J. A. SCHOTERMAN Zn. ST. EMILI 1928 BOVEN ONS GELEGEN ATMOSFEREN GEWELDIGE UITVERKOOP WIJNHANDEL JAARVERGADERING DER VRIJE UNIVERSITEIT „Het zwaard der overheid" AUTO OVER DEN KOP Drie dames gewond DE TROPOSFEER EN DE STRATOSFEER DE MAN MET DEGELEERDE TITELS Bananenplukker of oplichter? Nog erakei© dagen duurt onze A. H. v. NIEUWKERK MEU BELFABRIEK O. COMPLETE MEUBILEERING HURflORHOEKJE GEVESTIGD 1878UTR.STRAAT 17 TEL. 145 per flesch f 1.45, per anker f 58.50 Prof. Goslinga over „De Belgische opstand van Dietsche zijde ven klaard." Leiden, 6 Juli. I)e 52c jaarvergadering van de Vrije Universiteit nam heden. 0 Ju li met de gebruikelijke ..wetenschappe lijke samenkomst" in de Stadsgehoorzaal te Leiden een aanvang, 's Morgens kwam het referaat van prof. dr. A Goslinga, „De Belgische opstand van Dietsche zijde verklaard", in bespreking. De Dietsche gedachte, gelijk die door mij wordt bedoeld, aldus prof. Goslinga, is de wcnsch om de Nederlanden uit het zuiden met die uit het noorden in één staatsverband te vcrcenigcn (Gcyl, Gor- rctson. Stcinmetz e.a.j. Deze idee heeft van IS 15—1830 een schoonc kans van ver wezenlijking gehad, doch is door de ver keerde taal- mi schoolpolitiek van koning Willem I verspeeld Sur. loont nader nan hoe de laaldvvang den strijd om taalvrij heid opriep cn do schooldwang 'waar de regeering er naar streven ging om het openbaar onderwijs in hot zuiden van al het kenmerkend Roomsclic te ontdoen) den strijd om onderwijsvrijheid verwekte en beid*/ op capitulatie uitloopen moest. ICn in dezet; dubbelen strijd vinden wc over al de Vlamingen even Klerk als de Walen tcgenovor de koning, liet einde werd, ..dot- de Belgen meer Fransehen wudeii, dan ze vroeger ooit geweest waren on de Roomschcn nog meer devoot". Toch was de politiek van den koning begrijpelijk: Ti ij wilde terecht de staatseonheid door eenheid van taal en.kon niet begecren dat de Roomsche talrijker bevolking van het zuiden het.vcrcenigde rijk Roomsch zóu maken. De fout was do vcrcenigiiïg zelve. Het kernachtige woord van Groen is juist, dat men n.l. Noord en Zuid. „door v'o.r- eeniging onverccnigbaar' gemaakt liceft. 's Middags was de bespreking gewijd aan hel referaat van prof rhr. V. II. Rutgers over „liet zwaard der overheid". Prof. Rutgers gaat in zijn referaat uit van de bekende uitdrukking in Rom. XIII over „Het. zwaard der overheid", welke niet op het „zwaard" ziet in letterlijken zin, maar een symbolische uitdrukking is voor de „macht tot straffen", welke de overheid heeft. Haar macht tot straffen", welke de overheir heeft. ITaar macht tot straffen, tot bedwingen dei ongebonden- beid. ontleent de overheid aan haar in stelling door God en de bevestiging dezer instelling in het besef (het geweten) der menschcn betreffende do noodzakelijk heid van de staats- en rechtsorde. Deze dwingende, en bedwingende macht is ook exclusief, d.w.z. heeft de strekking om het gebruiken van geweld door anderen dan de overheid te uit te sluiten. En staats- en rechtsorde zijn onlosmakelijk met dit recht der overheid verbonden. De moeilijkste vragen doen zich voor op het gebied van liet volkenrecht. Hier doet zich de tragische paradox voor. dat over heden, gelijkelijk geroepen tot handhaving van het recht door het zwaard, dat zwaard trekken om elkander tc bestrijden". Was er één wereldmacht hoven al deze overheden, dan kon het rechtskundig wereldbeeld be vredigend sluiten. Doch de Openb. van Joh. doet profetisch het gevaar van een derge lijke machtsconcentratie zien. Het feitelijk bestaan van souveroinjtejt. gelijk die het kenmerk van den staat is, is ook onver- cenigbaar met het opkomen van zulk een hoogcre macht. En het naast elkander be staan van vele onafhankelijke staten, elk mot een eigen zwaard, zal dus steeds de mogelijkheid van misbruik van dat zwaard openlaten. GENEESHEEREN VRAGEN ONTWAPENING. De algemecne vergadering van de Neder- landschc maatscchappij tot bevordering dei- geneeskunst heelt de volgende motie aan genomen en naar Gcnèvc geseind „De Nederlandscbc maatschappij tot be vordering der geneeskunst, bestaande uil 4200 doktoren, verzoekt den diplomaten ter Ontwapeningsconferentie dc gelegenheid moedig te gebruiken om dc wereld einde lijk te bevrijden van de gevaren van de oorlogsvoorbereiding, waardoor het leven en de gezondheid der volkeren worden be dreigd." Het telegram is gettekend dor dr. Mau ri ts en dr. Roorda. GOK DUITSCHLAND GAAT CONTINGENTEEREN Het begint met vroege aard- appelen. De Duitschc rcgëering heeft besloten, in verband met den grooten invoer van vroege aardappelen, die den verkoop van Duitsche vroege aardappelen bemoeilijkt, den invoer van vroege aardappelen te contingenteeren. Dit is liet eerste contingcnteeringsbeslujt der Duitsche regecring. Het Ilbld., waaraan wij dit bericht ont- leenen, teekent hierbij aan. dat Duitschland onze grootste afnemer is van vroege aard appelen In 1926 en 1927 gingen resp. 90 en 80 mil- lioen Kg. naar Duitschland van de 130 en 105 millioen Kg. totaal, dus 70 A 80 pet. En in 1928 en 1929 gingen naar Duitschland 59 cn 54 van de 94 en 93 millioen Kg., dus CO a 65 pet. van het. totaal. Veroorzaakt door het springen i-an een band Nijmegen, 6 Juli. Op de St. Annalaan te Nijmegen is gisterennamiddag een auto uit Rotterdam, bestuurd door zekere I!„ over den kop geslagen. Toen de auto in volle Vaart reed. sprong een band. De bestuurder H. uit Rotterdam remde plotseling, met het gevolg dat de auto over den kop sloeg Drie inzittende dames H B. en Th., allen uit Rotterdam, werden ge wond Een van hen bekwam een sleutel- beenbreuk; de twee anderen bekwamen ernstige hoofdwonden Zij werden alle drie naar bet ziekenhuis vervoerd, waar twee van hen ter verpleging werden opgenomen. ITun toestand was licdonachtcnd naar om standigheden redelijk wel De belde inzit tende hoeren IT 011 B. kwamen met de schrik vrij. DE STAKING TE BORN. Begrafenis van den mishandel den werkwillige. Maandagmiddag is^ door dc justitie uit Maastricht do sectie verricht op het lijk van den Belgischen arbeider, die de vori ge week bij hot zwemmen ovei de Maas bij Roosteren was verdronken, nadat hij door stakers was mishandeld. Dinsdagmorgen heeft onder grootc be- lansgtelling de begrafenis van het slacht offer plaats gehad. De drie verdachten V., S. en Sch. uit Roosteren, die in verband met deze zaak gearresteerd waren, als verdacht van ge weldpleging. zijn door de marechaussee van Maastricht overgebracht en ter be schikking van den Officier van Justitie gesteld Het aantal marechaussees dat in vel band met de staking aan dc kanaal wer ken te Born is gedetacheerd, is met een tiental vrmeerderd. In totaal zijn er 54 manschappen, waarvan 18 rijksveldwach ters en 36 marechaussees. C. M. ASSELBEEGS t. Directeur der Suikerfabriek Wittouck. Tc Botterdam is plotseling overleden de lieer C. M. Asselbcrgs, directeur dor sui kerfabrieken Wittouck te Breda. De lieer Asselbcrgs is op reis plotseling ziek ge worden, operatief ingrijpen mocht niet meer baton, zoodat binnen enkele dagen bet einde kwam. het einde dat een zeer groot cn schier onherstelbaar verlies bc- teckcnt voor de fabriek, waaraan de over ledene 35 jaar zijn krachten hoeft gewijd. In Juli 1871 werd Cornelis Maria As selbcrgs Ie Bergen op Zoom geboren en kwam reeds op jcudigen leeftijd op de suikerfabriek te Bergen op Zoom, waarna hij nu 33 jaar geleden, verbonden verd aan de fabriek te Breda. Hij doorliep de onderscheidene posities, was achtereen volgens bacterioloog, scheikundige cn be drijfsleider, om 25 jaar geleden Rene Wit touck op te volgen als directeur. Do fabriek liceft onder zijn leiding zeer moeilijke tijden goed doorstaan. Bij het personeel was dc directeur ook zeer be mind. Zijn vrdienstcn werden erkend door de vcrleening in 1923 van de orde van Oranje Nassau. De teraardebestelling is bepaald op Woensdag a.s. te Zuylen bij Breda. (Hbld.) BRANDSTICHTING DOOR EEN STUDENT? In de achter-lokaliteit van de studenten sociëteit N.I.A. in de Sarphatistraat tc Am sterdam. heeft een brandje gewoed, dat door den congierge met eenige emmers water is gebluscht. Zeven houten en een rieten stoel zijn verbrand. In verband hiermee is een 21-jarige student in liet bureau Stad houderskade verhoord. Mij wordt ervan ver dacht den brand Ie hebben gesticht. DE IJSVOGEL. De IJsvogel, heenreis, vertrok te 4.25 uur uit Calcutta en kwam te 11.05 uur te Ran goon. Het gezondste klimaat ligt maar 50 K.M. boven ons Dr. 13. Tliieme geeft in Die Umschau een boeiend artikel over dc hoven ons liggende atmosferen. Juist den laatsten lijd hebben wij be gint dc schrijver vooral in verband niet het onderzoek der straling onze kennis om trent de verschillende atmosferen aanzien lijk kunnen verrijken, niettegenstaande de mcnscli zelf nog niet hooger is kunnen ko men dan prof. Piccard (17 K.M.). Thieme heeft het dan eerst over de tem peraturen in de tioogc regionen. Op 3 K.M. is de temperatuur 0 graden C„ op 10 K.M. —50 C. In de wereldruimte is dc tempera tuur —273 C. De daling der temperatuur bij het stijgen gaal niet altijd gelijkmatig; zeer merkwaar dig is, dat boven de 10 K.M. de temperatuur niet meer daalt maar gelijk blijft f—50 C.). Boven de 10 k.rn. komt men in dc stra tosfeer, onder deze ligt de troposfeer, waar in dc vorming der wolken geschiedt cn dus het weer wordt bepaald: in de eerste 5 K.M. zijn de d'epe, dikke regenwolken, in dc vol gende 5 K.M. de liooge fijne wolken. Boven de troposfeer, in de stratosfeer mot de gelijkmatige temperatuur van —50 gr. C. zijn er dus geen wolken cn er Is een eeuwi ge, diepblauwe hemel Het gehalte aan wa terstof, dat in de troposfeer nog zeer hoog was en tot wolkvorming, dus condensatie kon aanleiding geven, is minimaal gewor den cn houdt op 50 K.M. hoogte zoo goed als lioelcmaal op. Voor het grootste deel is dan ook het witacht.g blauw verdwenen: hoe lioogcr wij komen, des te donkerder wordt de kleur van den hemel, om ten slot te bijna zwart te worden, Do straalkracht der zon door niets belemmerd, neemt ge weldig toe; zelfs de sterren, die tot dusver door verstrooid hemellicht bestraald wer den. komen steeds duidelijker te voorschijn en stralen ten slotte naast de zon aan den zwartachtigcn daghemd). De zonnestraling snelt door de wereldruimte zonder haar tc verwarmen, maar als zij daar boven een vast lichaam raakt, dan kan zij dat zeer sterk verhitten. Reeds op maar 17 K.M. hoogte werd de gondel van Piccards ballon zoo heet, dat het haast niet meer was uit te houden. Merkwaardig is nu, dat de temperatuur in hoogero hoogten der stratosfeer niet op 50 C. blijft, maar de neiging vertoont, langzaam te stijgen.' Óp 35 K.M. schijnt de stijging sneller te gaan, op 50 K.M. hoogte moet de temperatuur'zelfs een voor de aar de ongewone hoogte van +37 C„ de tempe ratuur van oen heel warm bad, gekregen hebben. Deze hooge temperatuur is het gevolg van chemische veranderingen, veroorzaakt door dc instraling van de zon en andere Instra lingen uit de wereldruimte, welke Inwer ken op de gassen, welke zich in die regio nen bevinden. Onze lucht, welke wij op aarde inademen, is een mengsel van vele gassen. Ook die gassen zijn onderwerpen aan de aantrek kingskracht der aardmassa. Daarom is ook hun samenstelling in do verschillende hoog ten veranderd. Onder, bij den aardbodem,* bevindt zich voortdurend hun zwaarste deel: stikstof cn daarnaast zuurstof: daaren tegen krijgt haar lichter deel, de waterstof, in grootere hoogten de overhand. Hebben wij op den grond ong-.veor 78 dcclcn stik stof, 21 deden zuurstof en bijna geen wa terstof, op 50 K.M. is er nog maar de helft van de zuurstof, iets meer stikstof (87) cn reeds 3 percent waterstof. Op 100 K.M. wordt dc samenstelling der gassen 96 p. water stof, 3 percent stikstof en bijna geen zuur stof. De energie-verandering van de van buiten in het aarde-omhulsel dringende stralen heeft nu juist plaats tusschcn 50 en 100 K.M. hoogte en de zuurstof gaat over in ozon, zoodat wij ongeveer 50 K.M. boven de aarde een rijke ozonlaag hebben. Op 50 K.M. hoogte hebben wc dus in zomer en winter niet alleen een bijna tropische warm te, maar ook een aan ozon zeer rijke laag, welke de ozonrijkste van den heelen aard bol is Onze ziaken zouden dus maar 50 K.M. behoeven te reizen, om dadelijk in het allergezondste klimaat te komen. 50 K.M. liooger cn al onze zorgen voor verwarming zouden tot. het verleden behooren. De luchtdruk neemt echter met toene mende hoogte snel af. Onder op den grond komt de druk neg overeen met een kwik zilverzuil van 760 m.M.. dus 3/4 M. hoogte, op 10 K.M. nog maar van 200 m.M. (dus 20 c.M.), op 50 K.M. zelfs nog maar V, m.M. hoogte cn op 100 K.M. slechts nog eenige duizendste m.M.. dus liéól gering. Het zuur stofgehalte in c.b.m. neemt ook af, d.w.z. de mcnscli zou veel sneller moeten adem halen, om in denzelfdcn tijd denzelfden voorraad lucht binnen tc krijgen als hij noodig heeft. Dc sterke vermindering van den luchtdruk bij toenemende hoogte is het dus alleen, welke het den mensch tot dus ver onmogelijk maakte, meer dan 17 K.M. in de atmosfeer boven zich in te dringen. Merkwaardig genoeg heeft de mcnscli bij het binnendringen naar onder in de aard korst nagenoeg dezelfde moeilijkheden op zijn weg gevonden. Onze optische hulptocslellcn hadden ons reeds liet beslaan van dc ozonlaag op 50 K.M. hoogte verraden. De temperaturen kunnen uit liet optisch gedrag dezer lagen worden berekend. Vliegers, die meteorolo gische meetinstrumenten 25 K.M. hoog brachten, lichtten ons in over luchtdruk, vochtigheid en temperatuur, alsmede over de stralingen en vvindstroomen aldaar. In den laatsten tijd is het gelukt, bij elk weer, over dag cn 's nachts, de meteorologische waarden door kleine kortegolfzendors naar beneden le laten flikkeren, zooals dr. Duc- kert cn dr. Thieme hebben gedaan. De luchtballons nemen (leze kortegolfzendors op aanzienlijke hoogte mee naar boven. Vast is daardoor komen tc staan, dat op 100 K.M. hoogte een optisch andersoortige laag liggen moet. welke naar haar theoretische ontdekker Heavisidelaag is genoemd. Op deze hoogte, waarop vermoedelijk de tro pische temperatuur van -1-37 C. weer in ijzige koude is veranderd (waarschijnlijk) ver onder 50 C.) is de waterstof over- heorschend. Vermoedelijk is de laag rijk aan helium. In het gebied tusschcn dc ozonlaag en de Heavisidc-laag vallen ook bijna uitsluitend de Noorderliclitverschijnselen voor, vvelko ten 6lottc niets anders zijn dan de begelei dingsverschijnselen van electrische stralin gen in gas cn welk lichtverschijnsel afhan kelijk is van het gas en zijn druk. Dezelfde verschijnselen kunnen wij kunstmatig onder gelijke drukverhoudingen cn gasvullingcn in ontladingsbuizen te voorschijn roepen, vooral dan, als wij kunstmatig ook het magnetisch aarde veld nabootsen. Bepaalde lichtverschijnselen treden nog zeker op 400 tot 500 K.M. hoogte oo, zoodat zich beslist daar resten van onze aarde-atmosferen moeten bevinden. Daar de aarde niet alleen om zichzelf draait, maar ook door cle we reldruimte ij 11, vloeien daaruit belankwok- kende gevolgen voor hun relatieve snelheid (hooger dan 500 K.M.), welke vermoedelijk iets minder sne' is dan die van de aarde, zoodat dc aarde op haar weg om de zon een laag gas achter zich aansleept. Wij kunnen dus, besluit Thieme zijn bui tengewoon boeiend artikel, de atmosferen boven ons in lagen verdoelen, van welke dc onderste (in oe troposfeer) door de voch tigheidstoestanden van de mistlaag om de aarde bepaald worden en de vorming van wolken en dc weersgesteldheid veroorzaken. Do eerste lioofdlaag is dan dc grens tus schcn troposfeer cn stratosfeer op onge veer 10 K.M. hoogte. Al deze lagen zijn ta melijk scherp omgrensd en tegelijk schei- dingslagcn voor horizontale windstroomin- gen van verschillende richtingen. Terwijl cle hoogtewind in de troposfeer nog overwe gend westelijk is gericht, waait vlak daar boven aan den onderrand van de stratos feer een bestendige Oostelijke wind van aanzienlijke snelheid. IJ«t ligt voor dc hand te veronderstellen, d8t zulke tegengestelde horizontale stroomingen op de grenslaag van twee media ook evenwiclitspogingen van vertikalcn aard verrichten, welke in derdaad reeds heden zelfs voor deze hoog ten worden verondersteld en vermoedelijk niet. alleen tot in dc tweede hoofdlaag, dc ozonlaag op 50 K.M. hoogte, maar daarbo ven uit tot nabij cle derde hoofdlaag, de ricaviside-laag, werken en werkelijk invloed uitoefenen op onze weersgesteldheid in dc troposfeer cn die mede bepalen. AANRANDING. Dc rechtbank te Almelo heeft uitspraak gedaan in dc zaak van G. H. T„ koopman tc Almelo. Aan T„ wiens zaak met gesloten deuren werd behandeld, werd poging tot verkrachting ten laste gelegd. Dc 23-jarige landbouwster M. L. tc Reu- tum, gem. Tubbergen die zich in den mor gen van li April 1932 per rijwiel over het rijwielpad langs het kanaal Almelo—Nord- horn naar Almelo wilde begeven, was door T aangerand. Dc rechtbank veroordeelde hem tot een ge vangenisstraf van acht maanden met aftrek van de voorloopige hechtenis, cn daarna ter beschikkingstelling van dc regeering. De eisch was zes maanden met ter beschikking stelling. Mr. dr. ir. Heer van Laarwijk. Een oude bekende van politie en justitie, dc Surinamer J. I. J. V„ stond Dinsdag voor dc zooveelstc maal terecht voor de Amsterdamsche rechtbank. Zooals gewoon lijk, had hij zicli ook ditmaal tc verant woorden wegens diefstal en flessclientrck- kerij. Dc president mr. Dons las het weinig afwisseling biedend strafregister van den man voor, waarop 12 veroordccllngen voor komen. Pres.: Is dat juist? Verd.: Ik weet 't niet, ik heb 't niet bij gehouden. Pres.: U voert dc titels mr. dr. ir. Hoe komt u daaraan? Verd.: 't Zijn allemaal Nederlandscbc di ploma's. Ik lieb in Delft gestudeerd. Pres.: Bent u ook meester in dc rechten? Verd.: Neen, maar je liebt toch óók mees ter in dc theologie, meester in de lette ren De Officier: Ja, meester timmerman be staat óók. In de periode Maart '31Mei '32 bad bij o.m. handschoenen cn een rijwiel gestolen, terwijl hij op 30 Mei m een winkel to Am sterdam een jas, een regenjas en twee cos tumes had gekocht zonder tc betalen. Do man ontkende zooals zijn gewoonte is alles. Hij beriep zicli op zijn hoogge plaatste „connecties" en vol trots noemde hij zich „lieer van Laarwijk". De officier van justitie, mr. Van Dulle- men, was echter weinig onder den indruk van 's mans rad betoog. Hij betreurde het, dat onze strafwet nog geen instituut voor bewaring kent: verd. zou dan op een eiland kunnen worden geïnterneerd om bananen te plukken in plaats van menschen op tc lich ten. In weerwil van do poiitioneelc waar schuwingen tegen verd. maakt hij nog steeds slachtoffers. Spr. requireerde ten slotte drio jaar ge vangenisstraf tegen hem wegens diefstal cn flesschcntrekkerij. Vonnis 19 Juli a.s (Msb.) VOOR MOEDER. Een treilend geval van kinder liefde. In het holst van den nacht van Zondag op Maandag verraste de politie een tweetal jongens, die zich ophielden in de portiek van den winkel van de firma U. Broekman aan de Boddenstraat te Almelo. De politie dacht natuurlijk aan kwade bedoelingen van dc jongelui en onderzocht een en ander. Het bleek toen echte»- aldus de „Volkskr.", dat van kwade bedoelingen geen sprake was, doch dat do jongens, twee broers van resp. 17 en 13 jaar, hier stonden te wachten in verband met den uitverkoop, die den vol genden morgen zou plaats hebben. In de étalage n.l. had het tweetal een mantelpak opgemerkt, dat maar ƒ3.48 kostte, en nu hadden de jongens besloten dit tc koopen voor moeder. Natuurlijk werden zij toen ongemoeid ge laten en bun geduld Maandagmorgen be loond doordat zij de hand konden leggen op het mantelpak. K. BEEKSTRAAT 6. TEL. 543 AMERSFOORT. BEZOEKT ONZE 18 MODELKAMERS. PRINS HENDRIK IN ZWITSERLAND. Bezoek aan Von Papen. De correspondent tc Genêve van de Msb. seint d.d. gisteren: Z. K. H. Prins Hendrik vertoefde van daag te Genèvc, waar hij een onderhoud heeft gehad niet prof. Max Huber, president van het Intern. Roodc Kruis-comité. Daarna iis de Prins naar Lausanne vertrokken, waar hij o.a. een bezoek zou brengen aan den Duitschen rijkskanselier von Papen. HET DRAMA TE PUTBROEK. Op 22 Augustus voor het Bossche Hof. Het stroopersdrama te Pu tbr pik zal Maan dag 22 en Dinsdag 23 Augustus voor het gerechtshof te 's Hertogenbosch in hooger boroep worden behandeld. PRINSES JULIANA NAAI MECKLENBURG. Naar wij vernemen is Prinses Juliana voornemens op 12 dezer uit den Harz to vertrekken en zich naar Mecklenburg te begeven, waar H.K.H. met den Prins ,eeni- gen tijd bij haar familie denkt tc verblij ven alvorens naar Nederland terug te kec- ren. Zij: „Het scheen zoo romantisch om onze wittebroodsweken met een luchtreis tc be ginnen. Maar nu komen wc tocli wel erff gauw op dc aarde terug, vind jc niet?" (London Opinion).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 6