de êemlandeu
Boursoveriicht
MANNBORG ORGELS
ABONNEMENTSPRIJS pc' 3 naaod" voor Amersfoort 2.10. per maand 1 0.75, per
Vrijdag 12 Augustus 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arniiemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 31
DE DIAMANTDIEFSTAL TE
BITTERFONTEIN
CLARA ZETKIN ZAL
PRESIDEEREN
EEN NIEUW ROEMEENSCH
KABINET GEVORMD
BRET0NSCHE SEPARATISTEN
GEARRESTEERD
GEWELDIGE JUWEELEN
DIEFSTAL
9 uur 4 min.
NIEUWE AANSLAGEN
FAMEUZE BRAND
IN MOEKDEN
week (mei gratie verzekering tegen ongelukken) f 0.lV/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.0J.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 5»
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van cco bewijsuummet
- elke regel meer f 0.25. Llefdadighclds-advertentlën voor d«
htlft van den prijs. Kleine AdvertentiSn „KEITJES" bi) vooruitbetaling 15 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer utrs I 0i)5
De „viering" van de grondwet
van Weimar. De samenstel
ling van de nieuwe regeering
nog altijd in 't onzekere.
Donderdag lieeft het officiëcle Duitscli-
land de invoering van do grondwet van
Wei mar, waaronder Duitschland nu dertien
jaar heeft geleefd, wel onder heel eigen
aardige omstandigheden herdacht. Was
deze plechtige herdenking nimmer bui
tengewoon populair, en is de 11e Augustus
voor Duitschland nooit een nationale feest
dag geworden in den vollen zin van 't
woord ditmaal zag 't er met de plech
tigheid in den Rijksdag wel bizonder flets
uit. En de herdenkingsrede, door Von Gayl
uitgesproken, een typisch representant van
het Pruisisch conservatisme, droeg wel een
heel curieus karakter. In zekeren zin was
liet meer een grafrede, dan een feeste
lijke herdenkingsrede. Von Gayl heeft wel
iswaar toegegeven, dat op het moment het
politieke samenwonen in Duitschland al
leen mogelijk is op den grondslag van do
grondwet van Weimar, maar hij heeft haar
tegelijkertijd aangeklaagd, dat zij de aan-
stichtster is geweest van de verdeeldheid
inplaats van de eenheid, en nadat hij dus
doende alle glorie aan haar wezenlijke be-
tcekenis bad ontnomen, heeft hij weer ver
klaard, dat zij voor de historie een bepaal
de functie heeft gehad. Eén van de Duit-
eche bladen heeft deze herdenking met één
enkelen slagzin raak en afdoende gety
peerd: „een feest in de schemering."
Minister von Gayl.
De bewonderaars van Weimar zullen dit
alles niet zonder geestelijke kiespijn bob
ben aangehoord. De grondwet, die dertien
jaar geleden de basis zou leveren voor een
herboren Duitschland, werd thans afge
tuigd tot een onvoldoend apparaat, dat hoe
eer hoe beter grondig diende te worden
herzien.
Een zekeie, hoewel biltere troost, zullen
de mannen van Weimar wellicht hebben
geput uit het feit, dat de laatste jaren de
grondwet feitelijk is uitgeschakeld. Toert
verleden jaar de herdenking plaats had,
moet een bekend Duitech geleerde in het
staatsrecht tot zijn studenten met. een glim
lach gezegd hebben: „Thans maken wij ons
op tot viering van artikel 48". Hij had ge
lijk, d.w.z. de beroemde „kern van waar
heid" ontbrak hier niet. Dc grondwet be
staat, en wordt door alle instanties nomi
naal geëerbiedigd, maar door toepassing
van artikel 48 is zij practisch terzijdege
steld. Reden te meer, dat de plechtigheid
gister zoo'n flets karakter droeg, hoewel
t.o.v. den wezenlijken toestand klaardere
wijn werd geschonken dan onder de oude
„systeem"-rcgeering mogelijk ware geweest.
Mooie dingen heeft Von Gayl gezegd over
de ethische krachten, die .n alle leden van
een natie persoonlijk de herleving moeten
wekken, maar men zou hebben gewenscht,
juist in dit licht, dat hij scherper en con
creter zijn afkeuring en afkoer zou hebben
uitgedrukt jegens de daden van terrorisme,
die de laatste weken door enkele radicale
partijen te zien zijn gegeven. Maar op dit
punt schenkt Von Gayl den wijn liever niet
zoo klaar. Hij zou daarmee wellicht, dc on
genade op den hals halen van de natio-
naal-socialistcn!
Over dc plannen tot herziening van de
grondwet die deze Regce.ring koestert, heeft
Von Gayl weinig nieuws laten hooren. Al
leen heeft hij duidelijk aangegeven, dat vol
gens het huidige kabinet, de wortel van het
kwaad schuilt in art. 22, de kiesrechtrege
ling. Men vraagt zich echter af, waar Von
Gayl de meerderheid van tweederde van het
aantal stemmen vandaan haalt, om een
grondwetswijziging door te zetten. Toen hij
aan dezepassage toe was, hebben ongetwij
feld de sociaal-democraten met ecnige Scha
denfreude dc neuzen zitten tellen
De rijkskanselier Von Papen bracht een
novum in den rijksdag. Hij liet na afloop
niet den gobruikelijken roep hooren „Das
in der deutschen R e p u b 1 i k vereinigtc
deutsche Volk", maar „das im deutschen
Reich vereinigtc deutsche Volk, es lebe
hoch."
hocb." Een kleinigheid, maar één van be-
Uekeuis
Dc kwestie van de vorming van het
nieuwe kabinet hangt, nog in de lucht.
Hitier hield zich tot dusver op in dc Beijcr-
schc bergen, maar zou vandaag toch de groo-
te ontmoeting hebben met den Rijkspresi
dent. Tot nog toe heeft Hitler in 't onzekere
gelaten, of hij zélf de post. van kanselier be
geert, maar vele kopstukken van zijn partij
stellen dien cisch. Het Centrum laat steeds
duidelijker blijken, dat het aan de natio-
naal-socialisten mede-verantwoordelijkheid
voor dc Regeering wil toekennen, maar t.a.v.
een kanselierschap van Hitler houdt het zich
zeer gereserveerd. Het blijkt intusschen
meer en meer, dat Hindenburg zich persoon
lijk tegen een kanselierschap van Hitler ver
zet. Zijn hoofdbezwaar komt hierop neer,
dat in Hitler teveel de partijman steekt, cn
dat het kabinet in ieder geval een kabinet
boven de partijen moet blijven. Heel de
wereld ziet. met spanning uit naar wat dc
ontmoeting vandaag tusschen Hindenburg
en Hitier zal opleveren
Kaapstad, 11 Aug. (V.D.).' Voor de
rechtbank hebben terecht gestaan dc twee
personen, die gearresteerd waren als ver
dacht. van den eenigen tijd geleden gepleeg-
den diefstal van diamanten voor een waar-
do van 55.000 pond Sterling uit. het post
kantoor te Bittcrfontoin.
Tijdens dc behandeling was deze zaak
voor de rechtbank en tijdens het getuigen
verhoor is de kwestie van den onwettigen
diamanthandel uitvoerig ter 6prake geko
men. Verschillende getuigen gaven open
lijk toe, zich er meer bezig te houden.
In een commentaar hierop schrijft „Die
Burger", dat niemand ontkent dat de on
wettige diamanthandel in Zuid-Afrika
wordt uitgeoefend, doch dat het uiterst
moeilijk is dezen handel volledig uit tv
roeien. Waar het bij de zorgvuldig bewaak
te goudmijnen nog steeds mogelijk is, dat
er een onwettige goudhandel wordt gedre
ven, kan het nagenoeg onmogelijk worden
geacht den onwettigen diamanthandel door
toezicht op de dclverijcn te verhinderen. Er
is echter geen roden om den omvang van
den onwettigen handel te overdrijven. Op
sporing van deze misdaad is moeilijk. Ver
voer en verkoop van ongeregistreerde dia
manten is in Zuid-Afrika vrij gemakkelijk,
doch dc politie weet practisch meestal een
uitvoer te verhinderen, en dit is juist het
meest winstgevende deel van dezen hande
llot dagblad „Cape Arg'J6" schrijft, dat
er minder onwettige handel wordt gedre
ven vanwege de depressie, doch verwacht
een uitbreiding zoodra de diamantprijzen
stijgen. Naar aanleiding van de rechtbank
waar het hier om ging verkondigd het
blad dc mccning, dat de jury's in het al
gemeen aarzelend optreden, indien zij ver
dachten wegens onwettige diamantzaken
moeten veroordeelen. Het blad vraagt of
het daarom misschien wenschelijk zou zijn
voor zulke gevallen of speciale rechtban
ken te herstellen. Bij het tegengaan van
den onwettigen diamanthandel zou men
anders bij gebrek aan een internationalen
overeenkomst weinig bereiken en bet blad
acht het dan de plicht van de regeering
om beide middelen terstond te overwegen.
LIEFDESDRAMA IN EEN DIPLOMATEN-
FAMILIE.
Genève, 11 Aug. (II.X.) In dc bekende
diplomatenfamilie Pourtalês heeft zich een
liefdesdrama afgespeeld De 30-jarige graaf
Jean Pourtalês, die tot den Zwitserschcn
tak van de familie behoort, was verliefd
geworden op een typiste, met wie hij
Woensdag een boottocht op het meer van
Genève bij Vevey maakte. Het kwam tot
een twist tusschen beiden, waarbij de ty
piste plotseling een revolver te voorschijn
haalde en op den graaf schoot, die door
een kogel in het hoofd getroffen en ernstig,
hoewel niet levensgevaarlijk gewond werd.
liet meisje, dat in do mccning verkeerde
den graaf gedood te hebben, pleegde daar
op zelfmoord.
Moskou, 11 Aug. (V. L>.) De Duitsche
communistische rijksdagafgevaardigde Cla
ra Zetkin heeft in een rede verklaard in een
vergadering van Duitsche communisten te
Moskou, dat zij ondanks dc Hetze, die tegen
baar was bcgonuen, de eerste riiksdagzit-
ting als oudste afgevaardigde zal presidee-
ren.
Boekarest, 11 Aug. (V.D.) De afge
treden minister-president Wajda Wojwod
heeft hedenmiddag den koning de lijsl van
nieuwe ministers voorgeleegd, welke door
den koning is goedgekeurd. Het nieuwe ka
binet ziet er als volgt uit:
Wajda Wojwod, minister-president en
minister van buitenlandsche zaken.
Minister van Financiën: Mironescu.
Handel en industrie Madgearu.
Minister voor Bcssarabië: Halipa.
Minister voor Zevenburgen: Hadigan.
Minister van Oorlog Samsunewitsj, tot
nog toe chef van den Generalcn Staf.
Alle onderstaatssecretarissen blijven in
functie.
DE KANAALTGCHT VAN MISS „SUNNY".
Dover, 11 Aug. (V.D.). Miss ..Sunny"
Lowry, de 21-jarige zwemster uit Manches
ter, die heden een poging ondernam om
het Kanaal over te zwemmen, heeft opge
geven, toen zij nog op een afstand van 4
mijl was van Kaap Gris Nez.
DE OVERSTROOMINGEN IN
MANDSJOERIJE.
M o e k d e n, 11 Aug. (V. D.) De over
stroomingen in Zuid-Mandsjoerije nemen
een stejds grooteren omvang aan. Do over
stroomde strook tusschen Charbin en
Tsjangtsjoeng beeft een breedte van meer
dan 80 K.M. Tsjangtsjoeng is geheel over
stroomd en van de buitenwereld afgesne
den. liet water staat, op sommige plaatsen
30 voet hoog. Aangezien de te velde staande
oogst nog niet was binnengehaald is ook de
materiecle schade zeer groot.
WEER 40.000 POND AAN GOUD
GEBORGEN VAN DE „EGYPT".
Londen, 11 Aug. (V. D.) Uit Brest
wordt vernomen, dat het Italiaansche ber
gingsvaartuig „Artiglio", dat Zondag uit
Brest is vertrokken om hetbergingswerk
bij het wrak van de „Egypt" te hervatten,
er wederom in is geslaagd voor 40 000 pond
aan goud uit het wrak te bergen.
De plotselinge hausse, die de vorige week
een voor den tegenwoordigen tijd ongekende
hoogte heeft bereikt, is deze week weer tot
staan gekomen. Het was ook nauwelijks
denkbaar, dat deze door niet gemotiveerde
koersstijging voortgang kon blijven hebben.
Maar intusschen hebben dc wcrcldbeurzen
toch weer een paar goede dagen meege
maakt en kunnen zij, die cenige maanden
de schrik om het hart sloeg toen de aandce-
len niet anders deden dan zakken, weer ge
rust zijn. En dc durvers, die op een laag
peil aandeelen hebben gekocht, boeken nu
een aardige koerswinst, in sommige gevallen
zelfs vijftig en meer procenten.
Maar over het algemeen neemt men hier
ter beurze een zeer gereserveerde houding
aan tegenover hetgeen er in Amerika aan de
hand is. Men acht een wantrouwen tegen
over de krachtige pogingen aldaar om ander
maal door kunstmatig ingrijpen effecten- en
goederenprijzen op tc zetten, niet ongemoti
veerd.
De groote vraag is het of men door het in
Amerika beschikbaar stellen van groote cre-
dieten het bedrijfsleven in de Unie weer
nieuw leven in kan blazen. Men zal aan mid
delmatig groote bedrijven ruime crcdieten
geven om langs dezen weg den aankoop van
grondstoffen te bevorderen. Tot dusverre
heeft deze politiek echter gefaald, althans
geen duurzaam herstel teweegebracht. Het
is ook nog zeer de vraag of Amerika de ver
loren export naar Europccsche landen ooit
weer zal terugwinnen, althans in die mate
van dc hoogconjunctuurperiodc.
Europa heeft zich technisch losgemaakt
van Amerika cn dc almachtige automobiel
industrie zal heel wat veeren moeten laten
ten koste van de Europeesche fabrikanten,
die langzamerhand den technischen achter
stand hebben ingehaald.
Bij het samenstellen van dit overzicht
toonde onze beurs een gedrukte stemming,
hetgeen na de hausse-anna's van de vorige
week niet meer dan begrijpelijk kan worden
genoemd. Dit gold natuurlijk in de eerste
plaats die fondsen, welke een vrij groote
Koersstijging achter den rug hebben, zooals
rubberaandeelen, die daardoor verschillende
punten achteruit liepen. Ook suikeraandee-
lcn waren aangeboden zonder dat daartegen
over vraag van eenige beteckcnis stond, met
als gevolg een vrij gevoelige koersdaling
waaronder vooral HVA.'s cn JaJvaschc Cul
tuur tc lijden hadden
Over'de reden van dc algemeene flauwe
stemming liepen de meeningen nogal uiVecn.
Sommigen wilden in dc reactie op de goe
derenmarkten en de weinig gunstige berich
ten uit het Amerikaanschc bedrijfsleven het
einde van de hausse zien, tervyyl anderen
van meening waren, dat het slechts een tech
nische reactie in hel koerspeil berof.
Hoe het ook zij, dc hausse is voorloopig
tot staan gekomen, doch als we het een
tijdje op het thans bereikte koerspeil kunnen
uithouden, hebben we al veel gewonnen.
(Nadruk verboden).
Een van hen hekent debet te zijn
aan den bomaanslag te Rennes
Parijs, 11 Aug. (V. D.) De politie tc
Rennes is er gisteren in geslaagd drie van
de daders van den bomaanslag, die
Zondag j.l. is gepleegd op het Fransch-Bre-
tonsch verzocningsmonument te Rennes, op
te fiporen en te arrestccren. liet blijken drie
Brctonschc separatisten te zijn, van wio één
gevestigd is in de Icrschc hoofdstad Dublin,
van waar hij speciaal voor het plegen van
den aanslag naar Bretagnc was gekomen. Hij
bekende een dgr bommen aan den voet van
het monument te hebben neergelegd. Dc
beide andere gearresteerden weigerden elke
inlichting.
Hedenmorgen kon worden medegedeeld,
dat dc politic in den loop van den nacht
nog zes andere personen heeft gearresteerd,
onder wie zich ook een soldaat van het 48e
regiment infanterie bevindt.
Volgens mededeeling van de gearresteer
den, grootoude2ls jongelui op den leeftijd
van 10 tot 22 jaar, is da aanslag in een op
i Aug. j.l. gehouden bijeenkomst beraamd.
Parijs, 11 Aug. (H. N.j De naam van
dengeen, die een bekentenis heeft afgelegd,
is Joussct. Hij was van plan naar Duitsch
land tc vluchten cn had zich reeds een pas
aangeschaft.
Een buit van 70.000
pond sterling
Parijs, 11 Aug. (V.D. Naar uit Juan
les Pin6 wordt gomeJd, is daar in een der
grootste hotels een opzienbarende juwec-
lendicfstal gepleegd, naar men vermoedt
door een internationalen hotcldicf.
Toen een rijke Engclschnian met. zijn
huisgezin van een wandeling terugkeerde,
bemerkte bij tot zijn grootcn schrik, dat
een met een veiligheidsslot afgesloten kof
fer was verdwenen. In den koffer bevonden
zich o.a. sieraden ter waarde van 70.000.
IERSCHE BOEREN DOOR TARIEF
OORLOG GETROFFEN.
Pressie op De Valera.
Volgens dc „Daily Herald" heeft de Va
lera dr. Ryan, den Ierschcn minister van
landbouw uit Ottawa teruggeroepen in ver
band met de kritieke positie, waarin dc
Iersche boeren zich bevinden als gevolg
van dc Engelsche invoerrechten tegen Ier
land. Duizenden boeren n.l. zouden dc vol
gende maand dc ernstige financieele crisis
doormaken, waarin zij ooit hebben ver
keerd. Doordat do Engelsche markt voor
hen gesloten is en zij hun vee niet kunnen
verkoopon, kunnen zij niet aan geld komen
om de milliooncn ponden terug te betalen,
die de banken hun hebben geleend. Het
gevolg hiervan is, dat ook dc banken ern
stig worden getroffen. Bankiers cn boeren
zouden daarom op de Valera pressie oefe
nen om met Engeland tot overeenstemming
te komen.
RIN TIN TIN ONTSLAPEN.
Londen, 11 Augustus. (V.D.) I)c be
roemde Duitsche Herdershond Rin Tin Tin
die in talrijke films te bewonderen is, is
tijdens een opname tc Hollywood overle
den. 'Hij was tijdens den oorlog door een
Amerikaanschen vlieger-officier gevonden,
die hem medenam naar Amerika waar hij
den officier door zijn filmkunst een gewel
dig vermogen heeft opgebracht.
BUITENLAND.
Dc Grondwetsherdenking In Duitschlind.
(Tweede Blad, pag. 2).
San Jurjo gearresteerd.
(Tweede Blad, pag.
Het „Angelus" van Millet beschadigd
(Tweede Blad, -pag. 2).
SPORT.
De Olympische Spelen.
(Eerste Blad, pag. 2 en Twcude
Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Een kippenhok alswoning! (Kan
tongerecht).
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door hot Kon. Met. Inst. tc
I)c Bilt.
Hoogste Barometerstand 765.8 Danzig.
Laagste Barometerstand' 751.0 Malinhead.
Verwachting: Zwakke tot matige
Z.O. tot Z.W. wind gedeeltelijk bewolkt
waarschijnlijk enkele onweersbuien, norf
warm weer.
In het Oosten ligt een langgerekt gebied
van hooge luchtdruk dat reikt van Scandi
navië cn Finland tot centraal Europa.
De kern ligt in Oost Pruisen cn Polen. ïn
bet Westen ligt een langgerekt depressie-
gebied met minimaal in dc Poolzcc over
Ierland cn in Spanje.
Tusschen beide beweegt zich een stroo
ming van warme lucht die overal warm
zomerweer geeft met kans op onweersbuien
in het Westen. Een omslag tot koel cn
buiig weer is echter nog niet onmiddellijk
in het vooruitzicht.
Zware regens werden alleen gemeld uit
het uiterste N.W. In geheel Europa is hot*
weer mooi hoewel zeer warm.
HJN-TIN-T1N. f
Het toonaangevende fabrikaat.
Complete collectie.
FIRMA R. VAN DEN BURG,
Arnli.straat. Gevestigd sedert 1887.
M u n c h en, 11 A u g. (V. D.) Uit Rogens-
burg wordt gemeld, dat in den e.fgcloopen
nacht op de woning van den plaatselijk on
Nazi-leider tc Keihein twee schoten zijn ge
lost, waardoor de ruiten werden vernield.
Tc Grimberg in Silezic werd in het huis
van een soc.-dem. vakverconigingssecrcta-
ris een handgranaat geworpen, die echter
niet explodoerdc.
Maatregelen in Saksen.
Dresden, 11 Aug. (V. D.) In een on
derhoud met den soc.-dem. president van
den landdag Weckel heeft de Saksische
minister van binnenlandschc zaken Richter
op een vraag wat dc regeering tegen het
toenemen van de aanslagen in Saksen
denkt te doen geantwoord: Dat. met spoed
scherpe maatregelen zullen worden geno
men ter bescherming van de bevolking.
Londen, 10 Aug. (V.D.) Naar gemeld
wordt, is in Moekden een geweldige brand
uitgebroken. Geruchten beweren, dat de
brand is aangestoken door Chineeschc vrij
willigers in burger.
Uit Chineesche bron wordt gemeld, dat
de strategisch belangrijkste punten van
Moekden door .Japansche tanks bezet wor
den gehouden om de van alle kanten aan
stormende vrijwilligers in bedwong te hou
den.
SAMENSTELLING DER PRUISISCHE
REGEERING.
Berlijn, 11 Aug. (V. D.) De centrum-
fractie van den Pruisischcn landdag heeft
de Nat.-Soc. cn dc Dujfkeb-Nationalen tof
een Zaterdagochtend te houden bespreking
met het Centrum uitgenoodigd ter beraad
slaging over de verkiezing van een minis
ter-president in Pruisen en dc daarmede
samenhangende vorming van een Pruisi
sche regeering.
