AMËRSFQORTSCH OAGBXAB
ONTWAPENINGSSTRIJD TE GENEVE
NIEUW PARIJS
Zaterdag 23 April 1932
.DE EEMLANDER"
30e Jaargang No. 252
DE AFSCHAFFING DER AAN
VALSWAPENEN
Compromisvoorstel van
Titulescu
COMPLETE
KEUKENINRICHTING
ENORME
PRIJSVERLAGING
DASSEN EN
OVERHEMDEN
B. KRAAL
HET DRAMA IN DE
RECHTZAAL
DE WITTE GARDISTEN
UND KEIN ENDE
Lijstenmakerij en Kunsthandel
DE KNOEIERIJEN VAN
KREUGER
M0L0T0F VERHEERLIJKT
HET SOVJETPARADIJS
Nog steeds: de FranschEngelsche
tegenstellingen
Genèvc, 21 April. (II.X.) Het onderhoud,
dat de Amerikaanschc staatssecretaris
Stimson en de Fransche minister-president
Tardieu vandaag hadden, heeft uitsluitend
over het ontwapeningsvraagsluk geloopen
Stimson sneed iedere poging, om ook het
vraagstuk der schadevergoeding ter sprake
te brengen, den pas af door de opmerking,
dat het vraagstuk der schadevergoeding
een zuiver Europeeschc aangelegenheid is.
Ook verklaarde hij, dat hij niet naar Ge
lieve is gekomenom een nieuw plan in te.
dienen.
Deze verklaring kan de Fransche be
zorgdheid over een nieuw Amerikaansch
offensief op de ontwapeningsconferentie
doen verdwijnen, doch ook zoo verstaan
worden, dat Stimson geen enkele bindende
verplichting wil aangaan voor het veilig
heidsvraagstuk, dat Frankrijk steeds op
nieuw op den voorgrond tracht te brengen.
Stimson verklaarde, dat de Ver. Staten
geen bezwaren hebben legen regionale vei
ligheidsovereenkomsten op het Europee
sclie continent, doch dat het de traditionee-
1c Amerikaanschc politiek is, zich niet in
de aangelegenheden van een ander conti
nent to mengen. Op de directe vraag, wat
do Ver. Staten zullen doen voor het geval
dc Volkenbond tot een actie overgaat ten
gunste van een aangevallen staat, ant
woordde Stimson, dat alles er van zal af
hangen, welk standpunt de openbare mee-
n!/ig in de Ver. Staten zal innemen. In
dien de onderhandelingen te Genève tot
geen positief resultaat leiden, zal dat een
i atastrophalen indruk op de openbare racc-
inng in de Ver. Staten maken en het zal
dan moeilijk vallen het Amerikaanschc pu
bliek te overtuigen van de eerlijkheid cn
van den goeden wil der Europeeschc staats
lieden. Deze krachtige verklaring van Stim
son en dc groólc ruchtbaarheid, welke
daaraan in Amerikaanscho kringen wordt
gegeven, schijnen cr op tc \vijzen, dat de
Ver. Stoten.er geen twijfel over willen la
ten bestaan, wie zij verantwoordelijk zul
len achten voor een cventucclc mislukking
der conferentie.
Genève, 21 April. (II.N.) Dr. Brüning
heeft vanmiddag zijn besprekingen voort
gezet. In liet begin van den middag ver
■voegde zich clc Belgische minister van bui
tenlandsche zaken Ilymans aan het hotel
van de Duitsche delegatie, terwijl om G uur
de Fransche minister-president Tardieu
Brüning een bezoek kwam brengen. Van
avond worden recepties gehouden bij Du-
iour-Ferroncc, den Duitschen secretaris
generaal van den Volkenbond en bij Stim
son, den Amerikaanschcn staatssecretaris.
I-Morgenochtend om half twaalf zal Macdo
nald een bezoek aan Brüning brengen. De
voor het einde van dc week aangekondigde
besprekingen zijn dus reeds in vollen gang.
Natuurlijk komen daarbij alle vraagstuk
ken ter sprake, die op het oogenblik aan
de orde zijn, dus dat der ontwapening, dat
der schadevcrgoedings- en oorlogsschulden
en de kwestie der Donaufcdcratie. Uit dc
Fransche bladen blijkt, dat Tardieu zijn
reis bespoedigd heeft onder den indruk van
het succes, dat sir John Simon inct zijn
rode en met zijn voorstel tot afschaffing
van bepaalde soorten van aanvalswapenen
heeft behaald. De besprekingen over dit
voorstel zullen morgen worden voortgezet.
Tescn het einde van de zitting der hoofd--
commissie diende Titulescu een voorstel in,
dat als tegenvoorstel van liet Engclschc
moet worden beschouwd. Titulescu ver
klaarde, dat dit voorstel door veertien sta
ten onderteckend was, doch bij dc schrifte
lijke indiening bleek liet slechts door 13
slaten onderteekend te zijn, nl. door de sla-
ten der kleine entente, Polen, -Pcrzic cn
voorts door een aantal Amerikaanschc sta
ten, nl. Bolivia, Chili, Columbia, Cuba,
Guatemala, Venezuela, Paraguay en Uru
guay. Eigenaardig daarbij is, dal deze Amc-
rikaansche staten alle door hun gezant, te
Parijs op de ontwapenings-conferentic ver
tegenwoordigd zijn. Frankrijk schijnt oor
spronkelijk toegezegd tc hebben liet voor
stel eveneens te zullen onderteekenen, docli
later deze toezegging tc hebben ingetrok
ken. Dit verklaart dan hot verschil in het
aantal door Titulescu genoemde staten cn
dat der werkelijke onderteekenaars. Het
tegenvoorstel van Titulescu, dat morgen ter
bespreking komt, liceft niet veel kans van
aangenomen te zullen worden, doch de
Fransche dclegatio schijnt in dit voorstel
eei) weg tot een compromis te zien. Daarop
wijst ook een uitlating van Tardieu van
hedenavond, dat het vandaag ontstane con
flict niet onoplosbaar is. Men gelooft in de
kringen der ontwapeningsconferentie, dat
Frankrijk een amendement op het. Engcl-
6che voorstel zal indienen, om deze be
paalde soorten van bewapening niet af
schaffen, doch internationaal ter beschik
king te stellen, wat dan een brug tot de/
Fransche voorstellen zou zijn. Tardieu is
voornemens Vrijdagavond Genève te verla
ten. teneinde weer doel te nemen aan de
verkiezingcampagne in Frankrijk.
rroote belangstelling voor de
Engelsche plannen.
Gencve, 21 April. (V.D.} Van dc der
tien sprekers, die lieden in dc hoofdcom
missie net woord hebben gevoerd, verklaar
den zich allen, met uitzondering van den
Fransclien vertegen woord iger Paul Bon
cour, vóór het Engelscho voorstel tot af
schaffing der zware aanvalswapens. liet
Engelsche voorstel wordt gesteund door de
vertegenwoordigers van alle dominions, na
melijk door die van Australië, Canada,
Nieuw Zeeland. Ierland en Zuid-Afrika. Dc
laatste zeide, dat het Engelsche voorstel
de eerste straal van hoop op deze confe
rentie was, die cIp wereld kon bewijzen,
dat de 61 staten in Genève hun tijd niet
verknoeiden.
De Japanscke ambassadeur Sato maakte
eenig voorbehoud, doch wat de algemeene
lijn betrof, kon ook Japan het voorstel aan
vaarden. Krachtigcn steun ontving het En
gelsche voorstel van den Nedcrlandschcn
minister van buitenlandsche zaken, jbr.
Beelaerts van Blokland, cn den Zweedschen
minister van buitenlandsche zaken, baron
Ra mei.
Nieuw Amerikaansch voorstel.
Genèvc, 21 April. (V.D.) Naar in wel
ingelichte kringen verluidt, heeft de Ame
rikaanschc staatssecretaris Stimson in zijn
onderhoud met Tardieu en Macdonald Don
derdagmorgen een nieuw Amerikaansch
ontwapeningsvoorstel besproken, waarin
een tot in bizonderheden uitgewerkt plan
inzake kwalitatieve cn kwantitatieve ont
wapening in verhand met het veiligheids
probleem wordt voorgesteld. Dit voorstel
zou gebaseerd zijn op dc bepalingen van
liet Kelloggpact cn voorloopig vertrouwelijk
worden behandeld.
Een ni3uw Engelsch voorstel,
dat met de Fransche verlan
gens rekening hondt.
l.ANGESTR. 35
TEL. 308
Het gebouw te Bastia had reeds lang
moeten worden hersteld
Parijs, 2 2 April. (V. D.) Nog gister
avond laat is men gereed gekomen met het
opruimingswerk van dc ruïne van liet in
gestorte gerechtsgebouw tc Bastia op het
eiland Corsica. Bevestigd wordt, dat. het
aantal dooden 1"» bedraagt, terwijl 30 perso
nen werden gewond. Onder de dooden be
vinden zich behalve dc twee reeds g?meldo
juristen de bataljonscommandant van dc
koloniale infanterie, die het. proces als toe
hoorder bijwoonde. Onder do zwaar gewon
den bevinden zich clc beide burgemeesters
van Bastia en de beklaagde, die wegens
heling in dienst van Corsicaansche bandic
ten terecht stond. Hij liep een ernstige
schedelbreuk op en moest in hopeloozen
toestand naar het ziekenhuis worden over
gebracht.
Medegedeeld wordt, dat het gïrcclitsgc
bouw eigenlijk reeds lang aan een grondig
onderzoek cn grondige repnratiewerkzaam
heden onderworpen had moeten worden. Uit
bezuinigingsoverwegingen waren de her
tel werkzaamheden steeds weer uitgesteld.
Geneve, 22 April. (V. D.) In do zitting
der hoofdcommissie van dc ontwapenings
conferentie van hedenmorgen waren zoo
wel de Fransche als de Engelsche minis
ter-president aanwezig De Duitsche rijks
kanselier ontbrak. Reeds kort voor don
aanvang der zitting werd het nieuws be
kond, dat cr een compromis gevonden was
tusschen de nog gister scherp tegenover
elkaar staande opvattingen van Frankrijk
en Engeland over dc afschaffing der zware
aanvalswapenen.
Bij clc opening deelde Henderson mede,
dat het Engelsche voorstel gesteund werd
door zestien, liet Rocmecnsche tegenvoor
stel door dertien staten. Hierna kreeg dc
Engelsche minister van buitenlandsche za
ken, sir John Simon, het woord, die me
dedeelde, dat hij de commissie een nieuwe
formuleering van zijn voorstel wehschte
voor te leggen. Deze formulcering is een
compromis, waarloor veel van de princi-
piccle beteekenis van het oorspronkelijke
Engelsche voorstel verloren gaat.
Hot aanvankelijke onbeperkte verbod van
alle aanvalswapenen vervalt en de door
Frankrijk geöischtc intcrnationaliseering
van deze bewapeningscategorio wordt als
gelijkberechtigd aanvaard.
Het nieuwe Engelscho voorstel houdt n.l.
in, dat de ontwapenings-conferentic het
principe der kwalitatieve ontwapening aan
vaardt, d.w.z. het bezit of gebruik van be
paalde bewapenings-catcgorieên óf vooralle
tntcn wordt verboden, óf dat deze wape
nen door een internationale overeenkomst
worden geïnternationaliseerd. De nieuwe
Engclschc compromis-forinuleering laat
beide mogelijkheden open.
Sir John Simon betoogde nadrukkelijk,
Jat deze formuleering dc volledige behan
deling van het Fransche voorstel moge
lijk maakte.
De conferentie diende dan echter ter
stond eenstemmig .hieromtrent haar hou
ding te bepalen en derhalve verzocht dc
Britschc minister van buitenlandsche za
ken den Rocmecnschen vertegenwoordiger
Titulescu zijn gisteren ingediend tegenvoor
stel tc willen intrekken.
Titulescu verhief zich daarop terstond
van zijn zetel en verklaarde, dat, nu liet
door hem nagestreefde doel was bereikt en
de Fr inschc voorstellen gelijkberechtigd cn
zonder voorbehoud na het verhod der aan
valswapenen in behandeling zou komen,
hij zijn tegenvoorstel van gisteren introk.
Ook twee Zuiil-Amerikaansclie gcdele-
gaerrlen volgden het voorbeeld van Titu
lescu en trokken hun tegenvoorstellen ïu.
De Fransche minister-president Tardieu
dankte Titulescu en de kleine Zuid-Ame
rikaanschc staten voor de hulp en sym
pathie, die zij tegenover dc Fransche wen-
selien hadden betoond.
ITet nieuwe voorstel van den Engclsclven
minister laat alle wegen open. Dc confe
rentie, aldus Tardieu, zal zich in de toe
komst zoowel over liet verbod van aanvals
wapenen, waartegen Frankrijk ernstige be
zwaren heeft, als over intërnationaliseê-
ring van deze wapenen kunnen uitspreken.
Dc Duitsche ambassadeur Naclolny ver
klaarde namens de Duitsche delegatie het
nieuwe Engelsche voorstel te aanvaarden.
Hij wilde echter, dat er omtrent het prin-
cipieële Duitsche standpunt volkomen
klaarheid zou beslaan. Dc kwalitatieve ont
wapening kan niet door intcrnationalisee
ring, doch s lechls door vernietiging der
aanvalswapenen tot werkelijkheid worden
gemaakt. Het Duitsche voorbeeld leert, dat
vernietiging van aanvalswapenen prak
tisch zeer goed mogelijk is. Dc Duitsche
delegatie is bereid alle voorstellen in den
geest van eenstemmigheid, die Tardieu dc J
commissie zoozeer heeft aanbevolen, te on
derzoeken.
De Russische volkscommissaris van bui
tenlandsche zaken, Litwinof, was de eeni-
Arrih. weg 32 Tel. 1069
Onze collectie lijsten munt
uit door mooie profielen voor
elke omlijsting.
Billijke prijzen.
ge, dio een verklaring aflegde, waarin op
scherpe wijze het karakter van het nieuwe
compromis werd gekenschetst als een po
ging om de zaak uit te stellen.
Het nieuwe Engelsche compromis-voor
stel werd hierna door do hoofdcommissie
der ontwapeningsconferentie met algemee
ne stemmen aangenomen.
Tegen den middag 'verliet Macdonald dc
conferentiezaal cn begaf zich naar hotel
Arètropole, "waar hij één onderhoud had met
den Duitschen rijkèka/fécli'cfr dr. Brüning.
Macdonald wordt por vliegtuig
uit Genèvc terug gehaald.
Londen, 22 April. (V.D.) Van het vlieg
veld Felixtown is 'n vliegtuig naar Genèvc
vertrokken, waarmede Macdonald nog he
den naar Londen zal terugkeeren. Zijn
geiicesheeren achten dezen terugkeer nood
zakelijk, aangezien zij zich ernstig onge
rust maakten over den toestand van zijn
oogen. Ook Tardieu zal waarschijnlijk nog
vanavond uit Genève vertrekken, om naar
Parijs terug te kecren.
Genève, 22 April. (V.D.) Nadat liet En-
golsch-Franscho compromisvoorstel in de
hoofdcommissie der ontwapeningsconferen
tie was aangenomen, ontspon zich een uit
gebreide discussie over do vraag op welke
wijze thans het besluit tot verbod of inter
nationaliseering der aanvalswapenen uit-
cvoerd moest worden.
De Britsclie minister van buitenlandsche
zaken wees op het Amerikaanschc voorstel,
volgens hetwelk dc technische commissie
der conferentie terstond een plan voor dc
afschaffing der aanvalswapenen zal uitwer
ken, doch hij eischle, dat de commissie in
de eerste plaats de richtlijnen zou aange
ven, die zullen gelden voor het begrip aan
valswapenen.
De hoofdcommissie der ontwapeningscon
ferentie heeft tot besluit van dc bespreking
van heden een Engelsch voorstel aangeno
men, waardoor de technische commissies
opdracht krijgen dc verschillende wapen-
catcgoricn, die als aanvalswapenen kun
nen worden beschouwd, vast te stellen. De
technische commissies zijn bijeengeroepen
op Maandagmorgen a.s.
Moskou, 2 1 April. (V. D.) Uit Tokio
wordt gemeld, dat de Mandsjoerijschc re
geering in Tfijangtsjoen een communiquó
heeft gepubliceerd, luidende als volgt:
Dc sovjetregeering heeft dc Mandsjoe
regeering het verzoek doen toekomen om
den Chineeschen consul te Blagowesjtsjensk
uit zijn functie te ontheffen, aangezien deze
in samenwerking met reactionnaire clemen
ten onlusten trachtte te verwekken in den
Mandsjocstaat. Dc Mandsjocrcgeering waar
deert in lioogc mat dezen stap van de
sovjetregeering, welken zij beschouwd al.4
het eerste tceken van een vriendschappc
lijk2 houding van den sovjet ten opzichte
van den Mandsjoestaat. De Mandsjoercgce
ring wcnscht oprecht, dat de vriendschap
pelijke betrekking tusschen den Mand6joc
staat cn de sovjetunie ontwikkeld en ver
sterkt worden.
M qs k o u, 2 1 A p r i 1. (V. D.) Uit Peiping
wordt gemeld, dat dc prövocëercndc actio
der witte gardisten legen do 6ovjetleden
van den Oost-Chinecschen spoorweg te
Charbin wordt voortgezet, ondanks-de ver
zekeringen van de autoditeiten en van den
commandeerenden chef betreffende hun
verantwoordelijkheid voor do bescherming
en waarborging van een normaal function
necren van den spoorweg. Op negentien
April omsingelde een menigte ontslagen
witgardjstische ambtenaren opnieuw het
gebouw van de directie van den spoorweg;
20 personen forceerden de localen der di
rcclie. Toegesnelde politieagenten hebben
geen maatregelen hoegenaamd genomen om
de aanvallers te verdrijven. Dc sovjet-Rus
sischc consul heeft een protest ingediend hij
de autoriteiten, waarin hij wijst op het be
staan van een band tusschen de witte gar
disten en de politie en waarin hij tevens de
invrijheidstelling cischt van sovjelondcrda
nen, die gearresteerd zijn en tevens ver
zoekt een verlof tot vertreok te geven aan
die sovjetburgers, die Mandsjoerij willen
verlaten om naar so\ jet-Rusland terug te
keeren.
BOTSING TUSSCHEN POLITIE
EN AVERSLOOZEN.
Warschau, 22 April (V. D.) Te
Tucheln in Popimerellen kwam liet giste
ren tot bloedige botsingen tusschen politie
cn eenige honderden wcrkloozen, die toe
gang tot het raadhuis eiscliten. Verscheiden
personen werden gearresteerd.
Natuur en Techniek,
De reusachtige, cleclro-magnecl. van het
Kamerling Onnes Laboratorium tc Leiden
prijkt boven het. eerste artikel in de April
aflevering van Natuur en Techniek. Dr. G.
L. dc Huas-Lorentz doet cenige mededeolin-
gen omtrent de werkzaamheden in dit labo
ratorium. Dr. 11. Engel schrijft over vogel
leven in sociaal verbami. Dr. W. E. dc Mol
over veredeling van bolgewassen. Dr. 1'.
Tcscli over geologische jaartallen. Ir. W.
Brussc over een millioen Volt in hooien, ter
wijl »Sj Omong het heeft over den sprong
in den Merapi-krater. Vervolgens vinden wc
in deze rijk geïllustreerde aflevering bijdra
gen over horloge-geheimmcnisson, over Rho
desia en dc Victoria-falls cn over liet werk
van Engeland in Egypte, onder den titel
„Engeland bouwt een nieuw rijk".
Hot Weekblad „Buiten".
In het geïllustreerde weekblad „Buiten"
begint de lieer D. v. d. Meulen, ex-consul-
gcncranl van onze regeering te Djcddali,
zijn reeks artikelen over liet Zuid-Arabische.
Hadraurant, een van de merkwaardigste en
vrijwel nog onbekende landen. In dit eersto
artikel, dat verlucht is door een aantal goe
de foto's, geeft de schrijver reeds tal van
bijzonderheden omtrent dit Oostersche land.
Voorts vertelt Ds. R. J. de Stoppclaar over
Friesland's Grciden, C.. A. v. d. Gen over
sterretjes en duifjes, terwijl Jac, J. M. Hce-
n het slot geeft van zijn bijdrage over het
kasteel-raadhuis van Helmond. Tenslotte be
vat dit weekblad nog wenken voor tuinbe-
planting, waarin weer speciaal de aanvul
lende voorjaarsplant wordt behandeld.
Stockholm. 21 A p r i I. (H. N.) Aflen-
bladct bevat een telegram uit Parijs, vol
gens hetwelk de besprekingen, welke direc
teur Rydbeck met dc Fransche banken
heeft gevoerd ter verkrijging van kapitaal
voor de productieve ondernemingen van
het Krcugerconcern, mislukt zijn. Door dc
Kreuger-dóbaclo worden 34 grootc dochter
ondernemingen getroffen. Volgens een on
derzoek, door dc redactie van een tc Stock
holm verschijnend economisch tijdschrift
ingesteld, hebben do winsten, door Ivreuger
met den aankoop van onroerende goederen
in Duitschland tijdens den inflatietijd be
haald, 40 A 50 millioen kronen bedragen,
terwijl dc jaarlijksche omzetten van het
ucifersmonopolic 250 tot 300 millioen kro
nen beloopen. Dc door Ivar Kreuger geboek
te hooge winsten van de luciferstrust scliii-
nen voor een groot gedeelte slechts op
papier tc bestaan.
Stockholm, 22 A pril. (H. N.) Naar
Svenska Dagbladet uit Parijs meldt, heeft
de heer Rybbcck van het Krcugerconcern
gisteren met het bestuur van de Banque dc
Suède et de Paris over den toestand van do
bank geconfereerd. ITet. schijnt, dat deze als
rij critiek wordt beschouwd, aangezien de
middelen van de bank voor een groot ge
deelte vastgelegd zijn in het bankgebouw en
ander onroerend bezit aan dc Place Ven-
dömc, die in het geheel met ruim 100 mil
lioen francs bezwaard zijn.
HET GESCHIL INZAKE MEMELLAND.
Eeu nieuwe Duitsche nota.
Gencve, 21 April. (II. N.) Inzake hel
Mcmelvraagstuk is aan do vier mogendhe
den, die dc conventie van Memel waarbor
gen, n.l. Frankrijk, Engeland, Italië en
ipan, een Duitsche nota overhandigd,
aarin de aandacht gevestigd wordt op de
•ogingen van Litaucn om op ontoelaatbare
ijze invloed te oefenen op dc verkiezingen
oor den Memcllandschen landdag, zoowel
door het uitoefenen van een druk van de
ijde der overheid als door op groote schaal
Litaucrs zich te laten opgeven als burgers
an liet Memeiland. De Duitsche nota wijst
op, dat door een cn ander dc vcrkic-
zingsyrijhëid bedreigd wordt.
Mo.skou, 2 1 A p r i 1. (V. D.) De voorzii-
(T van den raad van volkscommissarissen,
Molotof, heeft lieden een redevoering uitge
sproken op liet negende congres van vak
vereenigingen. In deze redevoering verge
leek hij den toestand van dc arbeidersklas
sen in liet buitenland met dien in Rusland.
,'crwijl het aantal leden der sovjetvakver
lenigingen in den loop der laatste drie jaar
gestegen rnot. 5.5 millioen cn thans 16.5
millioen arbeiders omvat, verkecren de vak
vcrecnigingen in het buitenland in een
crisis. Het contrast, in de ontwikkeling der
alcbcweging in liet buitenland en in Rus-
nd vloeit voort uit de tegenstelling tus
then dc twe» heerschèndé sociale syslc
men, n.l. dat van Rusland, hetwelk zich op
den weg bevindt van den socialistischen
opbouw en dat der kapitalistische landen,
die geteisterd worden door een hevige cri
sis. In Rusland worden de levensvoorwaar
den van dc arbeiders voortdurend beter,
terwijl in de kapitalistische landen tiental
len milliocnen werkloozen aan de ellende
overgeleverd zijn.
Het bekende circus Schneider, dat ook in ons land eenmaal zijn tenten opsloeg, kwam
dezer dagen te Napels ondex den hamer. Er was echter geen aannemelijk bod, zelfs
niet voor de beroemde 109 leeuwen.
