DE GELEERDE ZONDER GELEERDHEID
ALS DIRIGENT VOOR DEN MICROFOON
DE ONTLEDING VAN HET ATOOM GELUKT!
ELECTRO- EN RADIO-TECHNISCH BUREAU
F.H.LOMANS - Utr.str. 15 Tel.483
Wij vertegenwoordigen de bekende
DUCRETET en PHILIPS toestellen
Betaling in overleg met den kooper
EENMAAL GARBO ZIJN
Bij den 75en verjaardag van den Nobel
prijswinnaar Ronald Ross.
door Dr. W. FERSEN.
foen 4o Zwccdsrbc Academie Ronald
Ross den Nobelprijs toekende, bekommerde
zij zich weinig om het verleden van dezen
merkwaardige!) man. Hot interesseerde
haar elechts, dat hij door zijn werk den weg
had gewezen om een der ergste geesels van
de mcnschheid uit den weg te ruimen, n.l.
do malaria, die geheele landen onbewoon
baar had gemaakt. En Ross zelf. die zoo
juist door den Engelschen koning in den
adelstand was verheven, stond glimlachend
tusschen de menschen. die hem kwamen
feliciteeren, alsof die eerbewijzen de bekro
ning waren van zijn levenswerk. Hij was
echter geen geleerde in den eigenlijken zin
van het woord. Hij was weliswaar arts,
doch dot beroep voelde hij niet als zijn roe
ping. Hij was er door de omstandigheden
toe gedreven. Zijn ideaal was in Engeland
wonen en symphonieen componeeren of
groote opera's, die de wereld in beroering
brachten. En zijn leven een verlaten nest
in Voor-Indie; vuile, zieke Hindoo's, waarbij
het er niet op aankwam, of er wat meer of
minder van op de wereld waren. Iltj was al
bijna veertig jaar, toen hij er nog geen ver
moeden van had, wat zijn levenslot zou zijn
Hij droomde wel van een geweldig succes,
dat de halve wereld aan zijn voeten zou
brengen, doch hij wist niet op welk gebied
hij het moest bereiken, of dc wiskunde, de
dichtkunst of de muziek hem beroemd zou
maken. Als iemand hem toen had gewezen
op zijn eigen vak, de geneeskunde, zou hij
hern in zijn gezicht hebben uitgelachen. Hij
bleef natuurlijk wel op de hoogte van zijn
vak, doch de eigenaardige beweeglijkheid
van zijn steeds onrustigon geest was oor
zaak, dat hij niet kwam tot nauwgezet
wetenschappelijk onderzoek.
In Voor-Indië is malaria even algemeen
als verkoudheid in Europa. Toen de niet
«meer zoo jonge dokter cenigen tijd na data
las van dc ontdekking der malariabacillen
door Laveran, wilde hij die organismen dus
wcleens zien. Maar dat gelukte hem niet,
hoewel hij duizenden malarialijders om zich
heen had. Die liepen trouwens weg, als zij
den Engelschen dokter maar in dc verte
zagen, want zij wisten, dat hij iedereen wat
bloed aftapte en dat dit niet altijd even
zachthandig gebeurde. Al die bloedmonsters
onderzocht liij, doch hij was zoo slecht op de
hoogte van de methoden van het microsco
j.isch onderzoek, dat hij ondanks al zijn
moeite niets kon vinden. Dat was voor den
impulsicven officier van gezondheid genoeg
om in vier langdradige vorhandelingen het
bestaan van den malariabacil dezelfde,
die hem later beroemd zou maken een
voudig te ontkennen en de ziekte toe te
schrijven aan een darmstoring.
Op zekeren dag kwam de ommekeer. Ross
is terug in Londen; hij heeft gonoeg van
Indic en wil van de medicijnen niets meer
weten. Hij is 35 jaar; het wordt tijd om nu
eens wat „beters" te beginnen. Maar dan
ontmoet hij een man, die al zijn plannen
overhoop gooit. Die man was „bezeten door
een waandenkbeeld"; hij dacht dat dc mus
kieten dc verwekkers of althans dc over
brengers van alle mogelijke ziekten waren.
Men lachte om dien dokter Patrick Mauson
met zijn muskieten. Iedereen haalde de
schouders over hem op behalve Ronald
Ross, die te weinig geleerd was om hem te
veroordeelcn. Hij werd enthousiast en had
spoedig zijn besluit genomen hij keerde
naar Indic terug. Hij had nu een doel.
Naast zijn werk als arts kon hij muskieten
bestudeeren. Van geen van die lastige dier
tjes kende hij den officieelen naam. Hij wist
niet. in welke afdeeling van het dierenrijk
zij thuishoorden, hoeveel soorten er waren,
of zij allen konden steken. Hij had niet de
minste theoretische kennis, doch het idéé
fixc heeft ook hem te pakken gekregen en
nu werkt hij als een bezetene. Zonder
systeem. Wel weet hij nu, dat er malaria-
bacillen bestaan. Dr. Manson heeft ze hem
zelf laten zien. En als hij kon aantoonen.
hoc die bacillen van den eenen mensch op
den anderen worden overgebracht, zou do
raenschbeid van een gevreesde ziekte kun
non worden bevrijd. En Ronald Ross zou
den zoo vurig begeerden roem verwerven.
Hot is in Calcutta warm, ondragelijk
warm. Men moet een bovenmcnschclijko
energie hebben, om daar wetenschappelijk
werk tc kunnen doen. Ross ontleende die
energie aan zijn enthousiasme, dat voort
durend door romantische droomen werd ge
voed. Daardoor bleef hij aan het werk.
Jaren lang. Hij was reeds 40 jaar en had nog
niets bereikt. De muskieten schenon nog
koppiger dan hij; wel duizend proeven nam
hij ermee, zonder resultaat. Toen besloot hij.
opnieuw tc beginnen, zorgvuldiger en met
uitsluiting van alle kansen op fouten, die
vroeger hadden bestaan. Hij voelde wei, dat
hij heel dicht bij het doel geweest was. In
Augustus 1397 kwam dan ook het eerste
succes. Hij kon bewijzen, dat de malaria
bacillen uit het bloed van een zieke in do
maag van een gevangen muskiet begonnen
te groeien en zich gingen vermenigvuldi
gen. Hot was nog wel niet veel (slechts bij
drie muskieten had hij het groeien van do
eigenaardige zwart gcstippolde organismen
kunnen waarnemen), doch hij kreeg daar
door de zekerheid, dat hij op den goeden
weg was.
En nu hij het eindpunt vast in het oog
kon houden, ontwierp hij de reeks proeven,
die voor het leveren van het definitieve bo
wijs noodig waren, met een genialiteit en
een gevoel voor dc groote lijnen van zijn
werk, die dc bewondering van elk meer
conventioneel werkend geleerde moesten af-
dwingeu. Wat was het niet een goed idee,
zich gedurende cenigen tijd niet moer bezig
te houden met malaria van menschen, doch
met malaria van vogels, omdat men daarop
gemakkelijker en met minder risico kon
experimenteeren Wat was hot een belang
rijk resultaat, dat hij dc grijze muskiet (den
wetcnschappelijken naam kende Ross niet),
de oenige, die vogelmalaria kon overbren
gen, ontdekteIn zijn werkkamer (oen
laboratorium kon men het primitieve ver
trek niet noemen) wemelde het spoedig van
musschen, kraaien en lecuwerlkKen.
En niot minder van muskieten. En het
bloek, dat de bacil van dc vogolraalaria
in de maag dor grijze muskieten op pre
cies dezelfde wijze zich ontwikkelde als de
bacil van dc mcnschelijko malaria in de
maag van een bruinen muskiet
Do overeenkomst zou zich nu ook wel
verder uitstrekken. Inderdaad bleek dit het
geval tc zijn, al is het niet strong weten
"schappelijk gedacht Doch Ross werkte er
op door met den moed 'der wanhoop. Al
dc thermometer 120 graden in de schaduw
wees en iedereen in zijn goed afgesloten ka
mer lag tc dommelen, zat Ross te werken
bij zijn microscoop. Hij moest tc weten zien
te komen, waar dc bacillen heen gingen,
als zij de maag van den muskiet verlaten
hadden. Hij moest onderzoeken, of de theo
rie van zijn vriend Manson klopte, dat do
menschen slechts geïnfecteerd konden wor
den, als zij water dronken, dat door doodc,
geïnfecteerde muskieten was besmet En op
zekeren dag zag hij onder zijn microscoop,
hoe de kleine wezentjes, die de gevreesde
malaria veroorzaken, zich uit dc maag over
het geheele lichaam van den muskiet ver
sproidden en dan plotseling als op een ge
heimzinnig commando, allo slechts één dool
kenden; de speekselklier van den muskiet
Met één slag zag Ross het verband. De ma
laria werd dus overgebracht door don steek
der muskieten. Hij nam de proef op de som
en liet enkele gezonde vogels door geinfec
teerde muskieten steken. Zij kregen inder
daad malaria.
Daarmee beschouwde hij zijn werk als
afgedaan. Eigenlijk had hij slechts bewe
zen, hoe malaria bij vogels wordt overge
bracht. Doch hij was tevreden en hij zag
zijn jeugdillusie verwezenlijkt: hij werd we
reldberoemd. Zijn naam werd in één adem
genoemd met dien van Robert Koch on
Louis Pasteur. Tevergeefs trachtte de bra
ve Dr. Manson, hem tot doorzetten tc be
wegen. Hij deed het niet meer. Zoo kwam
hot, dat hij zijn werk zag beëindigen dpor
den Italiaanschen geleerde Crassi, die hem
bijna geheel op den achtergrond drong. Er
ontstond een betreurenswaardige, kleinzie
lige strijd tusschen de beide mannen, die
tezamen dc monschheid van een der meest
gevreesde ziekten hebben bevrijd. Doch in
den loop der jaron werd ook dezo pijn
lijke kwestie vergeten. Ross werd directeur
van een naar hem genoemd instituut voor
het onderzoek van tropische ziekten te
Londen. Het is bij zijn óénc ontdekking go
bleven. Do roem, dien hij zich daardoor
verworven heeft, blijft echter zijn leven ver
lichten met zijn glans.
door
Dr. ALFRED SZEXDREI.
Muziek, die men door ccn radiotoestel
hoort, is psychologisch heel wat andei's dan
muziek in ccn concertzaal. Zij is .ruimer,
breeder. Zoowel voor den luisteraar als voor
den vertolker heeft de omroep groote psy
chologische veranderingen meegebracht. De
omstandigheden, waaronder de een speelt
en de ander luistert, zijn geheel anders dan
hij de vroegere concertmuziek. Bij ccn open
baar concert staan compositie en vertol
king, althans van het standpunt van den
toehoorder bezien, met elkaar op één lijn
wat hun uitwerking betreft, terwijl bij ra-
dio-muziek niet de kunstenaar, doch dc mu
ziek zelf op den voorgrond der psychologi
sche beschouwingen staat. Bij de radio-uit
zendingen is de persoon van den vertolker
geheel losgemaakt van de muzikale presta
tic. De luisteraar is volkomen afgescheiden
van de studio, waar gespeeld wordt en daar
mee ook van de spelers; hij hoort dc mu
ziek zonder beïnvloed tc worden door de
hulpmiddelen, die bij concerten gebruikelijk
zijn om het effect te verhoogen, zooals een
feestelijke zaal, een in spanning verkeeren-
de menigte, de gelaatsuitdrukking en be
wegingen der uitvoorendj? kunstenaars enz.
De omroep biedt een geheel „onpersoonlijk"
gemaakte vertolking der compositie, wat ge
lijk staat met het volkomen objectief lioo-
ren der muziek. Deze objectiviteit, dit hoo-
ren van muziek „als muziek" is het groote
voordeel, doch ook het zwakke punt van
den omroep en stelt dan ook aan don diri
gent van een radio-orkest nieuwe eischen.
Bij een concert hoort men de muziek pre
cies met dezelfde klank als waarmee de ver
tolker haar ten gchoore brengt. Bij den om
roep is tusschen den uitvoereuden kunste
naar en den luisteraar het tweevoudige ma
chinale proces van uitzenden en ontvangen
ingeschoven. De vertolker is afhankelijk
van deze technische middelen, waarvan de
beteekenis niet onderschat mag worden;
misschien \ormen zij zelfs in zeker opzicht
een belommorng voor hem. Hij moet dc mu
zikale zend techniek kennen, op de hoogte
zijn van dc veranderingen in de wijze van
vertolken vergeleken met het spelen in een
concertzaal en zich ervan bewust zijn dat
althans voorloopig, ondanks alles wat er
reeds bereikt is op het gebied van uitzenden
en ontvangen, de luisteraar de muziek niet
precies hoort, zooals zij in de studio wordt
gespeeld. Ilij kak-, den luiste;-aars niet pre
cies de vertolking geven, die hij bedoelt; hij
kan er slechts naar stroven dat datgene,
wat zij hooren. zijn bedoeling zoo dicht mo
gelijk benadert.
De dirigent musiceert in de studio niet
meer od het hem van oudsher bekende en
vertrouwde instrument, dat men een orkest
noemt doch op £en geheel ander instrument,
dat ook -physiek ver van hem afstaat: het
ontvangtoestel. Het volume, de klank en de
intensiviteit daarvan moet hij evengoed
kennen als de techniek van het dirigeeren.
De uitvoerende kunstenaar musiceert bij
wijze van spreken niet meer met den eigen
klank der muziekinstrumenten en streng
genomen ook niet meer met die instrumen
ten cn combinaties daarvan, doch op een
geheel nieuw instrument (het ontvangtoe
stel), dat hij tijdens zijn spel niet zelf
hoort, al moet hij zich wel van den klank
en het effect daarvan een nauwkeurige
voorstelling vormen door zijn verbeeldings
kracht. Hij musiceert dus als het ware met
een dubbel gehoor, cên voor het werkelijke
geluid in de studio en een ander, van zijn
fantasie afhankelijk gehoor voor het geluid,
dat hij uit den ontvanger wenscht tc laten
weerklinken. Dat is liet radicale verschil
in het werk van den dirigent voor de micro
foon en in de concertzaal. De wetten van
het nieuwe instrument, het ontvangtoestel,
te vinden cn tc beheerschen, is de speciale
kunst vaii den radiodirigent.
Dc basis van de vertolking voor den om
roep is dc grootst mogelijke nauwkeurig
heid bij de technische uitvoering. Een be
langrijke eigenschap van het nieuwe in
strument (liet ontvangtoestel) is, dat het de
neiging heeft om de nuances in klank tc
neut ral isoe ren of althans aan elkaar gelijk
te maken. V*"at echter aan rijkdom van
kleur verloren gaat, wordt door een duide
lijker uitkomen van den bouw van het mu
ziekstuk goedgemaakt. De afzonderlijke lij
nen komen zoo sterk uit, dat een zeer nauw
keurige technische uitwerking van elk dé
tail noodzakelijk wordt.
De microfoon heeft in acoustisch opzicht
een selectiviteit, welke die van liet men-
schclijk oor \ele malen overtreft. Alles wat
dit overgevoelige „oor" hoort, wordt mede
gedeeld aan de zendinstallatie en duizenden
malen versterkt in den aotlver uitgézonden.
Elke technische onvolkomenheid wordt
dus door de uitzending oneindig veel gro
ver; zelts zeer geringe, voor het nienscke-
lijk oor nauwelijks waarneembare gebre
ken klinken in het ontvangtoestel als ern
stige fouten hij dc vertolking. De ideale
vertolking voor don microfoon is hot musi-
ceercn, als hij kamermuziek, niet de grootst
mogelijke duidelijkheid en nauwkeurigheid
van eFk detail, ook liet kleinste, met een als
vanzelfsprekende, volkomen heheersching
van de techniek. En zooals bij de kamermu
ziek de dynamiek is ingesteld op een be
perkte ruimte en een kleinen afstand tot de
toehoorders, zoo moet ook in dc studio de
dynamiek, zelfs hij een groot orkest, meer
liet karakter von die der kamermuziek na
deren.
Aangezien bij den omroep de uitvoeren
de kunstenaar voor den luisteraar physiek
vrijwel volkomen uitgeschakeld is, moet
men zoeken naar middelen om dit tot dus
ver onmisbaar geachte contact op andere
wijze door een psychische equivalent te
vervangen. Het voornaamste middel, om dit
te bereiken, is een sterk verhoogde intensi
viteit in de muzikale uitdrukking; dit
moet dc basis zijn van elk radioconcert. In
de concertzaal wordt deze intensiviteit ge
woonlijk verwisseld met een sterkere dyna-
miok; een verhoogde intensiviteit bctcekcnt
tegelijkertijd een dynamisch crescendo. Het
gelijkstellen der beide begrippen heeft ten
gevolge, dat iri dè concertzaal dc intensiteit
der expressie gewoonlijk ontaardt in een
forcceren van liet geluid, wat ten koste van
dc schoonheid van klank gaat. Deze metho
de staat diametraal tegenover datgene, wal
*icu radio-couccrt vereischt. Allo dynamiek,
die zoo ver wordt gedreven, dat de muzi
kale schoonheid verloren gaat, is bij den
omroep onmogelijk.
Het overgevoelige oor van den microfoon
neemt niet alleen trillingen, doch ook bij
geluiden waar, die door ccn normaal ge
hoor niet worden waargenomen. Bijgeluiden
van den strijkstok, een verkeerd beginnen
van den toon hij de blaasinstrumenten, te
zeer op den voorgrond dringend slagwerk
geeft het radiotoestel met onbarmhartige
nuchterheid weer; de geforceerde of door to
veel bijgeluiden veranderde klank verliest
door de uitzending niet slechts zijn muzi
kale kwaliteiten, doch dikwijls ook zijn na
tuurlijken klank. De intensiteit der expres
sie kan dus niet bereikt worden door de
in do concertzaal gebruikelijke dynamische
overdrijving; dc radio-dirigent moet andere
wpgen bewandelen. De physieke hulpmid
delen zijn hem ontnomen; hij moot zijn toe
vlucht nemen tot de psychische.
Hier zijn wij aan het kernpunt van de
vertolking der radiomuziek gekomen: een
volkomen loslaten van de methoden, die
tot nu toe gebruikelijk waren, is de basis
van het musicecreil voor den microfoon.
Het is niet zoozeer dc zuiver mechanische
leiding, het vrij spel laten aan temperament
en gemoedsaandoeningen, als wel liet stre
ven naar de hoogst mogelijke psychische
expressiviteit, waardoor liet werk van don
radio-dirigent wordt gekarakteriseerd. Dit
streven naar expressie moet leiden tot een
meer intensieve vertolking, die bij den luis
teraar het verdwenen contact met den por-
soon van den uitvoerenden kunstenaar
moet vervangen. De expressio on zijn tot in
de meest verborgen vezelen van het kunst
werk doordringende fantasie moeten alles
beheerschen. Alles, wat op dc vertolking
betrekking heeft, moet daaraan ondergc
schikt blijven. Het voornaamste middel bij
dit alles is de schoone klank, dc klankvor
ming, waaraan veel hoogero eischen wor
den gesteld dan ooit in de concertzaal het
geval is.
De eisch van de schoonst mogelijke ver
tolking der radio-nuiziek gaat hand in hand
met den eisch, dat dc spelers uitstekende
kwaliteiten als zoodanig moeten bezitten.
Slechts dan kunnen ook de groote techni
sche moeilijkheden spelenderwijze overwon
nen worden met een gemakkelijkheid en
een goedb klankvorming, dio bok?e van een
groote waarde zijn. Slechts dergelijke musi
ci kunnen ondanks de nuchterheid en over-
gevoeligheid van den microfoon en bij alle
zorg, die aan de technische uitvoering der
muziek moet worden besteed, toch nog ln
staat zijn tot een intensiviteit van ex-
oressie, waardoor volkomen het bijzondere
karakter der «ompositlc tot ontplooiing
wordt gebracht en den luisteraar wordt ver
goed, wat hij door het wegvallen van ae
indrukken van het oog in zijn kunstgenieten
mist.
Op een wijze, die praktische
toepassing rechtvaardigt. De
energiebron der toekomst?
door
IR. L. ROBERTSON.
Na gedurende drie jaar bezig tc zijn ge
weest met verschillende proeven, zijn de
beide Engelsche natuurkundigen Walton
en Cockroft van het CavcnJish laborato
rium der universiteit to Cambridge er in
geslaagd, atomen uiteen te rukken. Wat
dit beteekent voor de wetenschap, welko
perspectieven zich met dit succes openen,
kan men slechts beseffen, wanneer men
eenigszm6 op dc hoogte is van dc moderne
atoom-theorie.
Zooals bekend bestaat elke stof, of zij
nu vast, vloeibaar of gasvormig is, uit zeer
kleine, door geen microscoop zichtbare
deeltjes,' die men atomen noemt. Noch langs
natuurkundigen, noch langs scheikundigen
weg slaagde dc wetenschap erin, de ato
men nog verder te ontleden, vandaar dan
ook den naam atoom, wat ondeelbaar be
teekent. Langzamerhand gelukte het ech
ter om, al kon men het atoom niet ontlc
den, toch door middel van zekere proeven
en berekeningen meer omtrent den aard er
an te weten te komon. Dat was op zich
zelf reeds van buitengewoon belang. Im
mers, uit dezo onzichtbare kleine bouw
steentjes is dc gehéele materie opgebouwd.
Ton eerste berekende men, dat zoo'n
atoom in den vollen zin van het woord een
wereld op zich zelf vormt. Het bestaat uit
een kern en uit electroncn, die onafgebro
ken met groote snelheid om den kern
heendraaien, zooals de planeten om de
zon. Al naar het chemische element, waar
toe hot atoom behoort, bezit het van 1 tot
91 van die ondenkbaar kleine „planeetjes".
Deze rondwentelende electronen zijn n.l.
zoo uiterst klein, dat men or eigenlijk geen
berekeningen over kan uitvoeren. Een
atoom is reeds zoo klein, dat oen quadril
lioen ervan slechts één gram weegt en in
de „ruimte" in die atomen, bewegen zich
de bliksemsnelle clectronen.
Daarna bewees men, dat zoo'n mgewik
keld atoom door reusachtige, bijna fantas
tische krachten bijeen wordt gehouden. Men
berekende bijv., dat de atomen van ccn
gram radium meer energie bevatten, dan
door een paard in een tredmolen wordt
geleverd gedurende drie eeuwen onafgebro
ken arbeid en dat d" atoom-energie, die in
een emmer water aanwezig is, gedurende
ocuwon alle bronnen van energie der aai
de, zooals steenkool, waterkracht. euz„ vol
komen zou kunnen vervangen. Is het dan
niet begrijpelijk, dat dc geleerden ertoe
worden geprikkeld om tc trachten de ge
heimen van het atoom nog verder te ont
raadselen?
waren twee dingen, dio zij nastreef
den. Ten eerste wilden zij een willekeu
rige stof in oen andere kunnen omzetton,
bijv. lood in goud, het ideaal dor oude al
chemisten. Nu is dat vraagstuk betrekke
lijk c-cnvoudig in theorie, men behoeft
slechts aan het loodatoom. dat 82 rond
wentelende atomen bezit, drie olectrouen tc
onttrekken, want liet goudatoom heeft er
~9. Goud zou nog gemakkelijker uit kwik
zilver dan uit lood kunnen worden gewon
nen, want het kwikatoom heeft 80 electro
ncn. Professor Miethe meende reeds, dat
hij hierin geslaagd was, doch toen hij zijn
proeven controleerde, bleek dat het door
hem gebruikte kwik ccn industrieproduct
was, waarin reeds sporen van goud voor
kwamen, welko ei' hij liet ovordistilleoren
in waren geraakt. En de „goudmaker"
Tausend is een oplichter gebleken, die op
de domheid van zijn mcdemciiechen spe
culeerde. Sinds hij door het gerecht ver
oordeeld is, hoort men opvallend weinig
•meer van de moderne alchemie.
De mogelijkheid, een element door hel
afsplitsen van electroncn in oen ander om
te zetten, is volgens de jongste onderzoe
kingen n.l. zeer twijfelachtig. Er zijn thans
weinig geleerden meer, die dit doel nog
hopen te bereiken. Bijna allen zijn zij zich
gaan wijden aan het tweede deel van het
moderne atoomonderzoek, de vernietiging
van het atoom, om daaruit energie vrij to
maken. Om dit doel tc hereiken, maakten
de geleerden dan ook gebruik van alle
denkbare middelen. Het „zware geschut"
van natuur- en scheikunde kw^am in wer
king, want er zouden groote krachten noo
dig zijn orn liet atoom uiteen te rukken. In
Zwitserland werden tusschen dc bergtop
pen armsdikke cn kilometer lange anten
nes gespannen, om dc ontzaglijke kracht
van den bliksem op de atomen tc laten
inwerken. Anderen namen proeven met
radio-actiove stoffen en lieten de hierdoor
uitgeslingcrde deeltjes dienen als projec
tielen.
Hier en daar bereikte men langs dezen
weg ioderdaad resultaten. De beroemde na
tuurkundige Riitherford slaagde er werke
lijk in, op die wijze atomen uiteen te ruk
kon. De hoeveelheid energie, die hij daar
voor noodig had, was echter zoo groot, dat
de aan de atomen onttrokken energie daar
bij vergeleken onbeduidend werd. De bo-
engenoemde Engelsche geleerden hebben
echter een ander 6ysteem gevolgd. Zij na
men voor hun doel het lichte metaal lithi
um, welks atomen slechts drie rondwente
lende electroncn bevatten en werkten daar
op in met eon el eet riselxen stroom van
500.000 Volt. Volgens do nieuwste begrip
pen is een electrischc stroom u.l. niets
anders dan ceh stroom van electronen, die
zich zeer snel voortbewegen. Zij vermoed
den daarom, dat hierdoor dc electronen van
het Iithiumatoom van den kern afgesplitst
zouden worden. Dit vermoeden werd beves
tigd. Zij slaagden erin lithiumatomcn tc
ontleden, en wel met een hoeveelheid ener
gie, die aanmerkelijk kleiner is dun die,
welke door dc ontleding werd verkregen
Dit laatste is verreweg het belangrijkste
punt. Het zou dus mogelijk zijn, met be
hulp van een bepaalde energie een duizend
voudige cnergio te verkrijgen. Do energie,
die men verkrijgt uit een mud steenkool,
zou een energie kunnen opwekken, als
thans vorkregen wordt uit duizond mud.
Dc omwenteling op econ-miisch en indus
trieel gebied, welke daarvan hot gevolg ztfu
zijn, is niet te beschrijven. Het is echter
dc vraag, of dc menschen gelukkigor zui
len zijn. wanneer zij met een hectoliter
water do aarde kunnen opblazen
FILM
Het privélcvcn der filmartisten groote
partijen, interessante reizen, jacht naar sen-
sationeelc avonturen dat zijn slagzinnen,
die als een cnormo lichtreclame hoven het
werkelijke leven der artistcn uitstralen cn
waarvan dc weerschijn binnendringt in de
kamers van (le kleine typistes en winkel
meisjes. Deze droomen van het loven in
Ccllulodia cn verlangen, al zou het slechts
voor zeer korten tijd kunnen zijn, een glimp
te mogen opvangen van dc werkelijkheid,
die ïntussclien slechts in hun verbeelding
bestaat.
Slechts eens een korten tijd Garbo tc
mogen zijn, slechts eens dat luxe leven en
die feesten tc mogen meemaken
Maar de artistcn. wicn het publiek eigen
lijk het recht op een privélcvcn zou willen
ontnemen, verlangen steeds naar dc 'oogen-
hlikkcn, dat zij zich Tos kunnen maken van
de camera's, de schijnwerpers en dc-versïag-
geveï'S. Wij kennen ze niet in die korte
oogenblikken, dat zij zichzelf mogen zijn,
vel* van critici; en lampenlicht en toch zou
den wij ook zoo graag hen in deze momenten
willen vervolgen cn loeren kennen.
Greta Garbo is ons hekend als Anna Chris
tie, uls Yvonne, maar als Greta Garbo ken
nen wij haar niet. Wij kunnen ons mis
schien ccn idee vormen van haar persoon
buiten de studio's als wij weten, dat zi| in
de weinige vrije oogenblikken, die haar film
werk haar overlaat, in een eenvoudig sport-
costuum met een slappen hoed en een don
keren bril. waardoor haar gezicht geheel
overschaduwd wordt, stil het huis verlaat
en terwijl de telefoon bolt, verslaggevers
komen, \elen aan dc deur naar Grcta Garbo
vragen, vlucht zij weg. Door de bosschcn
en over de velden zwerft zij alleen rond met
haar gedachten.
Soms. als zij in een goede stemming is,
loopt zij zachtjes te fluiten cn voor korten
tijd kan zij dan het zware werk in de studio's
vergeten, dc sociale verplichtingen tegen
over vrienden en collega'-!. In deze eenzame
wandelingen vindt zij, wat zij zoekt en wat
ieder van ons een enkele maal noodig heeft,
eenzaamheid, rust, en ontspanning.
Na een half uurtje komt zij weer thuis.
Haar rust is voorbij Verschillende malen
is er opgebeld, (hoewel slechts weinigen
haar telefoonnummer kennen, dat regel
matig veranderd wordt). Dien korten tijd
zijn ook meerderen geweest om haar to
spreken cn de dagclijksche sleur van aller
lei boodschappen, schminken, kleeden, pas
sen, haastige autotochten, dringen zich weer
aan haar op, straten vliegen voorbij duis
terheid, licht, dansmuziek, een roes van een
haastig vermoeiend leven; ue bosschcn, wei
den, een haas, die over den weg loopt, het
ruischcn der bladeren, zijn een herinnering
geworden, overhoorscht door het haastige
rythrae van dansmuziek.
Greta Garbo moet glimlachen als de men
schen weer om haar heen zijn, want. deze
menschen vormen een gedeelte van het pu
bliek.
Het leven van een filmartiste is in hoofd
zaak arbeid en berocpsverplichtingen met
een enkele maal een poging om voor korten
tijd naar het eigen ik terug te vluchten en
niet altijd „Garbo" te. hoeven zijn.
WANNEER ZAL DE GOLF-CHAOS EEN
EINDE NEMEN?
Het Engelsche radiotijdschrift „World
Radio" gaat regelmatig na, welke zenders
elka=r overstemmen in Europa en bericht
thans, dat de Decnsche zender Kalundburg
meerdere malen door een Russischcn zen
der, waarschijnlijk door Taschkent, wordt
overstemd. Dc Fransche zender Radio L.L.
en de Duitschc zendor Hamburg storen el
kaar ook voortdurend. Eveneens komt
Breslou des nachts met den Franschcn
'.ender Poslc Parisiennc in golfconflict;
het Fransche station Lyon-La-Doua en de
Zwitser Beromünstcr worden, beide door
«en Russischen zender, een onbekende, ge-
noord. En zoo gaan wij maar steeds door.»
