DE EEMLANDEü
JOH. DE HEER
M\
Beursoverzich l
Belangrijkste
iws
Licht op
Jrijdag 6 Mei 1932
Uitgave: VALKH0FF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30 e Jaargang No. 262
DE KREUGER-AFFAIRE
Uw boekhandelaar verrast U
WAPENSTILSTAND IN HET
VERRE OOSTEN
Dr. SEIPEL'S TOESTAND
8 uur 2 min.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
MANNBORG ORGELS
Fa. R. VAN DEN BURG
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken» f 0.17'/».
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTbNTIEH ven 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer tv.25 Liefdadigheids-advertentiën voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertenïlën „KEITJES' bl) vooruitbetaling 1—5 regel®
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen i 1.—Bewijsnummer extra I 0.05
Macdonald's ziekte en de inter
nationale politiek.
Dc geneesheeren van Macdonald hebben,
zooals men weet, besloten, dat ook het an
dere oog van den Engclschen premier, het
rechter, moet worden geopereerd. Dit is in
middels gisteren geschied. Dc patiënt zal
zoodoende minstens twee weken in het zie
kenhuis moeten blijven en daarna nog en
kele weken zich van alle werkzaamheden
moeten onthouden, daar het noodig is, dat
hij weer op verhaal komt. Hét gevolg van
een en ander is, dat men er niet op behoeft
te rekenen, dat Macdonald voor dc conferen
tie van Lausanne aan dc internationale
werkzaamheden deelneemt. Het is zelfs niet
uitgesloten, dat de herstelconferentic zonder
den Britschcn eersten minister moet begin
nen.
Macdonald had de tweede operatic gaarne
enkele weken uitgesteld, om zich voorloo-
pig nog te kunnen wijden aan dc belang-
rijke internationale taak, waarvoor hij zich
ziet geplaatst. De vier dokters, die den
j patiënt hebben onderzocht, waren echter
van gevoelen, dat dc operatic niet langer
mocht worden uitgesteld. Uit dit feit blijkt
j voldoende, dat de ziekte van Macdonald vrij
ernstig is, ai mag dc eerste minister zich
j uiterlijk ook .in een goede gezondheid ver-
heugen.
Wat de binnenlandschc politiek van zijn
j land betreft, zal men Macdonald, nu hij zijn
naam aan dc regering blijft geven, niet al te
zeer missen. Baldwin zal in den tijd, dat
Macdonald buiten gevecht is gesteld, bet
voorzitterschap van het kabinet op zich
nemen. Voor de internationale politiek be-
tcekent zijn wegblijveni van de conferenties
echter zeer veel. Den Engelschcn premier
toch was er veel aan gelegen, na Pinksteren
den Duitschen rijkskanselier weer te ont
moeten. Macdonald immers streefde er
steeds met man en macht naar Duitsclilnnd
en Frankrijk nader tot elkaar tc brengen
en van zijn bemiddelingsarbeid stelde hij
J zich heel wat voor, ondanks dc duizenden
moeilijkheden, die van alle kanten kwamen
f opduiken. Verder achtte hij het van buiten-
gewoon groot belang Frankrijk en Italië
samen te brengen in bet kader van het Lon-
i densche vloötverdrag, niet slechts omdat
deze viootovcrecnkomst zijn persoonlijk
■werk is geweest, maar ook omdat de Engel-
sche politiek het verbeteren der Fransch-
Italiaansche betrekkingen beschouwt als
een belangrijke voorwaarde voor dc oplos
sing der Europeesche vraagstukken.
Voor Macdonald is het derhalve een zware
slag, dat hij thans geruimen tijd niet kan
deelnemen aan de internationale besprekin
gen, waarbij hij zulk nuttig werk zou kun
nen verrichten. Aan den anderen kant is
het een kleine troost voor Macdonald de
Londensche correspondent van dc Fr. Ztg.
vestigt hier de aandacht op dat vorenbe
doelde besprokingen .waarschijnlijk zullen
worden uitgesteld als gevolg van de resul
taten der verkiezingen in Frankrijk.
Tot dusver had het officiecle Londen het
bijna zeker geacht, dat Tardicu aan het be
wind zou blijven. Zoo vast rekende men
daar te Londen op, dat men bedoelden krin
gen zelfs voor de voeten wierp do ontmoe
ting tusschen Tardieu en Macdonald voor
dc conferentie der vier mogendheden te heb
ben toegelaten, om de kansen van den
Franschcn minister-president bij de verkie
zingen daardoor te vergrooten. Thans kan
men echter veeleer verwachten, dat de ra
dicaal-socialisten bij de verkiezingen dc
zege zullen behalen, hetgeen grootc voldoe
ning wekt in vooruitstrevende Engelsche
kringen. Ondertusschen durft men tc Lon
den nog niet hopen, dat do politieke omme
keer in Frankrijk van dien aard zal zijn,
dat de internationale toestand daardoor
wordt verbeterd. Zelfs treedt in politieke
Londensche kringen dc vrees aan den dag,
dat Berriot, wanneer hij ernaar streeft allen
Franschen zijn patriotismc duidelijk te
maken, een nog ongeschikter persoonlijk
heid kan blijken te zijn dan Tardieu en
dat er na de verkiezingen veel tijd zal
verstrijken, voordat in Frankrijk een regee
ring in het leven is geroepen, die levens
vatbaarheid heeft. Men is in uitgebreide
Londensche kringen dan ook do opvatting
toegedaan, dat zelfs zonder de ziekte van
Macdonald de besprekingen der ministers te
Genève niet zoo spoedig zullen worden her-
lat
WERVELSTORM IN BENGALEN.
Tot nog toe 20 dooden en 100
gewonden.
Bombay, 5 Mei (V.D.). In den afgeloo-
pen nacht is het Oostelijk gedeelte van Ben
galen geteisterd door een hevigen wervel
storm, die grootc verwoestingen aanrichtte
en tairijke slachtoffers maakte. Tot nog toe
wordt melding gemaakt van twintig doo
den en ruim honderd gewonden. Geheclo
dorpen en stukken bosch zijn vernield. Ook
de oogst en tal van kudden vee hebben ern
stige schade, opgcloopen.
Ongelooflijke millioenen-
fransacties en knoeierijen
S t o c k h o 1 m, 4 Mei (V.D.). Heden heeft
de Stockholmscbe crimineele politie het
eerste omvangrijk rapport inzake de huidi
ge resultaten van het onderzoek in de Kreu
geraffaire bekend gemaakt. Vastgesteld is,
tit Kreuger zonder gewetensbezwaren van
de diénsten van zijn personeel beeft ge
bruik gemaakt. Bijzonder belangwekkend
is de vervalscliing van dc balans van 31 De
cember 1930. Activa en passiva op deze ba
lans stonden met elkaar in evenwicht tot
eén bedrag van S83 millioen kronen. In een
voorloopigc balans werden buitenlandsche
vorderingen feh bedrage van 330 millioen
kronen geboekt. Daarna werden verschei
dene wijzigingen aangebracht, waardoor
langzamerhand van Kreuger's privat-konto
dat met 1.V3 miflioén belast was, door on
derscheidcne transacties met de z.g. doch
'ermaatschappijen in het buitenland dc
schulden verdwenen en reusachtige waar
lelooze posten ontstonden. De gearresteer
de personen hebben verklaard, dat zij zich
zeheel en al verlaten hebben op de gege
eens van Kreuger.
Bijna ongelooflijk is het rapport over de
door den gearresteerden directeur Holm ge
voerde mlllioenen-trnnsacties tusschen de
N'ederlandsche Maatschappij Kreuger cn
Toll en de vroeger reeds genoemde Danzi
ger Bank. Ofschoon die bank toentertijd in
het geheel niet bestond werd een bedrag
van 34 millioen Hollandscho - gulden over
gemaakt. Bij d^ Hollandsche maatschappij
is nooit een onderzoek ingesteld.
Aan den gearresteerden revisor Wednler
werd in 1926 het verdrag tusschen Kreuger
en de Spaansc-he regeering voorgelegd, vol
gens hetwelk de'-Spaansche regecring dc
ontvangst van een leening van 200 millioen
pesetas bevestigde. Dit contract is naar be
kend door Kreuger vervalscht. Bij de „con
trole" van deze papieren was Kreuger on
rustig op en neer geloopen, weshalve
Wednler. naar hij beweert, geen nauwkeu
rig onderzoek instelde. Hij herinnert zich
evenwel, dat do betrokken handteekening
van Primo de Rivera minstens 10i( centi
meters lang was.
Uitvoerig wordt dan nog rapport uitge
bracht over de vervalschte Italiaansche
wissels ter hoogte van 400 millioen kro
non. Avontuurlijk zijn de bijzonderheden
over de geheimzinnige dochtermaatschap
pij Garanta.
„ROODE RUITERS" VEROORDEELD.
Leipzig, 4 Mei (II.N.) De kamer voor
strafzaken van bet rijksgerechtshof te
Leipzig heeft vanmorgen uitspraak gedaan
in het proces van de „roode ruiters van
Fiirstenwalde". Het gold hier communis
tische propaganda, die onder de manschap
pen van het 9e cavalerieregiment was ge
maakt. De voornaamste beklaagde, Schulz,
werd tot 3 jaar tuchthuisstraf en 10 jaar
eerverlies veroordeeld. De overige beklaag
den werden tot vestingstraffen van 1 jaar
en 3 maanden lot 2 jaar en 9 maanden ver
oordeeld. Twee beklaagden zijn vrijgespro
ken. Toen het vonnis vcprgelezen was, hie
ven de veroordeelden het roode front'icd
aan.
J-
I:, 1
met een cadeau ter gelegenheid van de BOEKEN
WEEK 1932.
uij aankoop van boeken voor ten minste f). 2.50
zult U gratis ontvangen het werk „GESCHENK'^
een uitnemend verzorgd, rijk geïllustreerd, inte
ressant boekje, waarin 33 Nederlandsche dich
ters, romanschrijvers, kinderauteurs, en essayisten
een bijdrage schreven als blijvende herinnering
aan de Boekenweek 1932.
Wie leest, baat zijn geest.,..I
Boekenweek 7 tot 14 Mei 1932.
Reeds heden terugtrekking van
de Japanschc troepen
Sjanghai, 5 Mei. (V.D.) De wapenstil
stand tusschen Ghina. en Japan is ge tee
kond. De datum voor hot bijeenroepen
van een ronde tafel conferentie ter oplos
sing van de nog hangende kwesties, is nog
zeer onzeker.
De inhoud van de Japansch-
Chineesche wnpenstilstands
overeenkomst.
Zooals reeds gemeld werd is hedenmor
gen vrij onverwacht de Chincesch-Japan
sche wapenstüsjands-overeenkomst getee-
kend. De voornaamste punten der overeen
komst zijn de volgende:
1. Definitieve staking der vijandelijkhc
den vanaf het tijdstip van o Ader teek en ing
der overeenkomst.
2. De Chineesche troepen blijven in hun
huidige stellingen.
3. De Japanschc troepen trekken zich
binnen dc internationale nederzetting en
de aangrenzende straten van het Hongkioe
district terug, overeenkomstig den status
quo van 28 Januari 1932 voor het uitbre
ken der vijandelijkheden Enkele Japansche
strijdkrachten mogen tijdelijk in de aan
grenzende gebieden gestationeerd blijven
De terugtrekking dor Japansche troepen
moet binnen een weck na ondertcekcning
der overéénkomst beginnen en binnen een
maand voltooid zijn.
i. Een gemengde commissie van twaalf
beslaande uit twee vertegenwoordigers van
Fapan, China, Amerika, Engeland, Frank
rijk en Italië, houdt toezicht op do uitvoe
ring. van de ontruimingsbepalingen door
lapan.
5. Het poli tie-regime ep bet civiele be
stuur van Sjanghai woédt weer aan de
Chineesche -autoriteiten overgedragen. De
Chineesche regeering stelt [terstond een bui
tengewoon politiecorps in. teneinde de or
do te handhaven in de door dc Japanners
te ontruimen gebieden.
Heden werd slechts de Engclscho tekst
van de overeenkomst ondcrtcckend. Mot-
gen zullen de Chineesche en dc Japansche
tekst onderteekend worden.
Morren begint het terugtrekken
der Japansche troepen.
Het Japansche hoofdkwartier te Sjanghai
deelt mede, dat morgen het terugtrekken
der Japanschc troepen zal beginnen en dat
voorbereidingen worden getroffen voor het
transport van ongeveer de helft van alle
Japansche strijdkrachten uit Sjanghai naar
Japan.
HET TURKSCHE BEZOEK
AAN RUSLAND.
P a rij s4 Mei. (II. N.) Volgens een be
richt uit Moskou aan een der bladen zijn de
Turkscho minister-president en de minister
van buitenlandsche zaken vanmorgen per
extra trein van Moskou naar Leningrad
vertrokken. De Turksche regecring moet
voornemens zijn het stelsel der staatscoöpe-
raties ook in Turkije in te voeren. De Turk
sche ambtenaren zullen dan van hun sa
laris uitbetaald krijgen in bons, waarop zij
in de coöperatieve winkels goederen zullen
kunnen verkrijgen. Do Turksche deskundi
gen, die Ismot Pasja begeleiden, zullen nog
enkele dagen in Rusland blijven, om de or
ganisatie van de staats-coöperatie nader te
bcstudeeren.
Deze Iaat te wenschen over
We en en, 4 Mei. (H. N.) De gezond
licidstoesland van dr. Seipel, die na een reis
in do Middellandsché Zee te hebben ge
maakt thans in een sanatorium op den
Sommering vertoeft, laat nog steeds te wen
schen over. De temperatuur stijgt des
SEIPEL.
avonds steeds tot boven de 39 graad en dik
wijls kan de zieke ook niet voldoenden adem
bekomen. Bezoeken ontvangt hij niet meer.
Do achteruitgang in zijn toestand is een ge
volg daarvan, dat de kogel in de long, die
indertijd na den aanslag niet verwijderd
kon worden, zich verplaatst en telkens ont
stekingen veroorzaakt Het parlementaire
verlof, dal dr. Seipel verleend was, is voor
3 maanden verlengd.
BEZUINIGINGSMAATREGELEN
IN AMERIKA.
N e w York, 4 M e i. (H. N.) Het huis van
afgevaardigden heeft gisteren het bezuini
gingsprogramma der regeering aangenomen,
doch daarin zooveel wijzigingen aange
bracht, dat bet bedrag der bezuinigingen,
dat oorspronkelijk op S 200 millioen werd
geraamd, thans nog slechts 40 millioen
beloopt. Verminderd worden o. a. de vergoe
dingen voor de afgevaardigden, de salaris
sen der ministers en van verscheidene amb
tenaren. Een voorstel, om het ministerie
van oorlog te vereenigen met dat van ma
rine, werd verworpen.
Nu willen wij het warempel weer over Ame
rika hebben. Doch niet in den zin van het
heil verwachten uit het land van den dollar.
Nog niet zoo heel lang geleden en trouwens
thans nog wel was het gebruikelijk bij een of
andere overeenkomst, waarbij heel wat lieve
centjes gemoeid waren het bedrag in dollars
te bepalen. Vooral artistcn, die gewend zijn
met duizenden dollars honorarium te werken,
lieten hun contracten in dollars opmaken. Dit
alles stamt nog uit den Duitschen en Oosten-
rijkschcn inflatietijd, toen was de dollar een
munteenheid, die men niet in staat achtte te
wankelen. Ook het vorige jaar geloofde men
niet aan een waardeverrainderen van den dol
lar, maar thans begint het er werkelijk op tc
lijken. In Parijs heeft men weliswaar reeds
maanden geleden de inflatie van den papieren
dollar voorspeld, maar deze voorspellingen
kunnen het werk geweest zijn van baissiers.
Doch thans schijnen deze geruchten werkelijk
heid te worden. De koers van den dollar v\as
dc laatste weken al niet what you call en
bewoog zich ten onzent op een zeer laag peil,
dat in de buurt was van het punt, waarop
goudaanvoer uit dc V. S. loonend zou zijn.
Nu is deze week uit Amerika het bericht over
geseind dat het Amerikaansche Huis ^jan af
gevaardigden een wetsontwerp heeft aangeno
men, volgens hetwelk de dollar zal worden
gestabiliseerd op een basis overeenkomende
met zijn waarde in 1926. Dit komt dus neer
op een waardevermindering, het vergrooten
van de bankbiljettencirculatic, op inflatie ten
langen leste. Den dag, dat het bericht bekend
werd, was de reactie ter beurze nog niet erg
groot, maar reeds den volgenden ochtend
kwamen er van over de grenzen berichten,
dat de dollar gedaald was. Nu staat deze
buitenlandsche waardccring van den dollar
waarschijnlijk afgescheiden van dit wetsont
werp, dat zijn ontslaan te danken heeft aan
het feit, dat men in Amerika op allerlei ma
nieren de moeilijkheden van het bedrijfsleven
tracht op te lossen. Reeds eenige jaren is me.
bezig het crediet zoo aantrekkelijk en goed
koop mogelijk te maken. Doch wat baat dit
alles, als men men dit crediet geen raad weet,
er geen emplooi voor heeft. Wat moet men in
Amerika nu verwachten van liet aangenomen
wetsontwerp? Door het eenvoudig vermeerde
ren van het crediet kan men de prijzen niet
doen stijgen, omdat het scheppen van crcdiet-
gelegenhcid nog niet wil zeggen, dat er bij
het bedrijfsleven een tekort aan crediet be
staat.
Den dollar ontdoen van zijn goeden kroon
is wel gemakkelijk gezegd, doch wat zou
Amerika dan moeten uitrichten met zijn
waarlijk niet geringen goudvoorraad? En als
Amerika den gouden standaard verlaat, kon
dit wel e$ns tot gevolg Hebben, dat dit het
signaal werd tot een algeheelc afschaffing
van goud als standaardmetaal in de wereld.
Dan zou eerst recht dc economische wan
orde aan den dag treden, dan zouden alle
monetaire verhoudingen in de wereld met één
slag op losse schroeven staan.
Gelukkig is het nog niet zoover. Wel ver
toont de dollar neiging om naar beneden te
gaan, maar een algeheele ineenstorting zal
toch wel niet lot dc mogelijkheden behooren.
Intusschen is het op ons Damrak vrij kalm
toegegaan. Na de groote verrassingen van de
vorige week, verrassingen in teleurstellenden
zin, is de storm weer wat bedaard. Wanneer
zou er weer eens een stormloop van koopers
de beurs wat nieuw leven inblazen? Van par
ticulieren komt er zoo goed als geen enkele
aanvraag binnen. Alles wat zich binnen dc
muren van Berlage's scheDping a'spcclt, ge
schiedt door den beroepshandel. Na den te
ruggang van de vorige week konden zich aan
deden Koninklijke vrijwel handhaven. In an
dere fondsen waren oo het koerspeil van de
vorige week de gebruikelijke kleine schomme
lingen. Het geheel maakt een verlaten indruk.
Hoe kan het ook anders in deze ongewisse
tijden.
PH. STRAETMANS.
BUITENLAND.
Do Kreugeraffaire.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Wapenstilstand tusschen China en Japan.
(Eersto Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Doodclijk auto ongeluk ondei; Naardon.
(Derde Blad, pag. 1).
Commissie tot hot ontwerpen van een
wet inzake bescherming togen luchtaanval
len. (Derde Blad, pag. 1).
De moord op notaris Courrech Staal in
hoogcr beroep voor het Haagscho Hof.
(Derdo Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Vergadering van den Prot. Chr. Bond van
Spoor- en Tramwegpersoneel.
(Eersto Blad, pag. 3.)
Muziekconcours van Bravo.
(Eerste B'ad, pag. 3.)
Schermwcdstrijdcn van 3. M. M. A.
(Eerste Blad, pag. 2.)
SPORT.
Een opwindende strijd op Birkhoven. 1
(Eerste Blad, pag. 2.)
Ajax verliest met 1—3 van Feyenoord.
(Tweede Blad, pag. 1.)
P. S. V. en Enschedé spelen gelijk.
(Tweede blad, pag. 1.)
H. B. st. 773.0 Jan Mayen.
L. B. st. 750.8 Biaritz.
Verwachting matige tot zwakke Z. tot W.
wind meest zwaar bewolkt of betrokken,
waarschijnlijk enkele regen of hagelbuien,
wellicht nachtvorst, weinig verandering in
temperatuur overdag.
Een kleine depressie die zich sinds giste-
renochtcnd zeer langzaam van Denemarken
N. waarts heeft verplaatst deed in ons
land den wind krimpen. Doch hoewel dc
richting in drie van do hoofdstations
Z—Z.W. was geworden was dc nog meer
onder de normale dan gisteren toen de
richting tusschen W. cnN. lag. Dc hooge
druk in het N.W. is sinds Woensdag sterk
afgenomen en nog zijn dc drukkingen op
IJsland aanzienlijk hetgeen dc mogelijkheid
opent dat aan de koude N. tot N.O. lucht
stroom binnenkort een einde komt. Voor
morgen is in onze streken nog gunstig weer
te verwachten, waarbij regen of hagclbui-
tjes wel niel zullen uitblijven.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Bijzondere Aanbieding
DAMESKOUSEN
Fil decosse, Fil met zijde, Zijde.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Inruilen van instrumenten tegen
zeer hooge prijzen.
Het toonaangevonde fabrikaat
complete collectie.
Amh.straat. Gevestigd sedert 1887.
DUITSCHE BEWAPENlNGSEISCHEN.
Parijs, 4 Mei (H.N.) Pertinax doelt in
de Echo de Paris mede, dat dr. Brüning
op 2G April bij de besprekingen met Mac
donald en Stimson te Genève de volgende
wijzigingen der militaire bepalingen van
het verdrag van Versailles heeft voorge
steld: Duitschland zou afstand doen van do
helft van zijn cavalerie-troepen, indien hot
inplaats daarvan enkele zware kanonnen
en tanks kon bekomen, mits de ontwape
ningsconferentie deze wapenen niet ver
biedt. Ook wil dr. Bruning een verkorting
\an den diensttijd bij de rijksweer. Macdo
nald cn Stimson hebben deze wenschen
reidwillig aangehoord.