AM ËB5FQ0R.TSCH DAGBLAD
JAPAN ALS WACHTER DER BESCHA VING
Donderdag 21 Apri! 1932
„DE EEMLANDEET
30e Jaargang No. 250
DE ONTHULLINGEN IN DE
ZAAK - KREUGER
JAPAN WERKT NIET MEDE
KANAAL-SCHANDAAL
BELGIE
IN
ACTIE TEGEN DE
RIJKSBANIER
EEN HERINNERING AAN DEN
OORLOG MET RUSLAND
Een artikel uit het Vredes--
verdrag dat niet werd
nageleefd
Mandsjoerije thans aan China
teruggegeven
Dc Russisch-Japansche oorlog! Uitge
vochten tusschcn Rusland en Japan, want
Frankrijk als bondgenoot van Rusland,
neemt niet deel aan den oorlog, uit vrees
voor Engeland; terwijl Engeland den strijd
tot Oost-Azië wil beperken, Rusland en Ja
pan elkaar wil laten bestrijden om liet Rus
sische gevaar voor Indiê af te wenden. Im
mers artikel 4 van het Engelsch-Japanscho
verdrag van 1902 zegt alleen in geval
van oorlog zou men elkander helpen (ca
sus foederis)"!Japan verliest iets van
zijn achting voor Engeland cn slaat toe.
Admiraal Togo grijpt do Russische vloot
in de haven van Port Arthur aan cn ver
nietigt deze geheel. De strijd wordt op land
voortgezet. Op Mandsjoerije, dus feitelijk
Chineesch grondgebied, cn China kijkt toe.
De Russen worden geslagen cn wijken te
rug, d.w.z. na eiken dagmarsch komen zij
dichter bij hun araunitie en voedsel-depóts,
terwijl Japan hoe langer hoe meer afstan
den moet afleggen en geen achterland rijk
aan menschen en materiaal bezit. De stem
ming in beide landen is voor vrede, en
daarom nemen beiden het bemiddelings
voorstel van president Roosevelt aan.
Te Portsmouth (in New Hampshire),
kwam de vrede tot stand, tusschcn Kornu-
ra, bijgestaan door den Japanschen gezant
te Washington Takahira, en Witte met Ro
sen, den Russischcn gezant, Dc Japanners
hadden gewonnen, de Russen waren overal
hopeloos geslagen, maar de Japansche di
plomaten waren tegen de Russische niet
opgewassen. Witte stond op het standpunt
dat Rusland weliswaar zware verliezen ge
leden had, maar daarom toch nog lang niet
geslagen was.
Er stonden nog sterke legers in Noord-
Mandsjoerije en er konden nog meer legers
uit Rusland komen, zoodat Rusland den
oorlog eigenlijk best kon voortzetten. Japan
daarentegen was finantieel op, en was niet
in staat zijn voorwaarden onder bedreiging
der vijandelijke hoofdstad af te dwingen.
Verder zweefde er dc solidariteit van den
blanke voor den blanke in de lucht, ge
mengd met een soort voorgevoel van Ame
rika voor Japans toekomstige machtspo
sitie in het Oosten. 5 Sept. 1903 werd het
verdrag te Portsmouth geteekend, dat be
slissend zou blijken te zijn voor de verdere
machtsgroepeeringen. De bepalingen luid
den:
le. Japan kreeg Liautocng met Port-
Arthur (Ryójunkó) cn Dalny (Dairen) in
erfpacht (in 1915 op 99 jaar gesteld).
2e. de Chinccschc suzereinitcit over
Mandsjoerije wordt erkend;
3e. Rusland moet Mandsjoerije in etap
pen ontruimen.
-Ie. de Zuid-Mandsjocrijsclic spoorweg tot
aan Ch'ang-Ch'un gaat in Japanscli beheer
over. Rusland en Japan behouden zich het
echt voor spoorweg-wachten in te stellen
langs de lijnen. Het aantal zal niet meer
dan vijftien man per K.M. bedragen. (Ja
pan heeft zich hier strikt aan gehouden);
5e. Korea onder Japansch protectoraat;
6e. Japan krijgt de zuidhelft van Sa
khalin.
Japan had nog geëischt: geheel Sachalin,
de Zuid-Mandsjoerijsche spoorweg tot aan
Charbin, de uitlevering van alle Russische
schepen geïnterneerd in ueutralc havens,
en een oorlogsschatting van 1200 millioen
Yen. Al deze zaken moest het opgeven, tot
groote verontwaardiging van het gcheele
volk, dat zich ten tweede male een bloedig
bevochte oorlogsbuit zag ontnemen, en het
rechtsgevoel van een volk is zelden onjuist.
Rusland stond geen meter grond af en be
taalde geen cent oorlogschade. Een staaltje
van meesterlijko diplomatic van graaf
Witte.
Den 22sten December 1905 werd te Pe
king een verdrag geteekend tusschcn Ja
pan en China, waarin China die bepalin
gen accepteert van het Russisch-Japansche
verdrag, waarvoor haar toestemming ver-
fischt is (1 en 4). Mocht' er zich in de toe
komst echter een kwestie voordoen, dan
zou Japan geen besluit nemen zonder Chi
na er in te kennen. En nu komt een ar
tikel waar Japan zich vooral en terecht op
beroept: Daar China den wcnsch heeft uit
gesproken do Russische en Topanschc
spoorweg-wachten zoo snel mogelijk tc zien
verdwijnen, stemt Japan erin toe zijn troe*
oen terug te trekken, wanneer Rusland dit
gelijktijdig doet, of voor het geval Rusland
en China andere maatregelen zouden wen-
schen te treffen, zou Japan bereid zijn ge
lijke maatregelen te nemen. Wanneer dus
orde en rust in Mandsjoerije hersteld zul
len zijn en China zelf in staat zal zijn de
veiligheid van personen cn goederen van
vreemden in Mandsjoerije te garandecren,
dan is Japan bereid zijn spoorweg-wachten
terug te trekken, tegelijk met Rusland. In
een protocol annex aan dit Jupansch-Chi-
neesche verdrag, heet het: Dc Chineesche
regeering belooft, teneinde de belangen van
den Zuid Mandsjoerijschen spoorweg niet
te schaden, vóór de teruggave van deze,
peen enkele groote lijn in de buurt of paral
lel aan dien spoorweg aan te leggen, noch
cenige aftakking te maken die den Zuid-
Mandsjoerijsclien spoorweg nudeclmg zou
kunnen zijn.
Heeft China zich in staat gezien orde cn
rust in Mandsjoerije te herstellen, cn have,
goed cn leven der vreemdelingen te verde
digen tegen dc ex-soldaten, dc rooverben-
den? Neen, integendeel. Overal wordt dc
haat tegen dc vreemden aangewakkerd in
de laatste jaren, zelfs in dc. schoolboekjes
\an dc laagste klassen. Ook Japanners en
Korcanen zijn hun leven niet zeker, cn
voortdurend worden hun huizen, fabrieken,
laboratoria etc. geplunderd door bandieten,
die alleen in iiaarn verschillen van dc z.g.
geregelde troepen der Kuomintang. En de
belofte gedaan in het Protocol, heeft men
die gehouden? Neen! zij is herhaalde ma
len verkracht. Er is een parallellijn ge
bouwd cn er zijn zijlijnen aangebracht die
dc Zuid-Mandsjoerijsche groote schade be
rokkenen. Maar dit is men blijkbaar verge
ten in Gcnève.
Ik dwaal af. Ik wil dc volgende verdra
gen al Uesprckcn. en U toonen hoe ook
deze geschonden werden, nog vóór ik zoo
ver ben. Zijn wij niet allen stilzwijgend ver
plicht een onrechtvaardige beschuldiging
tc weerleggen, wanneer wij daartoe in slaat
mecnen te zijn? En Japan wordt onrecht
vaardig beschuldigd. Zijn optreden is vol
komen begrijpelijk, cn wij kunnen ons al-
11 een maar verwonderen, waarom het niet
eerder ingegrepen heeft Mijns inziens moet
de beschaafdo wereld dankbaar zijn, dat
het ingreep, en het de waardeering niet ont
houden voor dc gebrachte offers, in den
strijd niet tegen China, maar tegen de klei
ne terreur-grocp, door Moscou opgevoed en
gesteund, die al de naamloozo ellende
over China bracht en nog brengt, cn zijn
destructieven invloed uit zal breiden over
het geheelo Oosten, als Japan dat voor ons
allen in de bres gesprongen is, er niet in
slaagt, te redden wat te redden valt. Dc
welwillende Chineezen over dc gcheele we
reld cn millioenen Chineezen in China en
Mandsjoerije, zien in Japan hun bescher
mer, de eenige die in staat zal zijn hen tc
beschermen.
Waarom nu is dc Russisch-Japansche
oorlog van zoo overwegend belang; waar
om is dit het draaipunt, waar alles om
draait, ook het conflict van heden? Omdat
Mandsjoerije na den Japansch-Chineeschen
oorlog en de interventie der mogendheden,
feitelijk onder Russisclien invloed was ge
komen en alleen in naam nog Chineesch
was. Japan geeft Mandsjoerije aan China
terug! Een feit, dat China weer schijnt ver
geten te zijn Japan had China geslagen,
het heeft nu ook de Kolos bedwongen en
hem zijn. met taaie volharding en energie
verkregen, uitweg naar zee afgenomen.
Rusland moet nu noodgedwongen, het
zwaartepunt naar Mongolië verleggen en
van aanstaande zeemacht wordt het tót
landmacht. Japan heeft niet alleen een reus
verslagen, het heeft den blanke zijn aureool
van onkwetsbaarheid ontnomen. Het is met
één slag Grootmogendheid geworden, waar
mee men rekening zal hebben tc houden.
Zij, die breed gen^pg denken om ook een
dwaling te kunnen toegeven, zullen goed
doen het voorspel tot, cn dc gevolgen van
den Russisch-Japanschen oorlog in het oog
te houden cn zwaar te laten wegen bij hun
beoordeeling van het conflict. Maar een
eindoordeel over de rechtmatigheid en dc
noodzakelijkheid van Japan's optreden in
Mandsjoerije en in Shanghai, kan cn mag
eerst geveld worden na een inzicht te heb
ben gekregen in do rol die Mandsjoerije ge
speeld heeft ten opzichte van China cn na
een beknopt overzicht van China's geschie
denis zelf. Wij moeten daarbij steeds in
liet oog houden, dat het begrip „China"
geen gesloten geheel is; dat het niet voor
een ieder hetzelfde beeld oproept; dat het
een verzamelnaam is voor de meest hete
rogene zaken cn wereldbeschouwingen.
Wanneer de dag komt dat men van China
spreken kan zooals van Japan of Italië, dan
is de mogelijkheid van een conflict vrijwel
uitgesloten, omdat dan de voornaamste oor
zaak zal zijn weggenomen: dc onmacht, om
leven en goed van eigen onderdanen cn
van vreemden te beschermen.
(Wordt vervolgd).
GENERAAL NOBILE IN DIENST DER
RUSSEN.
Rome, 19 April (V.D.) Generaal Xobile,
die thans voor rekening van dc sovjetre-
gecring nabij Moskou bezig is een lucht
schip to bouwen om daarmede een ontdek
kingsreis tc doen, waarop liet land ten O.
van Nova Zcmbla zal worden geëxploreerd,
is in Italië teruggekeerd om daar 100 me
chanici cn ingenieurs tc werven voor dc
voltooiing van het schip.
DIEFSTAL VAN PERSBERICHTEN.
aechtenis en geldboete.
Boedapest, 19 April. (V.D.) Dc recht
bank tc Boedapest heeft Maandag een be
langwekkend vonnis geveld, waarbij het op
nemen van draadlooze persberichten zon
der vergunning en het onrechtmatig gebruik
daarvan bestraft werd.
Naar aanleiding van een klacht van de
Telegraphen Union te Berlijn was een ver
volging ingesteld tegen dc redacteuren van
het té Boedapest gevestigde Persbureau
Informacio. Josef Meiion en Siegmund
Szenes, wegens het opnemen van dc pers
berichten van Je Telegraphen Union cn het
doorgeven aan bladen in Boedapest, Wce-
nen en Agram.
Bij het verhoor werd vastgesteld, dat zich
op de redactie van dc Informacio een ont-
vangsltocstcl voor golflengten boven 2000
M. bevond. Ook kon door getuigen ver
klaard worden, dat het opnemen en het
gebruik van dc onrechtmatig opgenomen
berichten hadden plaatsgehad. Hiermede
stond vast, dat het persbureau Informacio
onwettig den persdienst van de Telegra
phen Union tc Berlijn lincl opgenomen cn
dc berichten had verspreid.
Mclion cn Szenes werden ieder tot dertig
dagen hechtenis en honderdvijftig pengó
boete veroordeeld.
Als bezwarende omstandigheid werd aan
genomen, dat het gebruik van dc berichten
een buitcnlandsch persbureau heeft bena
deeld, waardoor in het buitenland do Ilon-
gaarscho journalistiek in een slecht dag
licht wordt gesteld cn verder dat door het
gebruik der berichten dc materiecle belan
gen van een persbureau werden geschaad,
welk bureau wèl gerechtigd was, dc be
richten op tc nemen cn te verspreiden.
De veroordeelden zijn in hooger beroep
gegaan.
Ook gelden verschaft aan
communisten?
Stockholm, 19 April. (Ii.N.) De ont
hullingen van het Zweedscho blad Social-
demokratcn, volgens welke behalve aan
Hitler ook aan de communistischo partij
van Zweden gelden door Ivar Kreuger zijn
gegeven en wel in totaal 135.000 kronen,
baren veel opzien. Van officieelo zijde wor
den deze onthullingen niet tegengesproken,
terwijl de communisten, die aanvankelijk
ontkenden, thans toegeven, dat één hunner
leiders dit bedrag heeft ontvangen. Dc ge
arresteerde directeur Langen heeft intus-
schcn verklaard, dat deze 135 000 kronen
in zekeren zin voor omkooping gediend
hebben en dat men nooit op dc terugbeta
ling van dit bedrag heeft gerekend.
De verliezen in Amerika.
New York. 19 Apri 1. (V. D.) Dc ver
liezen, die in de Verecnigdc Staten door dc
Krcuger-affairc zijn geleden, worden ge
schat op in totaal ongeveer 225 millioen
dollar.
Verliezen op lucifersmonopolies?
Stockholm, 19 April. (V.D.) Het on
derzoek naar den stand van zaken in het
Kreugcrconccrn heeft volgens een dagblad-
bericht uitgewezen, dat verscheidene luci
fersmonopolies geen winst, maar zelfs ver
lies hebben opgeleverd.
Het besluit van de commissie
van Negentien acht het
onaannemelijk
Genève, 19 April (IT.X.) Dc commissie
van 19 van den Volkenbond, die liet Ja-
pansch-Chineesche conflict behandelt, heeft
vandaag in een geheime zitting besloten,
dat de gemengde diplomatieke commissie
tc Sjanghai, waarin ook dc Amerikaansche
regeering vertegenwoordigd is, zelfstandig
het tijdstip voor dc terugtrekking der Ja
pansche troepen zal vaststellen om daarna
onderhandelingen met do twee betrokken
regceringen te beginnen. Mochten deze on
derhandelingen mislukken, dan zullen dc
vertegenwoordigers der mogendheden, die
in dc gemengde commissie zitting hebben
en tot den Volkenbond bchooren, rapport
aan de commissie van 19 uitbrengen. Op
grondslag vtfti dit rapport zal dc commis
sie van 19 dan onderhandelingen met de
Japansche cn Chinccschc regecringen over
liet terugtrekken der troepen voeren. Van
een cn ander is vanavond telegrafisch ken
nis gegeven aan de regeeringen van China
en Japan.
90.000 Japansche soldaten in en
bij Sjanghai.
M oskou, 19 April (V.D.) Volgéns offi-
cieele gegevens van dc Nankingrcgcering
staan er thans in Sjanghai cn omgeving
90.000 man Japansche troepen, die uitge
rust worden om dc gevechten te hervatten,
indien alle onderhandelingen definitief
worden afgebroken.
Buitengewone zitting van het
Japansche parlement.
To k i o, 20 April. (V.D.) De Japansche
rcgcering heeft besloten het Japansche
parlement vóór 23 Mei a.s. in buitenge
wone zitting bijeen tc roepen, ter behan
deling van den toestand in Mandsjoerije.
Dc zitting zal ongeveer li dagen duren.
Tokio, 20 April. (V.D;) Dc vertegenwoor
diger van de Japansche rcgecring heeft
Woensdag verklaard, dat het besluit der
Commissie van Negentien van den Volken
bond, waarbij dc gemengde internationale
commissie tc Sianghai gemachtigd wordt,
den termijn \oor de evacuatie van Sjanghai
te bepalen, voor Japan volkomen onaanne
melijk is.
Aangenomen kan worden dat de Japan
sche vertegenwoordiger te Gcnève, Sato, het
besluit in de openbare zitting zal afwijzen,
zonder tc voren ruggespraak te plegen met
Tokio. Mocht het besluit in de openbare
zitting worden aangenomen, dan zou Ja
pan dit eenvoudig negecren. De ontwikke
ling der gebeurtenissen te Genève versterkt
de mogelijkheid van het uittreden van Ja
pan uit den Volkenbond.
Dc St. Gotthard tunnel, dc groote verbindingsweg Duitschland-Zwitscrlund-ltalië,
een tunnel van ruim 11 K.M. lengte, bestaat thans 30 jaar. Boven: Het groote
waduct over do KerstelenJbeek bij Amsteg. Beneden: Het begin van dc tunnel
bij Göschenen.
Een Nederlandsche firma afge:
wezen, een Belgische
firma aangezocht
Verwyten aan de regeering
Dc Brusselsclic correspondent van dc
Maasbode meldde gisteren:
De eerste Kamerzitting na bet Paasch-
rcces werd ingenomen door een interpel
latie van den socialistischen oud-minister
Anscele tot den minister van openbare wer
ken, over de aanbesteding van het vak-
Eygenbilsen der werken voor het Albert-
k a naai.
De heer Anseele 6prak er zijn verontwaar
diging over uit, dat de laagste inschrijfster
het werk heeft gekregen, ondanks het feit,
dat haar aanbesteding niet volledig met dc
voorschriften rekening heeft gehouden.
De tweede inschrijfster, die zich absoluut
aan de bepalingen hield en maar frs. 100.000
hooger was dan dc eerste, werd gepasseerd.
Daar komt nog bij, dat de eersto firma
haar aanbesteding zou mogen hebben her
zien en spreker vroeg zich af, of zij intus-
schcn inzage had gekregen van de correcte
voorstellen van de tweedp onderneming?
De heer van Caeneghcm, wiens ministe
rieel beleid sterk wordt aangevochten, ant
woordde, dat de firma, die het werk heeft
gekregen, een Belgische onderneming is,
terwijl dc tweede met Nederlandsch kapi
taal werkte
Hierop onderbrak oud-minister. Iluijs-'
maus: „Uwe „Belgische" firma werkt met
Fransch kapitaal! Er is iets rot in do ad
ministratie!"
De minister beweerde vervolgens, dat de
firma, die het werk heeft gekregen, tech
nisch gesproken, niet de meerdere was...
De heer Iluijsmans zcidc, dat bij dit alles
nogal veel achter dc schermen is geknoeid
geworden.
Bij interruptie zeide de liberale oud-mi
nister Devèzc, dat dc verklaringen" van den
minister hem geen voldoening gaven.
Frontafgevaardigdc Vos betoogde vervol
gens, dat in de z.g. Nederlandsche firma al
lemaal Belgen zetelen, tegen maar één Ne
derlander, die bovendien zijn studies heeft
gedaan aan de hoogeschool te Gent.
Het is zonderling, zeide spr. nog, dat
openbare werken aanstoot neemt aan een
z.g. „Nederlandsche" firma, die reeds wer
ken heeft uitgevoerd voor het Belgisch- mi
nisterie van landsverdediging.
Dc heer Anseele diende een motie in,
waarin het beleid van den minister in
strenge termen werd afgekeurd.
Van Caeneghcm beweerde nog, dat de
ministerraad besloten had dc „Nederland
sche" firma geen kans te geven!
De nationaliteitskwestie is maar een
voorwendsel geweest om vrienden van den
Boerenbond te bcvoordcelen, riep An
scele uit.
Verder werd nog opgemerkt, dat dc na-
tionalitcitskwestie ook niet opgaat door het
feit, dat het eerste deel der werken voor
het Albertkanaol aan een... Duitsche fir
ma werd toevertrouwd!
Het geval verwekte een werkelijk pijnlij
ken indruk, niet alleen ten opzichto van
den heer van Caeneghcm, maar van de ge-
heele regeering.
Dc vertrouwenskwestie gesteld.
De minister-president Renkin kon ten
laatste niet langer een zwijgende houding
handhaven en bij vroeg het woord, om te
zeggen, dat hij dc vertrouwenskwestie stel
de tegen dc motie van wantrouwen van An
seele. „Gij beschuldigt den geheelen minis
terraad!" riep hij, „maar durft niet open
lijk beweren, dat wij iet6 ongeoorloofds heb
ben gedaan. Als de afgeecbecpto maatschap
pij meent, dat haar onrecht werd aange
daan, dat zij zich dan tot hot gerecht wen
de. Wij hebben het algemeen belang ge
diend."
Iluijsmans: „Lef' toonen, is nog geen ar
gumenten naar voren brengen!"
De socialistische leider Vandervolde zci
dc, dat zijn parlijgcnootcn voor do raotic-
Anseele zullen stemmen. Do fronters zul
len hetzelfde doen.
De stemming is bepaald op Donderdag
middag a.s.
Voor de regecring-Rcnkin was dit alles
behalve een schitterende dag.
Berlijn, 19 April. (V.D.) De rijksminis
ter van binnenlandsche zaken, Groener,
heeft heden opnieuw den leider van de
rijksbanier, Hoeltermann, ontvangen, ten
einde de uitvoering van het opheffen door
de rijksbanier van de bijzondere organisa
ties te bespreken.
Behalve Mccklcnhurg-Strelitz hebben
volgens een bericht in de Vossiche Zeitung
Brunsvvijk, Thüringen, Saksen en Mecklen-
burg-Schwerin het voorstel ingediend de
rijksbanier in het gcheele Duitsche rijk te
verbieden.
Dresden, 20 April. (V.D.) Naar aan
leiding van berichten in de Berlijusche peis
over slappen der Saksische regeering bij
den rijksminister van binnenlandsche za
ken, wordt van officieelo Saksische zijde
medegedeeld, dat de Saksische regiering, dio
altijd op het standpunt heeft gestaan, dat
maatregelen als een verbod van do afweer-
organisaties op voet van gelijkheid en objec
tief genomen dienen te worden, reeds verle-»
den week liet verzoek lot den rijksminister
van binnenlandsche zaken, dr. Groener,
heift gericht om een onderzoek te willen in
stellen, of dezelfde omstandigheden, dio
golden voor de nationaal-socialistische S.A.-
formatie, niet eveneens gelden voor de af-
weerformaties van andere politieke par
tijen. Dit verzoek der Saksische regeering
was reeds verzonden, voordat de brief van
rijkspresident Yon Hindenburg bekend was
gemaakt.
DE MOORDZAAK OP HAWAÏ.
New York, 20 April (V.D.) Ui^ Hono-
iooloe wordt gemeld, dat tijdens het proces
tegen den Araerikaanschcn marine-luite
nant Massie, die niet zijn schoonmoeder en
nog eenige Amerikanen terecht staat we
gens moord op eenige inboorlingen, die een
overval op zijn vrouw zouden hebben ge
daan, een onderzoek naar de geestvermo
gens van luitenant Massie is ingesteld. De
psychiaters Orbison uit Los Angeles ten
Williams uit New York gaven als hun
meening te kennen, dat Massie op liet
oogenblik van den moord ontoerekenbaar
was en in een toestand van tijdelijken
waanzin verkeerde.
BEGIN VAN MONSTERPROCES
TE BERLIJN.
Berlijn, 20 April. (V.D.) Hedenmor
gen is voor de Juryrechtbank te Berlijn het
proces begonnen tegen achttion communis
ten en zes nalionaal-sociaiisten, die beschul
digd word-n te hebben deelgenomen aan de
vechtpartij in de kolonie Felseneck te Rei-
nickcdcrf bij Berlijn in den nacht van 10
Januari j.l. Gehoord zullen worden zes des.
kundigen en 236 getuigen. Het proces zal
waarschijnlijk verscheideno maanden du-
