'AMEDSFQQRISCIH DAGBLAH
ISTROOHOEDENI
„WEG MET DE HERSTELBETALINGEN"
Zaterdag 18 Juni 1932
-DE EÈMLANDEft"
30e Jaargang No. 298
VERLENGING VAN HET
HOOVER-MORATORIUM
(„NIEUW PARIJS"
1.45
0.95
2.45
KRAAL
Lijstenmakerij en Kunsthandel
ERNSTIGE ONTPLOFFING
üe officieele motiveering
van dezen stap
Een antwoord van von Papen
Londen, 16 Juni. (V. D.) In overeen
stemming met elkaar melden de Engelsche
oer:endbladen, dat in tegenstelling tot de
uit Franschc bron komende berichten lus
schcn Macdonald en Iiorriot geen overeen
stemming is bereikt op de basis van een
moratorium voor den duur van zes maan
den.
L a u s a li n c, 16 Juni. (II. N.) In de na
middagzitting van de confcrentio is bet
programma voor de zitting van morgen
vastgesteld. Besloten is de zittingen voor
loopig vertrouwelijk te doen zijn. Zij zul
len echter weer voor het publiek toegan
kelijk zijn, zoodra tastbare resultaten ba
reikt zijn of zoodra een algemeen belang
bestaat. De zitting van morgen zal ge
opend worden met een uiteenzetting van
het Duilsche standpunt door rijkskanselier
von Papon. Daarna zullen achtereenvol
gens Herriot, Chamberlain, Grandi en een
vertegenwoordiger van België het woord
voeren. Wellicht zullen do algemeeno be
schouwingen morgen reeds ten einde loo
pen. Von Papen bracht vandaag behalve
aan Herriot ook nog een bezoek aan Mar
donald. Naar verzekerd wordt, kenmerkten
alle besprekingen zich door groote welwil
lendheid. De indruk van- den eersten dag
is niet ongunstig. De goede wil, die voor de
oplossing van zulke belangrijke vraagstuk
ken noodig is, bleek te bestaan. Intusschen
moet er de aandacht op worden gevestigd
dat de eigenlijke vraagstukken nog geens
zins in behandeling zijn genomen. Von Pa
pen en von Neurath hebben zich vooral
moeite gegeven om de binnen- en buiten
landsche politiek van do nieuwe Duitsche
regecring too to lichten.
Von Papen voert hot woord
Lausanne, 17 JunL (H. N.) In de \*er
trouwelijke zitting van de conferentie van
hedenmorgen heeft rijkskanselier von Pa
pen in een uitvoerige rede het standpunt
der Duitsche regeoring inzake do schade
vergoeding uiteengezet. Hij ging daarbij
uit van hetgeen Macdonald gisteren in zijn
rede over de eerbiediging van plechtig on
derteekendc overeenkomsten heeft gezegd
Op deze conferentie gaat het er echter niet
om, het vraagstuk der schadevergoeding
van een juridisch gezichtspunt uit te be
schouwen. Het behoeft daarom niet vast
gesteld te worden en wordt ook door nie
mand ontkend, dat de overeenkomst van
's Gravenhage rechtsgeldig onderteekend
is. Men moet echter de feiten onder de
oogen zien en daaruit de onafwijsbare ge
volgtrekkingen maken. De rijkskanselier
gaf daarop een overzicht van de economi
sche ontwikkeling sedert 1929, het jaar,
waarin het Young-plan onderteekend is,
waarbij hij er op wees, hoe het destijds be
staande optimisme plaats heeft gemaakt
voor pessimisme en tenslotte Is overgegaan
in de vertwijfeling, die thans bestaat. Van
de hoopvolle verwachtingen, die in 1929
bestonden, is niets in vervulling gegaan. De
werkloosheid heeft, vooral in de sterk ge-
industrialiseerde landen, sociale spannin
gen veroorzaakt, die een steeds grooter ge
vaar voor do wereldorde en de beschaving
van duizend jaar opleverde.
In het verdere verloop van zijn rede wees
von Papen erop, hoe tengevolge van de
stijging van de waarde van het goud en
do daling van de goederenprijzen thans 50
procent meer moet worden opgebracht dan
in 1929 berekend was. Dit geldt zoowel voor
de particuliere schulden als voor de schul
den van do staten. Indien er niet spoedig
verbetering komt, 19 te verwachten, dat
een nieuwe regeling van alle schulden on
afwijsbaar zal zijn. Hoe nauw deze ontwik
keling verband houdt met de politieke
schulden, blijkt hieruit, hoezeer de goud-
verdeeling en de goedcrenruil verschoven
zijn juist bij die landen, die in het stelsel
van de internationale politieke schulden
zoowel schuldeischcrs als schuldenaar zijn.
Duitschland als het cenigc schuldenaars-
land is van de goudverdeeling geheel ver
stoken, zoodat zijn economische leven
steeds meer bezwijkt. In het goederenver
keer doet zich juist het tegenovergestelde
voor. De Duitsche handelsbalans, die vroe-
stceds passief was, is onder den dwang
van deze ontwikkeling actief geworden,
terwijl bij de schuldcischersstaten juist bet
omgekeerde heeft plaats gehad.
Vcrlonging van 't Hoover-mora-
torinm voor onbepaaldon tijd.
Lausanne, 17 Juni. (H. N.) Macdonald
heeft vanmorgen bij het begin van de zit
ting der scbadevergoedingsconfcrentie mee
gedeeld, dat do Engelsche, Fransche, Itali
an nsche, Japansche en Belgische regecring
overeengekomen zijn het op 1 Juli afloo
pende Iloover-rnoratoriura voorloopig voor
onbepaalde» tijd to verlengen.
Een ontwerp-motie van Sir John
Simon.
Parijs, 17 JunL (H.N). Zoowel de Petit
Parisien als de Echo de Paris melden, dat
do Fransche en do Engelsche delegatie het
eens zijn geworden over een door sir John
Simon uitgewerkte ontwerp-motie, welke
aan de conferentie van Lausanne zal wor
den voorgelegd. De Inhoud daarvan i6 reeds
ter kennis gebracht van von Papen en van
de vertegenwoordigers van Italië, België en
Polen, terwijl de ovorige delegaties van
daag op de hoogte zullen worden gesteld.
Volgens de Petit Parisien is de motie door
rijkskanselier von Papen nog niet ondertee-
kend, doch men verwacht, dat de delega
ties haar goedkeuring daaraan zal hechten.
Dc motie, die uit zeven alinea's bestaat,
zegt volgeens de Petit P.ari6ien, dat de mo
gendheden in verband met den emstigen
econornischen toestand van de wereld en
de dringende noodzakelijkhci 1, om ten
spoedigste een oplossing te vinden en als
einddoel een algemeene regeling te berei
ken, overeenkomen, dat zij en dc botrokken
regeeringen de betalingen voor den duur
van de conferentie staken. Natuurlijk zul
len de betalingen voor de Dawes- en de
Young-leening worden voortgezet. De Petit
Parisien stelt vast, dat bij aanneming de
zer motie een overeenstemming tusschen de
mogendheden zal zijn bereikt, welke de Ver-
eenigdc Staten moreel verplicht zullen zijn
te aanvaarden De Echo de Paris voelt zeer
weinig voor deze motie Pcrtinax verklaart,
dat het een waar geluk voor Macdonald cn
Duitschland is, dat niet iemand als Poin-
caró Frankrijk op de conferentie vertegen
woordigt. Onder allo omstandigheden had
verlangd moeten worden, dat tenminste het
rapport der deskundigen van Bazel als uit
gangspunt voor de confcrentio van Lau
sanne aangenomen had moeten worden.
Mussolini: „De volken hebben
genoeg van woorden on ver
langen daden".
Rome, 17 Juli. (H.N.) Mussolini heeft In
een onderhoud met een journalist over het
vraagstuk der schadevergoeding gesproken.
Hij verklaarde, dat alio volken genoeg heb
ben van woorden en daden verlangen. De
tijd voor de schadevergoeding is voorbij.
Indien Duitschland noen zegt, zal ook
Italië neen zeggen.
Lausanne, 17 Juni. (V.D.) De door
Macdonald voorgelezen verklaring over de
voorloopigo verlenging voor onbepaalden
termijn van het Hoover-moratorium heeft
den volgenden tekst:
„De ondergeteekende regeeringen zijn
doordrongen van den toenemende» ernst
der economische en financiecle gevaren, die
de wereld bedreigen, alsmede van de ur
gentie der problemen, die op dc conferentie
te Lausanne aan de orde komen. Verder zijn
zij er van overtuigd, dat deze problemen
een definitieve en nauwkeurige oplossing
eischen, waardoor een verbetering van de
algemeene toestanden in Europa mogelijk
wordt, een oplossing, die terstond on zonder
onderbreking binnen het kader van een al
gemeene regeling gezocht moet worden. De
ondergeteekende regeeringen constateeren,
dat bepaalde herstelbetalingen en oorlogs
schulden op 1 Juli a.s. zullen vervallen en
zijn van meening, dat, teneinde een onon
derbroken voortzetting van dc werkzaamhe
den der conferentie mogelijk te maken, het
doen van betalingen, die verschuldigd zijn
aan bij deze conferentie betrokken rcgec-
rjngen op het herstel con to of als oorlogs
schulden, tijdens den duur der conferentie
uitgesteld moeten worden, echter onder het
voorbehoud van dc regelingen, die later ge
vonden zullen worden. Do regeeringen ge
ven uiting aan haar vasten wil om in den
kortst mogelijken tijd ter conferentie tol
en resultaat te komen. Aangezien de ren-
tcdienst voor de op do kapitaalmarkten op
genomen lecningen door deze beslissing niet
wordt aangetast, verklaren de ondergetee
kende regeeringen, dat zij voor haar aan
deel bereid zijn overeenkomstig deze rege
ling te handelen. Zij verzoeken de overige
crediteuren-regceringcn eenzelfde houding
aan to nemen."
Dc verklaring is geteekend door den Brit-
GAAT U KAMPEEREN?
rust U volledig uit voor een heerlijk
en onbezorgd Kampleven.
Reeds voor 7.75 heelt U een com
plete Waterproof tent, ook tenten in
diverse maten te hu nr.
LANGESTRAAT 35.
- O-O-O-O-C-O-O-O-O-O-O-O -O-O-l
Arnh. weg 32 s-s Tel. 1069
Onze collectie lijsten munt
uit door mooie profielen
voor elke omlijsting.
Billijke prijzen.
Kroonprins Gustaaf van Zweden verloofde zich met
prinses Sybille van Saksen-Coburg-Gotiia.
scben kanselier van de schatkist Neville
Chamberlain, door den Franschen minister
president Herriot, den Italiaanschen minis
ter van financiën Mosconi, den Belgischen
minister-president Ronkin cn den Japan-
schcn ambassadeur Josjida.
Lausanne, 17 Juni. (V.D.) In dc ple-
t.airc zitting der herstclppnfcrenlic legde de
Duitsche rijkska'nselici' Von Papen naar
aanleiding van.de mededeeling vau Macdo
nald dc volgende verklaring af:
„Ik heb van de. verklaringen van den En-
gclschcn ministerpresident Macdonald met
groote belangstelling kennis genomen en ik
waardeer dc bedoeling, waaruit deze ver
klaring is voortgekomen. Deze verklaring
is een zichtbaar bewijs voor den vasten wil
der betrokken staten om dc werkzaamheden
der conferentie te leiden in dc richting der
definitieve regeling, die de huidige situatie
eischt. Ik kan slechts wenschen, dat de ver
klaring door de hier vertegenwoordigde vol
ken en door de publieke opinie der geheele
wereld in denzelfden zin zal worden begre
pen. 1-Iet zou noodlottig zijn, wanneer deze
hoop werd teleurgesteld."
De positie van Duitschland
geschetst.
Aan Von Papen's rede ter conferentie van
Lausanne is nog het volgende ontleend
De huidige wereldcrisis onderscheidt zich
op een belangrijk punt van de vroegere cri
sisperiode. Vroeger ontstond een crisis
slechts door een wanverhouding tusschen
voortbrenging en verbruik. Een periode van
enkele jaren was meestal voldoende om de
verhouding weer in evenwicht te brengen.
De huidige crisis in het ruilverkeer valt
echter samen met een tweede crisis van on
gekende grootte cn wel die der herstelbeta
ling. Haar voornaamste oorzaak schuilt in
dc internationale publieke schulden cn in
dc met elk economisch inzicht in strijd zijn
de politieke betalingen. Do crisis in de pro
ductie kan niet overwonnen worden, wan
neer dc credietcrisis niet overwonnen
wordt en deze laatste kan op haar beurt
niet worden overwonnen, wanneer haar
oorzaken niet radicaal worden opgeheven.
Uitvoerig ging dc rijkskanselier vervol
gens op de positie van Duitschland in. Het
Duitsche bedrijfsleven wordt gedrukt door
hooge rentebetalingen en belastingen. Reeds
in December van liet vorige jaar heeft een
speciale commissie van advies de toenma
lige belasting als de hoogst mogelijke aan
geduid. Niettemin moest inen het Duitsche
bedrijfsleven tocli weer nieuwe belastingen
opleggen om het staatsapparaat te kunnen
handhaven. Do werkloosheid is in Duitsch
land grooter dan in eenig ander land en
bijzonder noodlottig is daarbij, dat een
steeds grooter deal van de opgroeiende
jeugd goen hoop meer hooft om aan werk
en inkomen te komen. Wanhoop cn poli
tieke radicalisecring zijn het gevolg. Het
Duitsche uitvoeroverschot is steeds minder
voldoende om de deviezen voor den rente-
en delgingsdienst der particuliere buitcn-
landsche schulden op te brengen.
Komende tot het herstclprobleem zelf,
merkte rijkskanselier Von Papen op, dat de
periode, die president Hoover indertijd be
doeld had om de wereld op adem te laten
komen, ongebruikt was verstreken en dat
men de dringende adviezen van tal van
commissies van deskundigen buiten be
schouwing heeft gelaten. De buitenlandsche
schuld van Duitschland met haar hooge
renten is voornamelijk veroorzaakt door de
kapitaalonttrekking, die is ontstaan door
de huidige herstelbetaling Indertijd heeft
de ingestelde commissie de bedoeling go-
had, dat van de 18 milliard Mark, die
Duitschland na de stabiliseering van de
Mark in het buitenland aan leeningen had
opgenomen, meer dan 10 milliard Mark
door horstcllevcrantics in natura aan het
buitenland terug zou worden betaald.
Het Duitsche concurrentie
vermogen verzwakt.
De grootte van het tot nog toe door
Duitschland betaalde moet men aanslaan
volgens de werkelijke waarde en niet naar
de waarde, die do betalingen voor de lan
den, welke haar ontvingen, hebben gehad.
Het aanbod van waren voor millinrden
heeft natuurlijk een oneconomisch gebruik
in de ontvangende landen tengevolge ge
had, zoodat het nut van do ontvangst veel
kleiner was dan de grootto van het verlies
voor Duitschland. Dit is de heelo proble
matiek van het herstclsystecm. Wanneer de
waarde der Duitsche herstelleveranties
wordt aangeslagen naar do werkclijko
waarde, dan komt men tot ontzaglijk hoo
ge bedragen. Het is een totaal verkeerde op
vatting. dat Duitschland, wannoer het van
zijn politieke schuld zou zijn bevrijd, een
ippermachtig concurrent voor andero lan
den zou worden. De inflatio met haar ge
volgen voor dc staatsbegrooting en het
particuliere bedrijfsleven heeft het concur
rentievermogen der Duitsche industrio niet
versterkt doch verzwakt, speciaal door do
noodzakelijkheid om nieuwe schulden aan
to gaan tegen abnormaal hooge rente. De
hoogte van de staatsbegrooting wordt be
paald door de hooge uitgaven voor socialen
steun en door uitgaven, die bij het ineen
storten van particuliere ondernemingen
moesten worden overgenomen om de geva
ren, die uit zoo'n ineenstorting voor de
staatsorde dreigden, to voorkomen.
De rijkskanselier besloot zijn rede met de
volgende woorden.
„Dc geschiedenis der herstelbetaling blijkt
thans een reeks van experimenten te
zijn, die men in steeds nieuwen vorm, doch
steeds met even weinig succes op het Duit
sche volkslichaam heeft gedaan. Men heeft
Duitschland telkenmale een maximum aan
herstelbetalingen opgelegd en telkenmale
heeft inen het er op aan laten komen, of
dit maximum vervulbaar zou blijken te zijn.
Wij hebben thans de gevolgen van dit pro
ces voor het Du'tsche bedrijfsleven en de
wereldeconomie duido'ijk voor oogen. Dc
ervaringen van de laatste jaren kunnen al
dus worden samengevat, dat de herstelbeta
lingen gebleken zijn onmogelijk te kunnen
voortduren. Deze ervaringen sluiten dc mo
gelijkheid uit, dat men in dc hoop op de
toekomstige ontwikkeling nieuwe experi
menten met de herstelbetalingen kan doen,
dio toch weer tot dezelfde mislukking als
de vorige pogingen gedoemd, zijn. Wanneer
dc wereldeconomie thans niet definitief van
de herstel kwestie bevrijd wordt, die uit is
gegaan van in strijd met do economie zijn
de politieke schuldenbctalingen, is een ver
betering van de situatie van Duitschland
cn van de wereld niet mogelijk. Do herstel
betalingen waren oorspronkelijk bedoeld
voor den wederopbouw van de door don
oorlog verwoeste gebieden. Inmiddels is
hun werking in het tegendeel verkeerd. Zij
bouwen niet op, doch zij vernietigen. Het
dringendste gebod van nu is den blik van
het verleden op de toekomst to richten. Het
uur om te onderhandelen Is gekomen. Der
halve hebben wij in Duitschland nog eens
een poging gedaan om de levende, tot op
bouw bereid zijnde krachten der natie sa
men te vatten om het Duitsche volk een le-
vensbasis te verzekeren. De tijd der kleine
middelen, van adempauze en uitstel, is de
finitief voorbij. Er moet thans volledig werk
geleverd worden. Ik zie de groolo histori
sche taak van deze conferentie hierin, dat
zij definitief den noodlottigen vlcicusen cir
kel van het verfden verbreekt om den weg
te banen naar een betere samenwerking,
die ons allen naar C3n betere toekomst kan
voeren."
Naar een gemeenschappelij
ke ontwerp-resolntie der
groote mogendheden.
De Parijsclie bladen wijzen in bun be
schouwingen over het verloop van den eer
sten dag van dc conferentie van Lausanne
op drie hoofdpunten, die zich reeds gisteren
hebben afgetcekcnd en die betrekking heb
ben op de herstelbetalingen, op het veilig
heidsvraagstuk en op de Duitsch-Fransche
toenadering.
Ten aanzien van dc herstelbetalingen
wordt gemeld, dat de groote mogendheden
het eens zouden zijn over liet voorstellen
van een gemeenschappelijke ontwerp-reso-
lutie over de voorloopige staking der beta
lingen. In dit ontwerp wordt de uijflrukking
„moratorium" niet gebruikt, doch wordt ge
sproken van „de staking der herstelbetalin
gen, tot een definitieve regeling zal zijn be
reikt door de conferentie van Lausanne."
Zij zal ook aan dc andere betrokken mo
gendheden in dezen vorm wórden voorge
legd.
Ten aanzien van het veiligheidsvraagstuk
wordt gewezen op de openingsrede van don
Engelschen minister-president, die verklaar
de, dat een overeenkomst over de herstelbe
talingen gepaard moest gaan met een over
eenkomst over dc veiligheid. In de Parij-
sche pers interpreteert men deze uitlating
van Macdonald als een nieuwe toespeling
op zijn reeds tijdens dc besprekingen te
Parijs tot uiting gekomen wensch, dat een
beroep zal worden gedaan op alle te Lau
sanne vertegenwoordigde mogendheden om
hetzij schriftelijk, hetzij mondeling verkla
ringen af te leggen over hun vreedzame be
doelingen.
Het derde punt is het onderhoud tus
schen rijkskanselier Von Papen en den
Franschen minister-president Herriot Bij
deze besprekingen zou niet slechts het her-
stelvraagstuk behandeld zijn, doch ook de
kwestie van een nauwere Duitsch-Fransche
samenwerking. Von Papen en Herriot bic
ken beiden even overtuigd to zijn van de
noodzakelijkheid van een dergelijke samen
werking.
De Petit Parisien zoekt naar dc redenen,
Sir Ilankoy, die benoemd ls tot secretaris
generaal van do confcicntio to Lausanne.
waarom in de overeenstemming tusschen
Macdonald en Herriot Inzake een ontwerp
resolutie het woord moratorium ontbreekt
Op deze wijze zou men volgens het blad po
gen tegemoet te komen aan don wensch der
Duitsche delegatlo cn tegelijkertijd do Ame
rikanen niet hinderen, die na korten of lan-
gon tijd toch bij een definitieve regeling
der herstel- en oorlogsschuldcn betrokken
moeten worden.
Do Oeuvre schrijft dat van e^n defini
tieve regeling van het herstelvraagstuk
geen sprake kan zijn, zoolang de schulden
kwestie met Amerika niet geregeld is.
Het onderhond tusschen Von
Popen en Herriot
Over het onderhoud tusschen Von Papen
en Herriot weet de Petit Parisien nog mede
te doelen, dat de rijkskanselier mot bijzon
deren nadruk heeft gewezen op do desolato
financieele positie van het Duitsche rijk,
waarbij hij do dringendo noodzakelijkheid
heeft besproken van financicelo steunver
lening, waarbij Frankrijk betrokken zou
moeten zijn.
Pcrtinax schrijft in de Echo de Paris, dat
do rijkskanselier tegenover den Franschen
minister president is opgetreden als eon
man, die vast besloten is ordo in Duitsch
land te scheppen. Overigens bleek hij voor
stander van een Duitsch-Fransche toenade
ringspolitiek te zijn.
In de haven van Montreal
Londen, 17 JunL (V.D.) Volgens hier
ter stede ontvangen berichten heeft in do
haven van Montroal aan boord van het
Britsche, 6000 ton metende, stoomschip
„Cymbeline" een ernstige ontploffing plaats
gehad, welke brand veroorzaakte. Er zou
den 30 arbeiders zijn gedood of gewond.
Omtrent het ongeluk wordt nader go-
meld, dat het schip een olietankboot is,
welke in de haven von Montreal werd her
steld. Na de eerste explosie, volgden spoedig
twee andere, waardoor het schip in brand
geraakte. De geheele brandweer werd go-
requireerd.
Volgens do laatste berichten zijn 17 per
sonen, o.w. talrijke brandwachts, om het
leven gekomen, terwijl nog tien personen
worden vermist.
NATION AAL-SOCIALIST PREMIER IN
OLDENBURG.
Oldenburg, 16 Juni. (V. D.) De land
dag van Oldenburg hoeft den nationaal-so-
cialist Roever met 26 stemmen tot minis
ter-president gekozen. Dertien stemmen
waren blanco, twee ongeldig uitgebracht.
Tot ministers werden gekozen de nationaal-
sociajist Spangemacher met 25 van de 34
stemmen en Pauli met 25 der 33 uitge
brachte stemmen. Vrijdag zullen de func
ties worden verdeeld. Roever hoeft na zijn
verkiezing tot premier niet meer meego-
stemd.
ELLY BEINHORN TE SANTIAGO.
Zal verder vliegen via de Andes.
Berlijn, 16 Juni. (V. D.) Elly Bcinhorn,
do Duitsche pilote, heeft Woensdagmiddag,
komende uit Ovalle, Santiago bereikt, waar
hij op het vliegveld vlot is geland. Zij treft
voorbereidingen voor een vlucht over do
Andes.
HERSTELCONFERENTIE,
Amerika bereid tot betalings
verlichting.
Washington, 17 Juni (V.D.). Presi
dent Hoover heeft op het bericht inzake bet
Vijfmogendhedenverdrag to Lausanne,
waarbij voorzien wordt in een voorloopige
staking der betalingen, voortvloeiende uit
politieke 6chuldverdragen cn dc herstel
overeenkomsten, den leiders der Europee-
sche mogendheden de medcdeeling doen
toekomen, dat do regeering der Vereenigda
Staten bereid is ook harerzijds met de
Europecsche debiteurstatcn onderhandelin
gen aan te vangen inzake verlichting van
betaling voor het geval de Europeesche lan
den onderling een aannemelijke herstel-
regeling zouden tot stand brengen.
DE S. A. WEER OPGERICHT.
M n c h e n, 17 Juni. (II. N.) De Völki-
scher Beobachter publiceert vanmorgen een
besluit van Adolf Hitler, waarbij deze ge
last de S. A. opnieuw in te richten on met
de uitvoering van dit besluit den chef van
zijn staf Rohm belast.
