HOOVER'S BOODSCHAP BESPROKEN de TE TEGELEN GELUKWENSGHEN VAN ENGELAND Frankrijk sceptisch DE NIEUWE FRANSCHE VOORSTELLEN DE TOESTAND IN CHILI VLOEDGOLF TEISTERT EEN BADPLAATS CENTRUM CONTRA DE RIJKSREGEERING Italië keurt de voorstellen onvoov waardelijk goed Genève, 22 Juni 'V.D. Na voorlezing van hot Ontwapeningsplan van den presi dent der Vereenigde Slaton, Hoover, door ambassadeur Gibson, logde allereerst do Britschc minister \an Buitenlandscho Za ken, Sir John Simon, oen verklaring af, waarin hij allereerst wees op do buitenge wone jbeteekenis van het Amcrikaanschc plan on de Amcrikaanschc rcgecring geluk wonschte met dezen stap. Simon zette ver volgens in diploma- tiekcn vorm liet cri- tischc standpunt der Britsmc rcgecring uiteen. De particu liere besprokingen welke thans worden gevoerd, aldus Si mon. zijn van zeer groote practische-ba- teekenis Deze po gingen tc komen tot een directe overeen stemming lusschcn de mogendheden SIMON mogen niet. worden onderbroken. Iedere verstandige stap, waar door een verlaging van het troepeneffectief wordt bereikt, moet hartelijk worden toege juicht, Hierdoor zou een buitengewone ver lichting der groote financieole lasten kun nen worden bereikt. De Amerikaanschc voorstellen op het ge- ibicd dor militaire luchtvaart moeten bizon der nauwkeurig worden bestudeerd. Dc Britschc regeering acht het voor alles van betcckcnis, dat aanvallen van bombar dementsvliegtuigen op dc burgerbevolking onmogelijk worden gemaakt Op het gebied der vlootbewapcning moeten thans prac- tische voorstellen w orden god lan, het schijnt evenwel devraag, aldus Simon, of dc Amcrikaanschc voorstellen overeenko men met dc bedoelingen der groote mari tieme mogendheden. De Britschc regeering wcnscht boven de Amerikaanschc vooistellen uit. vérgaande vermindering der vlootbewapcningcn en volledige afschaffing dér Ondérzécbooteri of ten minste vaststelling van een maxi- mumtonnage/Voor den onderzeeër. Vpor de slagschepen moet een lager' ma ximum worden vastgesteld dan waarin de vlootverdragen van Londen en Washington voorzien, d.i. 35.000 ton. Hot werk der ont wapening moet thans worden ten uitvoer gelegd met alle energie en in \ol vertrou wen. Dc ten uitvoerlegging der ontwapening hangt evenwel af van rle overeenstemming en de mate van samenwerking. Het Fransche standpunt. De Fransclie minister van oorlog, Paul Boncour, heeft na den Britschen minister Simon een verklaring afgelegd nopens het nieuwe groote onlwapcningsplan van den president der Vereenigde Staten, Hoover. Deze verklaring is slechts te beschouwen als een verwerping van het \merikaarischo voorstel. Paul Boncour eischte dat het Amerikaan- sche plan door dc Ontwapeningsconferentie met. het voorstel der Frausche rcgecring in zake dc organisatie van dc internationale veiligheid Zdl worden behandeld. Tijdens do particuliere besprekingen, welke thans wor den gevoerd, wórdt getracht een basis te vinden voor de regeling der ontwapenings kwestie, welke in geval van overeenstem ming zou kunnen worden voorgelegd aan de hoofdcommissie. Evenwel is volgens dp bepalingen van het Volkenbondsstatuut de oplossing van bet ontwapeningsproblecm onafscheidelijk van de organisatie der in teroationale veiligheid. De Frausche regeering blijft onbeperkt trouw aan haar tot nu toe ingenomen standpunt, dat zonder veiligheidsgarantie een oplossing van dc ontwapeningskwestie ondenkbaar is. Ilel. zou huichelarij zijn de groote moeilijkheden der Ontwapeningscon ferentie te verdoezelen, wat ter Ontwape ningsconferentie bereikt kan worden is evenwel ton nauwste verbonden met dc vci- ligheidskwestie. Spreker acht het zich een plicht in alle opcnlijkheid en duidelijkheid dit standpunt der Fransclie regeering uit een tc zetten. De Fransclie vciligheidsvoor- stellen moeten, aldus spreker, door de con ferentie worden bestudeerd, indien men een verlaging der bewapeningen wil bereiken. De Fransche regoering neemt het Ameri- kaansche voorstel slechts als basis van on derhandeling aan onder dit principieel voor behoud. Do Fransche regoering heeft de be wapening reeds verder teruggebracht dan waartoe het Amerikaanschc voorstel voor ziet. Paul Boncour sloot zijn redevoering met tc verwijzen naar het Kellogg-pact, dat vol gens hem de sanctiebepalingen mist, welke thans moeten worden opgesteld. Het Duiische standpunt. De leider der Duitschc ontwapeningedele gatie. Nadolny, heeft, in dc zitting der hoofd commissie van de Ontwapeningsconferentie verklaard, dat dc Duitschc regeering met zeer groote belangstelling en bizondcrc be vrediging heeft kennis genomen van de ont wapeningsvoorstellen van president Hoover. Dc conferentie, aldus Nadolny, moet zich gelukkig achten met dit nieuwe initiatief van den president der Vereenigde Staten. Het kan niet langer worden verheimelijkt dot dc conferentie op het punt is te vcrloo- pen, zoodat ongetwijfeld de vrees bestaat, dat het haa.r nooit zal gelukken beslissende besluiten te nemen, welke door de gelicele wereld worden gcëjsclit. De voorstellen van president Iloover hebben de groote verdien ste rle ontwapeningsconferentie een nieuwe impuls te geven en dc werkzaamheden der conferentie.essentieel tc verlichten. In het bizonder juichte Nadolny liet prin cipe der noodzakelijkheid van versterking der -verdediging en van vermindering der aanvalscapaciteit van de staten toe. liet is te hopen dut men bij verdere onderhande lingen nog zal komen tot verder gaande verlaging der bewapening. Hoe sterker dc verlaging der bewapening, hoe gemakkelij ker het probleem van liet herstel der gelijk heid zal worden. Het principe der gelijkheid is een der beslissende voorwaarden voor het eindresultaat der Ontwapeningsconfe rentie. Italië keurt het voorstel van Hoover onvoorwaardelijk goed. De Italiaansche minister van buitenlarid- sche zaken, Grandi, verklaarde dat de Ita liaansche regeering onbeperkt, onvoorwaar delijk en- volkomen instemt met het Amc rikaanschc plan.- De Italiaansche regeering stelt zich bij de ontwapeningskwestie op de volgende principen: Volkomen afschaffing van het zware ge schut en het tankwapen; Verlaging der trocpcneffectieven volgens dc methoden van het verdrag van Versail les; Volkomen afschaffing der bombarde mentsvliegtuigen: Verbod bommen neer ie werpen; Afschaffing van den chemisch cn- en gas oorlog; De Italiaansche r.egeering stemt evenzeer toe in de vlootvoorsiellen. Een jaar geleden, aldus Grandi, heeft pre sident Hoover door zijn moratoriumvoorstel de weg gewezen voor een practische oplos sing van het probleem der oorlogsschulden, thans wijst hij wederom den weg naar een practische oplossing van het Ontwapenings- problcem. Indien men de wereld w il her stellen. moet men thans een beslissing ne men. Dc redevoering van Grandi werd met stormachtig applaus begroet, terwijl dc ver klaringen van Simon cn Paul Boncour koel werden ontvangen. Dc duidelijke en moedige uiteenzettingen van den ILaliaansclicn minister hebben in alle confcrcnlickringcn sterk dc aandacht getrokken. Geen groote debatten. De onderhandelingen van de hoofdcom missie der ontwapeningsconferentie zijn 11a dc verklaringen der groote mogendheden nopens liet nieuwe plan van president Hoo ver wederom voor onbcpaaldcn tijd ver daagd. Ongetwijfeld bestaat hierdoor gevaar, dat het groote initiatief van de Amerikaanschc regeering opnieuw zonder practisch gevolg zal blijven. Londen, 22 Juni. (V. D.) Volgens dc rne- dedceling in dc Engclschc pers beeft dc Fransche minister van financiën Germain Martin de volgende nieuwe voorstellen ge daan* 1. Een 3- a 5-jarig moratorium. 2. Stichting van een fonds, bestaande uit obligaties, dio. gebruikt kunnen worden voor aflossing dor A.Merikaanschc schul den of voor den opbouw in dc Donaulan- den. 3. Instelling" van een commissie tot vaststelling van ccn.sprialcn voorzorgdienst voor Duitschland. i. Ilerslelbcialnitfrn m nat.uia. ESN WAARSCHUWING VAN DE VöLKISCHE EE03ACHTEH. M n c h e n, 21 Jüiji. (V.D.j Onder het opschrift: „Een laatste waarschuwing" schrijft dc Volkischè Beobachter: De afgeloopen Zondag is het bloedige be gin geweest van den op bevel van Moskou voorgeschreven burgeroorlog. De rijksmi nister van binncnjandschc zaken zwijgt en ziet de marxistische mobilisatie werkeloos aan. Het artikel eindigt: iïerr Von Gayl, de teekenen wijzen op storm. Ziet het uur, of dc ontwikkeling zal onbarmhartig haar loop nemen. Algemeene staking en staaf van beleg Santiago dc Chili, 21 Juni (VD). Door de aanhangers van Grove in Maandag ■jen algemeene staking afgekondigd, die ech ter slechts gedeeltelijk met succes werd doorgevoerd. Dc huidige machthebbers heb ben hot, afkondigen van de algemeene sta king beantwoord met den staat van beleg. Het spoorwegverkeer vindt onder militaire bescherming plaats. De trams in Santiago rijden onder politiebescherming. De met het handhaven van dc orde bdastc organen hebben order gekregen des nachts zonder meer met scherp tc schieten. iiiraC.'WTNVm .JJInn Tientallen slachtoffers in een Mexicaanschen Staat New-York, '23 Juni. (V.D.) Uit Guada- lara wordt gemeld, dat Woensdagochtend een geweldige vloedgolf het badplaatsje Guyatlan 111 den Mexicaansclicn staat Co- limo beeft geteisterd. Villa's aan liet strand, een nieuw badhotel en het pas voltooide station werden door het water overstroomd en geheel vernield. Sommige huizen wer den volkomen weggespoeld. Toen dc spring- golf opkwam, bevonden zicjt ongeveer 500 badgasten aan hot strand. Men vreest dat rle moesten hunner zijn weggespoeld en verdronken. Tot nu toe zijn ruim 50 lijken geborgen. De burgemeester van Guvatlan heeft ter stond assistentie gevraagd aan de autoritei ten van het nabij gelegen Manzanillo. Er gingen twee korte aardbevingen aan den springvloed vooraf. Ongeveer, de helft van Guyatlan, dat aan de kust van den Stillen Oceaan is gelogen i.s verwoest. ONDERHOUD TUSSCHEN DOLLFUSS EN HSRRIOT ZONDER RESULTAAT. L a u s a 1111 e, *22 J u 11 i. (V D.) Van Fran sclie zijde wordt medegedeeld, -dat-het on derlióud tusschen ..den' Oostcnrijkschen bondskanselier Dollfus en den Franschen minister-president- Herriot o.u hoeft gehan deld over de kwestie der Oostcnrijksche. lee ning. doch slechts binnen het raam van een geheel Europeesch program. De mogendhe den zouden bereid zijn Oostenrijk een ge deeltelijke lecning Cic verstrekken, welk \oorstol door Oostenrijk als geheel onvol doende is afgewezen, aangezien slechts een grcotsch opgezette hulpactie voor den hui- digen noodtoestand, waarin Oostenrijk zich bcvindi, cenigo waarde heeft. Bondskanse lier Dcllfuss heeft terstond na het onder houd mei Ilerriot den Duitschen rijkskan selier Von Papen persoonlijk van liet re sultaat op de hoogte gesteld. Berlijn, 22 Juni. (V.D.) Naar de Ger mania meldt, heeft de centrumfractio van den rijksdag heden de voorbereiding van de rijksdagverkiezingen besproken en hierbij haar houding bepaald. Tot uiting werd gebracht, dat de regee- ring-von Papen maatregelen heeft, genomen, die liet tegendeel hebben bereikt cn wat zij beoogden. Zij heeft niets verzoend, zij heeft gesplitst cn uiteen doen spingen. De uitge vaardigde noodverordeningen, die zonder sociaal inzicht, zonder erbarmen zijn, heb ben protest gewekt onder dc breedste volks lagen. Hel door de geheele jonge generatie stormachtig verlangde kolonisatiewerk is r-rdaagd. De politie maatregelen van bot nieuwe kapinet hebben in enkele dagen het Duitschc volk in do grootste beroering ge bracht. Verre van een bovenpartijdige regee ring te zijn, schijnt het kabinet von Papen 111 hoogc mate. afhankelijk to zijn van den wil van rechtsradicale partijen. Conflict lusschen rijk cn landen, bloedige botsingen in stad en land zijn dc natuurlijke gevolgen van de opheffing van liet uniformverbod. Dc fractie protesteert ten sch.crpstc tegen do door dc maatregelen van het kabinet- von Papen opgeroepen bedreiging van de openbare veiligheid. Teneinde dc groote ge varen voor het volk to verhoeden, verwacht zij. in overeenstemming van de aankondi ging van don rijkspresident, een onmiddel lijk en effectief ingrijpen van de rcgecring in het belang van de handhaving van orde cn rust. Do vredelievende bevolking ver langt. dat de beginnende verkiezingsstrijd kan geschieden zonder gewelddadige be ïnvloeding en dal dc politieke maatregelen der landen tot liet in stand houden van de openbare orde van den kant der rijksregec ring niet worden tegengewerkt. IN RECORDTIJD OVER DEN OCEAAN. L o 11 d c n, 22 J u n i. i V.D.j De Empress c.f Britain is gisteren tc Cherbourg aange komen, 11a alle bestaande snelheidsrecords voor liet oversteken van den Atlanljschcn Oceaan tc hebben gebroken. Met schip van de Canadian Pacific Line beeft don afstand •*;m Val her Point 111 Quebec naar Cherbourg afgelegd in vier dagen, zeven uur cn 58 mi nutcn. Aan boord waren 700 Amerikaanschc en Canadeesche toeristen, waarvan de mcesten tc Southampton aan land gingen. De gemiddelde sncldheid van het schip was gedurende deze rccofheis 2i.8 knocpen per uur. TOONEEL Dezen zomer opnieuw zal de bevolking van hei Limburgsclie dorpje Tegclcn, dat onder den" rook vuii ehlo is gelegen, liet lijden en sterven van Christus in een pas siespel vertolken. Het is een teer gegeven, dat een uiterst voorzichtige en een van schroom en eerbied getuigende houding •vraagt. Maar zelfs hij een dergelijke behande ling lijkt het mij mogelijk, dat er num- sclicn zijn, die met reserve tegenover het passiespel staan. Om een ideale vertooning wellicht zou liturgische dienst, waaraan de toeschouwers deel zouden kunnen heb ben dom- gemcmschappelijk gezongen lie deren, liier eigenlijk beter passenie ver krijgen moeten zooveel factoren in vervulling gaan factoren, waarvan de vervulling ook elementen vereisent, die liggen buiten het be reik der spelers en die afhankelijk zijn van lal van omstandigheden zooals daar zijn publiek, sfeer enz.," dat het welhaast onmo gelijk schijnt dien idealen toestand te berei ken. liet passiespel vcrcischl van dc spelers in religieus opzicht een zuiveren achter grond. waaruit liet spel leven nioct. Zal liet mogelijk zijn riie zuiverheid te bewaren ook wanneer in het spel het element ver- looning" sterker wordt.' Mag men boven dien, cn dat acht ik een zeer moeilijk te beantwoorden vraag, een 7.00 schoon en veHievcn gegeven als hei lijden van Chris tus op deze wijze aan een publick geven met dc risico dat dit ci onjuist en onkiesch op reageert? Dat zijn allemaal vragen waarop men niet zonder meer antwoord kan geven. De uitvoerijig in Tegclcn heeft mij dit zij voorop gesteld niet tot een afwijzende houding doen beslissen al waren er wel eens oogcnblikkcri die dc gedachte deden opkomen, dat cr in het leven tenslotte toch Een middag van groote toewijding en devotie. Bewonderenswaardige pres= latie 1 'an een eenvoudige bevolking. dingen zijn waarvan wij maar liever moe ten afblijven. Het zij toegegeven dat die oogenblikken, gelukkig, in dc minderheid waren. Hot. Passiespel van pastoor van Delft be doelt het. Godrnenschelijkc lijdensdrama te beelden volgens dc grondtrekken van het Evangelie en naar zijn diepen zin als vervulling van het Oude cn als inleiding tot het Nieuwe Verbond. Dc tekst, die pastoor van Delft schreef, getuigt van weinig schrijverstalent. Zij is overal vrij vlak en soms zelf onbeholpen, terwijl de reien, die een enkele maal wel eens wat beter zijn, evenmin van een poë tisch gevoel of dichterlijke techniek blijk geven. Dit heeft tot onoverkomelijk gevolg, dat de lengte zich te. veel laat gelden, zoodat een blauw regisseurspotlood weldadig werk kan doen. In ,,De Doolhof", de vroegere boerderij van het Missiehuis, en een prachtig idyl lisch plekje, 'werd in aansluiting aan on gerept natuurschoon een eenvoudig decor gebouwd. Op den achtergrond in het front staat do tempel, aan beide zijden geflan keerd door poorten, die toegang geven tot dc stad. Links van den tempel, van dc toe schouwers afgerekend, bevindt zich bet pa leis van Pilatus cn rechts dat van Herodes. Schuin links van Pilatus' paleis is Golgo tha geprojecteerd niet schuin naar het mid den toe het graf. Voor het paleis van He rodes is de Hof van Gethsémané gedacht. In liet front op ccn lager plan is dc Avond maalstafel geplaatst, die van het hoogor ge legen plan is gescheiden door laag struik gewas. De beide plans en dc velschillende plaatsen staan met trappen cn paden in verbinding. In den tempel staat voor het Heilige, ilc zcvcnarmigc Godslamp. Het, de cor, dal geheel in naturel is gehouden en dat van de toeschouwersruimte is geschei den door een vijvertje, sluit zich prachtig aan, bij de natuurlijke omgeving, met haar weelderige bosschages cn fraaie boombe planting. Aan het spel nemen een drie a vier hon derd personen deel, zoodat de leiding prachtig materiaal heeft voor massaregie. Met groote toewijding hebben deze eenvou dige menschen zich aan hun taak gege ven. Van de spelers w as Judas ongetw ijfeld dc meest prominente. Hij speelde het minst, too- neclcngaf bijna steec(s blijk dc situatie tc hebben doorleefd cn doorvoeld. Zijn plastisch en dramatisch gevoel was van ccn natuur lijke cn weldadige zuiverheid, zoodat ik aan de gedeelten waarin hij optrad (dc scène van zijn wroeging bijv.) dc sterkste herinneringen bewaar. De Christus-figuur was ccn nobele verschijning. Dc vertolker heeft zich voor een al tc dorre rct'iorick weten tc behoeden en het pathetische element werd door hem tot ccn minimum beperkt. Een enkele maal heeft hij in zijn bovenmenschelijke cn mis schien niet smetteloos te spelen rol deze klippen niet weten tc omzeilen. Daarvan gaven sommige oogenblikken bij het Heilig Avondmaal en in den Hof bijv. blijk, maar daarnaast had hij juist, ook in de/.c toonee- I011 fijngcvoelde momenten van ontroeren de zuiverheid, al had ik hem in den Hof gaarne smartelijker gezien. Bovendien werd hier de spanning volkomen gebroken in de verschijning van den Engel met den kelk, een scène, die niet alleen onnoodig is, maar die mij ook onverantwoord leek. Dat dc vertolker van deze figuur zoo'n nobelo zuiverheid wist te bewaren acht ik één van de belangrijkste factoren van dit spel en een groote winst. Petrus trachtte het hartstochtelijk karak ter van zijn rol tot zijn recht te laten ko men, maar hij slaagde daarin slochts ten dcele, doordat li ij te rethorisch werd. In het berouw bereikte hij zijn beste oogenblikken. Herodes was vooral visueel goed getrof fen, van Pilatus ging daarentegen weer minder uit. Maria was een lieve ver schijning, Magdalena echter tc zalvend. Dc vertooning als geheel bleef over het algemeen echter te vlak, doordat het ge- wonschte relief te veel ontbrak. Het bleef Judas geeft Christus den verraderskus. te veel bij een zuiver projecteeren op ver schillende plans van een blopt geval. (Men vergeve mij deze in dit verband oneerbie dig lijkende uitdrukking.) In enkele toonec- len was dit gemis wellicht te wijten aan een gebrek aan diepte in liet decor, waar door de spelenden in hun handelingen wer den belemmerd. Vandaar wellicht dat er van het. Sanhedrin niets uitging, en een zelfde bekrompenheid deed zich ook gelden bij het Avondmaal, in het bizonder bij de voetwassching. Na de eerste pauze zonk het spel, om weer op te leven in de kleurige scène, waar Jezus voor Pilatus wordt geleid, maar de finitief sterker word het weer bij den kruisgang. Hierbij heeft de regie buiten gewoon gelukkig gewerkt. De kruisweg veerde langs den tempel, door den Hof, langs de Avondmaalstafel naar Golgotha. Voorop ging een Romeinsch soldaat te paard, en daarachter de twee moordenaars, op hun beurt gevolgd door het Sanhedrin en Jezus, met daarachter de menigte. Ter wijl een gedeelte van den stoet op den voorgrond langs trok, stond op het tweede plan voor den tempel het volk in een kleu rige groep verzameld. De geheele samen stelling en clc beweging van deze scène was van een gelukkigen opzet, die een buiten gewoon suggestieve kracht en werking had. Bovendien wist men in dit gedeelte, waar het banale als het ware op den loer ligt om bezit te nemen van do situatie, daaraan op tien gelukkige wijze te ontkomen. Volmaakt, onjuist was daarente gen de val van de soldaten in den Hof van Gethsémané, waar het leek of zij aan een touwtje gebonden waren. De reien, die ge deeltelijk zeer goed werden gezegd, werden gesproken door één speelster, hoewel ver schillende malen, de reizegster door 31 speelsters was vergezeld. Dc rcizegsters wa ren op enkele uitzonderingen na in het paars gekleed. Die uitzonderingen waren bij het Avondmaal, waar zij witte gelvaden dro.cgcn en Gregoriaansche zangen ten gc- hoorc brachten. Bij den kruisweg was do reizegster gekleed in een paars gewaad met zwart overkleed. De gceseling was wegge laten en enkele staties had men in kleiner bestek samengevat. Dc costumes waren eenvoudig, maar in hun sobere kleurencombinaties goed ge troffen. Wanneer ik in liet voorgaande op ver schillende onderdeden aanmerkingen heb gemaakt, dan neemt dat toch niet weg. dat ik een groot respect heb voor wat hier door eenige honderden en allen eenvoudige men schel! is bereikt. Ik heb dc diepe overtui ging, dat hier op een ontzagwekkende wijze is gewerkt om tot dit resultaat te ko men. Men had het. zoover gebracht dat de dictie vrij goed was cn op een enkel dialec tisch smetje na werd overal behoorlijk Nc- derlandsch gesproken. Voor het geheel heb ik dan ook groote bewondering en de toe wijding cn devote aandacht en overgege venheid waarmee de spelers zich zelf heb ben weggecijferd en ondergeschikt hebben aan een gemeenschappelijke daad deden weldadig aan. Uit deze toewijding en de votie ei! uit do traditie van een eenvoudig cn geloovig volk alleen kunnen do Passie spelen groeien naar het volmaakte. Het is ook vooral daarom dat ik een kennisma king met het Tegelsche spel gaarne aan beveel. J. v. S.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 2