AMERSFOOKTSGH DAGWAK
DE INDISCHE BEGROOTING
Bieoeeland
en
WILLEM GROENHUIZEN
Feuilleton
Maandag 9 Mei 1932
.DE EEMIANDER"
30 e Jaargang No. 264
TWEEDE BLAD
VOORLOOPIG VERSLAG
EERSTE KAMER
Voer paniekstemming
geen reden
BE GEHEIMZINNIGE
INBREKER
ERNSTIG VERKEERSONGELUK.
Een gevaarlijke manoeuvre.
Naarden, 8 Mei. Zondagmiddag is in dc
Cattenhagenstraat alhier een ernstig ver
keersongeluk gebeurd. Een tweetal wielrij
ders, de heer B. R. en zijn 13-jarige pleeg
zoon F. J. de V., uit de Celebesstraat te Am
sterdam, passeerden omstreeks kwart ovei
drie in-genoemde straat, een juist vertrek
kende motortram van dc Gooische Tramweg
Maatschappij. Zoowel de fietsers als de tram
reden in de richting Amsterdam. Eerstge-
noemden lieten den voorsten wagen van de
tram voorbijrijden; in de bocht, waar de rij
weg smaller wordt, deed het jongetje plot
seling een poging om .den tweeden wagen
vast te grijpen. Deze onvoorzichtige manoeu
vre mislukte evenwel, met het noodlottig
gevolg, dat de jeugdige wielrijder kwam te
vallen en onder de tram gcaakte. Hij werd
ongeveer twintig meter meegesleurd. De be
stuurder van de tram werd door de inzit
tende passagiers op het ongeval opmerk
zaam gemaakt, waarop deze onmiddellijk de
tram tot stilstand bracht. Nadat dc wagen
was opgevijzeld kon de jongen worden bo
vrijd. In zorgwekkenden toestand is dc
knaap, na door een geneesheer te zijn ver
bonden, naar dc Majellastichting tc Bussum
overgebracht.
VERKEERSONGEVAL TE AMSTERDAM.
Auto omgeslagen.
A m s t e r d a m, S Mei. De bestuurder var» jj
een luxe auto, die van het Stadion komen
de, hedenmiddag te ongeveer 5 uur met zeei
groote snelheid in de De Lairessestraat reed,
moest plotseling uitwijken voor een auto, die
hem tegemoet kwam rijden. Toen hij zijn
stuur met een ruk naar rechts wendde ver
loor de auto door zijn groote vaart hot even
wicht cn sloeg ter hoogte van de Emma-
straat om, zeer tot onsteltenis van voorbij
gangers en omwonenden, die het ongeluk
zagen gebeuren.
Met gebroken ruiten en beschadigde car
rosserie kwam de wagen op de tramrails te
liggen. Een der inzittenden, een mannelijke
passagier, bleek aan de linkerhand en aan
tiet gelaat verwondingen te hebben opge
loopen. Na in het Tesselsehadeziekenhuis te
zijn verhonden kon hij huiswaarts koeren
De auto is door de verkeerspolitie onder
zocht en daarna vrijgegeven. De roddings-
wagen van de brandweer, die was uitgerukt
o.m- de auto van de tramrails-weg te halen,
behoefde geen dienst te doen, aangezien om
standers den wagen reeds overeind hadder
gezet. Het tramverkeer ondervond een kwar
tier vertraging.
ERNSTIGE AANRIJDING TE
AMSTERDAM.
A m.s t e r d a m, 8 Mei. Vanmorgen te om-1
streeks elf uur wilde een G7-jarige man in'
de Sarphatiestraat bij liet Wcesperpoort-
station den weg oversteken toen hij een auto
zag naderen die uit de richting Muiderpoor!
kwam. De man raakte hierdoor van streek
cn liep zeer snel terug, hetgeen hem nood
lottig werd, daar hij door dc auto aangero
den en ernstig bezweerd werd. Met een in
wendige verbloeding is het slachtoffer pci
auto van den G. G. en G. D. naar het
Israëlitisch Ziekenhuis- vervoerd. Den chauf
feur treft geen schuld.
GEEN BAT'A-FABRIEK IN NEDERLAND.
De directie van dc Bat'a-fabriek heelt
thans, naar Vooruit meldt, definitief afge
zien van haar aanvankelijk voornemen, in
ons land een fabriek te stichten.
Enkele filialen zulJeu worden opgeheven;
met dc overige zal men trachten, ondanks
den beperkten contingcntceringshoeveclhe-
den, een loonend bedrijf tc vormen.
Het optreden van den nieuwen
gouverneur-generaal
Aan het Voorl. Verslag der Eerste Kamer
nopens tie Indische begrooting voor 1932
nntlecncn we het volgende;
Financieele beschouwingen.
Het ontstaan der moeilijkheden op finan
cieel gebied achten verschillende leden
voornamelijk een gevolg van de hecrsclien-
de crisis Niettemin waren zij van oordeel,
lat ook andere factoren tc dezen invloed
hebben gehad. Op een tweetal vestigen zij
lc aandacht.
In de eerste plaats werd gewezen op dc
sedert tal van jaren gevoerde lceningspoli-
iek, ter oorzakc waarvan aan het einde
in 1932 een derde gedeelte van het bedrag
dor middelen zal moeten worden besteed
aan rentebetaling en aflossing van schuld.
Een tweede fout in liet financieele beleid
er laatste jaren achtten zij het steeds op
rooter schaal vestigen van nieuwe Rijks
diensten en in onmiddellijk verband daar
mede de sterke uitbreiding van het ambte
narenkorps, hetwelk in de laatste vier ja-
li van 90 op 110 duizend is gebracht.
Voor een paniekstemming achtten zij gee
nerlei reden aanwezig. De toestand van
s Rijks financiën hangt zoo merkten zij
op ten nauwste samen met den algc-
rneeno.n economischcn toestand, zoodat de
bronnen van inkomsten ook die van het
Rijk, bij een toenemende welvaart weder
jm zullen gaan vloeien. Het aantal inheem-
sclie producten, door Nederlandsch-Indië
op de wereldmarkt geleverd, is te veelzij
dig, dan dat men zich zou kunnen inden-
ken, dat op den duur de vraag er naar
over de ganschc lijn zoude blijven. Voors
hands echter oordeelden deze leden een
groote mate van zelfbéheorsching geboden.
Tegen de invoering van enkele bizondere
heffingen; n.l. van een tabaksaccijns, een
crisisbelasting en een Verhooging van het
tarief, rees bij deze leden geen overwegend
bezwaar, maar zij kónden slechts noode be
rusten in een anderen ontworpen maatre
gel, waarbij dc verplichting tot betaling
der in Nederlandsch-Indië geheven inkom
stenbelasting zou worden uitgebreid tot de
verlofgangers, die dat gebiedsdeel voor een
jaar of korteren tijd verlaten, cn tot ben
die elders pensioen genie-ten ten laste van
het land, een autonoom ressort of een van
Landswege ingesteld pensioenfonds, ten
ware het hier zou gelden een bepaling van
tijdelijken aard.
Van dc bezuinigingen treft allereerst de
oiling op de salarissen der landsdienaren.
Men moge bet betreuren, dat hiertoe moest
orden overgegaan, onder de gegeven om
standigheden past slechts berusting daarin,
ómdat bij pogingen om de beg root ing slui
tend te maken, een zoo aanzienlijke post
als die der traktementen onmogelijk on
aangetast kan blijven.
Enkele andere leden konden zich met dc
vorenstaande beschouwingen niet vereeni
gen. Naar aanleiding van hetgeen was op
gemerkt ten aanzien van de lecningspoli-
tlok vestigden zij er de aandacht op, dat
zeer voorzichtige en deskundige financieele
specialiteiten ten aanzien van deze aange
legenheid een geheel ander standpunt in
nemen en in zake het probleem, hetwelk
men kan samenvatten in de vraag. Wat
te bekostigen uit den gewonen, wat uit den
kapitaaldienst, een zeer ruime opvatting
huldigen omtrent de uitgaven, welke als
buitengewoon zijn te kenschetsen.
Geenszins echter konden zij instemmen
met dc houding der Regcering ten opzichte
der ambtenaren. De korting van 10 pCt. is
huns inziens reeds hoog te noemen cn
wordt ten gevolge der crisisbclasting prac-
tisch nóg hooger, namelijk ongeveer 15 pCt.
De salarissen ten bedrage van minder
dan 50.— per maand, welke aanvanke
lijk niet voor vermindering in aanmerking
zouden komen, zijn nu tot die van 20.—
per maand ook in de korting betrokken,
hetgeen deze leden in liooge mate onbillijk
achtten. De vraag werd gestold, of ook de
gouverneur-generaal 10 pCt. van zijn trak
tement moet derven.
De leden, hier aan 't woord, wezen cr
voorts op, dat de regeering eveneens denkt
te bezuinigen op onderwijs, volksgezond
heid, landbouw en veeteelt. Ook dit achtten
zij principieel onjuist. Zij waren van oor
deel, dat er twee objecten zijn, welke vóór
andere in aanmerking komen voor beper
king, t.w. defensie en politie.
Ecnige leden noemden twee oorzaken
voor de moeilijkheden op financieel gebied,
in dc eerste plaats dc wereïöcris:s, in de
tweede plaats het beleid van d<m vorigen
landvoogd. Dezelfde ledon vreesden, dat op
de defensie te veel was bezuinigd.
Deze loden verzochten weder ongedaan te
maken het intrekken van het subsidie van
52.000 aan het instituut Van der Steur,
dal onechte kinderen van Inlandsche vrou
wen verzorgt.
Gaarne zou men ecnige nadere gegevens
omtrent de werkloosheid ontvangen.
Sommige ledon waren van mncning, dal
dc sociale wetgeving in Ned, Indie met
kracht moet worden aangevat, omdat op
het gebied van dc maatschappelijke voor
zorg de toestanden zeer slecht zijn. Andere
leden merkten te dezen aanzien op, dat
men in dit opzicht ïndië niet kan vergelij
ken mot het Moederland.
Eenige ledon keurden ten sterkste af elke
poging lot onderdrukking der nationalis
tische beweging. Ook de uitvaardiging der
persordonnantie betreurden zij.
Andere leden stelden daartegenover, dat
de overheid in onze overzeesche 'gebiods-
dcelen ten opzichte van een volksbeweging
een gansch andere houding behoort aan te
nemen dan zij te onzent wellicht zou doen
De nieuwe Gouverneur-Generaal.
Sommige loden brachten de verandering
van bewind ter sprake, waarmede zij tot
dusver zeer ingenomen waren.
Enkele andere leden achtten het optreden
van don nieuwen landvoogd eer aanmati
gend dan tactvol.
Eenige leden hadden uit een bericht in
de dagbladen vernomen, dat het bij besluit
van 23 April no. 10 ingestelde Centraal Ko
lonisatie Comité aan den Gouverneur-Gene
raal een uitvoerig verslag heeft aangebo
den, waarin belangrijke voorstellen worden
gedaan. Deze leden dringen er op aan, dat
die voorstellen zoo eenigszins mogelijk
spoedig in behandeling zouden worden
genomen en ten uitvoer gelegd Zij achtten
dc emigratie van Javanen naar de buiten
gewesten eene aangelegenheid van groot be
lang.
Sommige leden stelden de vraag, of dc
reis van den minister van Defensie naar
Ned.-Ind'ö urgent is geweest en Inderdaad
slechts ton doel hoeft gehad de bezichtiging
der marine-e^ab'issementen.
Met het in den kaatsten tijd in enkele
kringen geopperde denkbeeld van afschaf
fing van het College van Gedeputeerden
kon men zich niet vereenigen.
Sommige leden vroegen nadere ophelde
ring omtrent de gedeeltelijke afschaffing
der poenale sanctie.
Verscheidene loden opperden bezwaren
tegen de nieuwe persordonnantie.
Enkele leden vestigden de aandacht op
den gang van zaken met betrekking tot dc
internccringcn van den Boven Digoel. De-Re
gcering beeft ten laatste een einde aan den
toestand gemaakt en de overgroote rnocr-
derheid der uitgewezenen teruggezonden.
Slechts de zoogenaamde onverzoonlijken
biijvcn regen de handhaving van de in
terneering^ ten aanzien van deze laatste
groep teekenden de leden hier aan het
woord, verzet aan.
Eenige leden vestigden er dc aandacht
op, dat in den laatsten tijd herhaaldelijk
stemmen worden vernomen, die het pleit
voeren voor wederinvoering van differen-
LEER CM LEERI
De Ieren zijn zuinig
Dat is wel bekend
De sportredacteur van
Ons „Dagblad" attent
Als altijd, heeft ons cr
't Reeds Zaterdag al
't Gemold als oen werk'lijk
Bijzonder geval!
Pat Ierland dc zege
Niet laten zou hier
l)at sjund daarom vast reed?
Als twee maal twee vier!
Wie zuinig wil leven
Geeft nimmer datgccn
Wat hij 'aclit ben'oodigd
Voor hem alleen!
Doch hier overtroffen
Dc Ieren zichzelf
Niet enkel de zoge
Behielden ze zelf
Ze gunden aan Holland
Niet eens zelfs de eer!
Zc gunden ons land niet
Een goaltje! Mijnheer!
Als wij gaan naar Ierland
(Men weet t nu hoe 't staat)
Dan geef ik ons elftal
Als leek dezen raad:
Ook daar niet één goaltji
Den gastheer cadeau
De Ieren hier zuinig,
Wij ginder nèt zoo!
GROEGROIv.
(Alle rechten voorbehouden).
Woensdag 11 Mei, villa Dc Eikel. Molen
weg 15. Verkoop van een inboedel.
Lage Vuursche. Dinsdag 2i Mei,
koffiehuis gebrs. v. Oosteroni, verkooping
van het landgoed „Klein Drakcstcin", n.m.
2 uur.
Soest. Dinsdag 10 Mei. Stalionskof-
fichuis, Torenstraat, verkooping van de vil
la „Malva-Hoeve" en liet woonhuis Scliou-
tenkampvveg 3, v.m. 11 uur.
tiecle rechten in onze Oost, welk systeem
voor ongeveer zestig jaren werd verlaten.
Deze leden zouden het ten zeerste betreu
ren, indien de Regcering het doen eoncr
schrede in die richting zou bevorderen.
Enkele leden zouden gaarne nader in
lichtingen ontvangen omtrent dc suiker
restrictie, en vernemen, welke houding de
Regeering in deze aangelegenheid heeft
aangenomen. r
Gevraagd werd wolk doel het Gouverne
ment nastreeft met dc stichting zijnerzijds
van rubberplantagcs.
VERKEERSONGEVALLEN.
Zaterdagochtend in de vroegte heeft tt-
Nuth een ernstige aanrijding plaats gehad
tusschen een motorfiets cn een autobus, die
mijnwerkers vervoorde. I)e motorfietsi ijdcr
kreeg ernstige verwondingen; hij brak beide
bcenen. Ilij ligt in het ziekenhuis te Heerlen.
Op den Velperweg nabij Arnhem is een
bejaarde vrouw door een auto overreden.
Zij werd in bedenkclijkcn toestand naar hel
gemeenteziekenhuis- overgebracht, waar zij
eenigen tijd later is ovorlcde::.
Ook Arnhem krijgt zijn Ileck's automatiek. Dc beide bestaande
Heck s lunchrooms zijn vereenigd in één groot pand op den hoek
van d'è Groote Oord en Vijzelstraat, waar tevens een automatiek
cn pilsator zijn gevestigd. Woensdag a.s. zullen deze worden
geopend. Zooals bovenstaande afbeelding U laat. zien is door deze
nieuwe inrichting weer een machtig bouwwerk in het
Geldersch-e Haagje erbij gekomen.
l.angestraat 43. Juwelier
Gevestigd 1885
Groote voorraad gouden
TROUW- EN VERLOVINGSRINGEN
de juiste modellen.
De man, die met tien woorden iets kan
zeggen cn daarvoor twintig woorden ge
bruikt, iè tot verkeerde handelingen in
staat.
Carducci.
Uit het Engelsch door A. TP.EUB.
43
Mag ik rooken? vroeg hij Enid beleefd.
Ik voel dat het mij wat grooter zclfvcrtrou
wen zal geven om mijn rol vol tc houden.
Zeker, antwoordde Enid met een glim
,lóch.
Dank U.
Spencer stak de sigaar aan en snoof den
rook met merkbaar welbehagen op en Sir
Peter keek naar hem met verbijsterende
ernedering.
Nu, Brace, zei Spencer op harden ef
fen toon, moet je begrijpen dat ik hier
meester ben. Ik moet gehoorzaamd worden.
Ie kunt het chantage of wat je maar wilt,
noemen, als jc je meening maar voor je
zelf houdt. Ik moet volledig cn onmiddellijk
gehoorzaamd worden, als ik je iets beveel,
anders
1-Iij spreidde zijn handen uit en haalde
veelbeteekenend zijn schouders op.
Maar je kunt niets bewijzen, verklaar
de sir Peter.
Je begrijpt me verkeerd. Ik bedoelde
anders... bankroet!
Sir Peter zuchtte diep cn trok zijn lippen
samen.
En ik geloof, dat we iets zouden kun
nen bewijzen, zei Enid wraakzuchtig, want
zij kon niet vergeten, dat haar vader ge
tracht had haar geliefde te dooden.
Sir Peter schudde diep treurig zijn hoofd
en Spencer vermoedde met recht, dat de
houding van zijn dochter hem bijna tranen
deed storten.
Maar wat zullen de mcnschcn zeg
gen? vroeg hij weer.
Daar heb ik niet het minste idee van,
antwoordde Spencer koel. Dat zal zeker af
hangen van het aantal cn den stand der
mcnschcn, die van de verandering hooren.
Wat betreft de B.F.I. en Aimslxury's P.N.
kan je natuurlijk gerust zijn. Ik ben niet
onervaren op het punt van zaken, zooals je
al wol geraden zult hebben en de B.F.I. zal
niet lijden onder con tijdelijke verandering
van bestuur. Inderdaad hoop ik, dat de zaak
vooruit zal gaan Ik heb ook hoop, dat de
obligaties binnen zes maanden voor den dag
zullen komen. Mijnheer Clinton.is een slim
ambtenaar, wiens „gezond verstand" cn
„goed geluk" spreekwoordelijk zijn en als
Henry Aimsbury komt, om ze in to lossen,
als hij het tenminste niet vóór den vastge-
stelrien datum doet, zullen wij jij en ik
tot onze natuurlijke plaatsen terug kee-
rcn.
En als ITenry Aimsbury niet op den
vastgestelden datum komt? vroeg sir Peter,
voor wien zulk een mogelijkheid zelfs een
nog grooter noodzaak dan tevoren was ge
worden.
Dan eindigt onze overeenkomst den
21sten Mei, om 9 uur, 's morgens. Is dat
duidelijk genoeg?
Zeker, zeide sir Peter brommig.
Heel goed. Ik hoop, Brace, dat iedere
vernedering, die je in je tegenwoordigen
toestand moogl gevoelen, een goede leer
voor je zal zijn. Het zou nutteloos zijn je te
vragen dat je gelooven zult. dat dienst als
zoodanig niet vernederend is. Je zoudt bet
nie.b kunnen gelooven, omdat je nooit ie
mand anders dan je zelf van dienst bent
geweest. Toch geloof ik, dat deze tijd van
beproeving iets zal wegnemen van de eer
zucht, die als een korst je ziel omgeeft, cn
die de oorzaak van veel leed voor anderen
is geweest, cn dat er iets van de mensclie-
lijke hoedanigheden zal voor den dag ko
men, die zooals ik reden heb tc gelooven,
niet geheel dood zijn in sir Peter Brace. Nu
welke langdurige toespraak, voegde hij er
luchtig bij, moest je me een brandewijn en
soda brengen, Brace.
Hij richtte zich tot Enid.
Als U het mij toestaat, miss Enid, za)
ik gaan zitten.
Enid gaf met een- buiging haar toestem
ming en Spencer liep naar sir Peter's uit
verkoren stoel.
Welke ook de uitwerking van Spencer s
pedante woorden up den baronet moge ge
weest zijn, zijn uitgesproken plan om zich
sir Peter's stoel toe te eigenen, had een 011-
ïnicldelijke cn verwonderlijke uitwerking.
Sir Peter kwam naar voren, greep den
stoel bij de weelderige rug en gooide hem
met een krachtigen zwaai door de kamer.
Spencer maakte verontschuldigingen over
zijn onkieschhcid. Hij zag in, dat mannen op
1 iteren leeftijd gehecht raakten aan bijzon
dere stoelen, die zij de hunne noemden en
waarvan zij niet konden verdragen, dat an
dere menschen tijdelijk bezit namen. Hij
zelf was geneigd den Morris-stoel in de zit
kamer der bedienden als zijn eigendom te
beschouwen. Hij begreep zeer goed wat sir
Peter, die den stoel jarenlang gebruikt bad,
voelde, als die door zijn vroegeren butler
werd ingenomen. Maar Enid tenminste
dacht, dut de glimlach, die met de veront
schuldiging sarnen ging, raadselachtig was.
Hij liep de kamer door naar den mis
handelden stoel, bracht hem zeer eerbie
dig naar een hoek bij de deur van den sa
Ion cn ruilde hem voor zijn duplicaat, dat
daar stond
Hot zal je ccn aangename .plicht zijn te
zorgen dat je stoel hier blijft, Brace, zei
hij glimlachend. Ik stel je verantwoorde
lijk voor zijn behoud.
Hij bracht den duplicaatstoel naar de le
dige plaats naast dc tafel en na eerst het
bekleedsel met zijn hand bevoeld tc heb
ben, ging hij zitten en leunde gemakkelijk
achterover.
Nu, Brace, zei hij vriendelijk, zijn si
gaar op het aschbakje leggend, wil ik graag
dien brandy en soda hebben.
Sir Peter trommelde met zijn ving.>rs op
de tafel cn koesterde moorddadige ge
dachten.
Wat? snauwde hij; ongeloof maakte
zijn strijdlust weer wakker.
Mijnheer, niet. „wat", verbeterde Spen
cer geduldig. Er is niets bijzonders aan dat
verzoek. Een brandy en soda, als liet je be
lieft.
Sir Peter keek naar Spencers achter
hoofd met een moorddadig verlangen.
Ik laat me hangen als ik
Lieve hemel, viel Spencer in de rede.
Het begin is niet heel goed, Brace! Een
brandy en soda als het belieft!
Sir Peter draaide zich om en liep naar
het venster, uit zorg voor Spencer's leven
Spencer ging rechtop zitten en keerde
zich om, om hem na te kijken.
Wel? vroeg hij roJiccq
Sir Peter keerde zich woedend om.
Loop maar
Zeg mijnheer! beval Enid ijskoud, hem
in de rede vallend, voordat hij nader de
bestemming kon aanduiden, waarheen hij
zijn vroegeren butler vcrvvenschtc.
Wat? vroeg hij, zijn aandacht op haar
overbrengend.
Zeg mijnheer, wanneer U tot mijnheer
Spencer spreekt!
Sir Peter keek van zijn dochter naar
Spencer, cn zijn lippen krulden zich dnl"
tig*
Mijnheer, zei hij gehoorzaam. En hij
is vervloekt!
'Wij gaan vooruit, zei Spencci» op te
vreden toon, ofschoon je opmerking niet
bepaald vriendelijk was. Nu? Een brandy
en soda als het je belieft! Je zult de ver-
cischtc bcnoodigdheden op dc bridgc-tJfel
vlak bij je vinden.
Zeg ja miinhccr, spoorde Enid licni
aa:v
Sir Peter keerde zich driftig tot haar.
Ga naar je kamer, Enid! beval hij
scherp.
Brace, zei Spencer hard, ik kan je
geen gasten in mijn huis bevelen laten
gaven!
Jouw huis?
Maak als liet jc belieft jc excuus!
Sir Peter slikte met moeite iels in.
Het spijt me, Enid, spotte hij. Hij
kwam naar de tafel toe, waarop hij on
barmhartig sloeg. Spencer, dit gaat wat al
te ver! riep hij.
Wordt vervolgd.
