DE EEMLANDEU
Vrijdag 26 Augustus 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. «s» Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 49
ENGELAND NADERT
DUITS CHL AND
KABINETSRAAD TE PARIJS
AARDBEVING OP DE
PHILIPPIJNEN
DE COMMUNISTEN STELLEN
VOOR
ERNSTIGE BOTSING IN
SENEGAL
DE RIJKSDAG IN GEVAAR
Nieuws
Lacht op
8 uur 34 min.
PIANO'S - ORGELS - VLEUGELS
Fa. R. VAN DEN BURG
AMERSFOGRTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandtn Amt,jJoort 2.m pc, mi«Dd 0.75. per
W"k (me' vtrzektfi,, legto ongelukken I 0.17'/.
Binnenland franco per post per 3 maand»* t t &c_ j - 'T
POSTREKENING 47910 Afïonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 511
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels t 1.05 met inbegrip van eeo DewijsiiummCf
mmmelke regel meer f0 25 Llefdadlghclds advertentlën voorde
helft van den prijs. - Kleine Advertentlëo ,.KEIT|ES bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra I 0.05
Japans verhouding tegenover
den nienwen Mandsjoerij-
schen staat. De erkenning
van Mandsjoekwo zal niet
lang op zich laten wachten.
De lezers herinneren zich maar al te
goed, dat vooral in de eerste helft van 1932
de bladen dag-in cn dag-uit tallooze tele
grammen bevatten, die zich uczig hielden
met den gespannen toestand in het Verre
Oosten, welke in het leven was geroepen
door de omstandigheid, dat Japan, in strijd
met het Volkcnbondspact en andere inter
nationale verdragen, naar aanleiding van
een betrekkelijk, nietig conflict, troepen
naar Cnina zond cn vooral zich in Mand
sjoerije trachtte te nestelen. Dit conflict
beeft maanden geduurd cn meermalen een
minder prettige verhouding doen ontstaan
tusschen Japan en den Volkenbond, welke
laatste niet steeds ferm genoeg optrad, het
geen Tokio ertoe bracht op brutale wijze in
het Verre Oosten op te treden. Ofschoon dc
oorlog nimmer officieel is verklaard, be
stond hij niettemin in werkelijkheid en het
heeft af en toe inaar een haar gescheeld, of
het Japansch-Chineesch conflict zou zijn
uitgeloopen op een nieuwen wereldoorlog.
Zoover is het gelukkig niet pokomen; zelfs
hebben de Japanners het eigenlijke Chi-
neesche gebied ten langen leste ontruimd,
maar van Mandsjocrije hebben zij geen af
stand gedaan. Onder Japansche beïnvloe
ding heeft Mandsjocrije zich van het ove
rige China afgescheiden en thans is de
nieuwe staat Mandsjoekwo feitelijk
ccn Japansch wingewest geworden, waar
de Chineezen niets meer hebben te zeggen
en de voornaamste functies worden bekleed
door personen, die Japansche stroomannen
zijn. Rusland heeft de ontwikkeling van
dezen toestand met leede oogen gadegesla
gen, doch heeft zich ondanks Japansche
uittartingen er nipt toe laten verleiden
gewapenderhand op te treden, daar de
sovjetautoriteiten de handen jeukteu
haar meermalen terecht inzagen, dat een
oorlog, waarin Rusland zou worden betrok
ken, den econormschen opbouwarbeid zou
verstoren en aan het sovjetgezag wel eens
een einde zou kunnen maken. M. a. w.: de
zwakte van Rusland, waar Japan handig
gebruik van maakte, stond acn bond van
bolsjewistische republieken niet toe erop
los te slaan.
Ondertusschcn wijst alles erop, dat Ja
pan, hetwelk in Mandsjoerije groote econo
mische belangen heeft, zal probeeren zijn
invloedssfeer voortdurend uit to breiden dn
van Mandsjoerije een uitgestrekt kolonisa
tiegebied zal maken, waar zijn overbevol
king emplooi zal kunnen vinden. Het be
hoeft dan ook niet te verbazen, dat graaf
Oesjida, de Japansche minister van buiten-
landschc zaken, onlangs in het parlement
heeft aangekondigd, dat Japan binnen zeer
afzienbaren tijd zal overgaan tot erkenning
van Mandsjoekwo, daar dit z. i. ertoe zal
bijdragen, dat in den nieuwen staat weldra
'n toestand heerscht van permanenten vre
de, die afwezig was, toen de Chineesche ge
neraals elkaar aldoor de heerschappij be
twistten. Bovpndicn stelt Oesjida het voor,
alsof de vorming van den nieuwen staat
de verwerkelijking is van de innigste wen-
schen der Mandsjoerijschc bevolking. On-
dertusschen doet zich het feit voor, dat Ja
pan, moge het Mandsjoerije niet officieel
In bezit hebben genomen, nietemin daar
de lakens uitdeelt.
Dat dit niet naar den zin is der Chinee
zen. behoeft geen betoog, doch ook in Vol
kenbondskringen blijft Japans houding ver
ontwaardiging wekken liet wordt dan ook 1
biet uitgesloten geacht, dat binnen korten I
tijd opnieuw een ernstig geschil zal uitbre- j
ken tusschen het Geneefschc instituut en
Tokio. Wanneer in September de Volken-1
bond vergadert, zal men de beschikking
hebben over het rapport-Lytton, liet resul
taat derhalve van een Volkenbondscnquótc
ter plaatse. Bij deze gelegenheid zal stellig
een vernietigend oordeel worden uitgespro
ken o^er de politiek van Japa*\ dat van zins
is officieel 'n gebied als zelfstandigen staat
te erkennen, dat tot China behoort cn hier
van is losgemaakt met behulp van Japansch
gpld en Japansche wapens. Eveneens kan
worden aangenomen, dat Japan zich de kri
tiek, die weinig malsch zal zijn, niet zal la
ten welgevallen en de afkeuring van dc
door dezen staat aangenomen houding zal
beantwoorden met het verlaten van den
Volkenbond. Men kan nauwelijks aanne
men, dat de diplomaten te Genève in staat
zullen zijn Japan tot andere gedachten te
brengen.
Ondertusschcn zal China er weinig mee
zijn gebaat, wanneer de Volkenbond, het
geen te verwachten is, zich loute** ?n alleen
bepaalt tot. woordenrijke en retïiorische
vertoogen in schriftelijken of mondelingcn
vorm. Gewapend optreden van den Volken
bond, teneinde Japan ertoe te bewegen de
gevolgen van zijn onwettig optreden onge
daan te maken, mag uitgesloten worden
geacht, doch een economische boycot zou
*«lbcht nuttig effect sorteeren.
TWEE AMERIKAANSCHE OCEAAN
VLIEGERS NAAR OSLO GESTART.
New-York, 25 Aug. (V.D.) Oe beide
Amerikaansche Oceaanvliegers Lee en
Bochkon zijn heden te 11 06 uur M.E.T. van
Harbour Grace gestart voor hun Oceaan-
vlucht Zij willen trachten rechstreeks Oslo
bereiken.
De gelijkberechtigdheidseischen
door Engeland niet afge
Londen, 25 Aug. (V.D.) Een hooge amb
tenaar van het Britsche ministerie van bui-
tenlandsche zaken deelde aan een Londen-
schcn correspondent van ccn Duitsch pers
bureau mede, dat een diepgaand onderzoek
door het ministerie van buitenlandsche za
ken van de daarvoor in aanmerking ko
mende verdragen verdrag van Versailles,
br.ef van Clemenceau aan de Duitsche de
legatie te Versailles, het verdrag van Lo
carno heeft uitgewezen, dat aan de juri
dische juistheid der Duitsche eischen in
zake gelijkberechtigdheid met betrekking
tot het ontwapeningsprobleem, geen twij
fel meer bestaan kan. Men is zich op het
Britsche departement van de ethische en
juridische juistheid der Duitsche eischen
volkomen bewust en men vindt de Duitsche
wenschcn alleszins begrijpelijk. Aanvanke
lijk had men ernstige bedenkingen, toon
de Duitsche eischen voor het eerst werden
opgeworpen en men vreesde, dat deze een
ongunstige uitwerking zouden hebben op
den toestand. Gelukkig is dat niet zoo ge
gaan en men is momenteel te Londen van
meening, dat er geen schade is aangericht.
Het beste, wat men van de ontwapenings
conferentie momenteel kan hopen, is, dat
zij zich in het kader der laatsto resolutie
zich punt voor punt verder zal ontwikko
len. Het is volkomen duidelijk, dat slechts
langzaam voorwaarts zal worden gegaan.
In Engelsche diplomatieke kringen kent
men de Duitsche bedoelingen, zonder dat
tot nu toe officieele stappen te Londen zijn
gedaan en men rekent er mede, dat
Duitschland misschien reeds spoedig, ze
ker echter direct na de hervatting van de
besprekingen te Genève en vermoedelijk
binnen het algemeen bureau de kwestie
van de gelijkberechtigdheid zal opwerpen,
ofschoon dit punt niet in de resolutie ver
meld staat. Dit punt heeft men. evenals
den Franschen eisch inzake veiligheid, om
voor de hand liggende redenen mei opzei
buiten de resolutie gehouden.
Te Londen heeft men echter de hoop, dat
men in Duitsche politieke kringen met in
achtneming van den internationalen toe
stand zijn geduld niet verliezen zal, dat
men bij het naar voren brengen van zijn
eischen de grootst mogelijke tact en be
kwaamheid zal betrachten en zich aan de
verdere ontwikkeling der ontwapenings
conferentie zal aanpassen. Engeland is
weliswaar bij Duitsch-Fransche onderhan
delingen ter regeling der verhoudingen niet
direct geïnteresseerd, doch zal dergelijke
stappen van harte begroeten, daar zij mo
menteel het eenige uitzicht geven op mo
gelijken vooruitgang in do algemeene ont
wapeningsonderhandelingen.
Parijs, 25 Augustus. (V.D.) Op het Ely-
sée vond hedenmorgen onder presidum
van den president der republiek Lebrun
een kabinetszilting plaats. Minister-presi
dent Ilerriot gaf een overzicht van den toe
stand op buitenlandsch politiek gebied,
waarbij hij hoofdzakelijk de gebeurtenissen
in Duitschland naar voren bracht. De Mi
nister van Financiën en dc Begrootings-
minister rapporteerden inzake dc maatre
gelen te nemen voor het in evenwicht bren
gen der begrooting. Minister Dalodier sprok
over het tekort bij dc spoorwegen cn kon
digde dienaangaande verschillende maat
regelen aan.
De spoorwegtarieven zullen momenteel
niet verhoogd worden.
De Minister van Landbouw Gardey deel
de nadere bijzonderheden mede omtrent den
toestand op de graanmarkt.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
Chautemps, legde den president der repu
bliek een decreet voor, waarbij de partiee-
le verkiezingen voor den Senaat zijn vast
gesteld op 16 October.
Tenslotte keurde dc ministerraad het be
sluit goed. waarbij Herriote Paul Boncour,
en Durand de regcering zullen vertegen
woordigen bij de herdenking van den slag
aan de Marne op 11 September a.s.
New York, 25 Aug. (H.N.). Volgens een
bericht uit Manilla is het noordelijkste
eiland der Philippijnen, Luzon, door hevige
aardschokken geteisterd. Vooral de haven
plaats San Fernando heeft veel geleden.
Ettelijke honderden huizen moeten inge
stort zijn. De schokken waren zoo hevig, dat
de seismografen doorsloegen. Bijzonderhe
den ontbreken nog.
de ramp van de niobe.
Kiel, 25 Aug. (H. N.) In de Fehmarnbelt
is noB een lijk van een der slachtoffers van
de ramp der Niobe, den opperbetaalmees
ter Schermann, geborgen.
fransch-russisch handels.
verdrag.
Volgens de Echo de Paris aldus het
H. N. is ook beraadslaagd over dc Rus
sische leeningsbehoeftcn en tracht Rusland
een crediet van 4U millioen dollar op dc
Fransche markt te verkrijgen, üok is ge
sproken over dc onlangs gesloten Fransch-
Rus6ischc pctroleuinovcreenkom6t, volgens
welke Rusland jaarlijks 400,000 ton ruwe
olie aan Frankrijk zal leveren.
De afgevaardigde Baron, voorzitter van
de pctroleumcommissie van dc kamer, ver
trekt volgens de Petit Parisien dezer da
gen naar Rusland om ccn onderzoek in te
stellen, hoeveel Rusland kan leveren.
Frankrijk wil zich zooveel mogelijk onaf
hankelijk maken van de groote petroleum-
trusts en zooveel mogelijk ruwe olie uit
Rusland invoeren.
Een waschlijst voor den
nieuwen Rijksdag
Berlijn, 25 Augustus (V.D.) Dc Commu
nistische Rijksdagfractie heeft voor den
nieuwen Rijksdag moer clan 50 voorstellen
ingediend. De fractie heeft o.m. een motie
van wantrouwen ingediend tegen de rijks-
regcering, twee moties van wantrouwen
tegen den Rijksminister van Binnenland
sche Zaken von Gayl en tegen den Rijks-
weerminister van Schleicher, 'n voorstel tot
onmiddellijk aftreden van den „met mili
tair geweld aangestplden Rijkscommissaris
voor Pruisen", voorts is ingediend een voor
stel inzake het niet uitvoeren van het nieu
we schuldenverdrag van Lausanne, een
voorstel tot uittreding uit den Volkenbond,
tenslotte een menigte economische en so
ciaal-politieke voorstellen, die in den kern
opheffen der noodverordeningen bcteeke-
nen. Een communistisch initiatief-wets
ontwerp eischt den zevcnurlgen arbeidsdag
of een 40-urige werkweek. Tenslotto wordt
amnestie voor alle proletarische politieke
gevangenen gcëischt.
Fransche troepen het slachtoffer
Parijs, 2 5 Aug. (V. D.) Uit St. Louis
in Senegal wordt gemeld, dat een Fransche
troepenafdeeling door ccn oorlogzuchtigen
inboorlingenstam is overvallen en volko
men in de pan gehakt. De inboorlingen,
die men als volkomen onderworpen had be
schouwd, zijn plotseling in verzet gekomen
cn overvielen de Fransche patrouillo nabij
Nuakchott.
Twee Fransche officieren, drie Europee-
sche sergeants cn 17 Scnegalecsche jagers
werden gedood.
FRANSCHE LUCHTMANOEUVRES
BEGONNEN.
P a r ij s, 2 5 Aug. (V. D.) Dc groote Fran
sche luchtvaartmanoeuvres in het Ooste
lijke industriegebied zijn gisteravond be
gonnen.
P a r ij 9, 25 Aug. (H.N.) Bij de groote
luchtvaartmanoeuvres in Lotharingen is
gisteravond de algemeene aanval van ver
onderstelde vijandelijke luchtstrijdkrachten
op Mörchingen, Metz, Reims enz. begonnen.
Het gelukte een groot deel van de aanvals-
vliegtuigen om over de veronderstelde grens
te komen en dc aanvalspunten te bereiken.
Zij werden echter spoedig door de plaatse
lijke posten gesignaleerd en in het licht van
de schijnwerpers getrokken, waarop zij niet
meer konden ontkomen. Slechts de tot
Reims doorgedrongen bombardeervliegtui
gen hebben do afsperringslijn gepasseerd,
zonder opgemerkt te worden en konden, na
den aanval op de aangewezen punten te
hebben uitgevoerd, naar Nancy tcrugkec-
Willy Forst, dc populaire man van de film,
die ernstig gewond werd bij een auto-onge
luk op weg van Hiddcnsce naar Berlijn.
Ook de D.A.Z. doet som
bere voorspellingen
Parijs, 25 Aug. (II. N.) Dc Petit Parisien
zegt van een vertrouwensman uit de naas
te omggving van von Papen de volgende
inlichtingen te hebben ontvangen omtrent
het binnenlandsche politieke programma
der rijksregecring voor dc eerstvolgende
maanden. Na de bijeenkomst van den rijks
dag in September zal de regcering de re-
geeringsverklaring voorlezen, waarop de
algemeene beschouwingen zullen beginnen.
Aangezien te voorzien i6. dat deze met een
motie van wantrouwen zullen eindigen,
zullen de beraadslagingen onderbroken en
de rijksdag ontbonden worden. Einde Octo
ber zullen dan nieuwe verkiezingen wor
den uitgeschreven onder de leuze: Voor een
rijksdag, die tot werken in staat is. Aan
gezien ook de nieuwe rijksdag, naar te voor
zien is, niet in staat zal zijn werk te ver
richten, zal ook deze kort na de eerste bij -
eenkom6t worden ontbonden. Dan zal rijks
president von Hindenburg een algemeen
referendum uitschrijven over de volgende
punten: verhooging van den leeftijd, waar
op het kiesrecht verkregen wordt van 20
tot 25 jaar en instelling van een eerste ka
mer of senaat. De Petit Parisien voegt
hieraan toe, dat dc rijksregecring het over
dit programma geheel eens is, nadat iedere
hoop, om Iiitler aan de regcering te doen
medewerken, uitgesloten is.
Berlijn, 25 Aug. (II. N.) De Germania
bespreekt in een artikel, getiteld „Inbreuk
op dc grondwet", de geruchten, dat de
nieuwe rijksdag kort na zijn bijeenkomst
ontbonden zal worden, zonder dat men het
lot een beslissing zal laten komen, wat dan
de inleiding zal zijn voor een tijdvak vun
een regcering zonder cn tegen het parle
ment. De centrumpartij cn andere groote
groepen van het Duitsche volk zullen alle
pogingen, om het staatswezen in strijd met
de 'grondwet te hervormen, ten scherpste
cn met alle middelen bestrijden.
Berlijn, 25 Augustus (V.D.). De „Deut
sche Allgemeinc Zcitung" bespreekt uit
voerig, klaarblijkelijk op grond van bc
trouwbare informaties, de positie cn de
plannen van het rijks kabinet. Begrijpelijk
is het aldus het blad dat het bekend
maken van het economisch program der
regeering door rijkskanselier von Papen op
Zondag a.s. tc Munster, door alle politieke
partijen met de grootste belangstelling te
gemoet gezien wordt. De spanning, waar
mede men het resultaat der kabinetsbespre
kingen tegemoet ziet, zal niet op een te
leurstelling uitloopcn Het zal hier gaan
om belangrijke dicp-gaandc maatregelen
en wel in een grootere omlijsting, dan tot
nu toe verwacht werd. Dat de wisseling van
de post van staatssecretaris in het Rijks-
ministerie voor Economische Aangelegen
lieden geen koersverandering beteekent, za:
blijken bij de bekendmaking van het eco
nomisch program, waaraan trouwens dr.
Trendelenburg nog tot aan het laatst toe
heeft medegewerkt. Dat liet machtsstreven
van bepaalde vakvereenigingsgroepen en
de pogingen, van hier uit het kabinet te
jeinvloeden, zullen voortduren, is niet moei
lijk te onderkennen. Het is echter momen
teel meer dan ooit uitgesloten, dat deze
pogingen een wijziging in de lijn, waar
langs het kabinet werkt, zullen kunnen be
werkstelligen. Ook de vrees, die er in vele
kringen bestaat tegen de rol, die door ge
neraal von Schleicher gespeeld wordt, is on
gemotiveerd. Gemakkelijk kan b.v. vast
gesteld worden, dat de onderhandelingen,
welke door den rijkswecrminister zijn ge
voerd met vertegenwoordigers der nationaal
socialistische partij, voortdurend geschied
zijn in opdracht van den kanselier en van
het njkskabinct. Er is dan ook geen sprake
van, als zouden overeenkomsten tot stand
zijn gekomen, welke in strijd zouden zijn
met de huidige werkwijze van het kabinet.
Integendeel, de besprekingen zijn tot te
leurstelling van de nationaal-socialisten in
negatieven zin beëindigd, wat overigens
ook geldt voor de tusschen de partijen
plaats gehad hebbende parlementaire be
sprekingen, die weliswaar nog voortduren,
doch waarvan algemeen verwacht wordt
dat zij zonder resultaat zullen afloopcn.
Over de verdere ontwikkeling van den
binnonlandschen politikken toestand inclu
sief de kwestie, of wellicht later deelneming
der nationaal-socialisten in liet Rijkskabi
net uitvoerbaar is, zal men cer6t na de ont
binding van den Rijksdag ccn duidelijker
beeld verkrijgen.
De ontbinding van den Rijksdag zal da
delijk geschieden, in het geval dat er een
meerderheid in den Rijksdag gevonden
wordt voor opheffing van de noodverorde
ningen. Met ontbinding zal dus niet ge
wacht worden op de stemming inzake een
motie van wantrouwen. Met groote waar
schijnlijkheid kan men de ontbinding van
den Rijksdag dan ook verwachten op den
aerden of vierden levensdag van het nieu
we parlement.
STEMDWANG IN CHILI.
Uit Santiago de Chili wordt door H.N.
/emeld, dat in Chili de stemdwang zal wor
den ingevoerd. Wie zijn stemplicht niet
vervult zal gestraft worden met boete of
gevangenisstraf.
BUITENLAND.
Aardbeving op de Philippijnen.
(Eerste Blad, pag. 1.)
De Duitsche Rijksdag in gevaar.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Sanjurjo ter dood veroordeeld.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Een nieuw voorontwerp arbeidsbesluit bij
den Hoogcn Raad van Arbeid.
(Tweede Blad, pag. 3).
Aan het Scheveningsche strand is weer
ccn jongen verdronken.
(Tweede Blad, pag. 1).
Opnieuw onrust in Rotterdam.
(Tweede Blad, pag. 1).
SPORT.
Het tennistournooi to Bnarn begonnen.
(Derde Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Voorstel van B. en W. tot aanleg van een
zwem- en zonnebad in Birkhoven.
(Eerste Blad, pag. 3).
Auto contra trein (kantongerecht).
(Eerste Blad, pag. 3).
Het programma voor Koninginnedag.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te Dc Bilt.
Hoogste barometerstand 770.3 te Breslau
en Sarnn.
Laagste barometerstand 758.2 tc Vestma-
nör.
Verwachting:
Zwakke tot matige O. tot Z. wind, licht
tot half bewolkt, droog warm weer, behou
dens kans op onweer, vooral in het Z.
Van IJsland nadert een barometerdaling
cn dc hooge drukking ontwikkelt zich voor
al over Scandinavië en Duitschland, zoodat
de kern nu over Duitschland ligt en d<?
wind naar het Z.O. loopt.
Verdere stijging van temperatuur Is dus
te waohten, maar in verband met lichte
stijging van den barometer in het Z.W.
neemt de kans op onweer toe. Frankrijk
had reeds plaatselijk onweer van de Py
reneeën tot Parijs. Overigens \iol regen
van beteokenis alleen in Noord-Noorwegen.
In Scandinavië daalde de temperatuur aan
merkelijk. Elders is zij stijgende en in
Frankrijk kwamen reeds temperaturen bo
ven 90 gr. voor. Geheel Duitschland meld
de onbewolkt en bijna windstil weer*
ARNHSTRAAT.
Bezoekt onze magazijnen; wij bieden
U een enorme keuze zoowel in het
eenvoudige als in het meest luxe genre.
Betaling vanaf i.— per mnd
DE ONGELUKKEN DER ITAUAANSCHE
VLIEGERS.
Commissie van onderzoek ingesteld.
Milaan, 25 Aug. ,(H/N.). Luchtvaartrai-
nister Balbo heeft opdracht gegeven, dat
een commissie van onderzcrek de verant
woordelijkheid zal vaststellen van de firma,
die de vliegtuigen "heeft geconstrueerd,
waarmede de Italiaanscho vliegers bij do
Europeesche rondvlucht ongelukken heb
ben gehad.
Sauckel, leidir der nationaai-socialLstische
fractie in den Thlirinnschsn landdag, werd
door het landdagpresidinm met de vorming
eener nieuwe regeering heiast»
