DE EEMLANDEü JOH. DE HEER Dinsdag 14 Juni 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a 30e Jaargang No. 294 Buitenlandsch Overzicht VERWARDE TOESTAND IN CHILI DE 0PMARSCH VAN DE CUDSTRUDERS ©.BROUWER KRUISKAMP 10- AMERSFOORT ARBEIDERSNEDERLAAG ÏN N.Z.-WALES HAUSNER'S WONDER BARE REDDING Belangrijkste Nieuws Weerbericht Licht op 9 uur 52 min. L. I. LUYCX ZOON Piano's, Orgels, Radio AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 ™aandcn v°°r Amersloort 2.10. per maand 0.75, per week (mei gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/» Binnenland tranco per post per 3 maanden (3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 51J PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels 1 1.05 met inbegrip van een Dewtjsnummer elke regel meer f0.25 Liefdadighelds-advertentiën voorde helft van den prijs. Kleine AdvertentlEn „KEITJES' bl) vooruitbetaling 15 regeli 50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra I 0.05 Terugkeer tot den weg der democratie. Merkwaar dige verschijnselen in Joego slavië, Roemenië en Hon garije. In het Zuid-Oosten van Europa vallen hier en daar merkwaardige veranderingen in de politieke structuur vast te stellen. De Joego-Slavischc dictatuur heeft haar eene taak het land op groote schaal to uni- lariseeren slechts op zeer gebrekkige wijzj ten einde gebracht cn wat haar twee de taak betreft het koninkrijk te vrijwa ren voor do ergste gevolgen der economi sche crisis is zij nog veel meer te kort geschoten. Nu gooit men het roer niet ineens om, maar desondanks wordt gcleidelijkweg de overgang naar democratischer toestan den voorbereid. •Iels overeenkomstigs zien wij in Roe menië. Daar had men wel-is-waar niet rechtstreeks te doen met een dictatuur, maar was het koningskabinet van professor Jorga, dat geen nauwe relaties met de par tijen onderhield, aan het bewind. De mi nister-prosident zelf, één der knapste kop pen van het land, heeft echter niet kunnen slagen. De staatskas is zoo leeg, dat zelfs de uitbetaling der soldijen aan de militai ren nauwelijks meer mogelijk is en men weet van hoe groot belang juist dit punt pleegt te zijn. Nu heeft koning Carol, door den nood daartoe gedrongen, zich weer tot een partijman moeten wenden en één der leiders van dc nationale boerenpartij (natio naal-tsaranisten), Vajda Vojvod, is in de plaats van Jorga getreden. Ook Roemenië heeft dus weer een zuivere partijregeering die zelfs maar op één groep steunt en ernaar streeft den toestand meester te wor den door het bewandelen van democratische wegen. En nu begint ook in Hongarije het inzicht haan te breken, dat in stormachtige tijden zooals de tegenwoordige, als het ecnigszins mogelijk is, alle manschappen van het slin gerende schip gezamenlijk dc verantwoor delijkheid moeten dragen. Dat het Honga rije slecht gaat, is geen geheim en alle hoop op hulp van builen is tot dusver niet in ver vulling gegaan. De financieele nood van het land weegt, als overal, als een last op het bestaan van elk individu. Als de regeering niet met den tooverstaf geld in de la kan brengen, dan kan zij niet langer den eisch negeeren, dat een volk, waarvan de regee- ring zulke moeilijke en zware dingen vergt, ook op de vorming zijner regeering werke- lijkcn invloed moet kunnen oefenen. De Vossische Zeitung wijst er in een arti kel op, dat dit tot nog toe practisch onmo gelijk was, want in verreweg de meeste kies kringen moest de Hongaarsche burger bij de stembus openlijk zijn stem uitbrengen Daarmede was de deur geopend voor beïn vloeding door de autoriteiten cn evenzeer voor economische pressie; het feit, dat in de z.g. „open" kieskringen de regeering ge regeld ongeveer 95 procent der stemmen verwierf en in Boedapest, waar het stem recht geheim wa6, slechts ongeveer do helft der stemmen op zich kon vereenigen, be hoeft geen verdere toelichting. Nu zal het anders worden. In Hongarije hebben de kleine boeren gedaan weten te krijgen, dat de minister-president officieel de algemeene invoering van hot geheime kiesrecht heeft aangekondigd. Dit is, of schoon het Hongaarsche volk al tientallen jaren strijd voert om een rechtvaardiger kiesrecht te verkrijgen, een uiterst verras send bericht. Deze ontwikkeling moet, be keken van 't standpunt der democratische beginselen, ongetwijfeld worden toegejuicht, vooral ook, omdat nu een groot deel der Hongaarsche oppositie niet langer in ge heime en verboden, dikwijls radicale, ver- eenigingen haar activiteit behoeft te ont plooien, doch thans haar zienswijzen open lijk kan propageeren. Kort samengevat, kan men zeggen, dat in enkele staten in Zuid-Oost-Europa dc neiging bestaat met de dictatuur te breken en weer democratischer wegen te bewande len, nu het tot dusver gevolgde straffe systeem niet in staat is geweest, betere tos- standen in het leven tc roepen. STEGERWALD OVER HET KABINET-BRÜNING. Offenbach, 13 Juni. (H.N.) Dr. Ste- gerwald heeft Zondag in een vergadering van de centrumpartij gesproken over het geen het vorige kabinet heeft willen berei ken. Wat dc vroegere regeering wilde, was voor ieder duidelijk. Zij wilde met nadruk bijdragen tot den wereldvrede en zooveel mogelijk lot overeenstemming cn samen werking met Frankrijk komen. De ontzag gelijke wereldcrisis moest niet eindigen met een slavernij van het Duitsche volk onder vreemde heerschappij Daarom wer den de offers verlangd, dio het Duitsche volk opgelegd moesten worden, doch die dc regeering zoo rechtvaardig mogelijk wilde verdeelen, zoodat niet de indruk zou kun nen ontstaan, dat de regeering in anti sociale richting stuurde. Zij wilde den kern van de sociale verzekering door de tegenwoordige groote crisis heen redden. Verder wilde het kabinet-Brüning het aan tal werkloozcn verminderen met behulp van de premieleening door uitbreiding van de werkverschaffing, invoering van den vrij willigen arbeidsdienst, vestiging op het land enz. Wat de nieuwe regeering zich ten doel stolt, is volgens de opvatting van Stegerwald zeer ondu-.lelijk en onoverzich telijk. Onder Brüning zouden Engeland, de Vereenigde Staten en Italië steeds meer tot 't Duitsche standpunt genaderd zijn.Thans is echter, naar hij meende te kunnen vast stellen, een isoleering van Duitschland tot stand gekomen. Nadere bizonderheden over de inbeslagnemingen Nevv-York, 13 Juni. (V D.) Volgens be richten in do New Yorksche bladen is de toestand in Chili zeer verward. De leider van de luchtstrijdkrachten Benitez heeft geweigerd tc voldoen aan den eisch van Grove om onts ag te nemen. N e w-Y o rk, 13 Juni. (V.D.) Over de reeds gemelde inbeslagnemingen van buiten- landschc deviezen- en goudvoorraden door de Chilcensche regeering, worden nog de volgende bijzonderheden bekend De effectenbeurs en alle juwelierszaken in Santiago werden door gewapende cara binieri bezet en doorzocht. Alio zich op de effectenbeurs bevmdonde deposito's in bui tenlandscho valuta werden in beslag geno men, waarvoor de eigenaars quitantics ont vingen, waarvoor zij het bedrag van de in beslag genomen deviezen in pesos tegen den huidigen wisse koers kunnen ontvan gen. Verder werden alle wapens, die zich in het bezit bevond in van beursmakelaars, ii'i beslag genomen. Tot dusver werden in ongeveer 55 ju wel erszaken goud cn gou den voorwerpen, ter waarde van ongeveer een milliocn pesos, in beslag genomen. De minister van financiën Lagarrigue ver klaarde. dat hij scherpe maatregelen zal nemen tegen a'io bankinstellingen, die wei geren de buitoni andsche deposito's af te geven. London, 13 Juni. (II.N.) Volgens een bericht uit Santiago de Chili is Davila op aandringen van kolonel Grove uit de com missie van drie getreden. Grove beschouw de Davila als niet voldoende radicaal. Londen, 13 Juni. (V.D.) Naar uit San tiago de Chili .wordt gemeld, heeft do overste van het vliegercorps Marmaduke Grove, in plaats van Dr. Davilla, dc leiding op zich genomen van do Chilcensche junta. De Chileensche regeering heeft een decreet uitgevaardigd, dat dc eerste slap beteekent voor onderwijs van staatswege. Voorts voor ziet de verordening in de instelling cener commissie, welke toezicht zal hebben uit te oefenen op de geheele binnen- en buiten- landsche Chileensche pers. Washington, 13 Juni (V.D.) Tc Was hington bevinden zich thans meer dan 17000 oud-strijders, die in zes kampen zijn overgebracht. Voortdurend komen nieuwe troepen aan. Do leider der oud-strijders Walters heeft verklaard, dat tegen het ein de van deze weck ongeveer 30.000 oud-strij ders tc Washington zullen zijn aangekomen Het onderbrengen en de voeding, die uit particuliere middelen moeten geschieden, zijn absoluut onvoldoende.. Tengevolge van den voortdurenden regen zijn de kampen nagenoeg onbegaanbaar, zoodat men vreest, dat wanneer de duizen den gedurende langen tijd in tenten wor den ondergebracht, ziekten zullen uitbre ken. De opmarsch der oud-strijders heeft grooten indruk gemaakt, zoodat algemeen verwacht wordt, dat het Huis van Afge vaardigden het voorstel tot betaling van een uitkeering, die in totaal twee en een half milliard dollar zal kosten, zal aanne- nemen. Het is echter zeker, dat President Hoover zijn veto zal uitspreken. De oud strijders zijn besloten tot het uiterste vol te houden. DE KEIZERLIJKE VLUCHTELING IN ABESSINIË. V/eer gevangen genomen. Londen, 13 Juni. (V.D.) Naar uit Cairo wordt gemeld is de voormalige Abessini- sche keizer DidjYassoe, die een week ge leden na een gevangenschap van 17 jaar ontvlucht was, door de troepen van keizer Ilaile—Selassie weer gevangen genomen. HET EINDE VAN HET PROCES-ABEL. Een zware straf. München, 13 Juni. (H.N.) In het meineedproces Abel is beklaagde Abel, na dat de rechtbank drie uur beraadslaagd had, tot drie jaar tuchthuisstraf en zeven jaar eerverlies veroordeeld. Het bevel tot aanhouding bleef gehandhaafd, daar er ge vaar bestaat, dat beklaagde zich door de vlucht aan de straf zal onttrekken. EEN ONMISBARE GROENTE. Als één groente aanspraak hierop kan ma ken, is het zeker wel de Andijvie met haar talrijke soorten. Dc een eet zc gekookt, de rauwkost-etcr rauw Ook als sla is ze niet te verwerpen; hiervoor komt in aanmerking dc krulbladigc soort, of wel „Italiaansche Krul- andijvie". Om cn bij St. Jan kan men dc andijvie buiten of nog beter in een leeggekomen broei bak uitzaaien. Men zaait vooral niet tc dicht uit om dc jonge plantjes flink en krachtig te kunnen laten ontwikkelen. Om dc drie weken kunnen de liefhebbers dit zaaien herhalen zij krijgen zoo niet alles tegelijk. Ze houdt van een goed bemesten grond. Dit doet men het best met oude stal mest en vult dan, als dc plantjes wat grooter zijn, aan racl stikstofhoudende kunstmest Vooral de meer geconcentreerde soorten ko men hiervoor in aanmerking; men heeft er slechts eenige korrels van noodig om den groei tc bevorderen. Yoor het eerste zaaisel kiest men uitslui tend dc vroege soorten, anders heeft men last van het zgn. doorschieten of in-b!oei-komcn van dc struiken, en dan zijn zc waardeloos voor de consumotic. Zijn dc zaaiolantjcs ongeveer 5 c.M. hoog. dan kan men ze uitplantcn. Na zc dan uit den grond tc hebben ge nomen met een klein schopie neemt men het ountje van den wortel cn dc toppen van de blaren af cn plant ze dan uit op ongeveer 30 cM. afstand op rijen, daar ze dan het best groeien kunnen en men ze ook op die manier goed kan schoon houden. Na het planten giet men flink aan; de plant jes zullen zich zoodoende spoedig herstellen Men plant uitsluitend op een zonnig plekje cn verplant bij min of meer betrokken lucht Op grond waar vroege erwten geslaan hebben behoeft men nooit bang te zijn voor gebrek aan stikstof cn hierdoor niet aan gebrek aan groei Tusschen de planten wordt geregeld ge schoffeld, daar het onkruid anders met het beste uit den grond zou gaan strijken. Als men geen zelf bleckende soorten heeft gezaaid, bir.dt men de lcroojes samen, zoodra ze volgroeid ziin Dc zclfbleckende hebben hun blad zoo dicht samen gegroeid, dat zc zich van zelf bleeken. Het blccken ma=kt ze malscher en hierdoor beter te verteren. Rij zeer warm weer moet men niet tc veel tcgcliik onbinden daar er dan wel eens rotting zou kunnen ontstaan. Zc ziin bij zonnig weer na ongeveer 8 da gen gebleekt. Is het later in den tijd, dan blij ven ze wel drie weken samengebonden staan tot ze goed zijn. Het samenbinden doet men uitsluitend bij droog weer, daar ze anders zouden gaan rot ten. Dc latere soorten zaait men einde dezer maand of begin der volgende. Hieruit krijgt men dan de inmaaksoorten De Krulandijvie, die uitsluitend rauw wordt genuttigd, wordt juist zoo als de andere geteeld. In een koude bak kan men in het najaar er een partij opkuilcn en zoo gedurende een deel van den winter versche groente hebben. Met vorst wordt natuurlijk gedekt. J. O. W .F. RENS. Wenscht ge 't beste voor Uw tuin Bloemen en ook planten, beide? Kiest 't betrouwbaar adres KWEEKERIJ DE „H0RSE WEIDE" Sydney, 11 Juni (V.D.) Bij de nieuwe verkiezingen in Nieuw-Zuicl-Wales heeft de socialistische arbeiderspartij, die bij do vo rige verkiezingen 55 zetels in het parlement had veroverd, hiervan weer 35 zetels ver loren. De nationale vereenigde Australische partij behaalde 39 en de landspartij 25 man daten. De komende regeering zal hiermede 04 afgevaardigde achter zich hebben slaan tegenover 20 afgevaardigden van de arbei derspartij. De resultaten uit zes kieskrin gen zijn nog niet bekend. ERNSTIGE POLITIEKE BOTSINGEN IN ALTONA. A Ito na, 11 Juni (V.D.) Vrijdag kort voor middernacht is het in Altona weder tot ernstige politieke botsingen gekomen. In de Barhenfelderstrasse kwam het tot ongeregeldheden tusschen communisten, nalionaal-socialisten en leden van den Reichsbanncr. In een oogenblik had zich een volledig straatgevecht ontwikkeld, waarbij ook geschoten werd. Bij aankomst van de politie duurde de schietpartij nog voort. Een nationaal-socialist werd schie tend aangetroffen. De politie veegde het strijdperk met den gummistok schoon. Twee personen werden gearresteerd. Voor zoover lotnutoe bekend, zijn er geen ge wonden. Zijn leven ie danken aan de drijvende tanks? Volgens United Frees aldus lezen wij in De Courant-Het Nieuws van den Dag heeft kapitein Wilson, de gezagvoerder van dc Circle Shell, draadloos bevestigd, dat hij Hausner om 10 uur cles avonds heeft opge pikt. Volgens dit b richt drijft het verlaten vliegtuig met den staart naar boven naar liet Zuidoosten af. In de acht dagen, dat Ilausner op het water heeft rondgedobberd, moet hij ongeveer 2000 K.M. zijn afgedreven. Uit New York wordt gemeld, dat me vrouw Hausner bij het vernemen van het goede nieuws ten huize van een vriendin, mevrouw Vitalus to Weehawken in New- Jcrsey vertoefde. Zij was zoo door haar ge luk overstelpt, dat ze, zonder een woord te zeggen, het huis uitholde en niet terugkeer de voor middernacht. Sinds het vertrek van haar man had zij bijna alle dagen in de kerk doorgebracht en voor zijn behoud gebeden. „Ik wist wel, dat hij gered zou worden", vertelde zij later, „want we hebben alle dagen voor hem ge beden". Juist even voor het blijde nieuws kwam, was Hausner's broer er op uitge gaan, een vliegmachine tc huren, ten einde met mevrouw Hausner nabij Newfoundland naar den verloren vlieger te zoeken. liet was hun bekend dat hij meer voedsel had meegenomen, dan de meeste Oceaanvlicgers hebben gedaan Wel was do voorraad bij lange niet toereikend voor acht dagen, doch zij waren overtuigd, dat er nog steeds kans bestond op behoud van Hausner's leven, toen reeds iedereen de hoop had opgegeven. Hausner is geboren te Sanok in Polen en heeft zich in Amerika laten naturaliseeren. Hij vliegt al tien jaar en beschikt dus over een behoorlijke ervaring. Hij wilde een goodu ill-vlucht maken naar Warschau en heeft daartoe een vliegtuig gekocht voor den prijs van 15.000 dollar, hetwelk hij de „Rose Maria" doopte. Het vliegtuig was van het zelfde t>pe ale de machine, waarmede in 1927 Clarence Chamberlin zijn tocht heeft volbracht. De motor was een Wright Whirlwind von 220 P.K., gelijk ook Lind bergh heeft gebruikt. Te New York meent men, dat Hausner zijn leven dankt aan de twee speciale klep pen, welke aan de petrolcumtank waren aangebracht. Deze stellen don piloot name lijk in staat bij het uitvoeren van een nood landing den benzinevoorraad te laten weg- loopcn. Waren de tanks leeg, dan kon hij de klep pen wear sluiten om het binnendringen van water to voorkomen. Het aldus aanmerke lijk lichter geworden toestel kon met be hulp van de als drijvers fungeerende tanks boven water worden gehouden. LANDBOUWCRISIS IN JAPAN. Tokio, 10 Juni. (V.D.) Ook in Japan is de toestand van den landbouw ton ge volge van dc economische crisis voortdu rend slechter geworden. Een deputatie van boeren heeft gisteren oen bezoek gebracht aan minister-president Saito en verschil lende maatregelen tot steun aan den land bouw bepleit. De deputatie meende in de preciatie van de Japansche valuta een ge schikt middel te zien om de afzetmogelijk heden van de Japansche landbouwproduc ten te verhoogen. Ook de prijzen zouden dan iets opgevoerd kunnen worden. Voorts werd bepleit een moratorium van drie jaar voor den landbouw en tenslotte een lecning ten behoeve van den landbouw van vijftig- millioen pond sterling. Minister-president Saito zegde toe, den keizer van het ver handelde op de hoogte te brengen en bin nenkort maatregelen ten behoeve van den landbouw in het parlement te zullen voor stellen. ONLUSTEN IN EEN GEVANGENIS. New-York, 11 Juni. (V.D.) In de ge- gevangenis te Joliet in den staat Illinois kwamen wederom onlusten voor, waarbij een aantal gevangenen en een bewaker werden gewond en wel drie gevangenen zou ernstig, dat zij op het hospitaal moesten worden opgenomen. Het incident ontstond door twee wegens roof veroordeelde gevan genen, die kans hadden gezien uit gecon serveerde vruchten en aardappelen een alcoholhoudenden drank te stoken en die door het gebruik daarvan dronken waren geworden. In hun dronkenschap vielen zij eenige bewakers lastig en toen dezen tegen de gevangenen hardhandig optraden, kozen eenige honderden gestraften partij tegen hen en deden een poging om het admini stratiegebouw te bestormen. Zij werden door de bewakers echter weldra terugge dreven. VERVLAAMSCHING VAN HET ONDERWIJS IN VLAANDEREN. Brussel, 10 Juni. (V.D.) De Kamer heeft Vrijdag in eerste lezing het wetsont werp aangenomen betreffende de verneder- landsching van het onderwijs aan de volks- on middelbare scholen in Vlaanderen. De indiening van dit ontwerp had indertijd groote opgewondenheid veroorzaakt. BUITENLAND. Ter voorbereiding van Lau sanne. (Tweede Blad, pag. 1). BINNENLAND. Een oproep uit Nederlandsch-Indië. (Tweede Blad, pag. 2.) Terublik op Heemskcrk's loven. (Derde Blad, pag. 1). Smaadschrift door dc Tribune. (DerdG Blad, pag. 2). STADSNIEUWS. De O.S.P. hekelt do politiek der S.D.A.P. (Eerste Blad, pag. 3.) medegedeeld door het Kon. Ned. Met. Inst., Dc Bilt. Hoogste Barometerstand 771.8 te Nordöyan Laagste Barometerstand 757.8 te West- manörd. Verwachting: Matige tot zwakke N. tot N. O. wind, helder tot licht bewolkt, droog, behoudens vooral in het Z. kans op on weer, in het N. iets warmer, warm weer in het 7. In ons land bleef gisteren een groot ver schil bestaan in de temperatuur van het N. en Z., daar de N. of N.-N.O. wind in de N. provincies lucht van de Noordzee vervoert, die ongeveer 1-4° a 15° G was, doch in het Z. van het land gekomen tot 25° A 28° was verwarmd. Het aanhouden van dezen N. luchtstroom was het gevolg van het feit, dat de verdere ontwikkeling naar het O. van de uit het W. opgekomen hoogen druk over het N. W. gebied beneden de verwach ting bleef. Daarbij bleef n.l. over Denemar ken een onbelangrijk minimum achter, dat ook van ochtend nog een N.W. bochting boven het Z. van Noorwegen in het 770 ge bied te zien geeft. Als deze bocht die bezig is op te vullen verdwijnt, waarhij in onze streken de wind naar het N. O. zal omloopcn, zal ook het temperatuurverschil tusschen de deelen van ons land afnemen. Welke koers de depres sie op dc oceaan zal nemen, laat zich nog niet zeggen. F.en flinke daling op IJsland schijnt erop tc wijzen dat den koers een vrij N. zal zijn. Onweer werd uit enkele stations in N. Frankrijk gemeld, Rcnncs had 52 m.M. regen. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 Elegant. CORSELETTES in alle prijzen Practisch. Varkensmarht 5 Tel. 1309 Grootste voorraad. Laagste prijzen. DE OUDSTE STOOMMACHINE VAN DUITSCHLAND. B e r 1 ij n, 10 Juni. (H.N.) De oudste stoommachine van Duitschland, de z.g. Kö- nigsborner vuurmachine, is, na 133 jaar on afgebroken in bedrijf te zijn geweest, thans buiten bedrijf gesteld. Zij is in do jaren 1797 tot 1799 onder leiding van „Oberberg- rat" Bückling gebouwd voor het oppompen van water volgens het systeem van Watt. Belangrijke onderdeden werden echter uit Engeland betrokken. Reeds voor den oor log bestond het plan om de machine door een nieuwe te vervangen, doch tengevolge van de ongunstige tijden is dit tot heden uitgesteld. De machine zal vermoedelijk in een museum worden ondergebracht. KIND DOOR VALLENDEN BOOMTAK GEDOOD. Negen gewonden. Hamburg, 13 Juni. (V.D.) Op de bin nenplaats van een middelbare school maakten Maandagmiddag steuntrekkenden queue om hun uitkeering in ontvangst te nemen. Plotseling viel een grooto boom tak op deze menigte. Een kindje van acht maanden, dat door een vrouw op den arm werd gedragen, werd aan het hoofdje ge troffen en op slag gedood. Negen personen werden gewond en moesten naar het ziekenhuis worden over gebracht. Eenigen hunner konden na ver bonden te zijn, huiswaarts keeren,

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1