DE KNUPPEL IN HET HOENDERHOK
DE ÊÊMLANDÊÜ
Licht op
JOH. DE HEER
Donderdag 23 Juni 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
30e Jaargang No. 302
Hoover stelt voor beperking van de wereld
bewapening met één-derde
EEN BEZUINIGING VAN
MILLIARDEN
IJ
9 uur 57 min.
L. J. LUYCX ZOON
Piano's, Orgels, Radio
EENZIJDIGE AFSTAND
DOOR ENGELAND?
ABONNEMENTSPRIJS pt. 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
-week (mei grati» verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25. Liefdadlgheids-advertentlën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra f 0.05
Afschaffing van tanks, chemische
oorlogswapenen en zware
artillerie
ALLE STA TEN EEN POLITIE-
LEGER
New-York, 22 Juni. (V.D.j Hoover stelt
een beperking der wereldbewapening met
één-derde voor.
Nader wordt gemeld dat Hoover heelt
verklaard dat zijn voorstel een bezuiniging
met zich zal brengen van tien tot vijftien
milliard dollars gedurende de eerstvolgen
de tien jaren.
De vertegenwoordiger van Hoover te Ge-
nève, ambassadeur Gibson, heeft dit voor
stel in de zitting der hoofdcommissie van
de Ontwapeningsconferentie ingediend.
GIBSON
De zitting van de Hoofd
commissie.
Genève, 22 Juni. (V.D.) De Ontwape
ningsconferentie vertoont na wekenlange
rust weer liet beeld van een zeer grooten
dag.
Do onverwachte bijeenroeping van de
Hoofdcommissie, waartoe besloten is op
voorstel van de Vereenigde Staten, heeft
de conferentie plotseling nieuw leven inge
blazen.
In de zaal heerscht bij de opening groote
opgewondenheid.
De vooraanstaande politici der groote
Europeesche mogendheden zijn aanwezig.
Simon, Grandi, bijna alle ministers van
Buitenlandschc Zaken der Europeesche
mogendheden.
De algemcene belangstelling is uitslui
tend gericht op den Amerikaanschcn am
bassadeur Gibson, die kort voor den aan
vang van de zitting met de leden der Amc-
rikaansche delegatie de zaal binnentreedt.
Tegen vier uur opent Henderson onder
ademlooze stilte de zitting en geeft vervol
gens het woord aan ambassadeur Gibson.
Redevoering van Gibson,
De president der Vereenigde Staten heeft
mij opgedragen de algemcene conferentie
voor dc Ontwapeningsbeperking den tckvst
van de volgende verklaring te overhandi
gen. Deze verklaring wordt tegelijkertijd
gepubliceerd. Het is mijn grootste hoop dat
deze publicatie van een Ontwapcningspro-
gram een appèl beteekent aan alle volke
ren en zal leiden tot een verdiept algemeen
onderzoek van het probleem en tot oen
openlijke verklaring welke een wezenlijke
bijdrage zal vormen voor het algemcene
program der Ontwapeningsconferentie.
Vervolgens leest Gibson de instructies
voor welke president Hoover de Ameri
kaansche delegatie Woensdagmorgen 22
Juni om half vijf heeft doen toekomen
Deze instructies hebben den volgenden in
houd:
Thans heeft het uur geslagen om einde
lijk alle afzonderlijke besprekingen te be
eindigen en een bepaalde grootsch opgezet
te procedure aan te nemen voor de vermin
dcring der bewapeningslasten, welke thans
zoo zwaar drukken op de arbeiders van
alle volkeren. Dit program zou de gehcele
wereld een economische verlichting bren
gen en de mogelijkheid geven de vrees en
alle wanbegrippen te overwinnen welko
het gevolg zijn van de bewapeningen cn
welke het vertrouwen der volkeren ver
stikken.
Dit program zou voor een tijdvak van
tien jaren ten minsto een bezuiniging ge
ven van tien milliard dollars.
De Amerikaansche regeering stelt dc vol
gende vijf punten voor, welke beslissend
moeten zijn voor de verdere behandeling
van het Ontwapeningsproblccm:
1. De waarde van het Briand-Ivellogg-
pact bestaat in het feit, dat de staten zijn
overeengekomen hun wapenen slechts to
gebruiken' voor hun nationale verdediging:
2. Er moet gestreefd worden naar verla
ging der bewapeningen niet alleen door
vermindering van den stand der bewape
ning, maar ook door de vergrooting der
krachten voor de nationale verdediging
door de vermindering der aanvalswapenen;
3. De bewapeningen staan in wederzijd
sche verhouding tot elkander. Daarom
moet de bewapeningsvermindering propor
tioneel geschieden;
i. Dc vermindering der bewapening
moet voorzichtig cn concreet worden aan
ebracht en moet leidon tot, een waarach
tige economische verlichting;
5. Dc bewapeningen te land, ter zee en
in dc lucht zijn de drie grootste kwesties
welke behandeld moeten worden. Zij han
gen ten nauwste met elkander samen en
kunnen niet afzonderlijk worden bchan
deld.
Uitgaande van deze principes stelt de
Amerikaansche rcgcoring een vermindering
voor van alle bewapeningen met een der
de.
Op het gebied van de bewapening tc land
stelt de Amerikaansche regeering voor do
tót nu toe reeds hij de conferentie inge
diende propositie aan tc .nemen, waarbij
een volkomen afschaffing' der tanks, che
mische oorlogswapenen cn zwaar geschut
wordt geëischt, voorts een verlaging met
een derde van alle landlegers welke uit-
aan boven het karakter van politictroe
pen.
De bepalingen van het „Verdrag van
Versailles" en de overige vredesverdragen
hebben reeds dc bewapeningen van Duilsch
land, Oostenrijk, Hongarije cn Bulgarije
teruggebracht tot een stand, welke
HOOVER.
overeenstemming is met dc eischen voor
de handhaving van dc binnenlandsche
orde in deze landen. Op deze wijze is
Duitschland, dat een bevolking heeft van
65 millioen menschen, een leger toegestaan
van 100.000 man.
De Amerikaansche regeering stelt der
halve voor dat alle staten als strijdkrach
ten. welke aan de cischcn van een politie
organisatie voldoen, aannemen 'n leger dat
in verhouding staat tot dc in Duitschland
cn dc overige staten toegestane strijd
krachten, evenwel zullen voer de koloniale
mogendheden zekere wijzigingen worden
aangebracht, waarbij rekening zal worden
gehouden met dc bizonderp belangen dezer
staten.
Op het gebied van de militaire lucht
vaart; stelt de Amerikaansche regeering dc
volkomen afschaffing der bombardements
vliegtuigen voor. Op deze wijze zou het
bezit van vliegtuigen, welke zouden kun
nen worden toegepast tegen de civiele bc
volking. onmogelijk worden gemaakt.
Op het gebied der vlootbewapcning stelt
de Amerikaansche rcgecring de verlaging
voor der geheele tonnage van linieschepen
met een derde, der tonnage van vliegtui;
moederschepen. kruisers torpedojagers
met een vierde cn dor tonnage van de on
dorzccboolen met een derde.
In geen geval mag een staat meer dan
35.000 ton aan onderzeebooten bezitten.
Voor dc vijf belangrijkste maritieme mo
gendheden heeft het Verdrag van Was
hington reeds de grenzen vastgesteld voor
dc linieschepen cn de vlicgtuigmoedcr-
schepen. Wat de kruisers en torpedojagers
van Frankrijk en Italië betreft, zullen deze
worden behandeld, alsof deze stalen zijn
toegetreden tot het verdrag van Washing
ton. Do toepassing van dit program zou
leiden tot een buitengewone beperking der
uitgaven voor den nieuwbouw van oor
logsschepen.
De voorstellen der Amerikaansche regee
ring zijn eenvoudig en direct. Zij eischt de
medewerking van iedere afzonderlijke na
tie. Niets zou zoo zeer de hoop der mensch-
heid doen herleven dan de goedkeuring
van dit program. Het is een waanzin der
wereld zich nog verder te verbloeden in
ontzaglijke militaire uitgaven. De Amerl-
kaanscho regeering dient deze voorstellen,
welke een wezenlijke verlichting zouden
kunnen beteekenen voor alle mogendheden
in in het volle gevoel van haar eigen ver
antwoordelijkheid.
De portée van de verklaring van presi
dent Hoover is ondubbelzinnig, duidelijk,
concreet en algemeen begrijpelijk. Onge
twijfeld zullen alle regecringen het Ame
rikaansche Ontwapcningsprogram eerst
willen onderzoeken.
Ambassadeur Gibson gaf vervolgens een
technische toelichting op 't nieuwe groote
ontwapeningsprogram zijner regeering. Do
verlaging van de geheele tonnage dor Ver
eenigde Staten cn Groot Brittannië met
25 moet geschieden op de basis van het
verdrag van Londen.
Dc Amerikaansche regcering eischt
voorts dat geen staat meer dan 10 onder
zeebooten zal hebben met een maximum
van 1200 ton cn in totaal van niet meer dan
35.000 ton.
Ambassadeur Gibson verklaarde vervol-
ens dat de Amerikaansche regeering op
grond van het Ilooverplan bereid is onver
wijld af te zien van 50.000 ton nieuwe
vioolruimte, voorts 1000 stukken zwaar ge
schut en 900 tanks cn 300 bombardements
vliegtuigen to vernietigen.
Ambassadeur Gibson beëindigde de voor
lozing van Hoover's boodschap met dc ver
klaring dat de Amerikaansche delegatie
zich ter beschikking stelt van alle overige
delegaties ter fine van nadere toelichting.
Do Vereenigde Staten, aldus Gibson, zijn
evenwel besloten vergaande materieele of
fers te brengen in do belangrijkste bewa
peningssoorten binnen het kader van een
were]dontwapeningsprogram en zijn er van
overtuigd dat ook alle overige mogendhe
den dc zelfde groolsche offers zullen wil
len brengen.
Gibson las Hoover's boodschap op ern
stige, plechtige toon voor.
Hij legde duidelijk den nadruk op ieder
woord.
In de zaal hccrschtc ademlooze span
ning, aangezien alle gedelegeerden volko
men begrepen van welke draagwijdte de
nieuwe boodschap van Iioovor is.
Amerika verrast door Hoover's
voorstel.
Washington, 22 Juin (V.D.) De voor
stellen van Hoover inzake ontwapening wa
ren voor de Amerikaansche regeeringskrin-
gen een volledige verrassing
In den Senaat vonden zij deels waardec-
ring, deels critiek.
De democratische senator Mc Keilar ver
weet Hoover, dat hij aanstuurt op dc
schrapping der oorlogsschuldon.
Borah daarentegen sprak nadrukkelijk
zijn instemming uit met de voorstellen cn
verklaarde, dat de wcreldontwapening een
schreeuwende noodzakelijkheid is en dat
een mislukken der ontwapeningsconferen
tie een wcreldcatastrophe zou zijn. Hij sprak
oprecht dc hoop uit, dat Hoover's voorstel
len de deelnemers aan de ontwapenings
conferentie van deze waarheden zouden
overtuigen.
9 9
BUITENLAND.
Voorstel van Hoover tot vermindering
van de wereldbevvapening met één derde.
(Eerste Blad, pag. 1).
Doet Engeland eenzijdig afstand van her
stelbetalingen?
(Eerste blad pag. 1).
Onrustige toestand in Chili.
(Eerste Blad pag. 2).
BINNENLAND.
De steun aan dc varkenshouderij.
(.Tweede blad pag. 2).
Zitting van Eerste en Tweede Kamer.
(Tweede blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Adres aan den Raad inzake de Drankwet-
verordening.
(Eerste Blad, pag. 3).
De aanbesteding van het nieuwe Gymna
sium. (Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Km. Nel. Met.
InstJuu'. te De Bilt.
Hoogste barometerstand 717.6 tc Blilcksod
Laagste barometerstand 754.8 te Isafjord.
Verwachting: Matige tot zwakke wind uit
N. richtingen, half tot zwaar bewolkt, waar
schijnlijk droog weer, iets warmer.
De as van het gebied van liooge lucht
druk is thans zuiver van hot Z.W. naar
het N.O. gericht. De depressie in het O. is
nog steeds aanwezig. Van het Oostzeege
bied tot de Middellandsche zee waaien
koele Noordelijke winden. Over dc Noord
zee en van Schotland tot langs de kust van
Noorwegen zijn de winden naar W. en Z.W.
gedraaid, waarbij de temperatuur aldaar
iets 6teeg. Zware regens in het Z.O. hielden
op. Maastricht had gisteren overdag nog
13 m.M., Frankfort in den nacht nog 10
cn overdag 5. Het laat zich aanzien, dat
het gebied van hooge luchtdruk zich nog
verder over hot vaste land zal 'uitbreiden
cn dat de depressie in het N.W. ook in onze
omgeving de winden zal doen krimpen,
waarbij het weer zijn buiig karakter ver
liest en geleidelijk warmer zal worden.
Belangwekkend Amerikaansch
ontwapeningsvoorstel. Frank
rijk spartelt tegen.
Te Genève woei gisteren eindelijk weer
eens een frissche bries, liet heeft groote
beroering gewekt, dat Amerika's vertegen
woordiger ter ontwapeningsconferentie,
Gibson, in de hoofdcommissie mededceling
deed van ongetwijfeld uiterst belangrijke
ontwapeningsvoorstellen, die hij had ont
vangen van Hoover, den staatspresident
der Vereenigde Staten. Kórt samengevat
komen dc voorstellen hierop neer, dat de
militaire macht der verschillende staten
moet worden gebracht op twee derde van
iet huidige peil. Aan de hand wordt ge
daan af te zien van dc meest felle en wree-
dc middelen, waarvan men zich in den
oorlog pleegt te bedienen: zware bewege
lijke artillerie, tanks, bombardementsvlieg
tuigen, chemische wapens, enz. Hoover
heeft niet alleen een inkrimping der be
wapening to land met een derde bepleit,
maar meent, dal men in dezelfde mate de
tonnage der onderzeeërs en pantsersche
pen moet verminderen, terwijl bij den ton
neninhoud der torpedojagers, kruisers cn
moederschepen voor vliegtuigen met een
vierde wil verkleinen.
Onmiddellijk moet worden toegegeven,
dat hetgeen Iïoovcr aan de hand doet,
voorstellen zijn in grootschcn stijl, die
scherp contrasteeren met het pietepeute
rige broddelwerk, waarmee Genève zich
den laalstcn tijd belachelijk begon te ma
ken. Uit Hoover's voorstellen krijgt men
den indruk, dat hij zich een toekomst
voorstelt, waarin dc landlegers in hoofd
zaak het karakter dragen van politictroc-
pen, die er zorg voor moeten dragen, dat
de binnenlandsche orde niet. wordt ver
stoord. Als voörbeeld had Hoover Duitsch
land voor oogen, dat ongeveer 65 millioen
inwoners telt en dat volgens de voor
schriften, vervat in liet verdrag van Ver
sailles een leger op de been mag houden
van 100000 man. In een overeenkomstige
positie als Duitschland verkeeren reeds
Bulgarije, Hongarije en Oostenrijk, wier
miltairc macht uit den aard der zaak niet
verder behoeft te worden ingekrompen.
Van de verwerkelijking zijner plannen ver
wacht Hoover in de eerste plaats een mil-
liardenbcsparing, waardoor de economi
sche druk, die thans als een last op dc
volkeren weegt, een veel dragelijker ka
rakter zal aannemen. Niet alleen echter
zullen Hoover's voorstellen, wanneer deze
oen stuk realiteit worden, een eind maken
aan de financieele uitputting der staten,
maar tevens het oorlogsgevaar verkleinen,
zoodat de wereld den president der Ver
eenigde Staten dankbaar mag zijn voor zijn
initiatief, dat zich waardig aansluit bij zijn
moratoriumvoorstcllcn van een jaar ge
leden.
Zelfs, wanneer men overweegt, dat aan
Hoover's voorstellen niet louter philantro-
pie ten gronslag ligt, maar dat Amerika
zelf behoefte heeft aan een vermindering
der militaire lasten, moeten de Amerikaan
sche; ontwapeningsvoorstellen worden toe
gejuicht, omdat dc realisatie ervan in elk
geval een belangrijk begin der ontwapening
zou beteekenen. Bovendien mag men niet
vergeten, dat Amerika's machthebbers
steeds hebben laten doorschemeren, dal
dc Vereenigde Staten niet volkomen afwij
zend staan tegenover het vraagstuk van
dc schrapping der schulden, wanneer Eu
Europeesche staten hun militaire machts
middelen op een ferme wijze inkrimpen.
Hoover heeft het den debiteuren van Ame
rika door zijn voorstellen dus gemakkelijk
gemaakt om tegelijkertijd tot een bevredi
gende oplossing van 't probleem der poli
tieke schulden te geraken. Dat Hoover, nu
dc verkiezingen voor het presidentschap
m het zicht zijn, door een moedig initia
tief de gedeeltelijk teloor gegane populari
teit bij zijn landslieden tracht te herwin
nen, is ccn aangelegenheid, die meer den
Amerikanen dan den Europeanen aangaat
en overigens een vrij bijkomstig karakter
draagt.
Ondertusschcn is cén der \oornaamste
vragen hoe de verschillende staten te Ge
nève op do Amerikaansche voorstellen heb
ben gereageerd. Rusland, Italië en Duitsch
land wij bepalen ons tot de groote sta
ten, wier beslissing het meeste gewicht in
de" schaal werpt hebfcea pwls luin har
telijke instemming betuigd, doch Frankrijk
men kon trouwens nauwelijks iets an
ders verwachten heeft de Amerikaan
sche voorstellen slechts in principe als
basis voor besprekingen aanvaard en dan
nog pas, wanneer Frankrijk met betrekking
tot zijn nationale veiligheid afdoende waar
borgen worden geboden. Paul Boncour be
pleitte, als consequentie van dit standpunt,
dat er sanctie-bepalingen in t leven moeten
worden geroepen, opdat een aanvallende
staat door een gemeenschappelijk optreden
tot rede kan worden gebracht. Aandacht
heeft het getrokken, dat Engeland een zeer
weifelende houding heeft aangenomen, daar
sommige onderdeelen der Amerikaansche
voorstellen door Groot-Britannie acceptabel
worden geacht, doch weer andere onderdee
len minder aanvaardbaar. Dc koerswisse-
ling in Engeland is hiervan de schuld; wan
neer een Labourbewind op het oogenblik de
lakens uitdeelde, zou Engeland ongetwijfeld
onmiddellijk aan de zijde van Duitschland,
Italië en Rusland hebben gestaan cn zou
misschien Frankrijke vrees voor een volko
men isolement Parijs soepeler hebben ge
maakt. Nu kan het voor een deel nog op
Britsche sympathieën rekenen. Frankrijks
houding heeft in elk geval ontnuchterend
gewerkt en tevens do kans verkleind, dat
men tc Lausanne tot belangrijke resulta
ten komt, daar Amerika niet aan schrap
ping der schulden zal denken, wanneer
Frankrijk zijn tegenwoordig bewapenings-
peil handhaaft. Maar misschien is het nog
mogelijk een weg te vinden, waardoor tege
moet wordt gekomen aan de verlangens in
zake de waarborging van Frankrijks veilig
heid. Wanneer dat echter niet lukt, zal de
toestand zeer netelig worden. Amerika zal
dan Frankrijk geen centime kwijt schelden
en Frankrijk op zijn beurt Duitschland geen
Pfennig. Aan den anderen kant denkt
Duitschland er niet aan de herstelbetalin
gen te hervatten, zoodat de regeering van
Herriot leelijk in het nauw zit. Zij zou ech
ter plotseling haar tot dusver gevoerde po
litiek kunnen verloochenen en een grootsch
gebaar maken. Maar dan zou zij wellicht
ten val worden gebracht, omdat de bin-
ncnlandsche-politieke toestand een derge
lijke geste diiet gedoogt. Men ziet dus: de
situatie is nog uiterst netelic en pijnlijk-
ingewikkeld.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
CORSELETTES
in alle prijzen
Elegant. Practisch.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Billijke stemabonnementen.
Vakkundig stemmen.
De kwestie van de herstel'
betalingen
Londen, 22 Juni (V.D.). De correspon
dent van de „Morningpost" to Lausanno
verneemt uit betrouwbare bron, dat de En-
gelsche Minister-President MacDonald op
het oogenblik overweegt een verklaring af
to leggen, dat Engeland afstand doet van
de toekomstige betalingen van alle herstel
en oorlogsschulden van Europeesche schul
denaars aan Engeland. Deze verklaring zou
onafhankelijk zijn van de houding der an
ders Europeesche mogendheden inzake de
herstel- en oorlogsschuldenkwestie. MacDo
nald zou in zijn verklaring dan de hoop
uitspreken, dat het Engelsche voorbeeld
door de andere mogendheden zal worden
nagevolgd.
CHINEESCHE BANDIETEN BESTOOKT.
Japansche vliegtuigen hebben bommen
geworpen op een bende Chineesche bandie
ten, naar schatting 700 man groot, die zich
ophielden in do nabijheid van Soesjoeng.
Naar wordt medegedeeld werd de bende
groote verliezen toegebracht
