PHILIPS
RADIO
R.K0NING
„DE MOOR"
I
WIJNHANDEL
WAARSCHUWING
FRANS MOLLE
G. J. GR0EN0UWE - KAMP 17
DURANT0N
„PROVINCIALE GRONINGQt COURANT"
OMMEGANG IN DE
ST. JORISKERK
Veel belangstelling
L. PESIEt
i DAMES SKISOKJES
Wolhandel „DE CONCURRENT"
Advertentiën
Dr. A. C. NIC0LAÏ
Twee Zit-Slaapkamers
Reeds voor f 53
OTTO KRUGER
LANGESTRAAT 5
Tel. 639
BEDDEN- EN
TAPIJTHANDEL
JOH. TAP
Autoverhuurinrichting
VOOR
ELECTR. TECHN.
BUREAU
ARNH. STRAAT 27
HEDEN HEROPENING
ELECTR. RUND- EN VARKENSSLAGERIJ
H. VAN KREUNINGEN
in geen enkel opzicht daartoe
gemachtigd
ernstig waarschuwen
Directie
Amersfoortsch Dagblad
ZEVEN DAGEN NAAR PARIJS, SLAG
VELDEN en FRANSCHE ARDENNEN
ZES DAGEN NAAR DEN HARZ en het
EIFELGEBERGTE
COGNAC xxx
HENNESSY
E 3.25
per Flesch
MARTELL
SOLIED GEBOUWDE HUIZEN
N.V. Samenwerking
OUDE EBBINGESTRAAT 44 TEL. 91
Eert groot succes voor de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen.
De belangstelling voor deze ommegang
was groot: reeds vanaf half 3 kwamen ze
binnen, die gaarne eens wilden hooren wat
er over de mooie kerk en het orgel zou
worden verteld, zoodat zich om 3 uur ruim
200 menschen gïzet hadden en het Nutsbe-
stuurslid Feikema hen namens het Nutsbe-
stuur kon welkom hectcn. Hij dankte hot
college van kerkvoogden, de heeren
Adriaans en Mooy en verder allen die op
ecnigerlei wijze medewerkten om doze
ommegang te doen slagen. Onmiddellijk
hierop nam do heer Adriaans het woord, om
eerst door een voordracht allen voor do
rondgang voor te bereiden. In groote trek
ken teekendo hij de w ijzc waarop kerkge
bouwen tot vorm gebracht zijn. Was dit ge-
houw in oorsprong een tempel waarin de
Godheid verblijf hield, voor de christenen
was het ook de plaats waar zij bijeenkwa
men, de verzamelplaats voor het volk om
aan hunne godsdienstig» gevoelens onder
leiding der priesters uiting te geven. De
oude tempelvorm kon hiervoor bezwaarlijk
dienst doen, en geleidelijk ontwikkelde zich
de oud-christelijke basiliek, met als onder
deden de voorhof, het schip, het transcept,
de triumfboog enz. Spreker wees op de
symbolische bcteekenis dier ondcrdeelen.
Xu wordt de architectuur der middel
eeuwen behandeld. Tot het jaar 1000 hechtte
men aan bouwwerken geen groote waarde,
gebouwen van die tijden zijn er niet vele
overgebleven, men meende n.l. dat in dat
jaar de wereld vergaan zou, en eerst toen
men tot het besluit kwam dat dit niet het
geval was, ontstond de lust en onderne
mingsgeest belangrijk» bouwwerken tot
stand te brengen. Kort stipt spreker aan de
Romoansche stijl, de overgangsslijl, en dan
van 1250—1530 dc golhiek, 't hoogtepunt
van den kerkbouw. Kunstvorm en techniek
gaan hier hand in hand. De zwaardere
Romaansche vormen worden vervangen
door hooge, ranke gewelven met ribben en
schilden, wier zwaarte werd opgevangen
door luchtboog en steenbeer.
Men onderscheidde domkerken, kathedra
len, munsters, kapittelkerken en parochie
kerken. De St. Joriskerk is een kapittelkerk,
bestuurd door een kanunnikaat.
Algemeen kerktype is do kruiskerk: de
z.g. ccntraalbouw vindt weinig toepassing.
Talrijk zijn de symbolen in den kerkbouw tot
uiting gebracht. Een paar treden voor den
ingang wijzen op de verhevenheid. Hoogte
punten in het geestelijk leven hebben veel
vuldig plaats gevonden op verhevenheden.
(Sinai, Sion, Thabor, Golgotha, Olijfberg),
kerk en altaar werden dus op een verhoo
ging geplaatst. De kapellenkrans om het
hoofdaltaar gslijk de doornenkroon om het
hoofd van Christus. Het is niet te veel ge
zegd, dat een middeleeuwschc kerk als 't
ware een gedicht is van innige vroomheid
in hout cn steen.
De Sf. Joriskerk is dus van oorsprong een
Roomsche kerk, die men getracht heeft in te
richten voor den Protestantschen eere-
dienst, waarvoor dit gebouw ongeschikt
was. Veel verdween hiorbij, waardoor veel
van de oorspronkelijke sfe»r verloren ging
(b.v. de glas-in-lood-ramen). De kerk is een
zg. hallenkerk met eenvoudige buiten-
architectuur.
Van haar geschiedenis is weinig bekend;
oorspronkelijk stond ter plaatse een kapel,
daarna een parochiekerk. De overblijfselen
van deze kerk vindt men in het Romaan-
schc gedeelte. Het in 1337 tot kapittelkerk
verheven kerkgebouw verbrandde in 1340,
met groote moeilijkheden had de herbouw
plaats; eerst twee eeuwen later was dc kerk
weder volledig herbouwd. Oorspronkelijk
had de kerk 2 orgels, later in 1636 is slechts
sprake van een orgel boven het zuiderpor
taal. Het tegenwoordige orgel dateert van
18 ii.
Na de voordracht had een ommegang
plaats, waarbij de he»r Adriaans op tal van
bijzonderheden wees. Het groote auditorium
volgde een cn ander met de meeste aan
dacht en nam vervolgens weder de ver
laten plaatsen in, waarop de organist, de
heer Mooy, het woord nam om de samen
stelling voor zoover in een bespreking mo
gelijk aan de belangstellenden uit te leggen.
De pijpen, oorspronkelijk van brons, later
van koper, in de vroege middeleeuwen van
lood, werden in den tijd der O.-I. Compagnie
van tin vervaardigd. In het thans aanwe
zige orgel, dat door den orgelbouwer C. F.
Kaber gebouwd werd, is nog oud pijpwerk
aanwezig uit het orgel clat in 1550 boven den
hoofdingang geplaatst werd. Het grootste ge
deelte is echter van zuiver Banka-tin.
Het bestaat uit drie orgels, het kleine en
het groote orgel, vanuit de kerk gemakkelijk
te onderscheiden, en een derde dat niet van
uit de kerk te zien is. Elk wordt met een
aizonderlijk klavier bespeeld; dc drie kla
vieren zijn terrasvormig boven elkaar ge
bouwd. Een voetklavier brengt verder de
zware bastonen voort.
Spr. geeft daarna een overzicht van de
i'ijeu pijpen die men zien kan vanuit de
talk, waarachter nog meerdere rijen ge
bouwd zijn. Elke pijpenrij, „register" ge
naamd, heeft zijn eigen kleurtoon; men be
schikt hier over de „Prestant", een fluit
register, de Vox Humana (nabootsing men-
schelijkc stem), een Viola di Gamba (na
bootsing knieviool, d. i. dc voorlooper van
°nzc violoncel), trompet, bazuin, hobo,
fagot. Registers van kleine pijpjes dienen
vorder om het orgelgcluid meer glans,
eventueel diepte te gaven.
Ter verduidelijking gaf de heer Mooy
daarna een improvisatie ten gehoore, waar
bij gedemonstreerd werd het orgelspel der
drie orgels (met prestant geluid) elkander
in onderlinge afwisseling beantwoordende,
hierboven genoemde kleurtonen, en een
langzame overgang daarna naar het volle
orgelgeluid en ten slotte dit volle geluid
met duidelijke afwisseling der drie orgels.
De heer Adriaans kondigde daarbij aan
welks muziek gedemonstreerd word, zoodat
alles goed. en duidelijk te volgen was.
Beide sprekers kunnen verzekerd zijn dat
hun voordrachten cn de genomen moeite
door de aanwezigen ten zeerste op prijs ge
steld zijn.
Na een langdurig lijden is deze
populaire figuur in den afge=
loopen nacht overleden
Na een langdurig lijden is in den afgeloo-
pen nacht in de stichting De Lichtenberg
op 51-jarigen leeftijd overleden de he»r L.
Pcsie.
Het is best mogelijk, dat in dezen tijd van
snel leven, menig jongere niet eens weet
wie Pesie was, maar de ouderen weten heel
goed welke verdiensten hij voor de zwem-
sport, speciaal to dezer stede heeft gehad,
en zullen zijn nagedachtenis steeds in aan
gename herinnering bewaren.
Toen wijlen de heer P. van Achterbergh
de zweminrichting in de Anfridusstraat had
gssticht viel spoedig zijn aandacht op een
zoon uit het bekende Zwolsche zwemmers
geslacht en het lukte hem Pesie als bad
meester hier te krijgen. Zijn prestaties op
zwemgebied waren algemeen bekend en met
groote verwachtingen werd zijn komst naar
Amersfoort tegemoet, gezien. Op 13 Juni
1901 nam hij de leiding der zweminrichting
op zich en niet eenmaal heeft hij dc hooge
verwachtingen teleurgesteld. Van toen af is
het in Amersfoort met het zwemmen steeds
in stijgende lijn gegaan. Pesie, de joviale
goedhartig» kerel, had in korten tijd aller
harten gestolen en als instructeur had hij
dan ook zeer bijzondere eigenschappen. Me
nig stadgenoot heeft bij hem zwemmen ge
leerd cn hij heeft heel wat goede zwemmers
gekweekt, die in de zwemsport naam heb
ben g?.maakt. We noemen hier slechts Marie
Vierdag en Herman van Haselen. die meer
dan eens op kampioenschappen beslag wis
ten te leggen. En na de oprichting van de
A. Z. en P. C. in 1910 leerde hij zijn jongens
polospelen, en het eerste zevental met een
schutter als Kees Beem was langen tijd een
gevreesde tegenstander.
Pees was de goedheid zelve cn ieder hield
van hem, maar niettemin had hij er den
wind onder. Het was vaak een woelige
schare in de zweminrichting, maar als hij
riep „Aankleen Lui" dan waren in een mi
nimum van tijd dc bassins leeg, want ieder
wist dat met hSm niet te spotten viel. Maar
ook ieder wist, dat als Pesie je ergens me
helpen kon, dan stond hij ook voor je klaar.
Als het de zwemsport betrof dan kon jo op
hem rekenen. Hoe menigmaal trok hij mot
een aantal zwemmers en zwemsters de beek
op om een K.M. of racer te trekken cn zoo
voor het lange-afstandzwemmen te trainen.
En als organisator cn leider van wedstrij
den had hij zijns gelijke niet.
Ook het reddend zwemmen heeft hij be
oefend en als technisch leider van de
Amersfoortsche Reddingbrigade heeft hij
groolo verdiensten gehad. Practisch paste
hij het toe bij de redding van een jongen
uit de Kolk aan de Kattckampen en eens bij
militaire wedstrijden, toen een soldaat be
gon te zinken, was hij oogenblikkclijk to
water, zoodat het slachtoffer geen tijd kreeg
onder water te komen.
Bij de viering van zijn 25-jarig verblijf te
Amersfoort zei onze burgsmeester het zoo
terecht, dat Pesie een populair nummer in
Amersfoort was. De hoop, welke daarbij
werd uitgesproken, dat Pesie nog langen
tijd de leiding van heel zwemmend Amers
foort zou mogen nemen, is helaas niet in
vervulling gegaan.
Ook op ander terrein is Pesie werkzaam
geweest. We herinneren aan zijn aandeel in
de verzorging der Belgische vluchtelingen,
aan zijn werk in de A. B. v. L. O. en als
directeur van de Amersfoortsche IJsver-
ecniging.
Zijn heengaan zal in wijden kring met
grooten weemoed worden vernomen. Met
hem verliest Amersfoort een goed burger,
die speciaal voor de zwemsport zeer groote
verdiensten heeft g3had. Hij ruste in vrede!
EEN EGEL ALS VERDACHTE
Van een Inbraak.
In den afgcloopen nacht werd bij de poli
tic kennis gegeven van een inbraak aan de
melkfabriek ivoorheen „dc Geldcrsche Val
lei") aan dc Sluisstraat. Men had althans
eenig gestommel gehoord en bovendien het
geluid van glassnijden waargenomen.
Onder leiding van den inspecteur der
recherche begaf de politie zich naar het op
gegeven adres, waar ook de bedrijfsdirec
teur aanwezig was. Men stelde een onder
zoek in de omgeving in, hetgeen evenwel
zonder resultaat bleef. Van dief of dieven
was geen spoor te ontdekken.
Terwijl buiten een politiepost bleef, werd
het onderzoek in het gebouw zelf voortge
zet, maar ook daar was niets anders dan
nachtelijke rust te constateeren.
De politieman buiten meende echter tot
resultaten te kunnen komen. Hij hoorde
duidelijk het geluid van glassnijden aan
den zijkant van het gebouw en spoedde
zich derwaarts. Het mysterie werd toen
spoedig tot oplossing gebrachtgeen dief
of dieven, maar een egel, die zich in een
put bevond, had een imitatie-rol gespeeld,
wat het glassnijden betreft, door hot geluid
na te bootsen.
Hoe dit geschieddeDe lange stekels
krasten langs den wand van het putje, het
geen oorzaak was van het vermoeden van
oen inbraak, die geen inbraak was
J. MEBIUS.
Met ingang van 1 November a.s. is den
heer J. Mebius eervol ontslag verleend als
teekenleeraar aan het Rijks Opvoedingsge
sticht alhior. Dit ontslag houdt verband met
dc opheffing dezer functie.
A. T O.-EUS IN BRAND.
Met de minimax gebluscht.
Tengevolge van kortsluiting ontstond gis
teren brand in eeft A. T. O.-bus, welke zich
in de Langestraat bevond. De politie was
spoedig met materiaal ter plaatse, doch be
hoefde geen hulp meer te verleencn, aange
zien men reeds kans gezien had het vuur
met en snelblusscher te dooven.
KOE OP HOL.
Op den Orooten Koppel.
Gisterochtend is een door den schrik be
vangen koe op den Grooten Koppel op hol
geslagen. Op den Weversingel is het beest
gegrepen cn zekerheidshalve voorloopig aan
een boom vastgebonden, waarop het dier
later per transportauto naar het slachthuis
is gebracht.
Persoonlijke ongelukken hebben zich niet
voorgedaan.
FRUIT- ÉN GROENTENVEILING.
Veiling van 3 Augustus 1932.
Druiven 36—39 ct., tomaten 5—9 ct.,
zwarte bessen 1115 ct., roode bessen 617
ct., frambozen 20—21 ct., kruisbessen 5—7
ct., pruimen 12—13 ct., morellen 31 ct.,
yellow 16—28 ct., kruideniers 15—20 ct., jan
bazen 9 ct., augurken 14—35 ct., snijbooncn
18—22 ct., spercieboonen 6—15 ct., spinazie
911 ct., doppers 1120 ct., postelein 10
11 ct., meloenen 2536 ct., perziken 713 ct.,
bloemkool 7—11 ct., spitskool 4 ct., groene
kool 3—5 ct., roode kool 2—3 ct., komkom
mers 3—6 ct.. rabarber 2—3 ct., wortelen 3—6
ct., bieten 16—19 ct., sla 8—15 ct., andijvie
I2I23 ct.
Dagelij ks
City Theater, Westsingel 7. Vertooning
van „Tot eiken Prijs" („Een liefde in Wee-
ncn").
Rembrandt Theater, Langestraat. Verioo-
ning van „Menschen achter tralies."
Museum Fléhite, Westsingel. (Uitgezon
derd des Zondags).
Theosofische Bibliotheek. Gebouw Theos.
Vereeniging, Regentesselaan. lederen dag
van 6—8 uur.
Openbare Leeszaal met Jeugdleeszaal en
Bibliotheek, Muurhuizen 9.
R.-K. Leeszaal, Nieuwsraat 24.
Vredesbibliotheek, Arnhemscheweg 50.
Leeszaal Handelsregister, Arnh. weg 23.
Tot en met 4 Aug.: City Theater, Vacantie-
matinee, vertooning van „De avonturen van
Tom Sawyer", 2y, uur.
1—6 Augustus, School voor Wijsbegeerte,
leergang over critische philosophic.
8—12 Augustus, School voor Wijsbegeerte,
Prof. Dr. Frank uit Berlijn over „Die Russi
sche Geistqsart in Ihrer Beziehung zur
Westlichen."
9 Aug. ,,'t Boompje." Vergadering Nederl.
Fascistenbond. S uur.
13 en 14 Augustus, School voor Wijsbe
geerte, Mr. J. J. Boasson over „Levenshou
ding van den modernen mensch, zooals die
is en zooals die behoort te zijn."
15—20 Augustus, School voor Wijsbe
geerte, Prof. Dr. Haberlin over „Das Aesthe-
tische Bewustsein."
22—27 Augustus, School voor Wijsbe
geerte, Dr. Bierens de Haan over „De idealis
tische gedachte in haar hoofdgestalten."
29 Augustus—3 September, School voor
Wijsbegeerte, Prof. Dr. Clay over „Een na
tuurlijke orde der wetenschappen."
3—4 September, School voor Wijsbegeerte,
Mevrouw Dr. J. D. v. d. Bergh van Eysinga—
Elias over „Arbeid en Sexe."
BURGERLIJKE STAND.
3 Augustus 1932.
Geboren: Heintje, d. van Gcrardus
Hubertus van Leijenhorst en Heintje Dijk
huizen; Trees, d. van Lion Salomons en
Betjin Hamburger; Teunis Andries, z. van
F'ilippus van Dijk en Gcertruida Boekhout.
Gehuwd: Hendrik Johannes van den
Eshof en Cornelia Veenendaal; Jan Pieter
Bakker en Dorothea Catharina Elisabeth
Dik; Anton ie van de Biezen en Aaltje van
Zoeren; Albert Tcters en Alida van den
Brom; Rcinder Gijsbertus Hagelen en Wil-
lemina Muijs; Abraham van Eldert en Hein
tje van Koesveld.
Overleden: Willem de Boer, oud 74
jaar, echtgenoot van Johanna Heimei.
- in fil d'ecosse en fil m/zyde
Reclame prijs
45 cent.
Natuurlijk weer In
LANGESTRAAT 81 AMERSFOORT
OMREKENINGSKOERSEN.
Off. Not Niet Off.
3 Aug. 4 Aug. 12 uur
Londen
8.731/,
8.73%
Berlijn
59.10
59.13
Parijs
9.74
9.73%
Brussel
34.50
34.48
Zurich
48.40
48.38
Kopenhagen.™™™
47.50
47.30
Oslo
44.25
44.20
Stockholm
45.25
45.20
New-York.
2.48%
2.48%
Milaan......-.™™™
12.66
12.71
Medegedeeld dooE de Rottetd. Bankïereen.
Met groote droefheid
geven wij kennis van
het overlijden van on
zen besten Vader,
LUCAS PESIE,
in den ouderdom van
51 jaren.
HENK.
JAN.
LUC.
Amersfoort,
4 Augustus 1032.
Bisschopsweg 166.
Dc teraardebestelling
zal plaats hebben Za
terdag, 6 Augustus on
de Algemeone Begraaf
plaats aan den Soester-
weg te Amersfoort.
Vertrek van Bis
schopsweg 12 uur.
hervat Vrijdag, 5 Augustus
da PRAKTIJK
gevraagd in één pension
door onderw.essen per 1
Sept. omtrek Bcrgkwartior.
Brieven vóór Zaterdag on
der No. E 757 aan Boekh.
ITTMANN, Utrechtschestr.
THANS
Polydor gramofoonplaten
Bruin étiket 1.25, nieuwste
opname's steeds voorradig.
MUZIEKHUS POLAK,
Ulr.weg 69. Tel. 1279.
VOOR
BETERE
ARTIKELEN
NAAR
HUIB
HOLSTEIJN.
Steeds versch gehakt half
om 40 ct. p. p. Runderpoulet
of bouillie 45 ct. p. p. Runder
lappen, 40, 50 of 55 ct. p. p.
Gratis hooren en bezorgen.
Vakkundige bediening. Sla-
gorij BEN POLAK, concur,
reert met kwaliteit. Tel. 659.
kunt U een prima Burgers
E. N. R. Deventer Rijwiel
verkrijgen bij
Beekensteinschelaan 11.
bij de Varkensmarkt
BEHANGERIJ - STOFFEE-RDERIJ
BEDDENMAKERIJ
Wij maken Uw oude
KAPOKMATRASSEN
als niouw op tegen
billijk tarief.
Vraagt prijsopgave
zonder verplichting.
Wij garandcoren prima
afwerking.
VLASAKKERWEG 28.
Telefoon 1671.
Prima materiaaL
Lage prijzen.
Vertrouwd personeeL
TELEFOON 999
Hiermede ve* vullen wij den droeven plicht U in ken
nis te stellen van het overlijden ,van ons Eerelid en
Oprichter
Den Heer L. PESIE.
Het Bestuur der A. Z. P. C.
van de naar de eischen des tijds ingerichte
ANNEX FIJNE VLEESCHWAREN
KWALITEIT ONZE RECLAME
Beleefd aanbevelend:
KAMP 64 TELEFOON 1258
Hierbij doelen wij meao, dat tie hcor
Amersfoort, meermalen tracht advortontieoveroenkomsten tot
stand to brengen, zich daarbij beroepende op zijn medewer
king aan ons blad onder den naam GROEGROE.
Echter ls hi|
Wij moeten ©en ieder derhalve
geenerlei overeenkomst met hem af te sluiten on hem even*
min geld ter hand te stellen.
op 10 AUGUSTUS en 22 AUGUSTUS.
Prijs j 110.per persoon met volledig pension.
op 22 AUGUSTUS.
Prijs 95.— per persoon met volledig pension.
Vertrek uit UTRECHT en AMERSFOORT.
Uitgebreid programma en inlichtingen bij:
LEGUIT'S REISBUREAU, Soostorberg, TeL 3.
LANGESTRAAT 8 - Anno 1881 - TEL. 129
te koop in Hobbema, Vincent van
Gogh en Jozef Israelsstraat
EEMSTRAAT 101 TELEFOON 790
„Samenwerking" bouwt haar huizen
Volgens vastgestelden lijn
Vraag bewoners hoe tevreden
Of ze in hun woning zUn.
Adverteeren In een courant met een koop-
krachtigen lezerskring Is nu meer dan ooit
een eerste eisch. Voor stad en Provincie
Groningen biedt de
U daarom de beste kansen. Bij aanvrage van
proefnummers en advertentie-tarief lette
men vooral op het juiste adres:
