DE EEMLANDEQ
Licht op
JOH. DE HEER
Donderdag 4 Augustus 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 30
LEIDERS DER NAZI'S
TE BERLIJN
Onderhandelingen over
kabinetsreorganisatie
V0N PAPEN GEZANT TE
PARIJS?
Oppositie van het Centrum
DREIGENDE TOESTAND IN
'T VERRE OOSTEN
DE NIEUWE RIJKSDAG
9 uur 19 min.
Piano's, Orgels, Radio
ABONNEMENTSPRIJS p*1 3 "aa°d" vo°' Amenfoort 2.10. p*r maand 1 075, per
week (met gratis verzekering tegeo ongelukken) f 0.17'/m
Binnenland franco per post per 3 maanden f Aflonderlllke nummer! f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC SIS
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsuummef
elke regel meer f0.25. Llcfdadighclds-advertenttén voor d«
helft van den prijs. Kleine Advertentlün „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra t 0D5
Nog geen ontspanning in
België ingetreden. Cellen»
vorming door de communis»
ten. Do socialisten trachten
de leiding terug to winnen.
Nieuwe algemesno staking op
til?
De staking in liet Zuid-Belgische mijnge
bied is sinds Dinsdag in een nieuwe, ge
vaarlijke fase getreden. Zooals men weet,
lijdt de Belgische mijnbouw jn de ij f
Waalsche bekkens en in het Limburgsche
bekken, dat sinds den oorlog is ontsloten,
al drie jaren lrng onder de gevolgen van
een afzétcrisis, die telkens erger wordt
De ondernemers hebben door twee maat
regelen dezen toestand trachten te verhel
pen: ten eerste door een loonsverlaging,
die van November 1930 tot thans ongeveer
25 tot 30 procent bedraagt van de ver
diensten der personen, die in den mijn
bouw werkzaam zijn; ten tweede werd
met behulp der regecring, getracht dc-or
een krachtige beperking van den invoer
uit het buitenland den afzet in België te
begunstigen. Daar beide maatregelen in
Juli j.l: nog niet hadden geleid tot de ge-
wenschte gevolgen, meenden de mijnbe-
zitters nieuwe voorstellen te moeten doen.
die onder meer neerkwamen op een \cr-
lenging van den werktijd.
Het ligt nog vcrscli in elks geheugen, dat
deze voorstellen voor communistische ele
menten aanleiding waren in het Belgisch
kolenbekkon hun krachten eens te pro»
beeren. Elke lezer herinnert zich ongetwij
feld de bloedige botsingen, die als gevolg
hiervan in Juli plaats hadden. Tevens
bleek in Juli, dat dc socialistische leiders
niet langer vat hadden op dc Belgische ar
beiders, afgezien van die in liet Limburg-
fcche bekken.
Dc taak der communistische agitatoren
werd overigens vergemakkelijkt door de
omstandigheid, dat van dc mijnwerkers
nog niet de helft der ploegen deel uit
maakten van dc socialistische vakvereeni-
ging.eii. De tactiek dor Belgische commu
nisten, die in tegenstelling tot Duitschland,
niet zelf over een vakyereenlgingsorgani
satie beschikken, was deze: zij trachtten
in de onafhankelijke, plaatselijke mijn-
uerkeisbopdcn vasten voet te krijgen om
^an daaruit tot de bekende callenvorming
over te gaan.
Volgens den correspondent der Kölnische
Zcitung te Brussel is in de toestand In liet
mijngebTcd inmiddels nog niet dc minste
ontspanning ingetreden; dagelijks hebben
botsingen tüsschcn stakers en de staats
macht plaats en in het gebied van Charle
roi zou dc stakingsleiding zelfs overwegen
van nu af ook de ,,N'ot6tand6arbeiten" stop
te zotten, waardoor aan de mijnen een on
noemelijkc êchadc zou worden toegebracht,
'terwijl van communistische zijde gepoogd
wordt de arbeiders ertoe te bewegen tot
nieuwe „directe acties" over te gaan, doet
dc socialistische mijnwerkersbond al zijn
best de leiding bij de partiecle stakingen
in handen te krijgen.
De socialistische leiders sloven zich uit
om 't vertrouwen der arbpiders terug te
winnen en volgens sommige berichten wil
len zij dit doel trachten te bereiken dooi
de regeering voor te bereiden op dc al-
gemecne staking van alle mijnwerkers.
De reden van dit dreigement is gelegen
in de mislukking van de besprekingen der
gemengde mijncommissie, die Dinsdag zijn
gehouden en die niet leidden tot een ver
gelijk. Van de zijde der vakvereenigingen
werd een loonsverlaging van vijf procent
gevraagd, doch dc vertegenwoordigers der
mijneigenaars waren tot geen enkele tege
moetkoming bereid, aangezien de tot dus
ver gedane concessies niet dc minste ver
betering hebben gebracht. Heden zal het
bestuur van den mijnwerkersbond bijeen
komen om zich bezig te houden met de
mogelijkheid ccner algemeene mijnwer
kersstaking. Vooral is men in arbeiders
kringen erdoor geprikkeld, dat onlangs van
militairen als technische noodhulp ge
bruik js gemaakt. De arbeiders beschou
wen dit als een uitdaging, doch de onder
nemers zeggen, dat er voor hen geen an
dere uitweg bestond om de kolentreinen
geladen te krijgen. Overigens beschikt men
nog over voorraden, dié voldoende zijn om
bet Belgische bedrijfsleven twee maanden
lang van kolen te voorzien.
De regeering past inmiddels op hoar tel
len. Zeer nauwkeurig gaat zij de buiten»
landsche elementen na, omdat zij ver
moedt, dat zich onder hen talrijke com
munistische ophitsers bevinden. Het Pool-
sche consulaat-generaal heeft uit zich zelf
reeds een beroep gedaan op de Poolsche
mijnwerkers om geen moeilijkheden te
veroorzaken.
Een der laatste gevolgen van dc staking
16, dat van de zijde der ondernemers er op
nieuw bij de regeering op wordt aange
drongen ten derden male over te gaan tot
invoerbeperkingen. Door 'n degelijker maat
regel, die op grond van liet handelsverdrag
slechts zou kunnen worden verwerkelijkt,
wanneer Duitschland er zijn toestemming
toe gaf, zou vooral laatstgenoemde staat
ernstig worden getroffen.
DE CONVERSIE DER BRITSCHE
OORLOGSLEENING.
Londen, 3 A u g. (H.N.) Van de 5
oorlogsleening is thans een bedrag van 2
jailliard ter conversie aangemeld.
Zij zouden de ontbinding der coim
munistische partij eischen
B e r 1 ij n, 2 Aug. (H.N.) Naar verluidt,
zijn Gregor Slrasser, kapitein Goring en
advocaat Frank II te Berlijn aangekomen,
om met den rijksweerminister tc onderhan
delen over de reorganisatie van het kabi
net. Beweerd wordt, dat dc nalionaal-socia-
listische partij het rijkskanselierschap en
het rijksministcrie van binnenlandsche za
ken voor zich opcischt. Bovendien stelt de
nationaal-soci'jlistische partij den eisch, dal
dc communistische partij ontbonden moet
worden en dc communistische rijksdagfrac-
lic liet stemrecht in den rijksdag moet wor
den ontzegd.
Nntionaal-socialisten in
van wapens gevonden.
't bezit
Bochu m. 2 Aug. (II.N.) Naar de pers
dienst van de politic meedeelt, zijn Zondag
nacht 933 S.A.-lieden in uniform, die in een
leegstaande fabriek te Bochum bijeen wa
ren gekomen, door de politie aangehouden.
Een onderzoek ter plaatse bracht 2 dol
ken, 4 ploertendooders, 1 bijl, 2 revolvers,
1 granaat en nog andere gevaarlijke voor
werpen aan het licht. De nazi's werden pas
den volgenden ochtend vrij gelaten.
Buitensporigheden.
Goldberg, 2 Aug. (V.D.) In den afge-
loopen nacht zijn schoten gelost op de
woning van den uit zijn functie ontheven
landraad GaugliU te Goldberg in Sileziè,
welke woning gelegen is in hel gebouw van
den landraad. Een kogel drong door het
venster in het plafond van de woonkamer.
Van de daders ontbreekt elk spoor.
Te Licgnitz heeft een onbekende motor
rijder een bom geworpen naar het volksge
bouw.
De matcrierlc schade was gering. Per
soonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Maandagavond tegen elf uur ontstonden
samenscholingen in do binnenstad van
Neurenberg. Toen de politie ingreep en dc
menigte wilde verspreiden, werd zij van
ren huis uit beschoten. De politie beant
woordde het vuur, Waarbij een man, die
weigerde zijn raam te sluiten en de agen
ten uitschold, door een schampschot aan
het hoofd gewond werd. Vier personen wer
den gearresteerd.
Aanslagen met handgranaten.
Kiel, 2 Aug. (H.N.) Gisteren zijn in
Sleeswijk-Holstein niet minder dan acht
aanslagen met handgranaten gepleegd. In
een geval werd uit een auto zonder num
merplaat een handgranaat geworpen naar
een café, waarvan de gelagkamer geheel
verwoest werd. De luchtdruk was zoo he
vig, dat verscheidene ruiten in den omtrek
sprongen. Een meisje, dat zich in een huis
aan de overzijde van de straat bevond,
werd door glasscherven aan het hoofd ge
wond.
De houding van het centrum
na de verkiezingen.
Berlijn, 2 Aug. (V.D.) Het dagblad Ger-
mania schrijft o.a. het volgende:
Iedere regeering heeft thans den plicht,
na de onduidelijke verhoudingen en ge
waagde experimenten van den laatsten
tijd, te zoeken naar een weg om tot nor
male toestanden terug te koeren en alle
partijen, zoodra zij bereid blijken tot op
bouwend werk, hebben den plicht mee te
werken aan het bereiken van dit doel. Al
worden ook nog zoo voortreffelijke econo
mische programma's opgesteld en uitge
voerd, zij zullen voor het herstel van
Duitschland nrcts bcteckenen, wanneer niet
die normale politieke toestand hersteld is,
welke een vitale voorwaarde is voor het
economische vertrouwen in binnen- en
buitenland. Het in acht nemen van dezen
psychologische» en zakelijke» samenhang
is te belangrijker, daar ons een winter te
wachten slaat, welks economische omstan
digheden allerminst overwonnen kunnen
worden met politieke experimenten van ar
tikel 48.
De kleine burgeroorlog duurt
voort.
Berlijn, 3 Aug. (V. D.) In den afgc-
loopcn nacht ontstond een schietpartij tus-
schen communisten en nazi's, waarbij een
nazi door een schot in het hoofd werd ge
dood en drie andere nat ionaal-socialisten en
een communist werden gewond. De politie
arresteerde 17 personen.
Aanslag op een synagoge.
Kiel, 3 Aug. (V. D.) In den afgHoopcn
nacht is op een synagoge te Kiel een bom
aanslag gepleegd; onbekenden hebben een
waarschijnlijk door hen zelf vervaardigde
bom geworpen, waardoor de buitenmuur
van de synagoge werd beschadigd. Van den
dader ontbreekt elk spoor.
Koningsbergen, 3 Aug. (V. D.) In
den afgeloopen nacht is in het dorp Norgau
een aanslag gepleegd op den tot één der
linkschc partijen behoorenden burgemees
ter Sallow ski. Een onbekende loste twee
schoten op Sallowski, waarvan één hem in
het hoofd trof. Sallowski wierp zes spring-
patronen, die hij in huis had, achter den
dader aan, waarschijnlijk evenwel zonder
hem te treffen. Men gelooft dat Sallowski,
die vrosger lid van de S.P.I). was, tegen
woordig tot de communisten behoort. Dc
tegenstellingen tüsschcn links en rechts
waren in het dorp zeer scherp.
Tilsit, 3 Augustus. (V. D.). He
denmorgen wilden te Stille een drie
tal personen een aanslag plegen op den
leider van de Reichsbanncr Raschkowski.
Toen deze zag, dat één der mannen naar
zijn revolver greep, week-hij terug, w aarop
dc onbekende acht schoten loste, die echter
niemand wondden. Van de daders tot nog
toe geen spoor.
Von Hoesch zou dan
naar Londen gaan
Berlijn, 3 Aug. (H.N.) Volgens den de
mocratische» persdienst verwacht men in
bevoegde politieke kringen, dal liet kabinet
von Papen in zijn tegenwoordige samen
stelling niet meer voor den rijksdag zal
verschijnen. Aangezien het centrum zijn
oppositie vooral tegen rijkskanselier von
Papen heeft gericht en niet bereid is dezen
rijkskanselier te dulden, verwacht men
een wisseling, in liet rijkskanselierschap.
Naar verluidt, zoo in dat geval von Papen
als gezant naar Parijs gaan, wat ook in
overeenstemming met dewcnschen van
von Papen zou zijn. De Parijsche gezant
von IIocscli zou dan zijn pbst met die van
Duitsch gezant te Londen verwisselen,
welke post in verband met de benoeming
van von Neurath tot minister van buiten-
landsche zaken vacant is. Generaal von
Schleicher zal in ieder geval rijksweermi-
STÖHR.
nister blijven, aangezien dit in overeen
stemming is met de wensclien van den
rijkspresident. In hoeverre de nationaal-
sociali6tcn in het nieuwe kabinet opgeno
men zullen worden, is nog onzeker. Men
acht het mogelijk, dat de nationaal-socialis
ten Gregor Slrasser als rijkskanselier zul
len voorstellen, terwijl Hitier dc opperste
leiding in de nationaal-socialistische par
tij zou blijven behouden. Dr. Frick zou in.
aanmerking komen voor het rijksministe
rie van binnenlandsche zaken. De groote
vraag is echter of het centrum, ook al zou
dit afzien van dc post van rijkskanselier,
ook het ministerie van binnenlandsche za
ken aan de nationaal-socialisten zou wil
len afstaan. De beslissing moet overigens
nog vallen, in hoeverre het centrum lot
een coalitie bereid is. In den nieuwen rijks
dag zullen de nationual-socialisten in do
eerste plaats aanspraak maken op het
ambt van den voorzitter van den rijksdag.
Daarvoor zou in aanmerking komen de af
gevaardigde Stöhr, die reeds gedurende
korten tijd vice-president van den rijksdag
is geweest. Volgens de tot nu toe bestaan
de gewoonte zouden de sociaal-democraten
aanspraak kunnen maken op het eerste
vice-presidcntschap en de communisten op
het tweede vice-prcsidentschap.
WAPENVONDSTEN BIJ NATIONAAL»
SOCIALISTEN.
Een pantserauto in beslag
nencmcn.
Kassei, 3 Aug. (V.D.) Gisteravond wer
den te Hofgoismar huiszoekingen gedaan
bij nationaal-socialislen, naar aanleiding
van een door de politie ontvangen mede
deeling, dat daar ter plaalfee door nazi's
machinegeweren en een pantserauto ver
borgen zouden worden gehouden. De pant
serauto werd inderdaad gevonden, doch
men slaagde er niet in de machinegeweren
te vinden. De pantserauto is een omge
bouwde vrachtauto met dubbele banden,
welke met zaagsel gevuld zijn en gepant
serd met stalen platen, die voorzien zijn
van schietgaten.
Gevechten tusschen Japansche
en Chineesche troepen
T o k i 0,-3 Aug. (V.D.) Naar officieel wordt
medegedeeld, hebben ongeveer 1000 man
Chineesche vrijscharen het Japansche gar
nizoen in de Mandsjoerijsche havenstad In-
kau aangevallen en ui het nauw gedreven.
Een Japansche kruiser en drie destroyers
hebben daarop zeesoldaten en matrozen aan
land gezet, welke in den strijd ingrepen.
Chineesche vrijscharen hebben op hetzelf
de oogenblik waarop het garnizoen van In-
ka u werd aangeval Ion, bij \crra6sing aan
vallen gedaan in dc Mandsjoerijsche steden
Tsjangtsjocn, Liaulsjang en Moekdcn.
De toestand aan de grenzen van de pro
vincie Jehol wordt voortdurend dreigender.
Volgens een semi-officieel Chinccsch bericht
hebben dc Japanners groote afdeelingcn
troepen aan land gezet en zijn zij voorne
mens de geheelc provincie .Jehol te bezetten
als voorbereiding voor een aanval op Pe
king.
Bijeenkomst centrale regeerinS.
Met het oog op den dreigenden politiekcn
toestand is de Chineesche centraio regee
ring voornemens een bijzondere zitting te
boude».
Maarschalk Tsjang Soe Liang is uit Pe
king vertrokken. Naar verluidt is hij voor
nemens generaal Jen ITsi Sjan order te
geven zijn troepen ter beschikking te stel
len voor het afweren van den verwachten
Japanschen opmarscli naar Peking.
Wie zal het ouderdomspresidium
bekleeden?
Ofschoon dc thans gekozen rijksdag meer
afgevaardigden telt dan zijn voorganger,
aldus de llaagsche Ct., zullen wederom
minder vrouwen in liet nieuwe parlement
haar entree doen.
In hoofdzaak is dit le wijten aan liet
feit, dat dc sterkste "partij, dc nationaal-
socialieten, geen vrouwen candidaat stelt.
De vorige rijksdag telde nog 39 vrouwe1
lijke afgevaardigden; de nieuwe 6lcch(s 36.
Het mecrendeel behoort tot de socialisti
sche partij, vijftien namelijk; dan volgen
de communisten me'. 10* vrouwelijke af
gevaardigden, hét centrum met 6, de
Duitsch-nationalen met 3, de Duiisclic
volkspartij ieder met cén vrouwelijke af
gevaardigde.
Dc eerste zitting van den nieuwen Rijks
dag wordt in afwachting van de verkie
zing van een definitieven voorzitter, geleid
door den ouderdoms-praescs, n.I. door het
oudste Rijksdaglid.
Voor zoover men van de leeftijden der
verschillende afgevaardigden op de hoog
te is, schijnt dat oudste Rijksdaglid de
communistische afgevaardigde Clara Zet-
kin te zijn, die 75 jaar oud is.
Het is echter twijfelachtig, of mevrouw
Zetkin het ouderdomspresidium, dat thans
voor de ecr6te maal in Duitsclilands par
lementaire geschiedenis een vrouw toe
komt, ook inderdaad voeren zal, daar zij
ziek is en vermoedelijk niet eens bij de
openingszitting tegenwoordig zal zijn.
In dat geval zou liet ouderdomspresidium
op den centrumafgevaardigde Blum (Krc-
feld) overgaan, die enkele maanden jon
ger is dan Clara Zetkin.
„DER ANGRIFF" EISCHT HET
STANDRECHT.
„Het spookbeeld van Mos
kou" zal dan verdwijnen.
Berlijn, 3 Aug. (V.D.) Het Berlijnsche
orgaan dernationaal-socialisten Der
Angriff schrijft onder het opschrift „Wij
eischen liet standrecht legen de Moskou-
sche bloedhonden" een artikel, waarin de
vele aanslagen en overvallen van de laat
ste dagen geheel op rekening van de com
munisten worden gesteld en waarin ge
zegd wordt dat de nat ionaal-socialisten zich
niet weerloos zullen laten afslaclljcn. Gc-
eischt wordt dat dc S.A. en de S.S., ver
gunning zullen krijgen, zich gewapend op
straat le vcrloonen en dat deze beide foi-
maties als hulppolitie zullen worden ge
bruikt. Het blad garandeert, dat dan het
spookbeeld van Moskou binnen ecnige da
gen uit Duitschland zal zijn verdwenen.
Voorts eischt liet blad dat de nationaal-
socialisten de uitvoerende macht in Duitsch
land en in Pruisen ui handen zullen ne
men.
WAPENS GEVONDEN IN OPPER-
SILEZIË.
Leobschuctz. 3 Augustus (V.D.) In
het stadje Katscher is Dinsdag na een po
litieke hotsing een onderzoek ingesteld in
hot gebouw der S.A. liet betreft een leeg
staand pakhuis van een graanhandelaar,
waarin GO van buiten de stad afkomstige
S.A.-leden waren ingekwartierd De politie
heeft een zwaar machinegeweer in beslag
genomen, zoomede 850 patronen, 23 hand
granaten, eenige handwapens en een motor
rijwiel. Er is nog niemand gearresteerd,
BUITENLAND.
De politieke toestand in Duitschland.
(Eerste Blad Pag. 1.)
Von Papen gezant tc Parijs?
(Eerste Blad, pag. 1).
De strijd tusschen Bolivia en Paraguay
(Eerste Blad, pag. 2.)
Het vraagstuk der politieke sehulden.
(Eerste Blad, pag. 2).
Ongeregeldheden te Ottawa.
(Eerste Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
Nieuw licht in dc moordzaak te Put-
broek?
(Tweede Blad, pag. 2).
Dc tekst van het handelsverdrag met Bel
gië en Luxemburg.
(Tweede Blad, pag. 3).
SPORT.
De Olympische Spelen.
(Derde Blad pag. 1).
STADSNIEUWS.
De heer L. Pcsie in den ouderdom van 51
jaar overleden.
(Eer6tc Blad, pag. 3).
De ommegang in de St. Joriskerk een
succes geworden.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut tc De Bilt.
Hoogste barometerstand 768.0 te La Co-
runa.
Laagste barometerstand 747.3 te Seydis-
fjord.
Verwachting: Zwakke tot matige meest W.
wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen
regen, weinig verandering in temperatuur.
De depressie over IJsland vulde een wei
nig op, doch verplaatste zich vrijwel niet.
De hoogo drukking in liet Z.W. bleef stand
houden. Over de Micldcllandschc zee ligt
een ondiep laag drukgebied, terwijl zich
over O. Duitschland en Polen een zeer ac
tieve depressie bevindt, die echter N.O.-
waarls aftrekt. Na het passeeren van dn
gister genoemde secundaire, die in den af
geloopen nacht in het O. van ons land lichte
regen bracht, is het weer te onzent weer
verbeterd en liet is niet waarschijnlijk, dat
er in den toestand weer verandering komt.
Men mag dus rekenen op koel weer met
weinig of geen regen. Over het Z. van
Groot Brittanic, midden en Z. Duitschland
en Frankrijk hcerscht hetzelfde weertype.
In Noorwegen en Oost-Duilschland is het
weer slecht. Plaatselijk viel daar zware
regen.
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Wij leveren alle merken.
RUIMTEGEBREK IN DE ZITTINGZAAL
VAN DEN RIJKSDAG.
Berlijn, 3 Aug. (V.D.) In den rijksdag
worden thans de eerste voorbereidingen ge
troffen voor de openingszitting van den
nieuw gekozen rijksdag. In de zittingzaal
zullen veranderingen aangebracht moeten
worden, aangezien er 30 afgevaardigden
meer dan tot nog toe moeten worden on
dergebracht. De moeilijkheden, die door
liet gebrek aan ruimte voor de eerste maal
optraden na de verkiezingen van 14 Sep
tember 1930, werden toen overwonnen door
de lessenaars voor de zetels der achterste
rij te verwijderen, waardoor ruimte ont
stond voor liet plaatsen van 100 nieuwe
stoelen. Ook thans zat men het gebrek aan
ruimte moeten bestrijden door het verwij
deren der lessenaars voort te zetten. Dit
zal tengevolge hebben, dat slechts de voor
ste rijen, waar de fractieleiders en deskun
digen der partijen hun zetels hebben, van
tafels voorzien zullen blijven.
HITLER OVER DE PARTICULIERE
BUITENLANDSCHE SCHULDEN.
Londen, 3 Aug. (II.N.) Dc correspon
dent van de News Chronicle tc München
had een onderhoud met Hitler over de
kwestie der particuliere buitenlandsche
schulden. Hitier gaf toe, dat hij in finan-
cicele kwesties niet zeer goed thuis is. Hij
was voor een vermindering van de rente
tot 3 doch handhaving van de schuld.
