DE NIEUWE JEUGD VAN SOVJET-RUSLAND
DE MYSTERIEUZE WAARSCHUWING
ONZE STEMMINGEN
ELECTRO- EN RADIO-TECHNISCH BUREAU
F. H. LOGANS - Utr.str. 15 Tel. 483
Wij vertegenwoordigen de bekende
DUCRETET en PHILIPS toestellen
Betaling in overleg met den kooper
IN HET RIJK VAN DE
SCHWARZA
ZAL ZIJ DE WERELD OVERWINNEN
OF TEN ONDER GAAN
Indrukken van de bekende Amerikaansche
schrijfster Fannie Hurst.
Men kan er de wenkbrauwen over froo
sen, men kan zicli boos maken of een stille
angst In bet hart voelen opkomen, doch
het feit blijft bestaan, dat er thans een
element in de inenschheid is, dat tevoren
niet aanwezig was. Er leeft en bestaat een
jeugd, die anders is dan de jonge men-
schen van onverschillig welk ander Land,
onverschillig welken anderen tijd: de jeugd
van Sovjot-Ru6land. Daartoo behooren niet
alleen de kinderen, die na do revolutie ge
boren zijn, doch ook velen, die als jonge
kinderen de revolutie hebben meegemaakt
en nu zeventien, achttien, twintig jaar ou l
zijn. Zulke jonge menschen zijn er nooit
tevoren in de geschiedenis der menscliheirl
geweest. Als men ze met andero jongelui
van denzclfdon leeftijd vergelijkt, zouden ze
evengoed van een andere planeet kunn?n
komen.
Een achttienjarige in het tegenwoordige
Rusland is het product van een samenstel
van ideeën, idealen on moree'ie opvatt-n-
gen, dat nlnnen do grenzen van Rusland is
gevormd. Hij is het product van dat stel
sel en... van niets anders. Zoo is hij opge
groeid, volwassen geworden. Er mogen ver-
doovendo middelen zijn, gemengd in de
propagandistische kost, waarmee hij sedert
zijn vroegste kinderjaren is gevoed,
doch zijzelf zeggen, dat juist hun opvoc
ding het mogelijk moet maken, dat de
rnenschheid bevrijd wordt van de macht
van den eenen mensch over don anderen
Deze jongens on meisjes kennen geen be
zit, zooals wij dat kennen. Zij beschouwen
dat op geheel andero wijze. Zij kunnen
zich geen samenleving voorstellen, waarin
mannen en vrouwen niet geheel aan cl
kaar gelijk worden geacht, zoowel in de
industrie als in de maatschappelijke ver
houdingen. Zij hebben nooit een rijken
man gezien, zij bobbon nooit gewoond in
een huis, dat het eigendom van hun
ouders was, zij zijn nooit buiten do gren
zen van hun eigen land geweest, zij ken
nen geen particuliere auto's, zij hebben
nooit een zijden jurk aan gehad of een
ovcrvloedigcn maaltijd genoten.
Er zijn hier millioonen jongens en meis
jes van vijftien tot twintig jaar, die bij
bet woord Amerika slechts denken aan
verfoeilijk kapitalisme, oen uitgezogen
volk en voorwereldlijke overheersching
van de ecne klasse door de andere. Deze
perste generatie, die- waarlijk een product
van dc Russische revolutie kan worden ge
noemd. beschouwt Europa als een hoop
communistisch brandhout, dat ligt té"
smeulen en slechts behoeft te worden aan
gcblazcu ora de vlammen der revolutie
hoog te doen oplaaien. Iedereen, die niet
dezelfde opvattingen huldigt als dc com
munistische propagandisten, alle feiten,
welke dio opvattingen niet versterken, blij
ven bun onbekend of vormen voor hen
slechts een voorwerp van verachting. Alles
wat van hun scherp omlijnd stelsel af
wijkt, dulden noch begrijpen zij. Zij kun
nen n.l. geen kennis nemen van de pers ol
de literatuur van de grootc wereld buiten
Rusland; zij mogen niets vernemen van
wat bun tijdgonootcn in andere landen
denken of van datgene, wat in die landen
gebeurt en gedaan wordt.
De Russische jeugd is tot bedwelmens
toe vervuld van zichzelf on opgeblazen
door de gedachte aan haar eigen gewich
tigheid. Daardoor behoeft zij zich nog niet
altijd te onderscheiden van andere jonge
menschen, doch bier heeft men nog reke
ning te houden met do bijzondere omstan
digheid, dat haar egocentrische levenshou
ding systematisch wordt aangekweekt. Die
egocentrische levenshouding is echter ook
hun grootste kracht. Daaraan ontlcencn
zij hun onvergelijkelijke zelfverzekerdheid,
hun ongelooflijke vaste en onwrikbare
overtuiging, dat de maatschappelijke orde,
waarvan zij het product zijn, ideaal is.
Natuurlijk is hun egocentrische levens
houding ook hun grootste zwakheid. Zal
zij meer een kracht of meer een zwakheid
blijken? Zal deze jeugd haar idealen aan
dc wereld opieggcn door baar grondige af
keer van liet oude, haar als gehypnoti
seerd aanbidden van bet nieuwe? Of zal
zij slechts het tijdelijk product zijn van
een experiment op reusachtigo schaal,
waardoor een groot gedeelte van rlc op
groeiende rnenschheid tot mislukking
wordt gedoemd?
De uitkomst van dat experiment zullen
wij vermoedelijk niet meer zien. Doch hoe
bet ook uitvalt, in elk geval zal dit expe
riment meer dan ccnig ander kosten aan
menschelijk geluk. Slechts in do oogen van
Rusland's jeugd brandt dit vreemde vuur
der bedwelming. Met do menschen van
middelbaren leeftijd en mot de grijsaards
is bet goheel anclers gesteld. Dezo millioe-
ncn mannen en vrouwen konden niet meer
hun geheele wezen vervormen onder clc in
vloeden, die van buitonaf op hen begonnen
in te werken, toen zij niet meer zoo heel
jong en ongevormd waren. Zij konden niet
met ócn slag al bun opvattingen, idealen
en verwachtingen van 't leven verandoren.
Do wereld van hun kinderjaren werd on
der hun voeten weggevaagd zonder gelei
delijke overgang en zij bevonden zich eens
klaps in eon goheel andere wereld, vol van
verschrikking, waarin zij zich diep ongo-
lukkig gevoelden, nog geheel afgescheiden
van het leed, dat de meesfen hunner door
bun godsdienstige en politieke overtuiging
doormaakten.
Deze menschon hebben dan ook afge
daan, zelfs al hingen zij met overtuiging
bet communisme aan in de dagen dor ro-
volutie. Hun oogen staan vermoeid, be
vreesd, verschrikt, teleurgesteld. Zij zijn
niet bun goheelc leven lang gevoedmot
communistische propaganda en niets? an
ders dan dat. Rusland zelf rekent dan ook
uiet meer op hen. Zij zijn or nu eenmaal
en zij worden slechts geduld. Men ver
wacht niets meer van hen; men wacht niet
eens, totdat zij uitgestorven zijn.
Dc toekomst ligt in handen van den
jeugd, dc jeugd, die geheel gevormd is on
der do inwerking van de meest energieke
communistische propaganda, dio men zich
denken kan. Wat zal zij van de toekomst
maken?
DE DOKTER AAN HET WOORD
INTERESSANTE PROEVEN VAN
PROr. ZONDEK.
door
Dr. O. VINK.
In het dagelijkscb loven vat men verschil
lende dingen, dio in do psychologie ook wel
degelijk van elkaar onderscheiden worden,
samen onder het woord: stemming. Daar
mee bedoelt de leek zoowel gemoedstoe
standen, die eon zeer voor de hand liggen
de oorzaak hebben: vreugde bij het slagen
van een onderneming, droefheid bij den
dood van een vriend, als meer subtiele in
vloeden: orgelmuziek in oen Gothiscb ge
bouw veroorzaakt een gewijde stemming en
door het drinken van champagne komt
men in een onbezorgde, feestelijke stem
ming. Zulke stemmingen worden dus te
weeggebracht door invloeden van buitenaf,
al kon die invloed, cok wel eens van het
eigen lichaam uitgaan bijv ingeval van
een slechte spijsvertering. Doch er zijn ook
„stemmingen" die, zonder dat men het zich
verklaren kan, optreden en sommige men-
sohen zijn in hooge mate onderhevig aan
dergelijko stemmingen. Het cenc oogenblik
ziju zij vroolijk, hot volgende moment prik
kelbaar, zonder dat zij zich rekenschap kun
nen geven van de oorzaak. Hangen do
laatstgenoemdo stemmingen nu maar in de
lucht, onafhankelijk van do allesbeheer-
schende wet van oorzaak en gevolg? Be
staat er geen reden voor hun snelle wis-
soling?
Dc natuuronderzoekers, die in alles een ze
kere periodiciteit trachton to vinden, heb
ben dat schijnbaar naar willekeur wisselen
der stemmingen het eerst gedrongen in het
keurslijf van dc causaliteit Zij verklaarden,
dat stemmingen worden beheersclit dooreen
Innerlijke wetmatigheid en in het geheel
niet wisselvallig optreden, doch afhankelijk
zijn van een „persoonlijk levensrkythme'De
stemmingen zouden bij een man onderwor
pen zijn aan een periode van 23 dagen, bij
een vrouw aan een van 28 dagen Inderdaad
klopt dit rhythmc vrij dikwijls, doch daar-
meo is de oorzaak der .stemmingen nog
niet verklaard, want dc periode kan slechts
een neiging in een bepaalde richting ge
ven, of wel het tijdstip van uiting vervroe
gen of vertragen, doch zij kan niet de eigen
lijke ooi-zaak zijn van cenig feit. Om op
een spiegelgladde watervlakto golven te
vormen, is er toch ook ccn steen noodig,
die er in valt.
Vooral m gevallen, waar do wisseling der
stemmingen zoo sterk te onderkennen is,
dat mep van iets ziekelijks mo.el spreken,
Is bot noodig om dc eigenlijke oorzaak to
Vinden van die periodiek'optredende ver
anderingen. De" pathologische 'tegenstelling
tusschen overdreven opgewekthoid en
overdreven neerslachtigheid kin n.l. van
dien aard.worden, dal de patiënt in een
gesticht moet worden geplaatst. Bij deze ge
vallen kan men echter'vel duidelijk dc ty-
pecrende kenmerken waarnemen van die
wisselende kenmerken, die schijnbaar zonder
aanleiding optreden. Men ziet dan dc tot in
het abnormale verwrongen caricatuuv van
een bepaald mcnschentype, de zynclothymi-
cus, waaxbij de wisselende stemmingen nog
normaal zijn, hoewel do betrokkenen voort
durend heen en weer geslingerd worden
tusschen neerslachtigheid en overmoed.
Wanneer die w isselende stemmingen ont
aarden in iets ziekelijks, moet dit volgens
c-en zeer belangrijke ontdekking van prof
Zondek, een autoriteit op het gebied van
hormonen, worden toegeschreven aan che-
mischo inwerking. Dc stemmingen worden
blijkbaar gereguleerd door broom. Do vloei
stof, die bij normale menschen in hersenen
en ruggemorg aanwezig is, bevat naar ver
houding groote hoovcclhedcn broom, terwijl
deze stof bij abnormale menschen niet of
slechts in geringe hoeveelheid aanwezig is
Inderdaad is het gelukt, met behulp van
een bepaald broompreparoat hij Joze ziels
zieken ccn duidelijke verbetering tot stand
te brengen. Uit dit voorbeeld blijkt tevens,
hoe gevoelig de gemoedstoestand van een
mensch is voor chemische invloeden. Prof
Zondek kon n.l. nantooncn dat het lichaam
zioh in normale omstandigheden van broom
bedient om op den gcost in tc workon. liet
lichaam heeft zijn eigen slaapmiddel
(broom), dat het uitstort, wanneer slaap gc-
wenscht is. Nauwkeurige proeven op sla
pende dieren hebben bewezen, dat tijdens
den slaap dc hersens om zoo tc zoggen in
een broombad zijn gedompeld.
Waar komt dat broom nu vandaan Waar
bevind zich do apotheek van ons lichaam?
Ook dat is uit proeven gebleken De slaap
wordt geregeld door den levensboom, hel
broomdepót bij uitstek van ons lichaam.
Als hot slaaptijd is, zot het zijn riouron
open, het slaapmiddel doet zijn werk. wij
worden moe, ongeschikt ora iets in ons op
te nemen en vallen in slaap. Alles door eon
6terk hroomhoudend hormoon! Vervolgens
heeft prof. Zondek getracht dit natuurlijke,
psychologische slaapmiddel in zuiveren
vorm te verkrijgen, waarbij het tevens m
water oplosbaar zou moeten zijn. Dit geluk
te en reeds een spoortje van deze stof, 2en
paar duizendste gram, bleok voldoende to
zijn om een dier moe en apathisch te ma
ken. Welke conclusie moet nu uit dat alles
getrokken wordeu? Zouden toraperament,
karakter, alles wat een mensch van zijn
medemcnscheu ondcrschoidt, slechts veroor
zaakt worden door de hormonen afschei-
dendo klieren? Deze uiterst materialistische
opvatting- is .gelukkig ongegrond gebleken
Ongetwijfeld wordt bet gemoedsleven dooi
de hormonen beïnvloed, doch het is er niet
weerloos aan overgegeven. Men heeft in de
hersenen bepaalde centra, ontdekt, die op
bun beurt, do 'Uoivmpnen afscheidende klie
ren en hun werkzaamheid beheerschen.
Zooals mon door gebruik van zijn wils-
Krachf niet. behoeft in to slapen, als men
slaap krijgt, zoo kan meu daardoor ook
zijn stemmingen de baas worden. Zelfs zon
der dat men gebruik maakt van speciale
medicijnen.
VERHAAL VAN DE WEEK
Het gebeurde vele jaren geleden te Mün-
chen op één van onze kamermuziek-avoiv
den, dio mij zoo zeer bonden aan mijn tweo
vrienden. Middernacht had stellig al gesla
gen. Wij hadden juist de geheimzinnige, ja,
zelfs in menig gedeelte eenigszins beklem
mende andante-salz uit bet a-moll trio van
Brahms herhaald. Dc arpeggio's zweefden
nog door liet. vertrek; de snaren van het
pizzicato aan het slot trilden nog door, toen
Oswald reeds was opgestaan, zijn viool vol
zorg in dc kist pakte en zwijgend ons de
hand ten afscheid drukte. Zijn mager, ner
veus gezicht verried grootc emotie; de
é-'rlK? oogen keken dof. Het was niet iets
onget-^ons dat hij ons aldus verliet. Als
hij zic\^ A te zeer in de muziek had verlo
ren, dwong iets hem om snel met zichzelf
alléén tc zijn. Wij lieten hem rustig zijn
gang gaan, rookten onder gezellige kout
nog ccn paar sigaren en maakten ons daar
na. op om den avond met een sonate van
Beethovon te besluiten. Dit was één en al
een lucht- en zonnebad, do cel van mijn
vriend jubelde. Maar midden in ons Scherzo
verden we alleronplfzierigst gestoord. Ge-
bci aan dc étage verbrak de stemming to
taal; zonder ophouden rinkeldo die schel,
door alles heen. De knecht, die reeds te be
lag, scheen in een niet te storen slaap ver
zonken, zoodat. ons niets anders overbleef,
dan ons spel af te breken en zelf te ga:
openen. Ik keek de straat in. Nauweln'
verscheen mijn hoofd in de venster-opening
of het gebcl hield op. Een schaduw gleed
vóór do huisdeur weg. „Laat me binnen..."
Als een schreeuw om hulp steeg dit ver
zoek omhoog. Ik herkende Oswald's stern.
Wij liepen de trappen naar beneden en de
den open.
Zonder hoed, mot open jas, wankelde Os
wald naar binnen. Hij greep naar onze
handen, alsof hij door een duizeling was be
vangen. Op onze ontdane vragen antwoord
de hij stotterend, met onduidelijke woor
den, terwijl hij ongeduldig naar bóven
wees.
Ik gaf hem mijn arm. Langzaam strom
pelde hij dc trappen op, nu en dan stil
staand om adem tc scheppen.
In het scherper-vcrlichto voorportaal bo
ven deed zijn uiterlijk ons ontstellen.
Zijn mond stond vertrokken, zenuwach
tig beet hij zich telkens tot bloedens op de
lippen, zonder zich hiervan bewust te zijn-
Zijn oogen. waarin een niet te beschrijven
ontzetting uitgedrukt stond, dwaalden on
rustig rond; rustten ze een korte poos op
één van ons. dan was het alsof ze zwijgend
smeekten om troost en hulp. Wij geleidden
den zieligen man naar een divan, waar wc
hem neerlegden, we gaven hem thee met
arak te drinken on wilden ccn dokter laten
komen, doch hij verzette zich in koorts
achtige opwinding hier tegen. Na cenigen
tijd trad er mcor rust in, hield liet beven
van zijn ledematen cp; ook wijzigde zich
zijn verdwaasde blik en vonden de was-
bleeke handen haar rush Het vercisclitc
veel geduld en tact, voordat we bij brok
stukkon uit hem hadden geperst w&t toch
zich had voorgedaan, waardoor hij in der
mate alle evenwicht had verloren...
Hij vertelde hoc hij. nog geheel onder de
betoovering van Brahms' melodieën, lang
zaam geslenterd was door hot park, hart en
zinnen vervuld van het gezamenlijke musl-
ceeren. Hij voelde opeens hoo de nachtelijke
kilte in zijn klccren kroop. Opkomende ne
velen hulden de hooge booglampen in
sluiers, een onwerkelijk Licht omving hoo
rnen, huizen en voorbijglijdende gestalten
van enkele nachtwandelaars, die bem to
gen kwamen of achterop liepen.
Oswald boog dc Koningstraat in. Vóór
hem uit ging iemand, dien hij reeds had
opgemerkt, bijna op bet oogenblik, toen bij
on<* huis verliet. Plotseling kwam het hem
wonderlijk \oor, dat hij daar, vóór hem,
denzelfden weg ging als hijzelf en op steeds
gelijken afstand. Hij veranderde zijn loop,
ging langzamer. Dc vreemdeling deed het
zelfde. Hij bleef staan. Ook dc vreemde
stond stil. Een ingeving volgend, zette hij
zelf plotseling den pas erin. De andere deed
hetzelfde. Steeds echter bleef de tusschcn-
rmmte even groot.
Ten zeerste verwonderd nam Oswald den
eigenaardigen wandelaar eens nauwkeurig
op. Hij droog een donkere overjas, ook een
ceintuur, precies al3 hijzelf. Do hoed, slap
en met breeden rand. kon doorgaan voor
zijn eigen grijs viltje. Do gestalte ook look
op zijn gestalte en de gang van den wan
delaar, die hem zoo zeer bevreemde, had
iets vertrouwds: alp de gang van het eigen
spiegelbeeld! Een koude rilling liep hem
over den rug.
Opnieuw bleef hij staan om een sigaret te
op te steken.
Vóór hem ontvlamde eveneens een luci
fer-mechaniek en belichtte duidelijk, dui
delijk cn fel, een menscb, die, onmisken
baar, in gestalte, kleeding, beweging en ge
zichtstrekken op hem geleek.
Het hart klopte Oswald in dc keel. Zou
hij naar ons, zijn vrienden, terug'kccren?
Maar reeds alleen de gedachte hieraan
kwamen hem laf voor. Hij haastte zich
voort, om zoo snel mogelijk zijn woning to
bereiken. Dc dubbelganger vóór hem hield
gelijken pas met hem. Aldus joeg hij nu
den spookachtigcn vreemdeling do Lud-
wigstrasze in; weldra dook het boekhuis
op, waarin hij woonde. Het huis lag cr don
ker en massief met gesloten portiek-deur.
Ook dc dubbelganger ging in die richting
mee. Hij was cr nu aangeland en Oscar
voelde iioc dc schrik bom bijkans verlam-
do en bij verdween in dc schaduw Aan
het portiek, verdween en bleef weg, boe
zeer Oswald zich de moeite gaf bem op te
sporen. Maar nu moest er voor dit avontuur
toch ccn verklaring gevonden worden. Was
hier sprake van droombeeld, waanzin, bal
Iucinatie? Door het sleutelgat was deze ka
meraad lieusch niet ontsnapt! Een sleutel
bezat hij zeker niet. Oswald stond bij de
portiek de keel werd hem dichtgesnocr
de deur stond half aan
Toenemende angst drong bem tot luch
ten, maar bij verwierp die laffe opwel line.
Bedaard stak hij een nachtkaars-brander
aan het oude huis bezat nog geen eloc-
trjsch licht en klom rustig de hooge trap
op, naar do bovenste verdieping, waar zijn
kamers zich bevonden.
De glazen-deur naar zijn apartement
stond wijd open. Oswald vocht met zichzelf
of hij niet om hulp zou roepen. Maar als
hij daarmee zich eens den spot der huisbe
woners op den hals haalde...? In het
voorportaal ontdeed hij zich van zijn hoed
cn de vioolkist, liep zijn werkkamer bin
nen en stiet de deur naar de slaapkamer
open om met het kaarsje de lamp tc in
den, die op te steken.
En zie, dAar...! nu verstijfde hem het
bloed in de aderen.
Van zijn bed richtte zich in wit nachtge
waad het wezen op, dat zoo juist nog vóór
hem uit had geloopen; dezo griezelige twee-
de-Oswald staarde hem stom vol ontzetting
aan cn weerde af, dat hij hem zou nade
ren, met een beweging van grooten angst,
terwijl de zwijgende mond als voor een
schreeuw geopend scheen
Eerst op straat hervond Oswald zichzelf.
Als een bezetene moet hij geloopen hebben
en aldoor liep hij door, totdat hij beneden,
in ons huis, den trillenden vinger op de
schelknop had gedrukt...
Het verhaal, het c»ver-en-wcer uitvragen
en antwoord geven putte Oswald uit, de
sterke alcohol-drank deed zijn werking. Hij
begon slaperig te worden on hij werd naai
de logeerkamer gebracht.
Terwijl Oswald zich ter ruste legde, wis
solden wij fluisterend onze indrukken over
het aller\reemdst verhaal. Nog lang bleven
we op, terwijl naast onze kamer het regel
matig ademen opklonk van den uitgc-
putien vriend,dio diep in slaap was weg
gezonken. Eenigc oplossing, cenigc nadere
verklaring vonden wc echter niet.
Den volgenden morgen ontwaakten we
laat. Onze vriend, die ons te logeeron bad
gehouden, was reeds lang naar zijn bureau.
Wij ontbeten rustig; terloops vroeg Os
wald mij, of ik bem naar huis wou verge
zellen.
Het liep reeds tegen twaalven, toen wc dc
straten doorgingen, door welke Oswald des
nachts zijn spookachtigcn dubbelganger had
gevolgd. Op nog meer overtuigender manier
dan ikzelf, scheen hij geneigd, zijn avontuur
als een onbegrijpelijke uiting van overprik
kelde hersenen tc beschouwen. Wij spraken
er niet meer over. De zon scheen klaar cn
helder. Dc menschen om ons heen gingen
zoo pittig, gezond en krachtig huns weegs.
Alles ademde natuurlijke realiteitvoor
spooken was er lieusch geen plaats.
Misschien schaamden we ons wol voor
elkaar, dat dc nacht ons zulko dwaze par
ten had gespeeld. Gekscherend klommen
we dc vele trappen naar Oswald's kamers
omhoog. Stommengedruisch weerklonk van
boven. De laatste treden namen wc in ga
lop. Voordat nog Oswald dc glazen-voordeur
bad open gedaan, werd deze van binnen uit
geopend Huiseigenaar en een politie-agent
stonden op het portaal met dc huishoudster
van den \ricnd.
Deze ontving Oswald met den uitroep:
„Goddank, dat meneer vannacht niet
thuisgekomen!" En zij wees naar binnen.
Wij stonden bij do deur naar de slaapka
mer.
Boven het bed was het plafond omlaag
gestort. Een chaos van balken, steenen,
planken stapelde zich over het bed op, dat
onder kalk en gruis bedolven lag. Onder
d^ze zware vracht was het hoofdeinde inéén
gekraakt.
Oswald, in wiens angstig, doosbleek ge
zicht dc lippen beefden, zag mij veelbetee-
kenend aan. In zijn oogen flitste weer de
ontzetting van dezen nacht. Ook ik hui
verde
Het is een ondankbare taak „zijrivier" to
zijn. Onzelfzuchtig voert do zijrivier dag
in dag uit water den stroom toe, waarin
zij zicli stort en wier roem zij helpt ver
sterken. Wat hoeft de liefelijke Moozol cr
van, dat zij uaar den trotschon Rijn
stroomt? Do haastige toerist laat baar,
wanneer hij den Rijn afzakt, links liggen.
Zoo is hot ook met do andere bijrivieren.
De sneltreinen dringen niet tot baar door.
Men moet uit- on overstappen. Men moot
do bijrivieren zoeken. Menigeen kent de
Saaie, maar dc Schwarzn, dc vroolijkste en
vricndelijksto harer bijrivieren hebben de
menschen nog niet ontdekt. Te Rudolstadt
stopt men uit den sneltrein. Men neemt
plaats in het boemeltreintje, dat zonder de
minste baast door hel ganschc dal van dc
Scbwarza naar Katzhütto .klautert. Zoo
hebben we bijna den kam van het Thue-
ringcr Woud, den „Rcnnstelg". hereJkL Wij
ademen de lucht der hooge bergen, Wie in
de ..Schwarzatalbahn" tot aan het eind
station blijft zitten, vindt don tocht zoo
idyllisch, dat hij niet gemerkt beeft» dat
hem het romantische deel van hot dal. de
zer rivier is ontgaan. Tusschen Blanken
burg en Schwarzburg baant de Schwarza
zicli oen weg tusschen rotsen en bosschen
door. Hot dal is zoo smal geworden, dot.
hier. geep plaats voor een spoorlijn meer
is. Ook dc automobielen worden niet toe
gelaten in dit aantrekkelijke dal on wie
het veroveren wil, moet to voet gaan of
zich in een aartsvaderlijke koets van hotel
Chrysophrns te Blankenburg naar den
Woisscn Ilirsch te Schwarzburg laten bren
gen. Eerst raast de automobilist, omdat hij
uitstappen on parken moot. Maar oen uur
later looft bij de goede geesten, dio hem go-
dwongen hebbon den wog to voot af to leg
gen. Langs kronkelwegen trekt men naar
boven. Het uitzicht wordt steeds aanlok
kelijker. Wanneer men op de Griesbach-
rotsen of op de „Duivelstrop" staat, lig
gen do overwcldigondo woud-coulissen, die
zich in het dal schijnen te storten of har
monisch naar hot dal afdalen, voor ons.
Een smal, in dc zon schitterend band, waar-
oen goede springer gemakkelijk overheen
kan, houdt dc massa der bosschen in bo
dwang. Dat band is do Schwarza!
Zeor eigenaardig en interessant is het te
zien. hoe plotseling de romantische onstui
migheid van bet dal,, waarin dc Scbwarza
bkuist, verandert in een uitgestrekt tuin-
landschap, in cou idylle, waaruit oigonlijk
do bewaarschool van Friedrich Fröbel is
ontstaan. Toen de vermaardo paedagoog
bijna een eeuw geleden op oen Zomer-na-
niiddag van Rudolstadt naar Blankenburg
wandelde cn in de diepte het blooiende land
zag liggon, riop hij uit: „Ik beb het gevon
den! „Kindergarten" zal zijn naam zijn!"
En 'te Blankenburg richtte hij daarop dc
eerste dezer bewaarscholen op, die de we
reld veroverd bobben. Nog heden is Blan
kenburg de stad van Fröbol, zooals. bij
voorbeeld, Bayrouth dc stad van Richard
Wagner is. Hier staat hot Friedrich-Fröbel-
Haus. dat in 1908 met hulp van oen stich
ting werd opgericht, on dat over con Frb-
bel-scbool en een Fröbcl-rnuseum beschikt.
Hier tc Blankenburg voelt zich elk gezin
onder do-5000 burgers door herinneringen
van persoonlijken aard, die men aan de
grootouders te danken heeft, verbonden
paet Fröbel, wiens nagedachtenis hier zorg
vuldig in eere wordt gehouden. Hier is
voornamelijk do atmosfeer levendig geble
ven
Zooals zijn naam bet aanduidt, bezit
Blankenburg een „blanke burebt", golegen
op oen hoogte, den Greifcnstoin. Het is he
den niets moer dan een kalkgrijze ruïne,
maar van dergelijke afmetingen, dat zij al
gemeen als de grootste ruïne van Duitsch-
land wordt beschouwd. Sinds vier jaar ver
heft zich hier weer een toren, die studen
ten-turners hebben opgericht ter herinne
ring aan hun in den oorlog gevallen me
deleden.
Wat de Greifcnstoin voor Blankenburg
boteekent, dat is het Slot voor do zuster
stad Schwarzburg, gelogen aan den ingang
van het romantische deel van het Schwar-
za-dal. De Schwarza maakt, een bocht om
dc stad. Hoog hoven de bosschen verheft
zich het Slot van dc Prinsen van Schwarz
burg. De toerist, die liier voor do oersto
maal vertoeft, is steeds onder den indruk
van de overwcldigendo schoonheid der na
tuur en grijpt onwillekeurig naar zijn pho-
totoestel. Men kan den toeristen trouwens
slechts den raad geven nog een balf uur
tje op te offeren en naar den top van den
Trippstein Ie klauteren. Het uitzicht, dat
men hier, uit het ronde paviljoen heeft, zou
eigenlijk alleen voor verliefde menschen
moeten worden gereserveerd. Toen Ko
ningin Wilhelmina van Nederland haar
verlovingsfeest in Slot Schwarzburg vierde,
heeft zij vaak s avonds voor zonsondergang
op den Trippstein vertoefd. Overigens: na
een dergohjken zonsondc/gang tc hebben
bijgewoond, smaken dc forellen uit de
Schwarza nog heerlijker dan gewoonlijk.
Het ganschc dal van de Schwarza, bijna
van dc bron tot aan de monding in de
Saaie, en het ganschc omliggörido gebied
zijn vol vacantie-oorden.
Men verwacht hier veel van het vreem
delingenverkeer, vooral in deze tijden,
waarin de Industrio van de streek, die
voornamelijk glas- en houtwaren voort
brengt, vrijwel uitgestorven is. Men be
perkt zich echter niet tot het verburen van
bedden en bet verstrekken van voedsel.
Men heeft gebouwd en veranderd. Men
heeft voor hygiene en gezelligheid gezorgd,
fn de tuinen staan alom gemakkelijke stoe
ien ter beschikking der gasten en de auto-
riteiten oefenen een stelselmatige contró!«
