AMERSFOQRTSO'i DAGBLAD
DE EÊMLANDEü
FLEURIGE ZOMERJAPONNEN FIRMA DUIM BURGER
Amlrstoort
UIT MOOI
e
Licht op
JOH. DE HEER
3 PAAR f 2.75
DAMESMODEZAAK
Zaterdag 21 Mei 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 274
TUINGEREEDSCHAPPEN
P.NlEROP
NIEUW KABINET IN
OOSTENRIJK
AANVANG VAN DEN
ZOMERTIJD
SPOORWEG EN AUTO
Commissie voor invulling
eener vragenlijst
8 uur 26 min.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
KINDERWAGENS
ONZE SPECIALE AANBIEDING KOUSEN
ARNHEMSCHE WEG 26
ABONNEMENTSPRIJS P* 3 maandcn voor Amersfoort 2.10. per maaod 0.75, per
week (mei gratie verzekering tegen ongelukkenl I 0.17'/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN vaD 1—4 regels 1 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
-elke regel meer f0.25 Llefdadlghclds-advertentiïn voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlên „KEITJES" bl) vooruitbetaling 1—5 regela
SO cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05
De kabinetscrisis in België.
Is er een accoord bereikt?
Dc regeeringscrisis, die in Belgie in het
leven was geroepen, vond haar oorzaak in
het feit, dat de liberale en de rcchts-Vlaarn-
sche ministers, die deel uitmaken van het
kabinet, het oneens waren over het vraag
stuk der Fransche minderheidsklassen bij
het lager en middelbaar onderwijs in Vlaan
deren. Renkin, de aftredende premier, dien
de koning opnieuw met de kabinetsforma
tie had belast, heeft de paar laatste dagen
een grooten ijver aan den dag gelegd om do
kloof, die liberalen en katholieke Vlamin
gen scheidt, te overbruggen en volgens som
mige berichten moet hij daarin werkelijk
zijn geslaagd.
Er is namelijk een compromisformulc
met betrekking tot de oneenigheden op het
taalgebied opgesteld, welke een dusdanig
verzoenend element heet te bevatten, dat zij
zoowel voor de katholieke Vlamingen als
voor de liberalen aanvaardbaar zou zijn.
Dank zij het aannemen der formule zal het
in den vervolge mogelijk zijn, dat aan do
gemeenteraden de verplichting wordt opge
legd in Vlaanderen facultatieve cursussen
in het Fransch to organiseeren, wanneer de
gezinshoofden van minstens vijf en twintig
schoolgaande kinderen een desbetreffend
verzoek indienen. Een en ander zou dus be-
tcekencn, dat de regeering in de toekomst
zal kunnen ingrijpen, wanneer getracht
wordt een minderheidsschool op te heffen.
Daar er Renkin blijkbaar veel aan ge
legen was ten aanzien van het twistpunt
een „nationale" oplossing te vinden, heeft
hij zich eveneens in verbinding gesteld met
socialistische kopstukken uit Waalsche en
Vlaarnsche kringen, die, naar verluidt, den
tekst der verzoeningsformule aannemelijk
achtten.
Wanneer dus niet alle teekenen bedrie
gen, keert het kabinet-Renkin binnen enkele
dagen terug en wordt de goe vernemen teel c
samenwerking tusschen rechtsche katho
lieken en liberalen spoedig hervat, waaruit
valt te concludeeren, dat de tot dusver ge
voerde Belgische staatkunde nauwelijks
wijzigingen zal ondergaan.
Met opzet schreven wij: „Wanneer dus
niet alle teekenen bedriegenEr ver
luidt namelijk, dat de kabinetscrisis nog
geenszins geëindigd is en dat men er reke
ning mee moet houden, dat er zich nog ver
rassingen voordoen, die alle plannen nog
onderste boven kunnen gooien. Rechts ver
gadert namelijk pas Maandag om alsdan
positie te kiezen. Zullen, wanneer de defini
tieve beslissing moet worden genomen, dc
rechtsche Vlamingen, wier beginselen in het
gedrang komen, indien bovenbedoelde com
promisformule wordt aanvaard, te elfder
ure zich nog terugtrekken? En is het wel
zeker, dat de socialisten hun stem zullen
geven aan het accoord? Volgens sommige
berichten bestaat te dezer zake nog groote
onzekerheid, terwijl ook nog ernstige moei
lijkheden kunnen rijzen, wanneer het aan
komt op de verdeeling van den buit, i. c.
de verdeeling der ministerszetels.
Af te wachten valt dus, of het vermoeden
der optimisten, die de opvatting zijn toege
daan, dat Renkin Dinsdag zijn kabinet zal
kunnen vormen en Woensdag aan het parle
ment voorstellen, inderdaad werkelijkheid
zal worden.
DE NOODTOESTAND IN AMERIKA.
Bestrijding der werkloosheid.
N e w-Y o r k, (H.N.) Garmer, de speaker
van het Huis van afgevaardigden, heeft een
wetsvoorstel ingediend tot het uitgeven van
een leening van 1 milliard ter bestrijding
van de werkloosheid. Voor de aflossing van
deze leening zal een belasting van 1/3 dol
larcent per gallon benzine worden geheven.
Verder wordt voorgesteld de bevoegdheden
van de reconstruction finance corporation
uit te breiden en de uitgifte van obligaties
van deze instelling te verhoogen van 2 tot
3 milliard dollar. Op uitnoodiging van den
voorzitter van de Federal Reserve Bank te
New-York, Harrison, heeft zich onder voor
zitterschap van Owen Young een commissie
van 12 toonaangevendo bankiers en in-
dustrieelen geconstitueerd, welke beslissen
Grasmachines, scharen, tuinslang
e. a. sproeiartikelen.
Slijpen en repareeren van gras
machines.
Ljwgbstj*.
zal over de credieten, welke volgens de
Glass-Steagall-wet zullen worden verleend.
De industricele leden der commissie zullen
do noodlijdende ondernemingen aanbevelen,
aan welke credieten kunnen worden ver
strekt, terwijl het de taak der bankiers zal
zijn, de noodige credieten te verstrekken.
Tot de leden der commissie behooren o.a.
de voorzitter van de National City Bank,
Mitchell, Reynolds, van de First National
Bank, Teaglc van do Standaard Oil Com
pany of New Jersey en Sloan van de Gene
ral Motors Company.
Dr. Engelberg heeft buiten:
landsche zaken
W o e n e n, 20 M c i. (V.D.) Hedenavond
is clc nieuwe regeering samengesteld, welke
zooals gemeld is, bestaat uit leden van de
Christelijk-Sociale Partij, van den Land
bond en van het Heimatblok. Of dit kabinet
een meerderheid in den nationalen raad
zal hebben hangt af van de houding der
Stiermarksche Hcimatschutz, die verklaard
heeft bij de kabinetsformatie geen belang
to hebben.
De ministcrlijst ziet er als volgt uit:
Dr. Engelberg (Christelijk Soc.) Buiten-
landsche Zaken.
Dollfuss (Chr. Soc.) Landbouw en premier
schap.
Ir. Winkler (Landbund) vice-kanselier.
Dr. Emanuel Weidenhofer (Chr. Soc.) Fi
nanciën.
Dr. Guido Jakonciz, vertrouwensman van
het Heimatblok (geen parlementslid) Han
del.
Justitie en Onderwijs nog niet bezet. Hier
\oor worden genoemd Dr. Rintelen cn Dr.
Schuschnig (beiden Cr. Soc.)
Resell (Chr. Soc.) Socialo verzekering.
Vaugoin bezet voor de vijftiende maal
het Ministerie van Landsverdediging:
Bachinger (Landbund) Binncnlandsche
Zaken.
Herman Ach (geen parlementslid) Open
bare Veiligheid.
IERLAND EN DE „EED VAN TROUW".
De Valera's ontwerp tot afschaf
fing in derde lezing door den
Dail aangenomen.
Dublin, 19 Mei. (H. NL) Het Iersche
parlement heeft in derde lezing de wet tot
afschaffing van den eed van trouw aan den
koning met 87 tegen (59 stemmen aangeno
men. De wet moet thans door den Senaat
behandeld worden.
Nader wordt gemeld, dat de Labourpartij
als één man voor de regeering stemde.
Valera legde er in zijn slotrede den na
druk op, dat de inwerkingtreding van de
wet geenszins een scheiding beteekent van
Ierland van het Britschc wereldrijk.
DE BELGISCHE REGEERINGS
CRISIS OPGELOST.
De liberalen aanvaarden de
nieuwe Vlaarnsche taalver-
ordening.
Brussel, 20 Mei. (H.N.) De Belgische
liberalen hebben vandaag besloten de nieu
we redactie van de Vlaarnsche taalverorde
ning voor het onderwijs te aanvaarden, zoo
als het nieuwe kabinet deze als wetsvoor
stel zal indienen. Daarmede is de regee
ringscrisis feitelijk opgelost, hoewel het
nieuwe kabinet eerst in de volgende week
gevormd zal worden.
HET TUNNELONGEVAL IN CHILI.
Reddingspogingen.
New York, 19 Mei (V.D.) Ten einde de
te Temuco in Chili bedolven 42 tunnelwer-
kers te redden, is een reddingsbrigade ge
vormd van 2000 personen. Het is de brigade
gelukt door middel van een luchtbuis ver
binding met de arbeiders te verkrijgen, zoo
dat men goede hoop heeft, dat de bergings
werkzaamheden succes zullen opleveren.
DE TUNNELINSTORTING IN CHILI.
Reddingswerkzaamheden.
Santiago de Chili, 2Ï Mei. (V. D.)
Heden gelukte het de reddingscolonne, die
uit 1000 personen bestaat, om in verbin
ding te komen met de 42 bedolven arbei
ders. welke ingesloten zijn door het instor
ten van een tunnel bij Las Rdicas. Versche
lucht kon aan de slachtoffers worden toe
gevoerd, terwijl men er tevens in slaagde
frisch water aan dc arbeiders te verschaf
fen. Binnen niet al to langen tijd zullen
de arbeiders uit hun hachelijke positie,
waarin zij reeds drie etmalen verkeeren,
bevrijd zijn.
Wij maken er onze lezers nog
even op attent, dat de zomer
tijd morgen (Zondag) aanvangt.
De overgang geschiedt heden
nacht. Men denke er dus aan
hedenavond zijn uurwerken een
uur vooruit te zetten
BAKJES- EN EITJESGALLETJES.
In mijn causerietje van 24 October '31 ver
telde ik u van dc „bakjesgallen", kleine
schotelvormige dingetjes aan de eikenblade
ren. Die dingetjes waren toen zoo menigvul
dig, dat men bijna geen eikenstruik kon
vinden, waaraan ze niet zaten. De gevolgen
zijn niet uitgebleven en in deze dagen merk
baar aan het jonge eikenloof. De nog maar
een paar centimeters groote blaadjes ver
toonon hier en daar kleine knobbeltjes, voor
al aan den bladrand. Ze zijn maar één bij
twee millimeters groot, maar toch zal een
eenigszins oplettend wandelaar ze in het
voorbij loopen kunnen waarnemen, kleine
groene eivormige dingetjes. Aardig is hier
het verband tusschen de meergenoemde
schoteltjes en deze eitjes.
Beide zijn bladvergroeiingen, veroorzaakt
door kleine wespjes, waarvan ik er deze
week al een paar op de jonge blaadjes zag
zitten. Ze behooren tot het geslacht Neuro-
terus en werden nader aangeduid met den
soortnaam N. albipes. En net als bij alle
andere galwespen, die hun producten aan de
eiken leveren, treedt albipes ook op in
twee vormen. Toen namelijk den vorigen
herfst de bakjes waren afgevallen en na een
zeer merkwaardige voortzetting van hun
groei toen zij reeds op dc aarde lagen, ten
slotte volwassen waren geworden en over
winterd hadden, kwamen de jonge wespjes
er uit. Het waren allemaal vrouwtjes, maar
dat hinderde a de ;?ortplanting niets.
Zonder paring óf bevruchting dus, legden ze
eitjes aan de jonge eikenbiaadjes nog voor
die goed en wel zich uit den eikenknop
hadden „losgewikkeld" en daaruit ontston
den weer nieuwe galletjes, de kleine eitjes,
welke we nu kunnen vinden. Na eenigen tijd
komen hieruit weer jonge wespjes, maar nu
mannetjes en vrouwtjes. Nu kan er paring
plaats hebben en straks zullen de bevruchte
wijfjes weer eitjes gaan leggen aan de vol
wassen eikenbladeren en ontstaan weer de
merkwaardige schoteltjes, waaruit wespen
komen precies gelijk aan hun grootouders
van 1931, maar geheel verschillende van
hun mama's van tegenwoordig. Wonder
lijk, hè?
A. JOMAN
NIEUWE SLAG VOOR ONZE
MIJNINDUSTRIE.
De Maasbode meldt:
Naar wij vernemen heeft de Fransche
Regeering met ingang van 14 Mei het in
voercontingent opnieuw verminderd. Van
genoemden datum af is de invoer welke
reeds teruggebracht werd op 6i pet. van
den gemiddelden maandelijkschen invoer
over de jaren 1928, 1929 cn 1930, beperkt
let (50 pet., van dien invoer.
Van deze GO pet. zal 50 geheel vrij' Frank
rijk mogen worden ingevoerd. De overige
10 pet. zal over de verschillende kolenin
\oercnde landen door den directeur dei-
Mijnen te Parijs verdeeld en toegewezen
worden. 100.000 ton mag nog over de zee
havens worden ingevoerd, tot welke ha
vens ook Straatsburg gerekend wordt.
Het gevolg van dezen beperkenden maat
regel, welke een nieuwe slag voor ons Ne-
derlandsche mijnbedrijf bcteekent, zal zijn
dat do mijndirecties opnieuw genoodzaakt
zullen zijn de productie te verminderen,
hetgeen men denkt te bereiken door verder
ontslag, of door het vcelvuldiger inleggen
van verzuimdienstcn.
Naar alle waarschijnlijkheid is het thans
vastgestelde contingent voor alle Limburg-
sche mijnen voor deze maand reeds over
troffen. Er zijn dan ook particuliere mijnen
die deze maand geen kolen naar Frankrijk
meer versturen. Men slaat de kolen thans
liever hier op, hetgeen goedkooper is dan
wanneer men het elders doet.
Nog vernemen wij, dat de nieuwe beper
kende maatregelen een vermindering der
afzetten voor onze Limburgsclie mijnen be-
teckenen van ongeveer 10.000 ton steenko
len.
Het vraagstuk der concurrentie
tusschen de beide
vervoermiddelen
Reeds sedert geruimen tijd houdt de Inter
nationale Kamer van Koophandel zich bezig
met het vraagstuk van de concurrentie tus
schen do verschillende middelen van vervoer
In het bijzonder is een brandende quaestie
de concurrentie tusschen spoor- en tramwe
gen eenerzijds en dc auto anderzijds, zoowel
ten aanzien van het vervoer van passagiers
als van goederen.
Het is een gezond economisch beginsel, dat
het vervoer geschiedt door het vervoermid
del, dat het meest efficient en het goedkoopst
is. Dit beginsel heeft de Internationale Ka
mer van Koophandel dan ook uitgesproken
111 een der resoluties (no. 10), aangenomen
op haar Congres te Washington in 1931. Het
is echter een vraag, die niet gemakkelijk te
beantwoorden is, of een automobiel, zelfs
wanneer deze vervoert tegen lagere tarieven
dan de spoorwogen, voor de gemeenschap in
haar geheel ook goedkooper is dan een trein.
Een behoorlijk autoverkeer eischt een we
gennet, dat in goeden staat verkeert en goed
onderhouden wordt. De kosten hiervan druk
ken echter grootendeels op de gemeenschap,
terwijl de spoorwegen aanleg, onderhoud,
stations, bewaking enz. zelf moeten bekosti
gen uit de opbrengst van het vervoer. Welis
waar dragen do gebruikers van de wegen bij
tot het aanleggen en het onderhoud van het
wegennet (wegenbelasting, rijwielbelasting,
tollen enz.), doch het is juist dc vraag of
deze bijdragen liet totaal der bedragen, dat
daaraan ten koste gelegd wordt, dekken.
Naar mate het autoverkeer toeneemt, worden
hoogere eischcn gesteld aan het wegenstelsel
cn vermeerderen ook dc onkosten voor dc
gemeenschap.
Het Congres van de Internationale Kamer
te Washington heeft den wensch uitgespro
ken, dat een gemengde conferentie zal wor
den bijeengeroepen, bestaande uit vertegen
woordigers der verschillende transportmid
delen in de verschillende landen, ten einde
rett vraagstuk der coördinatio der transport
middelen aan een nader onderzoek te onder
werpen.
De Nedcilandsche Organisatie voor de In
ternationale Kamer van Koophandel te
VGravcnhage heeft een beroep gedaan op
dc Ministers van Waterstaat cn Koloniën en
op de bij dit vraagstuk betrokken organisa
ties hier te lande met het verzoek, vertegen
woordigers aan te wijzen in een gemengde
commissie, ten einde een vragenlijst te be
antwoorden, welke door een internationale
commissie van deskundigen is toegezonden
aan de Nationale comité's van de I. K. v. K.
ter voorbereiding van de conferentie boven
genoemd en waarin tal van gegevens ge
vraagd worden, die van belang zijn voor
een bcoordeeling van het vraagstuk.
De beide Ministers en de uitgénoodigde or
ganisaties hebben aan dit verzoek gevolg ge
geven. Een commissie is ingesteld onder
voorzitterschap van den heer .T. B. van der
Hou ven van Oordt voorzitter van de Neder-
landsche Organisatie voor de Internationale
Kamer van Koophandel, waarin dc volgende
hccren zitting hebben: Dr. N. A. Lunsingh
Tonckcns als vertegenwoordiger van den Mi
nister van Waterstaat, Ir. J. Blackstone als
vertegenwoordiger van de Ncderlandsche
Spoorwegen, Jhr. Ir. J. Roëll en dc heer A.
J. Kuiper voor de Ncderlandsche tramwegen,
de heer G. P. J. Caspcrsz voor :*de Ncder-
landsch-Indische spoor- en tramwegen, de
lieer A. J. Kuiper tevens voor de autobus
dienst-ondernemers, de heer J. H. W. König
voor den Bond van Bedrijfsautohoudcrs in
Nederland, de heer H. W. O. de Bruijn voor
den A.N.W.B.. Mr. B. Ph. Baron van llarinx-
ma thoe Sloot cn voor de K.N.A.C, de heer
M. S. Wijnberg voor de R.A.I. en Ir. J. W.
van der Vcgt als Ncderlandsch Jid van de
Commissie voor Spoorwegvervoer van de In
ternationale Kamer van Koophandel, terwijl
de heer II. W. O. de Bruijn ook als Neder-
landsch lid van de Commissie voor Wegen
transport van de Internationale Kamer van
Koophandel van de commissie deel uitmaakt
Secretaris is Drs. S. Posthuma.
EEN ONTROUWE POSTBESTELLER.
Rotterdam, 19 Mei. In een uitgestelde
zaak tegen den 27-jarigen postbestellcr, die
terechtgestaan heeft terzake van verduiste
ring van aan zijn zorgen toevertrouwde pak
kotten, he'eft de psychiater, dr. S. Weijl, een
rapport uitgebracht, dat komt tot een ver
minderde toerekeningsvatbaarheid, aange
zien verdachte gehandeld zou hebben in een
d rang-neurose.
Hot O.M. waargenomen door mr. E. D. H.
Schutter heeft zich met de conclusie van
het rapport niet kunnen vereenigen en ge
persisteerd bij zijn reeds vroeger genomen
eisen van 2 jaren gevangenisstraf met aftrek
van de preventieve hechtenis.
Uitspraak 2 Juni.
BUITENLAND.
Nieuw kabinet in Oostenrijk.
(Eerste Blad, pag. 1.)' f
BINNENLAND. 1
Dc volgende week ontstaat bot IJselraeer.
(Tweede blad, pag. 2)
Zitting der Tweede Kamer.
(Twecdo blad, pag. 2)
Dc anonieme bricfschrijverij.
(Tweede Blad, pag. 2)<
STADSNIEUWS.
Dc heer Van Lonkhuyzen benoemd tol
voorzitter der Kamer van Koophandel.
(Vierdo Blad, pag. 2).
De heer Boissevain als spreker voor do
Vereen, tot bevordering van een zuinig be
heer der openbare gelden.
(Eerste Blad, pag. 3.)
LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD.
H. G. Cannegieter Spreekwoorden. Ame-
rikaansche Notities. Wat Amerika eet,
Anton E. Ziegfield In dc macht van de
Hasjiscli.
Uit het LevenEén dag Taxi-chauffcur.
FILM.
Hans Albers over zichzelf.
Eenmaal Garbo zijn.
De Dokter aan het woord.
Wat doet U tegen don hoest.
Dr. W. Fersen Ronald Ross, dc geleerde
zonder geleerdheid.
Dr. Alfred SzcndreiAls dirigent voorden
microfoon.
Ir. L. RobertsonDc ontleding van bet
atoom gelukt
Medegedeeld door hot Kon. Ned. Met.
Instituut tc De Bilt,
Hoogste barometerstand: 764.1 te Mar*
aellle.
Laagste barometerstand: 751.9 te Hapa-
randa.
Verwachting: Matige Z. tot. W. wind,
waarschijnlijk zwaar bewolkt tot betrokken
met kans op regen of onweer, later opkla
rend, koeler.
In het Noordelijk deel van het waarne
mingsgebied is do luchtdruk thans overal
stijgende. Dc secundaire depressie die gis
ter in dc Golf van Biscaye lag, heeft zich
naar het Kanaal verplaatst. Ook in Noord-
Spanje stijgen do barometers. Over N.
Scandinavië cn de Noorsche Zee beweegt
zich een koude Poolaire strooming naar
het Westen, die lot aan Schotland reikt In
Engeland en Ierland zijn de temperaturen
nog een weinig, aan de overzijdo der
Noordzee cn in Duitschland tot 10 graden
boven normaal.
Door de zeer groote temperatuurtogen-
stcllingen is de onweerkans thans zeer
groot geworden en afkoeling in het volgen
de etmaal waarschijnlijk.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
ZIJDEN ONDERJURKEN
met kant, lang model f 2.50
Prima Charmeuse.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
WIJ LEVEREN ALLE MERKEN.
Fabrikaat v. d. WERVEN, Meppel
v. Delft, Tilburg
Zeer lage prijzen.
Prima afwerking.
Groote keuze.
i^wiia-rrra
LAMCESSra. 9OJbl~2ö0
