DE INDISCHE TENTOONSTELLING
NIEUWSTE GRAMOFOOHPLATEN s a.
F. H. LOMANS- Utrechtschestraati 5-Tel. 483
DE INZENDINGEN IN HET
HOOFDGEBOUW
HET REGENT
ELECTRO- EN RADIO-TECHNBSCH BUREAU
F. H. LOMANS - Utr.str. 15 Tel. 483
Wij vertegenwoordigen de bekende
DUCRETET en PHILIPS toestellen
Betaling in overleg met den kooper
Wie gauw lijdt aan tentoonstellings-
moeheiddoet beter eens
teruZ te komen
Wié niet lijdt aan die eagenaardigo af
matting, welke het bezichtigen van tentoon*
stellingen cn musea voor velen meebrengt
en die ik wel eens heb kooren betitelen
als tentoonstellingsnioeheid, kan op het tor-
rein van de Indische tentoonstelling gerust
een heelen dag ronddwalen, van de cene
stand en vitrine naar do andere, het eene
gebouw in, het ander uit, zonder ook maar
even het gevoel te krijgen uitgekeken te
zijn. Wie de inspanning minder verdraagt,
doe beter den rondgang over een paar be
zoeken to verdoelen om het volle genot er
van te kunnen hebben.
Ditmaal zou ik u hoofdzakelijk willen
bezig houden met de inzendingen, welke in
het hoofdgebouw zijn bijeengebracht en die
een aandachtige beschouwing alleszins
waard zijn. Wc kunnon het hoofdgebouw
in vier secties verdeelen, om het overzicht
gemakkelijk te maken, en wel de hal of
ontvangzaal, waar in vitrines merkwaar
dige cn kostbare curiosa zijn tentoonge
steld, verder de zaal links, de zaal rechts
en de achterzaal.
In de schemerige ruimte van deze groote
fcal trekken twee dingen het allereerst de
aandacht, de verlichte maquette van het
Eerste Paviljoen, waarvan ik do vorige
maal reeds met een enkel woord melding
maakte en dan de prachtige tempellamp,
die van de zoldering afhangt en die een
reusachtige lotusbloem voorstelt. In de vi
trines raidden in de hal vinden we inzen
dingen van II.M. dc Koningin, waaronder
'n prachtige gouden schaal, met verschil
lende steenen ingelegd, een prachtig staal
tje van Balineosche goudsmeedkunst. Don
is er onder meer nog een kostbare kris
met gedreven gouden scheede, een Oud-
Javaansch statiezwaard, een wonderlijk be
werkte gouden halsketting, uit Atjch af
komstig. Onder do inzendingen van parti
culieren verdient in het bijzonder de ver-
zaïneling muziekinstrumenten uit verschil
lende doelen van Indië de aandacht. Daar
zijn trommen en gitaren en andere won
derlijke snaarinstrumenten, een mooi be
werkte dwarsfluit en er is een miniatuur
gamelan, afkomstig uit het museum
Scheurleer, die het mogelijk maakt een
indruk te krijgen van do wijze, waarop d>
diverse instrumenten bespeeld-worden.
Dan zijn er gebatikte doeken en geweven
sarongs, kleurige en -kostbare 'statiVgcwa
den, muiltjes, sieraden en gebruiksvoor
werpen, gedeeltelijk inzendingen van par
ticulieren, gedeeltelijk van het museum
van onderwijs.
Gaan we de zaal links binnen, dan pas-
seeren we eerst een stand van de K.N.I.L.
en daarnaast de plastische statistiek van
de voornaamste uitvoerproducten, aangege
ven door autootjes op een trap. Daarnaast
vinden we een soort theater, waar door
Europeesche en Inlandsche figuren in ver
schillende grootte wordt aangegeven welk
aandeel Europeaan en Inlander hebben in
verschillende landbouwproducten. Aan den
overkant wordt iets dergelijks weergegeven
door een draaiende schijf, waarop in twee
erschillcnde kleuren het overzicht wordt
gegeven alleen ten opzichte van Java. Aan
den korten zijwand van dc zaal, tegenover
:lcn ingang, zijn vier diorama's, die een
ndruk geven van de verschillende cultu-
es, tabak, olie. rubber en thee, terwijl aan
de lange zijde rechts van den ingang een
groot diorama is, de pepcrcultuur op Ban-
ka voorstellende.
De schilder Eland, die deze hooft vervaar
digd, evenals 'n groot diorama van de Prc-
onger in de achterzaal cn 't panorama „de
kloof van Harou" heeft in deze schilderingen
wel een sterk oostersclie sfeer weten lc
geven. Vooral als men wat langer stilstaat
bij het groote diorama van dc pepercul-
tuur ondergaat men iels van de beklem
ming, welke de tropische schoonheid der
latuur op ons westerlingen heeft.
Wie zich voor mineralen interesseert kan
in deze zaal nog lang stilstaan bij de inzen
ding minerale producten. En dan moeten
we ook nog even verwijlen bij de mooie
inzending koralen van het Kon. Zool. Bot.
Genootschap alhier en bij 't aquarium van
Joop Liet uit Amsterdam met zijn mooie
verzameling kleine en grootcrc zoctwaler-
vissclien uit de tropen. Tusschen visschcn
van wat wij zouden willen noemen nor
male afmetingen, zwemmen daar kleine,
kleinere en allerkleinste schepseltjes rond,
die men voor schilfertjes parelmoer zou
kunnen houden.
Verscheideno stands zijn ingenomen door
statistische maquettes en langs de wanden
ziet men afbeeldingen en voorbeelden van
verschillende planten en de producten, die
zij geven. Bij het voortwandelen blijven wc
aan een van die stands even staan, door het
gebod ruiken' dat een kistje met zes rloor
gaas afgedekte openingen ons g»»eft. En na
tuurlijk. dan ruiken wc. De geur, die tot ons
opstijgt, is die van verschillende etherische
oliën, welke gewonnen worden uit verschil
lende planten cn boomen. Van dc een is
het de bloesemolie, die ons bedwelmend in
den neus stijgt, van andere blad-, stam- of
wortelolie. Dc bloescmolie van de canaga
o-lorata is verrukkelijk en ook de olie der
akar wanga ruikt heol aangenaam. Verder
ruiken we citronelle, sandelhout, sareh cn
kajapoeti. Zou het komen door do onaange
name associaties, welke men gewoonlijk
heeft bij het ruiken van die olie (immers
smeermiddel tegen rheumatischc aandoenin
gen!) dat wc die geur in het algemeen zoo
weinig waardeeren? Hier, in deze omgevini
vond ik ze veel minder naar dan gewoon
lijk.
In^de rechterzaal vinden we vlak bij den
ingang een West-Indische afdceling, hoofd
zakelijk schema's en statistieken Trouwens*
wie daarop dol is, kan uren hier zoek bren
gen, want we vinden er overzichten van den
stand van het onderwijs, de missies, den
veeartsenijkundigen dienst, hygiëne, opep-
barc diëirSteiWcn VëèPTheer ToVh Zijn
ook hier deze, voor vele teckon vrij droge
gegevens, Weer zoo aantrekkelijk mogelijk
gemaakt. Zoo vinden we er bijvoorbeeld een
reuzenmodel van de malariamug cn van een
pestvloo, dat wil zeggen de vloo, die bij de
ratten pest veroorzaakt en die ook op men-
schen overbrengt.
Verder is in de zaal een diorama, dat de
illusie geeft van een reis naar Indië met een
vliegtuig van de K.L.M. V e kunnen ons
verbeelden zelf in het modei-vliegtuig, (ver
kleind natuurlijk) te zitten, dat in een hoek
hangt te zoemen cn achtereenvolgens trekt
dan voor onze oogen het gehoclc traject
in vogelvlucht gezien voorbij. liet is niet
alleen belang wekkend, maa-r ook fascinoc-
rend en een oude heer, gerepatrieerd In
dischman, dat was duidelijk te zien, ver
klaarde enthousiast, dat hij ais hij soms nog
eens zou moeten oversteken, dc reis vast en
stellig per vliegtuig zou maken.
Verder is er in dc zaai nog een mooie ver
zameling van het mooi bewerkte Indische
koperwerk te zien, waarop niet alleen de
inlander, maar ook de Europeanon zoo ge
steld zijn. Het is koper zooals op de passer
to Djokja to koop wordt aangeboden. Dan
is er weefwerk van Java, ook een weef
touw als dat waarop do Inlandsche vrou
wen werken. Ook wordt een overzicht gege
ven van de batiknijverheid op Java en van
het vlechten van do beroemde panama-hoe
den, die uiteraard tot do afdeeling West-
Indië behooron. Vlak daarnaast liggen uit
bamboe gevlochte hoeden, dio even licht
cn soepel zijn en waar je op een tropischen
dag even hard naar zoudt kunnen verlan
gen.
En nu ligt vóór ons do achterzaal met zijn
ternpelbeclden, zijn reliefs, zijn voorwerpen
van kunst en kunstnijverheid cn wo zouden
er langs moeten hollen, zondor wat onze
aandacht trekt wat nauwkeuriger te kun
nen bezien, wat heel jammer zou zijn. Daar
om wil ik u liever een volgcndo maal hier
over wat uitvoeriger vertellen.
In deze zaal, die in acht kamers verdeeld
is, welke ieder afzonderlijk do aandacht
waard zijn, liepen een paar verontwaardigde
dames en een niet minder verontwaardigde
oude heer rond. Zij keken afwissclond woe
dend naar den catalogus in hun hand en
naar de vitrines en verklaarden er niets
van te begrijpen on er niet uit wijs te kun
nen worden. Inderdaad is niet ieder voor
werp afzonderlijk genummerd, zoodat mot
een half oog op de vitrine en een half oog
op het boekje en het andere oog op wie or
nog meer de tentoonstelling bezoekcn.cn dat
die dame zoo'n ultra-modieuso jurk aan
heeft wel ongeveer te zien valt wat het
voorstelt. Er wordt cenige aandacht cn eenl-
go belangstelling gevraagd om wat hier
wordt voorgesteld te bezien, misschien te
bewonderen en te trachten te begrijpen, en
daarvoor is do catalogus een voldoende lei
draad. En wie er meer van weten wiler
bestaat gelegenheid voor groepen van min
stens tien personen om zich deskundig te
doen voorlichten'.
WILLY PÊTILLON.
RICHARD TAUBER, RICHARD CROCKS, WILLY DERBY, KEES
PRUIS, DUO HOFMANN, BOB SC HOLTE. LILIAN HARVEY UNO
WILLY FRITSCH, WILLY FORST, ENZ. ENZ.
GROOTE SORTEERING HARMONICA-, ORGEL-, PflARSCH- EN
HAWAII-MUZ1EK
VRAAGT DE NIEUWSTE SORTEERING
Maar wat is regen eigenlijk?
door
PROF. II. VREDENDAAL.
Weet TI cigenlijk \vel, Vat régen is^Ycet
;:U ook maar. bij berjadeyü'ig, v. at eep.,règcri-
dVoppeï weegt, lioë giooi .hij is, waarom cr
nu. eens hagel, dan weer - sneeuw, nu eens
een stortregen, dan cèVi malsch regentjo
valt? Weet' U, hoe lang hot duurt, voordat
een regendroppel uit de regenwolken, die
zich gemiddeld op 1500 AI. hoogte bevinden,
op aarde is noergovallcn? Een paar secon
den of hoogstens oen minuut? Het lijkt er
niet naar! Do tijd hangt af van den dia
meter van den druppel; bedraagt dezo 0.1
rn.M., dan heeft dc druppel oen uur efi
achttien minuten noodig om van de wolk
op de aarde te komen. Is do doorsnede nog
kléiner, zooals by een heel fijnen motregen
het geval is, dan duurt hot 5 uur 12 minu
ten. Zoo'n druppeltje wordt dus bijv. 's mor
gens om acht uur gevormd en komt 's mid
dags om kwart over eencn op aarde aan.
liet vreemde verschijnsel, dat het regent,
terwijl de zon schijnt, is daarmee tevens
verklaard: voordat de regen do aarde heeft
bereikt, is de wolk al geheel opgelost, dan
wel een groot stuk verder gedreven.
Bij eon stortregen is het weer heol anders
gesteld; deze druppels hebben oen door
snede van Y: tot c.M. en vallen in drie
minuten uit een hoogte van 1500 M. op
aarde neer. De lijden loopön dus sterk uit
een en dat komt, omdat de druppels al
naar hun grootte met zeer verschillende
snelheden vallen. Tengevolge van den
weerstand dor lucht vallen de regendrup
pels n.l. Miict met een steeds toenemende
snelhoid, zooals het geval is bij grootcrc
'voorwerpen, doch zij verkrijgen spoedig
een eenparige snelheid, die zij tot het laatst
toe behouden. Zij vallen dus eigenlijk in
het geheel niet; zij zweven naar benedon,
waarbij cr een zeker evenwicht bestaat
tusschen hun gewicht en den weerstand
der lucht. Wordt do doorsnede cn daar
mede het gewicht van den regendruppel
echter grootcr, dan valt hij steeds sneller.
Een druppel met een diameter van 0.1
m.M. valt slechts 30 c.M. por seconde; bij
oen diameter van 1 m.M. valt hij echter i
cn bij een diameter van 5 m.M. ^clfs 8 M.
per seconde. De kleinste regendruppels
vallen met een snelheid, die slechts 1/5
bedraagt van die, waarmee soldaten in
rustig tempo marchcercn, terwijl een stort
regen naar beneden komt niet een snel
heid als van een spoortrein.
Het gewicht van een regendruppel hangt
natuurlijk eveneens af van den diameter.
Dc kleine mistdruppcltjes met een door
snede van slechts enkele honderdste milli
meter wegen slechts 4 millioenste gram; dc
grootste regendruppels met con doorsnede
van c.M. wegen ongeveer een kwart
gram. In oen regenwolk bevindt zich op
een kubieke meter gemiddeld 4.2 G. water,
verdeeld in misschien duizend miliioen van
die aller fijnst o 'druppeltjes: als het groote
druppels zijn, telt men er slechts 8000.
En lioo staat het met do temperatuur
van den regen? Een regendruppel ont
staat, wanneer do in do atmosfeer %tccds
aanwezige waterdamp zich verdicht cn zich
tengevolge van een temperatuursdaling in
vloeibaren vorm afscheidt en een novel,
een wolk of neerslag van onverschillig
welken vorm wordt. Wanneer de genoemde
temperatuursdaling niet in do lucht zelf
plaats vindt, doch op de aarde zelf, door
dat een warmere, vochtigo luchtlaag in
aanraking komt met den kouderen grond,
dan ontstaat dauw of rijp, al naar dat de
temperatuur boven of onder het vriespunt
ligt. De dauw, die cr in den loop van een
jaar valt, vertegenwoordigt een zoo groote
hoeveelheid water, dat men daarmee den
geheelcn aardbodem 3 c.M. hoog zou kun
nen bedekken.
Wanneer do regendruppels bij bot neer
vallen in koude lucht geraken, .waar de
temperatuur onder het vriespunt ligt, be
vriezen zij en zet ton zoo hun reis naar 'do
[•aareje yoort, Sneeuw ontstaat, wannoer het
water niet eerst vloeibaar iv'or.dt, maar da
del ijk van den gasvormigen in den vasten
toestand overgaat, doordat 'het met een op
stijgende luchtslrooming wordt gebracht op
grootere hoogte, dan waarop de rogenwol
ken ontstaan, in nog hoogerc cn daarom
nog koudere luchtlagen. In den zomer lig
gen deze luchtlagen meer dan 5000 AI. hoog
cn aangezien dc waterdeeltjes niet tot zul
kc hoogten opklimmen, sneeuwt het in don
zomer niet.
Hagel ontstaat, wanneer zich in de snel
omhoog gezogen lucht om de sneeuwkris
tallen nog oudergokoeld water afzet, dat
daarmee tezamen bevriest. In Europa lieb
ben dc hagelkorrels normaal nooit een dia
meter van meer dan 1 c.M. Er zijn echter
wel eens hagelkorrels van l1/: K.G. met een
diameter van 15 c.M. waargenomen: Te
Roestajook in Roemenië vernielde een ha
gelbui op 15 Augustus 1900 binnen tien
minuten 50.000 ruiten; do aangerichte scha
de bedroeg meer dan een half miliioen gul
den. In Pruisen wordt de schade, die jaar
lijks door hagel wordt aangericht, geraamd
op ongeveer 15 miliioen gulden.
Tenslotte keeren wij nog eens terug naar
ons uitgangspunt, de regendruppel. Dik
wijls nemen de regendruppels tijdens hun
val vaste bestanddeclen uit dc lucht met
VOOR KLEINE TUINEN
IRIS, EEN MOOI PLANTENGESLACHT
Een bijzonder plantengeslacht voor onzo
siertuin is Iris. Veel soorten bloeien thans,
en een tuin waarin veel Ivissoorten on varië
teiten zijn aangeplant maakt on aparten
indruk. Eerstens al door de zwaardvormige,
stijve bladeren, welke, indien op do juiste
wijze aangeplant, een mooi vormcontrast
maken met het looi van andere planten. In
zonderheid zijn het echter do bloemen welke
opvallen door hun sierlijke, losse vormen cn
dc veelal zeer mooie kleuren welke variee-
ren van wit, geel, blauw, lila tot donker
bruin. Ook als snijbloemen zijn Irissen
prachtig en bovendien sterk, daar ook dc
knoppen good uitkomen. Sommigen meenen,
dat men elke Iris op een vochtige plaats
moet zotten cn dat komt waarschijnlijk, om
dat we in onzo omgeving de in liet wild
groeiende gele lisch pscudacorus, aan
den waterkant zien groeien. De meeste soor
ten verlangen echter een meer droge stand
plaats. Vooral de thans bloeiende variëteiten
van I. germanica verlangen oen betrekkelijk
iroge en zonnige standplaats. Het meeren-
decl der Irissen die we in de tuinen zien,
behooron tot deze groep. Dc laagbl ij veilde,
uit de bergen afkomstige I. pumila wenscht
een zelfde standplaats. Ook deze bloeit nu.
Dc soort heeft violette bloemen, cn hiervan
hebben wo hybriden met witte, gele on blau
we bloemen. Aansluitend aan den bloeitijd
van I. germanica bloeit I. sihirira, waarvan
alleen blauwe en witte variëteiten voorko
men. Dit is een lioogcr groeiende Iris met
smalle bladoren welke een vochtige stand
plaats wenscht. Do bloemen zijn kleiner,
maar vooral de blauwe variëteiten zijn bij
zonder mooi van kleur. Een der mooiste Iris-
soorten is I. Kaempfert of Japansche Iris.
Deze heeft groote, vlakke bloemen in uiteen*
loopende prachtige tinten. Ook dezo Iris vil
veel vocht cn kan zelfs in ondiep water
worden geplant. In den winter moeten ze
echter tegen vorst worden gedokt, zoodat
het verzorgen dezer soort niet zoo eenvou
dig is. Behalve bovenstaande soorten, dio
allen een knolvormige wortelstok bezitten,
zijn cr ook hol-irisscn. Do meest bekende
zijn: Spaanscho Iris (I Xiphiuin) en Engel
se lie Iris (I. Xiphiodes). Ook van deze Iris
soorten bestaan veel variëteiten in tal'van
kleuren. Eerstgenoemde verlangt een -eonigs-
zins vochtige, laatstgenoemde een droge
standplaats.-Do hollen van beiden worden In
den herfst geplant on des winters gedekt
met droge turfmolm. De andere Trissoortcn
planten verplanten en scheuren wc kort na
den bloei, in den rusttijd, dus gedurenao
den zomer.
zich mee, bijv. stof, waardoor dc regen dan
ook gekleurd wordt, meestal grauw door
de asch, die bij vulkanische uitbarstingen
in de lucht geslingerd wordt. Zoo moet ook
het weliswaar zeldzame verschijnsel van
den veelklcurigen „wonderregen" worden
verklaard. Wanneer do regen zich ver
mengt met roodachtig stof, dat door sterke
wervelwinden uit de Sahara en do Soedan
wordt opgezogen cn soms honderden kilo
motors ver wordt meegevoerd, dan ontslaat
een z.g. bloedregen of zelfs bloodsneouwdc
bloedregen komt in Zuid-Italiö veel voor
cn wórdt beschouwd met oen bijgeloovigo
vrees. Zoo ziet men, wat cr aan zco'n alle-
daagsch verschijnsel als een regendruppel
vast kan zitten. Dc wonderen der natuur
zijn onuitputtelijk, doch de mensch gaat cr
gewoonlijk achteloos aan voorbij.
'AMERIKAANSCHE NOTITIES
(Van onzen eigen correspondent).
Zoo af en toe kom ik in de vadorlandsche
pers de noodige bewijzen tegen, dat die twee
liyper-Amerikaansche instellingen, het ca
deaustelsel cn aanschaffing op afbetaling,
niet alleen meer in trek komen, maar dat cr
van allerlei bezwaren tegen geopperd wor
den. Over dc laatste wil ik het niet hebben,
omdat ik van uit dit land alleen maar kan
rapporteeren hoe men er hier over denkt cn
dat is onverdeeld gunstig. Ik mag vóór alles
niet nalaten te wijzen op liet diepgaande
verschil, dat cr zit in de Amerikaansclie cn
dc Hollandsclic vcrkoopspychologie. Er be
staat in deze stad een reeks restaurants. Sil
ver's Cafeteria geheeten, die evenals het vo
rige jaar met een veertiendaagseh cadeau
aan een gelukkigo gast voor den dag i* ge
komen. Een cafeteria is die merkwaardige
instelling, waar men \oor zijn eigen kellncr
speelt en op die manier altijd goèdkoopor
uitkomt dan in een restaurant met. bcdie
ning een lunch van twee kwartjes is een
overdadig maal on dc (luizende kantoorwer
kers, die er vooral' van gebruik maken, ge
ven dat niet eens uit: een sandwich en eon
kop koffie kosten samen 15 cent. Wanneer
men nu met zijn blaadje met eetwaar hij do
kassa komt om af te rekenen legt dc jonge
dame er een coupon op, die dubbel genum
merd is en waarvan een helft, voorzien van
naam en adres, afgescheurd en in een. bus
geworpen moet worden. Eens iu de twee we
ken heeft er n.l. een verloting plaats en de
hoofdprijs is niet minder dan een volledig
uitgeruste Plymouth sedan van het laatste
model. Met liet drinken van een stuivers kop
koffie kan men bij wijze van spreken een
prachtige auto rijk worden cn de Silver-rcs-
taurants herhalen deze auto-loterij cenige
malen achtereen. Precies hetzelfde hebben do
honderden winkels van de United Cigar
Company een paar weken geleden gedaan.
Voor een dubbeltjes sigaar of een 15 ets.
doosje Camels of Lucky Strike reikte dc be
diende een dergelijke coupon uit, die in een
wokelijkschc loterij kwam, waarvan do
hoofdprijs 300 dollar w as, een niet onaardige
extra in deze moeilijke tijden! Ik zou nog
meer dergelijke voorbeelden kunnon aan
halen, The met een minimum uitgave prij
zen of cadeaux uitdeden, die buiten allo
verhouding zijn.
„No strings attached nothing extra to
buy" „Geen voorwaarden geen extra
geld uitgeven", dat wordt uitdrukkelijk bij
zulke reclame-campagnes vermeld en klinkt
wiel aantrekkelijker dan dat men voor een
bepaald bedrag of minstens zooveel aan ar
tikelen dient te besteden om dan een goed
koop ding toe te krijgen. Zulke attenties, die
lieüsch geen vodden zijn, krijgt men vaak
zonder dat er bijzonder ophef van gemaakt
wordt of dwang uitgeoefend om voor zoo-
.veel te koopen. Er wordt zelfs met groote
moeite cn onkosten al het mogelijke gedaan
om die cadeautjes tot nuttige, practische en
waardevolle souvenirs te maken, die den
bezitter niet ergeren of in den weg staan,
maar werkelijk met genoegen gebruikt. Maar
witt zich nu eenmaal in do grootste popula
riteit verheugt dat is contant geld of een
prijs, die daarin omgezet kan worden.
Dc heclc geschiedenis komt er in deze da
gen natuurlijk op neer, dat dc handeldrij
vende wereld Wanhopige moeite doet om do
bestaande klandizie te houden en er zoo mo
gelijk nieuwe bij te werven. Vooral dat laat
ste is een halsbrekend avontuur en leidt
dikwijls tot wonderlijke buitensporigheden,
zooals liet regelmatig cadeau doen van een
auto toch cigenijlk is. Het doet mijn lezers
eenigszins Brockhuis-achtig aan, vermoed
ik, maar de nuchtere waarheid is, dat deze
heclc Silver-reclame in het geheel geen bij
zondere opschudding verwekt heeft en dat te
oordèeien naar de bezoeken, die ik er nu cn
dan afleg, volstrekt niet meer publiek toe
stroomt dan anders. Dus een mislukking?
Zeker niet, waarde lezer! Er bestaat nog zoo
iets als do pot aan den kook houden cn dan
venvijs ik naar do reeks „drug stores" of
apotheken van do groote Liggett Company in
New-York; die juist ecu ,,1-cts verkooping"
begonnen zijn. Dit is een merkwaardig iets,
dat ik nog in geen enkele advertentie in onze
vaclerlandsche pers heb aangetroffen en dus
vermoed dat niet bestaat.
Het systeem is heel eenvoudig, althans
voor het publiek; hoe de handelaar hot met
zijn winst uitrekent is mij niet heelcmaal
duidelijk. Een tube scheerzeep kost bijvoor
beeld twintig cents, dan kan men er twee
koopen voor 21 ets; een tandenborstel voor
18 ets en twee voor 19 ets cn zoo in tientallen
artikelen. Hebben cr volksophoopingcn voor
die winkels plaats en worden die binnen een
paar uur lecggekoeht? Geen kwestie van!
Niets op dit gebied vermag het verwende
Amerikaansclie publick te schokken, tenzij
de koopjesdagen in de sousterrains der groo
te warenhuizen, waar het damospublick el
kaar en dc verkoopsters nog wel eens op de
goede oudcrwctscho manier te lijf gaan.
„Koop dit voor 35 ets en ontvang dat gratis
er bij" dit is een bekend soort scheerzeep
en dat is een tamelijk groote flesch haarwa
ter is weer ecu andere aantrekkelijkheid,
die bij liet eerste aanschouwen opvallend
lijkt, maar het niet is.
Een ander bloeiend reclamebedrijf, dat ik
niet mag vergeten te vermelden, is het uit
reiken van coupons of bonnetjes per artikel,
die in tientallen of honderdtallen ingeruild
kunnen worden op een centraal wisselkan
toor tegen een ruime keuzo van bijzonder
mooie en nuttige voorwerpen voor liet dagc-
lijksch gebruik. Ik leg hier vooral den na
druk op het mooie van deze prijzen, die voor
het grootste deel bestaan uit dingen, die van
een bekend handelsmerk zijn en waarvan
ieder weet, dat het geen prullen zijn. Van
daar, dat het meedoen aan zulke bindonde
en niets extra kostende prijsdingingen een
aoor massa's beoefende sport is, zelfs door
lieden, die daar bij ons een beetje afkoerip
zijn met het oog op hun stand of positie
Toon de prijsuitloving van de United Cigar
Company met de wekelijkschc hoofdprijs van
300 dollars aan den gang was, steno het in
de verschillende winkels van deze maat
schappij, die in het Grand Central Station te
vinden zijn, cenige rijen dik voor den toon
bank van oude en jonge forensen, die In het
jachtige haasten naar hun kantoor of trein
toch nog kans zagen hun couponnetje dui
delijk s. v. p. in te vullen met naam en
adres alvorens liet in de bus te gooien. Waar
onder ik mannen van naam cn goede posi
tie kende, die allerminst een arme duivel
waren en voor wie zoo'n prijsje een buiten
kansje zijn zou, maar dokters, advocaten,
zakenlui e.d.
De lieele geschiedenis is daarom zoo ge
makkelijk mogelijk in Amerika, omdat eer
stens liet publick zoo vatbaar is voor recla
me, liet nis iets doodgewoons aanneemt en
ten tweede, omdat fabrikant noch handelaar
het in zijn hoofd zal halen om zijn product
of artikel cr onder te laten lijden. Laten we
even bij do eetwaar stilstaan. Een kruide
niertje, dat bij een pond erwten van minder
kwaliteit een porccleincn vaasje geeft en
toch nog kans ziet een lage prijs te vragen,
mag misschien meer toeloop hebben, maar
benadeelt zich en zijn klanten op den lan
gen duur. De man, die van zijn ruimen
winst een gedeelte afzondert om op deze
pakkende manier klanten te wenen docr
goede waar to leveren en een goede bcloo-
ning, zal er voordeel van ondervinden. Daar
bij komt nog, dat in Amerika do wetten op
voedingsproducten al even ongehoord streng
zijn als de publieke eischen zelf cn de man,
die tracht een minderwaardig artikel er met
een mooi cadeautje of een aantrekkelijke
geldsom door te slecpen, pleegt zakelijk
zelfmoord.
Het. heclc niveau, waarop het cadeaustelsel
eu ook het systeem van afbetaling staat, is
zonder twijfel hier veel hooger dan elders en
kan daar alleen succes hebben, wanneer het
op denzelfden voet wordt nagevolgd. Het
geen iu een klein land als het onze met een
kleine omzet nu niet zoo gemakkelijk gaan
zal. Voorloopig trek ik mij er dus maar niets
van aan, dat Silver mij voor mijn sandwich
en kopje koffie gratis den kans geeft een
mooie auto te krijgen voor het eene kwartje,
dat ik spendeer beiden zijn er niets min
der om geworden en dat is de hoofdzaak.