DE ËEMLANDEU
BELANGRIJK VERZOEK AAN HENDERSON
e
Nieuws
Woensdag 22 Juni 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 301
VERONTRUSTE KLEINE
MOGENDHEDEN
DE BEROERING IN CHILI
9 uur 57 min.
L. J. LUYCX ZOON
Fa. R. v. d. BURG
HITLER BIJ MINISTER VON
GAYL
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pe» 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand l 0.75, per
week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»-
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummeri f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 5»
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
regel meer f0.25. Llcfdadighelds-advertentlën voor dt
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer catr» f 0.05
De kleinere mogendheden
gaan ongeduldig worden.
De vertrouwelijke bespre-
kingen.
Er zit nog altijd niet heel veel schot in
de onderhandelingen tc Lausanne en Ge-
nève. Men kan eigenlijk wel zeggen, dat er
6inds gisteren geen enkele vooruitgang is
gekomen en dat het over- en weer-gepraat
nog geen enkel tastbaar resultaat heeft
opgeleverd. Maar aan den anderen kant
zijn er gisteren toch tweo merkwaardige
feiten voorgevallen, die wel eens een be
langrijken invloed zouden kunnen hebben
op liet verdere verloop van de conferenties.
In de eerste plaats namelijk hebben de
kleinere staten, die zich te Oslo hebben
vereenigd, bij Henderson aan de deur ge
klopt, en hem op den man af gevraagd:
,,Hoe staat het hij jullie eigenlijk met de
zaken? We hooren niets meer van dc ont
wapeningsconferentie; jullie houden alles
zoo geheim, dat we nu wel eens wat willen
weten." Een optreden, dat volkomen juist
is, cn dat ook niet zal nalaten indruk te
maken ter plaatse waar dat behoort. Wat
bij deze demarche vooral opvalt, is het
tijdstip, waarop zij genomen is, namelijk
direct na het bekend worden van de stap
pen tot economische toenadering tusschen
ecnige kleine mogendheden, waartoe ook
ons eigen land behoort. Men kan uit den
aard der zaak verschillend denken over de
economische aaneensluiting van de Oslo-
statcn, maar feit is het, dat de ontwerp-
convcntie, die tusschen Nederland, België
en Luxemburg is gesloten, een zekeren in
druk heeft gemaakt op de vergaderendo
mogendheden, een indruk, die wellicht een
belangrijke stimulans zal zijn voor de be
sprekingen ter Hcrstelconferentie. En wan
neer ook de Skandinavische landen zich bij
die Conventie mochten aansluiten, kan ge-
sjirokon worden van een nieuw staten
blok in Europa, waarmee rekening zal
moeten worden gehouden.
Na dit eerste optreden van de Oslo-sta
len volgt thans, binnen enkele dagen, bet
tweede: de por in don rug van dc Ont
wapeningsconferentie. Henderson, dc voor
zitter, heeft een erg fraai diplomatiek ant
woord gegeven, maar toch zal dit teeken
van ongedud ook zijn invloed niet missen.
Het tweede merkwaardige feit is het
verschijnen te Lausanne van Gibson, den
leider van de Amerikaansche delegatie ter
ontwapenings-confercnlie. Dit bezoek heeft
in Lausanne groot opzien gehaard, omdat,
zooals men weet, Amerika zich geheel af
zijdig heeft willen houden van de Herstel-
conferentie, en verklaard heeft alleen dan
te willen spreken over vermindering of
schrapping van schulden, als er ernst
wordt gemaakt met dc ontwapening. De
Verccnigde Staten hebben, wat dat betreft,
zeer duidelijke taal gesproken: geen ge
praat over schulden eerst ontwapenen,
en het is tc begrijpen, dat Herriot even
van kleur verschoot, toen hij, te Lausanne
terugkeerende, van het bezoek van Gibson
hoorde. Hoe het zij, men (schijnt wel dc
verwachting tc mogen koesteren, dat er dc
eerstkomende dagen cn tc Lausanne èn te
Genèvc iels zal gebeuren dat wellicht zal
leiden tot een hopen wij gunstige be
slissing. Er wordt tenminste gemompeld,
dat de vertrouwelijke besprekingen ter
ontwapeningsconferentie zullen uitloopen
op een overeenkomst over de volgende
punten:
1. Vermindering der militaire uitgaven
met minstens 10 pet., cn met een geleide
lijk toenemend hoogcr percentage in de
komende jaren.
2. Qualitaticve ontwapening door af
schaffing der zware kanonnen met een ka
liber van 240, misschien zelfs reeds van
150 m.M. en meer; van dc tanks van 16 ton
of meer; van dc bombardementsvliegtuigen
met een ledig gewicht van 2000 K.G. en
meer; van alle chemische en bacteriolo
gische wapenen.
3. Internationaliseering of althans
strenger internationaal toezicht op de bur
gerlijke luchtvloot.
4. Internationaal toezicht op dc nale
ving der bepalingen der ontwapeningscon
ferentie.
5. Toezicht op de wapenfabricatic.
6. Schepping van een permanente ont
wapeningscommissie ter voorbereiding der
verdere ontwapeningsconferenties in dc
naaste toekomst.
Het schijnt dat do Fransche delegatie
bereid is tot al deze punten mede te
werken, zonder verder de verwezenlijking
van Tardieu's veiligheidsvoorstel als voor
waarde hieraan te verbinden. De grootste
moeilijkheden bij de tegenwoordige bespre
kingen zijn gelogen m den Amerikaan
scnen eisch dat tevens een vermindering
in het personeel der landmacht Lal worden
goedgevonden, waartegen de Franschcn
tot nu toe nog bezwaar hadden.
PER KANO NAAR DE NOORDKAAP.
Kopenhagen, 20 Juni (H.N.). Te Ska-
gen zijn vandaag twee Duitschers uit Ham
burg aangekomen, die per kano over Gote-
borg en Christiansund naar de Noordkaap
willen varen. Ervaren zeelui vinden deze
onderneming zeer hachelijk
Gibson onverwacht te Lausanne
gearriveerd
Practische resultaten gevraagd
Genève, 21 Juni. (V.D.) De president
van de Ontwapeningsconferentie. Hender
son, heeft Dinsdag de delegaties van Bel
gië, Denemarken, Nederland, Noorwegen
en Zweden ontvangen, die hem met na
druk hebben gevraagd wanneer de volgen
de zitting van dc hoofdcommissie der Ont
wapeningsconferentie zal worden gehou
den.
Henderson deelde mede, dat hij de onder
handelingen welke thans zijn aangevangen
cn welke den noodigen tijd vcrcischcn, van
zeer groote beteekenis acht.
Hij hoopt tegen den eersten Juli een zit
ting der hoofdcommissie te kunnen bijeen
roepen.
Deze stap der vijf staten zou ingegeven
zijn door den wensch de thans gevoerde
onderhandelingen te bespoedigen, aange
zien de kleine mogendheden door dc gehei
me besprekingen waaromtrent een volle
dig stilzwijgen wordt bewaard, ccnigszins
verontrust 6chijiien te zijn.
De besprekingen voortgezet.
De op Dinsdagmorgen vastgestelde zit
ting van dc commissie voor luchtvaart der
Ontwapeningsconferentie is utgcstcld tot
Woensdag.
Aangenomen kan worden dat deze ver
daging verband houdt met de driemogend-
hedenbijeenkomst, welke Dinsdagmiddag
om twaalf uur is voortgezet in aanwezig
heid der zelfde politici die gisteren cn eer
gisteren over deze aangelegenheid hebben
beraadslaagd.
Bij deze bespreking is tot nu toe slechts
overeenstemming bereikt inzake de kwes
tie van het verbod van den gasoorlog, ter
wijl de controverses nopons de legersterktc
en de luchtvaart in het bizondcr ten
aanzien van de internationaliseering van
dc civiele luchtvaart welke Maandagmid
dag door Amerikanen en Franschcn ver
schillend werd beoordeeld nog steeds
bestaan.
Gibson onverwacht te Lau-
sanne gearriveerd.
De leider der Amerikaansche delegatie
-Ier Ontwapeningsconferentie, Gibson, is
Dinsdagmiddag, vergezeld van den beken
den Amcrikaanschen financicelen deskun
dige Norman Davis onverwacht per auto
te Lausanne gearriveerd.
Beiden begaven zich direct naar hotel
Beau Rivage, waar zij-gedurende anderhalf
uur een bespreking hadden met Macdonald
en den Britschen minister van Buitcnland-
schc Zaken, Sir John Simon.
Simon was Dinsdagmorgen door Macdo
nald uit Genève naar Lausanne terugge
roepen.
De volkomen onverwachte aankomst van
Gibson te Lausanne heeft in alle conferen
tiekringen zeer groot opzien gebaard, aan
gezien de Amerikanen tot nu toe nadruk
kelijk weigerden, uit motieven van binnen-
landsch politieken aard, welke besprekin
gen dan ook te Lausanne te voeren. Gib
sons verschijnen wordt algemeen be
schouwd tc geschieden op den nadrukkelij-
ken wensch van het Witte Huis en in ver
band gebracht met het nachtelijk onder
houd met Herriot te Morges.
In de bespreking met Macdonald zou
Gibson den Engelschen minister opnieuw
den dringenden wensch der Amerikaan
sche regeering practische resultaten te be
reiken in de Ontwapeningskwestie hebben
uitgesproken cn met zeer grooten nadruk
hebben geëischt dat dc ontwapeningson
derhandelingen worden hervat.
Om half zes is Herriot in hotel Beau Ri
vage aangekomen. Hij verheelde gcenzsins
zijn verwondering toen hem werd medege
deeld, dat Gibson bij Macdonald op bezoek
was. Herriot heeft een tijdlang in de hall
van het hotel gewacht tot het onderhoud
tusschen Macdonald en Gibson was geëin
digd.
Gibson verliet het hotel en heeft zich
naar Genève hegeven. Later heeft een vrij
langdurig onderhoud plaats gehad tus
schen Macdonald en Herriot.
Voorts heeft von Xeuratli Dinsdagmid
dag een vrij langdurig bezoek gebracht
aan den Ilaliaanscnen minister van Bui-
tcnlandsche Zaken, Grandi.
Het stadium der directe on
derhandelingen bereikt.
Het herstelvraagstuk is thans, volgens
mededeeling van Duitsche zijde, in het sta
dium van directe onderhandelingen getre
den. De Engelsche premier, Macdonald,
heeft als conferentieleider in zijn onder
houd van gisteren met de Duitsche minis
ters de wenschen der andere delegaties tot
uitdrukking gebracht. Deze wenschen ko
men hierop neer, dat ingeval van een defi
nitieve regeling van het herstelvraagstuk
•vj.n alotbetaling door Duitschland wordt
verricht. Hierbij zijn reeds verschillende
plannen ter sprake gekomen, welke echter
officieel dc Duitsche delegatie nog niet be
kend zijn. De Duitsche delegatie is cr van
in kennis gesteld, dat zij een slotbetaling
verwachten moet.
Wat het voorstel der obligaties op de
Duitsche spoorwegen en de industriebonds
betreft is men aan Duitsche zijdo van mee
ning, dat de opvatting verkeerd is, dat men
een of ander deel uit het Duitsche econo
mische leven zou kunnen lichten en dit
voor bijzondere betalingen aan het buiten
land zou kunnen gebruiken. Het gaat er
om of het totale Duitsche economische le
ven in de toekomst in staat zal zijn tot
welke herstelbetalingen ook en niet, of de
een of andere Duitsche onderneming nog
met winst werkt.
De thans aangevangen besprekingen over
het herstelvraagstuk zullen voorloopig met
Macdonald in de eerstvolgende dagen wor
den voortgezet. Ofschoon de tegenstellin
gen op het oogenblik nog scherper worden,
is men van Duitsche zijde nog niet pessi
mistisch gestemd.
Wat de lecning aan Oostenrijk betreft
wordt er van Duitsche zijde met klem op
gewezen, dat de Duitsche regeering na
tuurlijk de financieelc hulp aan Oostenrijk
niet wil sabotccrcn. In tegendeel is dc
Duitsche regecring volkomen bereid daar
aan mede te werken, ingeval bepaalde
voorwaarden worden vervuld, ih het bij
zonder, wanneer dc verwijzing op het pro
tocol van Genève achterwege wordt gela
ten. Of dc leening echter tot stand zal ko
men, is nog onzeker.
Layton voor schrapping der
herstelbetalingen.
Londen, 21 Juni. (V.D.) In de News
Chronicle geeft sir Walter Layton een be
schouwing over dc argumenten, die Her
riot te Lausanne heeft aangevoerd voor de
handhaving van dc Fraiischc aanspraken
op dc herstelbetalingen en wel voorname
lijk over wat Herriot beweerde omtrent het
gevaar van het vergroote .concurrentiever
mogen van Duitschland in geval van
schrapping der betalingen. Layton schrijft,
dat juist verdere herstelbetalingen liet
Duitsche uitvoeroversclior ,-nocten vergroo-
tcn, aangezien op den duur dc herstelbeta
lingen slechts in waren opgebracht zullen
kunnen worden. Wanneer Duitschland in
de toekomst nog betalingen zal moeten blij
ven doen, zal zijn concurrentievermogen
niet verzwakt, doch versterkt worden. Bo
vendien is de mate, waarin andere staten
goederen zonder tegenwaarde als betaling
kunnen acccptccrcn, zeer begrensd, zoodat
herstelbetalingen in waren catastrophale
gevolgen zouden hebben.
Het tweede argument van Ilcrriot, dat
Frankrijk in geval van schrapping belang
rijke bedragen voor zijn begrooling zou
verliezen, beantwoordt Layton door een
vergelijking tc trekken met dc veel groo-
tere offers van Engeland. Frankrijk heeft
reeds groote bedragen ontvangen voor den
wederopbouw der verwoeste gebieden, ter
wijl dc betalingen van Engeland aan de
Verecnigdc Staten ongeveer tweehonderd-
millioen pond meer bedroegen dan wat
ontvangen werd uit herstelbetalingen en
intergeallieerde oorlogsschulden. Dat be-
tcekent een zware belasting van de binnen-
landsche 6chuld van Engeland. Bovendien
mag men niet vergeten, dat Engeland een
deel der oorlogsschuldcn van zijn gealli
eerden geschrapt heeft, wat eveneens op
de binncnlandsche schuld van Engeland
drukt. In geval van volledige schrapping
der herstel- cn oorlogsschulden zou derhal
ve de belasting der Engelsche belastingbe
talers naar verhouding even groot zijn als
die van de Amerikaansche. Layton besluit
zijn artikel met het constateeren van het
feit, dat al deze offers van weinig beteeke
nis zijn tegenover de reusachtige voordec-
icn, die een volkomen schrapping zou heb
ben. Er zou ruimte worden geschapen,
waarin de internationale handel overeen
komstig de ontwikkeling der moderne we
reld weer opgebouwd zou kunnen worden.
COMMUNISTISCHE SAMENZWERING IN
JOEGO-SLAVIE.
Twee officieren ter dood veroordeeld.
Belgrado, 20 Juni. (V. D.) Hot militai
re gerechtshof te Belgrado heeft lieden
vonnis gewezen in het proces tegen dc
Marburger officieren, die beschuldigd wer
den van communistische samenzwering.
Eerste luitenant Atanaskovitsj en eerste
luitenant Althorer werden ter dood ver
oordeeld. Majoor Djokitsj werd veroordeeld
tot zeventien jaar zware kerkerstraf, vijf
officieren cn een machinist bij dc spoorwe
gen kregen ieder 10 jaar zware kerker
straf. Twee sergeants-inajoor en twee of
ficieren werden vrijgesproken.
JAPANSCH MARINE VLIEGTUIG
OMLAAG GESTORT.
Vier dooden.
Tok i o, 21 Juni. (V.D.) Het Japanscbe
ministerie van Marine deelt mede dat een
Japansch watervliegtuig op weg van Chi-
rasa naar Sasebo is neergestort. De pi-loot
en drie inzttenden werden gedood. De oor
zaak van het ongeluk kon tot nog toe niet
worden vastgesteld.
Er crlüidt, dat graaf Stcphan Bcthlen, die
wordt beschouwd als de „sterke man" van
Hongarije, opnieuw zal worden belast met
liet premierschap. Gelijk men weet, is hij
vroeger reeds tien jaar lang premier
geweest.
Grove c.s. gedeporteerd. Ra
dicale reorganisatieplannen.
Santiago de Chili, 21 Juni. De re
gecring deelt mede, dat dc leider van de
afgezette junta, kolonel Grove cn vier an
dere revolutionaire leiders aan boord van
(vii Ciulceusche kruiser op het eiland Junn
Fernandez, bekend als het eiland van Ro
binson Crusoe, zijn aangekomen.
Do geïnterneerden zullen hier niet blij
ven, maur hun nadere bestemming is niet
bekend. De nieuw regecring liceft radicalo
plannen ontworpen voor een reorganisatie
van dc arbeidsvoorwaarden m het land. Do
werktijden zullen worden verminderd, ter
wijl minimumiooncn zullen worden vast
gesteld en de bestaande collectieve contrac
ten in gurtstigen zin zullen worden herzien.
Voorts zullen maatregelen worden ontwor
pen voor het verleenen van steun aan
wcrkloozen. Deze maatregelen zullen gefi
nancierd worden door een heffing op dc
particuliere vermogens cn de zoogenaamde
arbeidsiooze inkomen s. Voorts zal hij de
belastingen een: sterke progressie worden
toegepast.
ONRUST IN DUITSCHLAND.
B c r 1 ij n, 22 J u n i. (V.D.) Tegen midder
nacht is het in verschillende deelen van dc
stad tot communistische samenscholingen
en tot ernstige politieke botsingen gekomen.
In Moabit werden in dc Rostocker, de Turm
oil ITuttenstrasso groote communistische de
monstratieoptochten gevormd, die door do
politic rnet dc gummistok uiteen gejaagd
werden.
In de Schliemannslrasse en op den Helm-
holtzplatz werden door dc demonstranten
alle straatlantarens uitgedraaid. In de Ros-
fockcrstrasse poogden de communisten, na
dat zij eerst f\c lantarenlarnpen hadden stuk
geslagen barricaden op te werpen. Bij het
verschijnen van de politie vluchtten zij
echter.
In het Zuid-Westen, in de Schleicrmachcr
strasse w erd de 23-jarige nationaal socialist
Koester door communisten overvallen. Hij
bekwam een schot in dc slaap cn overleed
korten tijd nadat hij naar het ziekenhuis
was overgebracht.
Botsingen.
V a r e 1, 21 Juni. (V.D.) De gemeenteraad
van Varcl had Maandag besloten, naar aan
leiding van het overnemen van do regeering
door de N.S.D.A.P. heden de swastika-vlag
voor 14 dagen te hijschcn. Verscheiden
honderden communisten en sociaal demo
craten waren reeds lang voor het hijschcn
van dc vlag samengeschoold. Toen tegen 6
uur des middags een afdeèlmg S.A. cn S.S.
van ongeveer 50 man opmarcheerde, ver
hinderde het publick hen zich op te stellen.
De politie, die dc menigte wilde terug
dringen, werd aangevallen, waarop zij met
de gummistok de stralen ontruimde. Ecni
ge SAlicdcn werden door naar hen toege
worpen flesschen gewond. Een SA man be
kwam een messteek. Na het hijsclien van
den vlug kwam het op verscheidene plaat
sen van de stad tot. overvallen op de SAlie-
den. Hierbij werden cr 10 gewond, waar
van 4 zwaar.
Communist doodgestoken.
Essen 21 Juni (V.D.) Op den Frohn-
hauser Markt in Essen-West is hedenavond
iaat een 10-jarige, Heinrich Mertens ge
naamd. door onbekende daders door ver
scheidene messteken zoo zwaar gewond,
dat hij onderweg naar het ziekenhuis stierf.
Gp den dood- werd een lidmaatschapboekje
van den strijdhond tegen het fascisme ge
vonden. Nadere bijzonderheden zijn nog
niet bekend.
SPIONNAGE-ORGANISATIE TE
BOEKAREST ONTDEKT.
Boedapest, 20 Juni (H.N.). Volgens
een bericht int Boekarest is daar een wijd
vertakte communistische spionnagc-orga-
nisatie ontdekt. De leider dezer organisa
tie moet een Duitscher, Gustaf Arnold,
zijn, die door de communistische centrale
te Berlijn naar Roemenië is gezonden. In
zijn woning te Boekarest zijn geld en dia
manten gevonden terwaarde van 18000,
BUITENLAND.
De revolutionaire acties in Chili.
(Eerste Blad, pag. l.J
Een belangrijk verzoek aan Henderson.
(Eersto Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
De Ncderlandsch-Belgische conventie.
(Tweede Blad, pag. l.>.
Voorloopig Verslag der Tweedo Kamer
over den steun aan de varkenshouderij.
(Tweedo Blad, pag. 2J
Vergadering van liet Ned. Verbond van
Vakverccnigingen.
(Tweedo Blad, pag. 2).
Treinbotsing bij Alphen a.d. Rijn.
(Tweede Blad, pag. 3)« i
Zitting der Tweede Kamer.
(Tweede Blad, pag. 1).
Bijdragen aan werkloozcnkassen. Een
wetsontwerp ingediend om het bedrag met
3 millioen te verhoogen.
(Tweede Blad, pag. 2),
STADSNIEUWS.
Vergadering van de R.-K. Middenstands*
vereeniging.
(Eerste Blad, pag. 3). j
SPORTNIEUWS,
Neptunus-wcdstrijden in de zwcmschooL
(Eersto Blad, pag. 3).
A. Z. en P. C. verliest te Utrecht van Star
met 3—2.
(Eerste Blad, pag. 3).
Hoogste barometerstand: 7.69.0 te Black-
•sod.
Laagste barometerstand: 7.55.5 Isafzo.
V erwaahtin g: Zwakke tot matige
Noordelijke tot Westelijke wind, half tot
zwaar bewolkt of betrokken wellicht nog
enkele regenbuien weinig verandering in
temperatuur.
Het gebied van hooge luchtdruk in het
Westen is thans weer uitgebreid geworden
en reikt van dc Azoren tot do Noord Kaap.
De depressies in het Oosten en N.W. zijn
beide ondiep, zoodat het luchtdruk verschil
overal zeer klein is cn de wind nergens
meer dan matig is. Over het gsheele Wes
ten is de luchtbeweging nog van Noord
naar Zuid gericht, met betrekkelijk koel
weer. De Zomerwarmte die gister nog in
het Z.O. en Oosten werd gevonden is thans
ook verdwenen.
Het gebied van zware regen verplaatste
zich naar Duitschland en reikt tot onze
omgevihg. In hoofdzaak vielen dc zware
regens in den nacht.
Te de Bilt 25 m.M., te Aken 17, te
gen 1 tc Maastricht. München en Zurich
melden 25 en 23 m.M. Breslau cn Dresden
26 en 19 m.M. Danzig 12 m.M.
Voorloopig is nog weinig verandering in
het weertype te verwachten.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Elegant.
CORSELET TES
in alle prijzen
Practlsch.
BECHSTEIN PIANO'S
Het ideaal van den waren muziek
liefhebber. De vertegenwoordiger
ARNN.STRAAT
Berlijn, 20 Juni. (V. D.) Naar de Deut
sche Zeitung verneemt, is Adolf Hitler
heden te dezer stede aangekomen, waar
hij een bespreking heeft gehad met den
rijksminister van binncnlandsche zaken,
Freiherr von Gayl. Vermoedt wordt, dat
Hitier den rijksminister gewezen beeft op
de gebeurtenissen in München en Keulen
en ernstig erop heeft aangedrongen, dat de
rijksminister van binnenlandsche zaken de
S.A. tegen do aanvallen, die indruischea
tegen de rijkswet betreffende de unifor
men, moge beschermen.
