DE EEMLANDEü
Licht op
JOH.DEHEER
Maandag 18 April 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. 4» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30 e Jaargang No. 247
JAPANNERS VERSLAGEN?
CHINA WIJST JAPANSCHE
VOORSTELLEN AF
0VERSTR00M1NG
BULGARIJE
IN
OPROER IN MEXICO
ONTHULLINGEN INZAKE
DE KREUGER-AFFAIRE
'T ONDERHOUD TUSSCHEN
TARDIEU EN STIMS0N
FINSCH PARLEMENTSLID
ONTVOERD
HERNIEUWDE WERKING
VAN VULKANEN
7 uur 33 min.
L. J. LUYCX ZOON
Fa. R. van den BURG
Piano's, Orgels, Radio
AMER SF0ORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P°- 3 maandcn v°°' Amersfoort 2.10. per maand 0,75, per
week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 71/;.
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 51Ï
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
regel meer f 0.25 Liefdadlghelds-advertentlën voor de
helft van den prijs. Kleine Advcrtenticn „KEITJES' bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1,—. Bewijsnummer extra i 0.05
Het verbod der nationalistische
stormtroepen. Minister Groe
ner zal nagaan, of er ook andere
bonden opgeheven dienen te
worden.
Daai Hindenburg absoluut boven do Duit
sche partijen staat en zich tegenover geen
barer wil schuldig maken aan een eenzij
dige ?n daardoor onbillijke behandeling,
beeft de rijkspresident aan den rijksminis
ter van binnenlandscbc zaken, Groener, een
briof geschreven, waarin hij er eerst aan
herinnert, dat hij de verordening van 13
\pril j.l., waarbij de Sturmabteilungen en
Schutzstaffeln der nazi's worden verboden,
heeft, afgekondigd, nadat Groener in ernsti
ge woorden den moeilijken politicdeen toe
stand had geschetst en de afkondiging der
noodverordening had voorgesteld als vol
strekt noodzakelijk voor dc beveiliging van
het staatsgezag: bovendien hadden alle mi
nisters zich met Groener solidair verklaard
Ondertusschen is aan Hindenburg bewijs
materiaal toegestuurd, waaruit afgeleid zou
kunnen worden, dat ook bij andere partijen
organisaties bestaan, die overeenkomen met
dc S. A. en S. S.-grocpeeringcn.
Hindenburg is nu dc meening toegedaan,
dat uit de vervulling van zijn plicht, die
meebrengt, dat hij boven de partijen slaat
en dat de wet tegenover ieder op dezelfde
wijze wordt toegepast, tevens voortvloeit,
dat bedoelde organisaties, indien het bewijs
materiaal juist blijkt te zijn, eveneens ver
boden dimen te worden. Vandaar dat liij
aan minister Groener heeft verzocht het be-
wijs-materiaal zeer ernstig te willen nagaan,
ten spoedigste hem zijn bevindingen Ic wil
len mcdcdeelcn en voorstellen te willen
doen.
Hot behoeft geen betoog, dat liet z.g. be
wijsmateriaal, dat aan Hindenburg is toe
gezonden, afkomstig is uit rcchts-radicale
kringen, die er natuurlijk met man en
macht naar streven de rijksbanier in op
spraak te brengen. Ondertusschen licefl
reeds een vrijwillige ontbinding van do
ReichsbanneJscliufo plaats gevonden, zoo
dat het onderzoek feitelijk reeds overbodig
is gcwoidrn.
V
0\ eriguis bestond er een groot verschil
tusschcn de nationaal-socialistische organi
saties, die een slaat in don staat vormden
en beschouwd konden worden als een par
ticulier parliJJeger van Hitler en de rijks
banier, die noch over een leger, noch over
een partijlegcr beschikte. Leden van deze or
ganisatie waren dc republikeinen van aller
lei partijschakeering: sociaal-democraten,
centrumledcn en leden der staatspartij. Hel
voornaamste verschil is 'echter wel gelegen
in het feit, dat de rcchts-radicale organisa
ties zich kantten tegen den huldigen Duit
schen staat, terwijl dc rijksbanier zich juist
ter. doel stelde den republikeinschen staat
n d<* grondwet van Weimar te beschermen
De rijksbanier droeg derhalve een volkomen
constitutioneel karakter, terwijl de rcchts-
radicale strijdorganisaties aanstuurden op
een omwenteling cn voor staatsgrepen niet
zouden zijn teruggedeinsd. Allem in den
laatsten tijd, toen bizonderheden bekend
werden over Je militaire organisatie der
S. A.- en S. S.-groepcn, zijn, naar ook door
de Vossische Zeitung wordt opgemerkt, bij
dc r.jksbanier afzonderlijks formaties ter
verdediging van dc republiek in het leven
geroepen, die echter, gelijk boven reeds is
genoteerd, na het opheffen der S. S. en S. A.
vrijwillig werden ontbonden.
Daar het bewijsmateriaal nog niet is gc-
biiceerd, kan nu nog niet worden ge:egd,
of het ook betrekking liccft op den Stalen
He'm, maar zeer waarschijnlijk wordt het
inmiddels wel geacht, dat bij deze groep,
die nauwe betrekkingen met de Dtfiïsch-
nationalen onderhoudt, organisavische ver
anderingen zullen moeten plaats vinden,
wil het karakter van den bond aangepast
worden aan den nieuw geschapen toe
stand.
Inmiddels kan reeds nu worden meege
deeld, dat verklaringen, die Groener heeft
afgelegd, de conclusie wettigen, dat hij
noch tegen den Stalen Helm, noch tegen
de rijksbanier iels \an beteckenis zal uit
richten.
HET PALEIS TE SINAJA AFGEBRAND.
Vele kunstwerken vernietigd.
Boekarest, 16 April. V.Dh Heden
morgen is tengevolge van kortsluiting liet
kasteel Pclesj, liet koninklijke paleis te
Sinaja, volkomen uitgebrand. Ilct vuur
greep zoo snel om zich heen, dat slechts
enkele meubelen konden worden gered. Het
kasteel was gbouwd door Dodercs in de
jaren 1875'83 in Neurenburger stijl en
was een van dc lievclingsverblijven van de
koninklijke familie, vooral van koning Fer
dinand, die liet als jachtslot gebruikte.
Ken groot aantal kunstwerken is vernie
tigd. Persoonlijke ongelukken kwamen niet
"voor. Dc matcrieelc schade kan nog niet
geschat worden.
MARGA VON ETZDORF GEWOND.
Berlijn, 17 April. Dc bekende aviatrice
Marga von Etzdorf is hedenmorgen volgens
uil Bangkok ontvangen berichten, op het
vliegveld aldaar neergestort. Haar vlieg
tuig „Schicsz in die Welt" is geheel ver
nield: de "aviatrice zelf kreeg cenige niet
ernstige kwetsuren. Zij bevond zich op do
terugreis naar Duitscliland. Toen zij he
denmorgen vroeg kort na de start op ge
ringe hoogte een bocht maakte, sloeg do
motor plotseling af. Het gelukte haar ech
ter de machine op de juiste wijze op don
grond te brengen, waar deze echter over
den kop sloeg.
Ninguta weer door Chinee
nen bezet
C h a r b i n16 April. (V.D.) Chinecsclie
vrijscharon hebben treinen van den Oost-
Chineeschen spoorweg in beslag genomen
on grootc afdcclingcn troepen getranspor
teerd naar de Mandsjocrijsch-Russische
grenzen. Daar bedreigen zij dc stad Pgra-
nitsjnaja, waaruit dc Japanschc inwoners
naar Wladiwostock zijn gevlucht. De Ja
panschc troepen ip dc provincoe Kirin zou
den zijn verslagen en dc Chineezcn zouden
dc stad Ninguta weer bezet hebben.
China wint.
Moskou, 17 April. (V. D.) Naar uit
Sjanghai gemeld wordt, heeft daar een
botsing plaats gevonden tusschen Japan-
sche cn Chinecsclie troepen, welke dc he
vigste is geweest sedert dc evacuatie van
Tsjapci. Tijdens deze botsing maakten de
Japanners gebruik van zware artillerie. De
Chineezen slaagden er echter evenwel in
de Japanners terug te drijven.
Verscherping van den toe
stand in het Oosten
Nanking, 17 April. (V. D.) Het Clii-
neesche kabinet heeft Zaterdag de Japan-
sclic voorstellen inzak? dc regeling van de
geschillen le Sjanghai besproken en beslo
ten de Japansche cischen te verwerpen. In
verband hiermede rekent men op een ver
scherping van den toestand.
De stad Vidin onder water
Sofia, 16 April. (V.D.) Dc stad Vidin, in
den Noord-Westhoek ran Bulgarije en het
aangrenzende gebied is door liet overstroo-
mende water van den Dona onder water
gezPt. Dc theeplantages en do opslagplaat
sen staan geheel blank.
Vooral dc laag gelegen doelen van de stad.
waar de arme bevolking woont, zijn sterk
getroffen. Wegens gevaar voor instorting
moesten 150 huizen worden ontruimd. Al
leen de liooger gelegen deelcn der slad
staken als eilanden boven de overstroomde
omgeving uit.
Militairen, arbeidsdienstplicliligcn en bur
gers werken ononderbroken aan de oprich
ting van een dijk. Het werk wordt echter
belemmerd door den voortdurend neorstroo-
menden regen.
Dc verzorging der slad met de noodzake
lijke levensbehoeften bereidt groote moei
lijkheden, daar de toegangswegen tot de stad
geheel onder water staan.
De matcrieelc schade is aanzienlijk.
Slachtoffers zijn, voor zoover bekend is,
niet gevallen.
Botsingen iusschen commu--
nisten en politie
Mexico, 16 April. (V.D.) In de Mexicaan-
schen stoat Vera Crun is een ernstig com
munistisch oproer uitgebroken. Het is den
communisten gelukt dc stad Paso del Ma
cho tc bezeilen. Zij plunderden de winkels,
sneden telefoon en telegraafdraden door,
zoodat do slad van de buitenwereld is af
gesneden. Ook een passagierstrein is door
de communisten aangevallen. Bij de bot
singen tusschcn de communisten en de
politic zijn tot dusverre G menschen gedood
en een groot aantal gewond. Troepen zijn
naar liet opstandige gebied gezonden om
het oproer le onderdrukken.
Er is op een ontstellende
wijze geknoeid
Merkwaardige kwitanties
S tockh o 1 ra, 16 April. (V.D.) Dc arres
tatie van drie bij de Kreugcr-affairc betrok
ken directeuren heeft geleid tot nieuwe
opzienbarende ontdekkingen. Dc drie direc
teuren waren Krcugcr behulpzaam bij het
oprichten van ondernemingen, die reusach
tige verplichtingen op zich namen, zonder
dat cenige dekking aanwezig was. Millioe-
nciiwinston werden geboekt, banken cn
maatschappijen vermeld, die in het geheel
niet bestonden.
Van deze z.g. buit onland sche dochter
maatschappijen speelde de voornaamste rol
de N.V. Financieelc Maatschappij „Garan
ta" to Amsterdam, welke maatschappij ech
ter slechts een fictief heslaan leidt. De fan
tastisch klinkende berichten over dc ver-
valsching der Italiaanschc staatsobligaties
zijn thans tot in bijzonderheden duidelijk.
Volgens Dagens Xyheter zijn dc valsche pa
pieren in de drukkerij Bortzcll tc Stockholm
vervaardigd. Ivar Kreuger had zelf de order
gegeven onder strikte geheimhouding. De
handteekeningen op dc obligaties zijn, zoo
als de schriftkundigen hebben verklaard,
door Kreuger zelf gezet. In een geheime
kelder van Kreuger heeft men zoowel de
cliché s als het adres van den Italiaanschen
graveur gevonden.
Het verwachte communiqué, waardoor
men een overzicht zou krijgen van de po
sitie van dc Svenska Tacndsticks en de
onderneming L. M. Ericsson, is tot nadere
aankondiging uitgesteld. Slechts de hoofd
redacties van de Stockholmschc bladen heb
ben enkele vertrouwelijke inededeelingeu
gekregen op voorwaarde dat zij niets zullen
publicecren. Svenska Dagbladet oefent hier
op critiek en schrijft: „Gezegd kan worden,
dat de mededeelingen van geruststellenden
aard zijn cn dat er daarom destcmecr reden
was vergunning tot publicatie voor althans
een deel dor inlichtingen ic geven."
Ook andere bladen critisccren dc gehcim-
doencrij, die aanleiding, is tot vele ongecon
troleerde berichten en geruchten.
Volgens Svenska Dagbladet zijn dc voor
uitzichten zoowel voor Svenska Tacndsticks
als voor L. M. Ericsson veel gunstiger en
bestaat de hoop, dat men met de buitcn-
landsche belanghebbenden tot overeen
stemming kan komen.
Stockholm, 16 April. (V.D.) In ver
band met de arrestatie van drie directeu
ren van het Kreugor-concern wordt nog
gemeld, dat dc gearresteerden ervan wor
den beschuldigd Kreuger behulpzaam te
zijn geweest bij het vervalschcn der docu
menten van het concern. Uit het onderzoek
moet zijn gebleken, dat de malversaties,
die geleid hebben tot de débaclc, reeds in
het jaar 1925 zijn aangevangen.
Merkwaardige kwitanties.
Stockholm, 17 April. <ILX.) Mot
blad Sociaal Demokreten beweert, dat on
der de kwitanties van Ivar Kreuger gevon
den is een kwitantie van 5 millioen peze-
ta's van ex-koning Alfonso en een andere
van 100.000 R.M. door Adolf Hitler onder
teékend.
(Eenzelfde bericht seint V.D. doch voegt
er aan toe:
Dit bericht is echter van geen enkele
zijde bevestigd, zoodat aan de waarheid er
van getwijfeld wordt.
Van de zijde van dc N.S.D.A.P. wordt uit
Berlijn medegedeeld dat deze onthulling
van a tot z gelogen is. Eveneens is liet on
waar dat Dcterding de N.S.D.A.P. finan
ciert).
Parijs, 16 April (V. D.) De Fransche
pers volgt met groote aandacht dc bespre
kingen tusschen den Franschon minister
president en den Amcrikaanschcn staats
secretaris Stimson.
De diplomatieke redacteuren* der groote
bladen, die liun informaties meestal uit
zeer goede bron hebben, bevestigen in het
algemeen, dat het Stimson's opvatting is.
dat Amerika er groot en piijs op stelt zich
niet in zuiver Europcesche aangelegenhe
den to mengen. Dit standpunt zal ook op
de Goneefsche ontwapeningsconferentie
worden ingenomen, waar .Amerika ten
aanzien van cle ontwapening tc land eerder
de rol van waarnemer dan van deelnemer
zal spelen cn zijn gchecle opmerkzaamheid
zal wijden aan de ontwapening ter zee.
Ten aanzum van het herstelvra'agstuk
zou Siimson'het Amcrikaanschc standpunt
hebben herhaald, dat de Verccnigde Stater
eerst zullen afwachten op welke basis do
Europeesche mogendheden onderling tot
overeenstemming konten.
De regeling van het Japansch-Chineoschc
conflict stuit op dezelfde terughoudendheid
In welingelichte Parijsche kringen wordt
verklaard, dat Stimson in dit verband in
het bijzonder er op heeft gewezen, dat zijn
regeering groote waarde hecht aan cle ga
ranties van het Kellöggpact en op het
handhaven van de politiek van dc open
deur.
Stimson is gisteravond tegen tien uur
uit Parijs naar Geneve vertrokken. Op het
station werd hij namens cle Fransche re
geering uitgeleide gedaan door den oud-
ministerpresident Laval.
Dr. Bmcuing bij Stimson.
Genêve, 17 April (V. D.) Heden hebben
te Geneve tal van besprekingen plaats ge
vonden tusschcn de vertegenwoordigers der
groote mogendheden. Rijkskanselier Dr
Bruening heeft hedenmorgen dc vroegmis
in dc Duitsche Bonifaciuskcrk bijgewoond
en een uitstapje buiten Geneve gemaakt
waarvan hij pas in den namiddag terug
keerde. Tc half vijf bezocht hij tezamen
met Staatssecretaris Von Buclow den
Amcrikaanschcn staatssecretaris Stimson
en diens cchtgenoote. Met Stimson had dr.
Bruening een onderhoud, dat tol zeven uur
duurde.
De besprekingen in dc Ontwapenings
conferentie worden Maandagmorgen voort
gezet met de discussie over de met artikel
1 der ontwcrp-coiivcntie in verhand staan
de principieele kwesties. De rede, clio dc
Duitsche vertegenwoordiger Nadolny ter
beantwoording van dc Fransche cn Amcri
kaanschc voorstellen zal houden, is reeds
uitgewerkt. Wanneer Nadolny zijn rede
zal houden, staat nog niet vast. Do rijks
kanselier is tot nog toe niet voornemens,
zelf in de hoofdcommissie der Ontwape
ningsconferentie het woord te voeren.
Dr. N. Erich van zijn bed gelichti
doch weder in vrijheid gesteld
Lappolieden aan het werk
II e 1 s 1 ii g f o r s, 17 A'p'r'i'Iv (V. L>.) Zon
dagmorgen vroeg werd het bekende Finsche
parlementslid dr. Nikko Erich, dc broeder
van den vroegcren premier en huidigen ge
zant te Stockholm, in een hotel tc Ham-
merfors door vijf bewapende mannen van
zijn bed gelicht en per auto ontvoerd.
Zondagmiddag verschenen dc ontvoerders
te Virdoism ten Noorden van. Hammers
fors, waar zii Erich ongedesrd in vrijheid
stelden. Dc vijf tot nu toe onbekende man
ncn zijn gearresteerd. Ilct schijnt dat zij hun
poging ten slotte doelloos hebben geacht,
nadat dc politie in het gehoele land was
gealarmeerd cn clc ontvoering per radio was
medegedeeld.
Zooals bekend, liesft dr. Erich de vorige
maand aanleiding gegeven tot den opstand
te Haentselae, toen de Lappolieden een
voordracht, welke Erich in een sociaal-de
mocratischc vergadering wilde houden, ver
hinderden.
Men neemt aan, dat do vijf gearresteerde
personen gewezen Lappolieden zijn.
Buenos Aires, 16 April (V.D.). De vul
kaan Las Zanos in de Noord-Argentijnsche
provincie Salto waarvan men tot nogtoe
dacht, dat zij uitgedoofd was, is gisteren
plotseling met groote heftigheid weer gaan
werken. Een hagel van uitgeworpen stce-
nen regende neer op het dorp Chiana, waar
van de bewoners in groote paniek vlucht
ten. De uitbarsting ging gepaard met
krachtige aardschokken.
In Zuid-Argcntinic is dc vulkaan Las
Ycguas weer gaan werken. Uit Quilino in
de provincie Cordoba en uit La Rioja wor
den krachtige aardschokken gemeld cn on-
deraardsch gerommel. Een meteoroloog
heeft een onderzoek naar de situatie inge
steld en is van mcening, dat cle huidige
vulkanische uitbarstingen in dc Andes
slechts een voorspel zouden zijn van groo
te vulkanische erupties die gepaard zullen
gaan met ernstige aardbevingen.
NATION AAL-SOCIALISTISCHE
AANKLACHT.
Ingediend bij het staatsge-
rechtshof.
Münchcn, 16 A pri 1. (V. D.) De advo
caat dr. Frank uit Münchcn heeft lieden na
mens Adolf Hitler en de rijksleiding der
nationaal-socialistische partij bij het slaats-
gRechtshof voor het Duitsche rijk te Leip
zig een aanklacht ingediend tegen het Duit
sche rijk, vertegenwoordigd door den rijks
minister van binnenlandschc zaken Groe
ner cn dc vrije staten Pruisen, Beieren, Ba
den, Wurtcmberg en Ilessen wegens de ont
binding van de S.A.- en de S.S.-formaties
en liet verbod van de IIitier-jeugcl tc Ber
lijn, welke besluiten volgens den aanklager
in strijd met de grondwet zijn.
BUITENLAND.
Onthullingen inzake de Kreugeraffaire. 1
(Eerste Blad, pag. 1.)
Oproer in Mexico.
(Eerste Blad, pag. 1.)
De Japanners geslagen?
(Eerste Blad, pag. 1)
De stad Vidin in Bulgarije onder water.
(Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Een aanslag te Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. 1).
Dc dader van den aanslag tc Tubbergon
bekent.
(Tweede Blad, pag. 1).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Inst, to De Bilt.
Hoogste barometerstand 766.9 tc Malin-
head.
Laagste barometerstand 715.8 tc Vardó.
Verwachting: Zwakke tot matige, later
wellicht toenemende X. lot W. of Z.W.
wind, licht tot half bewolkt, later toene
mende bewolking, weinig of geen regen,
kouder 's nachts. Overdag weinig verande
ring in temperatuur.
De luchtdrukvordoeling vertoont nog
steeds snelle verandering. Terwijl het dc-
pressicgebicd in het Zuiden langzaam zijn
beteekenis verliest cn dus in het N O. zijn
invloed niet huiten Scandinavië deed gel
den, verschijnt thans wederom een nicuw-
minimum van den luchtdruk bij IJsland
met groote dalingen der barometer in den
nacht. Ilct gebied van lioogcn luchtdruk
van den Oceaan houdt stand. Evenzoo dat
boven Groenland cn de Poolzee. Het laat
zich aanzien, dat deze laatsto depressie de
luchtdruk in het gcheelc Noorden zal doen
dalen cn dat dc barometer in het Zuiden
geleidelijk zal blijven stijgen, waardoor de
wind door Noord naar Westen zal gaan
ert het weer overdag zoo zal blijven met
wellicht koucle nachten cn voorloopig nog
zonder regen van beteckenis.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Dagelijks nieuws in:
KNOOPEN,
GESPEN.
CEINTUURS,
KRAGEN,
RüCHEN.
PIANO'S, ORCELS, VLEUGELS
ARNH.STRAAT.
Bezoekt ouze magazijnen; wij bieden
U een enorme keuze zoowel in het een
voudige als in 'het meest luxe genre
Betaling vanaf f 4.per maand.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
De garantie van ons huis is voor U
een absolute waarborg.
AANSLAG OP VOLKENBONDS
GEDELEGEERDEN
Ontsporing van den bizonderen I
trein van de regeering Poe Yi
Tsangtsjoen, 17 April. (V. D.) Vol
gens een officieel bericht is een aanslag ge
pleegd op den bizonderen trein voor de
commissie van ontvangst der Volkenbonds-
enquótecommissie tijdens dc reis naar
Tientsjau.
De trein werd bij het passe n cn van een
klein spoorwegstation tot ontsporing ge
bracht. Twee Chineesche beambten werden
gedood. Een direct samengestelde commissie
van onderzoek beweert, dat de aanslag niet
alleen de regecring-Poc Yi.^och ook do Vol-
kcnbondsdelcgatie heeft gegolden.
