
spoord
BRUGGEN IN DE PEEL INGESTORT.
Gevolg der normalisatiewcrkcn?
Men meldt uit Vcnlo:
Dc betonnen muur bij dc brug over de
Molenbeek in den weg Vcnray—Wanssum
is gisteren, als gevolg van den hoogen
waterstand en~Tnedc in verband met de
normalisaticvverkcn, waardoor een belang
rijke waterafvoer plaats vindt, bezweken
en, nadat dc grond onder den muur was
ondermijnd gedeeltelijk ingestort, waar
door liet gewelf der oude brug scheurde en
deze thans in een gevaarlijken toestand
verkeert. De bouwvallige brug is met hal
ken gestut. Ook onder Meerlo is een brug
over dezelfde beek ingestort.
Ondervonden dc landerijen der omliggen
de bewoners in verband met de normalisa-
tiewerken der Peelbcken sedert den laat
sten tijd reeds veel last van overtollig wa
ter, thans worden de bewoners in belang
rijke mate gedupeerd doordat do weg naar
hun woonplaat^ ten gevolge van instortin-
gen is afgesneden.
WISSELLOOPER BEROOrD.
Men meldt aan de Maasbode:
Vrijdagmiddag is op den Graafschenweg
onder Nijmegen een wissellooper beroofd
door een motorrijder.
Deze maakte zich meester van de tasch
met geld en verdween daarop in volle vaart
op zijn motor.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
Advertentiën, Keltjes
Abonnementen, Adres-
veranderingen. Berich
ten worden aangenomen
aan het
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
J. LAMB RECHTS SOESTERWEG 107
DEN GEHEELEN DAG OPEN
UW COURANT: 'T DAGBLAD
De hoog water catastrole in Oost-Roamenië. Ineen gestorte huizen in het dorp Mikalaka
(Bessa rabie).
TRAM ONTSPOORD.
Op de lijn Gouda—Schoonhoven.
Dc tramtrein GoudaSchoonhoven Is
Vrijdagmiddag even voor drie uur te Berg
ambacht door onbekendo oorzaak op een
wisselplaats uit de rails geloopen. Locomo
tief en bagagewagen geraakten uit de rails.
Er vonden geen persoonlijke ongelukkon
plaats. ITct verkeer in beide richtingen on
dervond gedurende vijf uren stagnatie.
UITSLAANDE PAKHUISBRAND TE
MIDDELBURG.
De nieuw georganiseerde brand
weer in actie.
Gisteravond te ruim 9 uur werd brand
ontdekt in een pakhuis staando aaji de
Korte Geer te Middelburg, waarin vlas zaad
stroo cn andere artikelen opgeslagen wa
ren. Langs alle kanten sloegen dc vlammen
uit het pakhuis, dat geheel ingebouwd tus-
schen andere huizen staat. Het was de eer
ste maal, dat dc nieuw georganiseerde
brandweer midden in de stad voor een der
gelijke» brand kwam te staan. Na onge
veer drie kwartier was men het vuur mees
ter en was uitbreiding, waarvoor eerst ge
vreesd werd, voorkomen. Dc schade wordt
door verzekering gedekt. Naar de oorzaok
vvocht een onderzoek ingesteld.
Vrachtauto's zullen minder
behoeven te betalen
Maartensdijk, 15 April. B. en W.
doen den Raad een voordracht toekomen
in verband met een verzoekschrift van het
Comitó ter bestrijding van de Maartensdijk-
sclic tollen, waarin wordt verzocht adhae-
sic te betuigen aan een door het Comitó
aan den Minister gericht verzoek, medo tc
werken tot het wederom opvatten van de
onderhandelingen inzako de overname der
tollen en tevens om thans reeds de tolgelden
met minstens 50% te verlagen en do tol te
Blauwkapel direct op te heffen. B. en VV.
dcelen in die voordracht mede, dat van op
heffing van den tol te Blauwkapel geen
sprake kan zijn. Wel mecnen zij, dat er aan
leiding toe bestaat in deze moeilijke tijds
omstandigheden do tolgelden voor vracht
automobielen tc verlagen. Juist voor deze
groep van vervoermiddelen, waarvan de
eigenaren tevens door do wegen- en bcn-
zinebelasting zoo groote moeilijkheden on
dervinden, is het bestaande tarief vrij hoog.
Het College stelt dan ook don Raad voor
de tarieven te wijzigen in dien zin, dat voor
motorrijtuigen, samengesteld en ingericht
tot vervoer van vrachten of meer dan 8 per
sonen het tarief zal bedragen 0,50; voor
motorrijtuigen, samengesteld cn ingericht
tot vervoer van vrachten op hoogstens vier
wielen en voorzien van luchtbanden het ta
rief zal bedragen 0,25; terwijl voor motor
rijtuigen, samengesteld en ingericht tot ver
voer van vrachten, wier eigen gewicht lich
ter is dan 1000 K.G. het bestaande tarief van
0,20 zal gehandhaafd blijven.
B. en W. zijn voort6 van oordeel, dat het
niet op den weg van den Raad ligt, om bij
den Minister stappen te doen, dat de onder
handelingen over do overname wederom
worden geopend, en zij stellen dus voor.
om op dit gedeelte van het rekest afwijzend
tc beschikken.
OPHEFFING VAN HET HILVERSUMSCH
VERBOD VAN SAMENSCHOLINGEN.
Hilversum. De burgemeester dezer
gemeente, overwegende, dat de omstandig
heden handhaving van het verbod van sa
menscholingen niet meer noodig maken,
heeft besloten, dit met ingang van heden
op tc heffen.
TENTOONSTELLING.
Baarn. In het Lyceum, alhier, zal
morgen een tentoonstelling van teekeningen
en etsen van Toon de Jong worden geopend;
deze expositie, die tot en met Zondag MW
geopend blijven zal .omvat tevens aard*
werk-producten van P. J. en NL HobbeL
