CONSERVATIEVE LEVENSHOUDING BEPLEIT
RADIOREDE VAN VON PAPEN
Dinsdag 30 Augustus 1932
-DE EEMLAISDER"
31 e Jaargang No. 52
PLICHT VAN 'T INDIVIDU
TEGENOVER 'T GEHEEL
Zy moet krachtig zijn en
onafhankelijk
VIERDE BLAD
Een staatsmacht, gegrondvest
op gezag
Munster. 28 Aug. (VD). Ter bijeenkomst
Aan de Westfaalsehe boerenvereeniging in
Munster heeft rijkskanselier von Papen het
economische program der rijksregeering
ontwikkeld. De rijkskanselier zeide o.a.:
Wij willen de basis leggen voor oen nieu-
Aven opboinv van den Duitschen staat. In
verband daarmede wil ik eenige woorden
zeggen over de principes van een nieuwe
staatsleiding. Gij, de Westfaalsehe boeren
en ik. wij zijn geen revolutionnaircn en wij
zijn niet reactionnair. Wij voelen ons inner
lijk gebonden aan bodem en vaderland. Wij
Avcten, dat de mensch de uiteindelijke din
gen dezer wereld niet kan onderwerpen aan
de eigen intellectucele beslissing en dit ook
niet mag. Wij erkennen veeleer, dat wij
dienende leden zijn in een door God gege
ven orde. Dat noem ik conservatieve levens
houding. Een dergelijke wereldopvatting
berust in het 'geloof aan God. De zorg \roor
een Christelijke opvoeding in huisgezin en
6CÏ100I moet derhalve aan den aanvang
staan van iedere staatspolitiek, want daar
uit ontwikkelt zich liet verantwoordelijk-
bcidsbewustzijn van don enkeling tegenover
het geheel. De conservatieve mensch ondcr-
Averpt zioh geloovig aan de blijvende orde
ningen van het, naturlijke zijn, gelijk deze
gegCA-en zijn in gezin, in volk en in staat.
Cultuur en economie staan voor hem als
het ware onder de eeuwige wetten van den
plicht van den enkeling tegenover het ge
heel. Eigendom verplicht hem evenzeer tot
den dienst van het geheel van het volk als
een fuifctie in het openbare leven. Conser
vatieve wereldopvatting eisoht een staats
macht, die op gozag gegrondvest is. Deze
moet krachtig en onafhankelijk zijn, op
dat van haar rechtvaardigheid kan uitgaan.
Deze principes der christelijk-conservatie-
ve Avereldopvatting, welke tegelijk de prin
cipes zijn en moeten zijn A-an ons staatswe
zen, moeten duidelijker naar voren worden
gebracht, aangezien zij tegenwoordig ten
zeerste worden bedreigd. Óp de vonnissen
van Ohlau en Beuthon is van rechts en
links een storm ge\rolgd tegen de gelijkma
tige handhaving van het recht. Beide partij
en verlangen den politieken tegenstander
buiten de volksgemeenschap cn buiten het
recht te plaatsen. In den politieken strijd
moet doodslag en wraak A'eroorloofd, de te
genstander vogelvrij worden. Objectiviteit
geldt als minderwaardig. Tegen een derge
lijke verwildering van de politieke moraal
op tc treden is de plicht van het staatsge
zag. Ik ken geen recht, dat slechts het strijd
middel van een klasse of een partij is.
Dat is een marxistische opvatting, die ik af-
Avijs. Ook wanneer zij wordt uitgesproken
door de nationaal-socialisten. Want zij
slaat iedere Duitsche en Christelijke rechts
opvatting in het golaat. Ik beleid het ge
loof in oude rechtsvormen, waaruit de oude
Pruisische stelling is geboren: Ieder het zij
ne.
Scherpe kritiek op de KUleria-
nen.
Het is de traditie van Pruisen, uit, den
tijd zijner groote koningen, dat slechts hij
kan worden toegelaten tot leiding van de
natie, die zich vrijwillig inschakelt in hare
vetten teugelloosheid, die uit de pro
clamatie van d^n leider der nitionaaï-so-
cialistische beweging spreekt, past slecht
hij de aanspraken op de staatsleiding. ITem
komt hot recht niet toe de minderheid in
Duitschland, die zijn banieren Aolgt als de
Duilschers en alle overige \-olgenooien als
"vrij wild te behandelen. Wanneer ik thans
in het strijdperk treed tegen Hitler en voor
den rechtsstaat, dan volg ik en niet hij het
doel, dat milliocncn A-an zijn aanhangers
in den strijd tegen de partijhcèrschappij,
tegen willekeur en onrechtvaardigheid ja
renlang met Avarme harten hebben ver
langd.
Deze regeering heeft, van den eersten dag
af aan bet doel nagestreefd de groote va-
derlandschc vrijheidsbeweging, welker his
torische verdienste Aroor Duitschland ieder
erkennen moet, den weg vrij te maken
voor positieve medewerking aan den nieu-
"wen opbouw van het rijk. Ik kan niet go-
looven, dat deze groote Duitsche vrijheids
beweging zich op den duur in bewust
«chorpe tegenstelling zal stellen tot de doel
stellingen van een regcering, welker ge
dachten alleen cn uitsluitend gericht zijn
op Duitschlands toekomst. Moet dan de
onmin in het Duitsche bloed, welke ons op
beslissende uren der geschiedenis reed6
zoo vaak heeft doen falen in opgang cn
vereeniging van het volk, ook thans weer
sterker zijn dan onze wil tot een gemeen
schappelijke nationale eenheid1'
Wanneer men de 6temmen hoort, die
haar aanleiding van de vonnissen van
Ohlau en Beuthen zijn opgegaan, zou men
bet bijna moeten gelooven. Ik loop niet
vooruit op de beslissing over het lot van
£c vijf ter dood veroordeelden. Dc Pruisi
sche staatsregeering zal haar, onbeïnvloed
door politieke aanvallen, treffen volgens de
principes der gerechtigheid. Maar ik zeg
tevens, dat ik zoo noodig de erkenning van
gelijk recht voor alle Duitschers afdwingen
zal. Ik ben vast besloten den aanlaaicndon
gloed van den burgeroorlog uit te trappen
on een einde te maken aan den toestand
van politieke onlusten en politieke geweld
daden, die thans nog zoo'n groote hinder
paal Aormen voor positief werk, waarin de
eigenlijke taak van dc rijksregeering ligt.
Belangrijke economische problemen.
Thans kom ik tot de practische proble
men van den dag, die gesteld worden door
den ontzaggelijkon nood van het vader
land. Natuurlijk zal dc regeering den land
bouw, die de bron vormt, waarin de natie
steeds opnieuw zich moreel en economisch
moet verjongen, met alle krachten helpen,
ja. zij heeft van den eersten dag af haar
politiek alleen op dit doel gericht. Maar de
ervaringen van lange jaren hebben ons ge
toond, dat eenzijdige hulp Aveinig nut
brengt. De landbouw kan niet alleen tot
nieuw le\ren worden gebracht door douane
middelen. Het lot van den landbouw is on
afscheidelijk verbonden met de totale eco
nomie van Duitschland en slechts door een
herleving van onze gehcele economie kan
een duurzame cn effectvolle herleving van
den landbouw ontstaan. Als totaal-lichaam
is de Duitsche economie gescheiden van do
wereldeconomie. De rijksregeering heeft
het reeds zoo dikwijls gezegd, dat de ver
standige begunstiging van de binnenland
sche markt dc eerste voorwaarde vormt
voor de sancering van dc economie. Zij
wijst de gedachte aan een principiecle
autarkie af, aangezien Duitschland niet
kan afzien van zijn economische worcldbe-
trekkingen en aangezien het iedere gelegen
heid tot arbeid moet uitbuiten, die het bui
tenland ook thans nog biedt, liet is niet
juist, dat onze huidige toestand alleen ver
oorzaakt is door een verkeerde Duitsche
economische politiek. In Duitschland is de
crisis, dio de gehcele wereld geteisterd
heeft, als gevolg van zijn oorlogsverliezen
cn \an de ontzaggelijke herstelbetalingen
veel vroeger uitgebroken. Hier heeft zij
veel heviger huisgehouden dan in eenig
ander land ter wereld, doordat naast kapi
taalverwoesting door dc inflatie dc plotse
linge onttrekking van milliarden aan ge
leend kapitaal productie en constitutie tot
in dc fundamenten opnieuw geschokt heeft.
Liet spreekt vanzelf, dat wij ieder middel
moeten aangrijpen, dat ons helpen kan de
zen ontzaggelijken nood le overwinnen.
Deze nood, die bij ons is ontstaan uit de
ineenschrompeling van de economie, uit
dc tot dusverre onophoudelijk voortschrij-
dende deflatie, d. w. z. het dalen der prij
zen, vindt zijn vreeselijke uitdrukking in
de werkloosheid. Wanneer geen einde kan
worden gemaakt aan deze deflatie, kunnen
verdere verliezen van de particuliere on
dernemers en A-an de openbare economie
niet tegengehouden worden. Wij moeten
derhalve een poging doen en onmiddellijk
doen om het roer principieel om te werpen.
Wannen* wij thans den grondslag Avillen
leggen voor eon wederopbouAv van onzo
economie, moeten wij dit volgens de volgen
de principes doen.
De Duitsche valuta mag nici
worden bedreigd.
Onze valuta mag niet. in gevaar worden
gebracht. Wij willen ook geen waardever
mindering van de Duitsche Mark. Wij wil
len niet tot experimenten overgaan, die,
zooals de rijksbank-president kort geleden
zeide, Duitschland in een periode zouden
brengen, welke nog meer milliocncn mon-
schen tot slachtoffer zou maken. Getrouw
aan onze principes van conservatieve staats
leiding nemen wij de verhoudingen, zooals
zij thans zijn, om door ccn organisch pro
gram die krachten, welke in ons economisch
leven nog levend zijn, nieuwe kracht te
geven. De essentieelste van deze krachten
is het persoonlijkparticuliere initiatief.
De versterking der persoonlijke energie en
de ontwikkeling der persoonlijke capaciteit,
de verhooging van het gevoel \*an eigen
verantwoordelijkheid, dat zijn de geestelijke
middelen, waarmede dc particuliere econo
mie ook in de toekomst in staat moet zijn
de menschelijke behoeften beter cn mis
schien goedkooper dan ieder ander econo
misch systeem, dat ons aanbevolen wordt,
te bcvredcigcn. Op grond van deze overtui
ging weigert dc rijksregeering dientenge
volge ieder ingrijpen in het particuliere be
drijfsleven. Het gaat om liet particuliere
initiatief weer vertrouwen in dc toekomst
in te boezemen. Tot dusverre toch bleef
iedere poging om dc economie hulp te bren
gen nutteloos, daar iedere economische pres
tatie toch slechts geschept werd in het
Danaidenvat der herstelbetalingen. Maar
thans is deze druk eindelijk A-an ons wegge
nomen. Overal in het buitenland, vooral in
Amerika, gelijk reeds president Hoover voor
kort uiteenzette, heeft het resultaat van de
conferentie van Lausanne hoop en nieuw
teven gCAvekt. Het is werkelijk tijd, dat ook
wij bedenken, dat sedert de conferentie van
Lausanne wij de vruchten van ons werk zelf
weer plukken. Daarmede is de eerste voor
waarde Aroor de herleving van het econo
misch initiatief gegeven. De rijksregeering
zal er voor waken, dat de persoonlijke ver
antwoordelijkheid van het vrije bedrijfs
leven niet vervaagd «yordt door het tus-
schenbeicle treden van vormen van staats
economie. Waar de staat in dc laatste jaren
aandeel heeft genomen in tot dusverre par
ticuliere bedrijven, zal hij er voor zorgen,
dat duidelijk» toestanden worden geschapen
en dat het algemeen niet alleen dc lasten,
maar ook de vruchten van het werk ver
krijgt. Voor deze ondernemingen wordt
daarom een speciale staatscontrole cn toe
zicht ter waarborging van dc staatsbelan
gen ingesteld. Ik heb reeds aangekondigd,
dat de salarissen in deze bedrijven zullen
worden verlaagd tot het peil, dat in over
eenstemming is met een staatsonderneming.
Duitschlands centrale probleem
is dc werkloosheid.
En thans het plan zelf, dat ten grondslag
ligt aan de maatregelen, die de rijksregee
ring den rijkspresident binnen enkele dagen
zal voorstellen. Duitschlands centrale pro
bleem is de werkloosheid. I)e intensieve be
werking van dit probleem in dc laatste ja
ren heeft getoond, dat noodwerk en onmid
dellijke werkverschaffing uit belastingmid
delen de werkloosheid tot dusverre niet heb
ben kunnen overwinnen. De rijksregeering
laat van zelf sprekend de reeds ingeleido
maatregelen tot werkverschaffing niet uit
het oog. Zulke noodmaatrgelcn zijn reeds
aan den gang, b.v. op het gebied van w egen
bouw, Avatcrverzorging, huizcn\'crbetering.
In totaal zijn voor deze doeleinden tot dus
verre 135 milliocn ter beschikking g»stelcl.
De rijksregeering heeft besloten ook andere
arbeidsgebieden op deze wijze te bewerken.
Zij handelt daarbij in volkomen overeen
stemming met de rijksbank. De vrijwillige
arbeidsdienst, waartoe spoedig 200.000 jeug
digen zullen bchooren, groeit van zelf, een
bewijs voor de wervende kracht, die daarin
huist. Bovendien zijn plannen gemaakt Aroor
dergelijke wcrkverschaffingsmaatregelen op
het gibied van landbouwkolonisatie, kleine
kolonisatie in de voorsteden, woningbouw
cn huizen verbetering. Hier is er in het bij
zonder aan gedacht den bouw van eigen
huizen met de nog voorhanden credictmoge-
lijkheden tc bevorderen. Toch zijn wij ons
volkomen bewust, dat het nooit zal lukken
langs dezen weg alleen dc gcwcnschte mate
van Avcrkloosheidsvermindering te bereiken.
Dc regeering heeft daarom besloten in groot
kader een poging te doen om door eeu
tot leven roepen van het particuliere be
drijfsleven te geraken tot het tc werk stel
len van nieuwe Averkkrachten en het ver
minderen van hot aantal wcrkloozen. Dat
kan slechts geschieden, wanneer de hulp
niet van één kant, b.A\ van de industrie
of van den landbouw alleen, wordt gepro
beerd, maar wanne2r overal tegelijk gehol
pen wordt. Wij gaan er bij onze overweging
van uit, dat eon reeks van belangrijke tcc-
kenen er op wijzen, dat het langste stuk van
den weg, die ons tot de crisis voerde, thans
achter den rug ligt. Op een dergelijk tijdstip
is het dus gerechtvaardigd verder strekken
de maatregelen te nemen dan mogelijk ge
weest zouden zijn op ccn vroeger tijdstip
der crisis. In het huidige zeer vergevordordo
en waarschijnlijk niet al te ver van het
einde verwijderde stadium van de crisis kan
men verwachten, dat iedere invloed tot het
tot nieuw leven brengen van het bedrijfs
leven met eenige waarschijnlijkheid er toe
zal bijdragen het natuurlijke vervolg te vin
den in een ANcrkelijke oplc\ing van het be-
drijfslcA^en. Allereerst moet Duitschlands ge
hcele productie-apparaat in staat worden
gebracht om aan dit tot leven brengen deel
te nemen. Thans is de toestand van vele
onzer productiewerkplaatsen zoo slecht, dat
volledig verval dreigt. Wie heeft in de
laatste jaren geld kunnen besteden voor de
noodigc herstellingen? Wij hebben slechts
van de hand in dc tand geleefd. De eerste
stap moet zijn, dat het gehcele bedrijfsleven
de middelen krijgt om dit verzuim in te
halen. Dat is dan tegelijkertijd de eerste
slap van dc herleving. Daardoor wordt te
werk stellen van arbeiders in grooten om
vang mogelijk cn juist de gemiddelde en do
kleinere bedrijven, wier eigen terrein de uit-
voering van dergelijke Averkzaamhoden
vormt, zullen als eerste profijt trekken van
deze herleving. Van dit punt uit zal de po
ging gedaan worden het economisch proces
in grooteren omvang tot leven tc brengen.
Een grootsch plan, dat meer dan
twee milliard Mark eischt.
De inzet, die voor dit doel gedaan moet
worden, moet voldoende groot gekozen wor
den, opdat de bedo?lde werking intreedt.
Deze inzet zal een bedrag van meer dan
milliard Mark bedragen cn wel behalve die
sommen, die voor wcrk\*crschaffing e.d. zijn
uitgetrokken. De onderhandelingen over dc
uitvoering van dit program en détail en zijn
financiering zijn reeds ver gevorderd. In het
bijzonder heeft ook de rijksbank haar mede
werking toegezegd. De gidachtc, het ver-
eischte bedrag bijeen te brengen door mid
del \ran ccn gedwongen leening, hebben wij
afgeAvezen. Bedragen tot zulk een hoogte
zou het Duitsche bedrijfsleven, ook wanneer
de betaling over een langen tijd zou worden
verdeeld, niet kunnen opbrengen. Dat zou
ook in tegenspraak zijn met mijn regee-
ringsverklaring, A\aarin ik zeide geen nieu
we lasten meer te zullen brengen. In plaats
daarvan zijn wij voornemens den volgenden
weg te bewandelen.
Er zullen voor, deels bijzonder de produc
tie remmende belastingen, zooals t»ijv. om
zetbelasting, grondbelasting etc., overigens
zonder bcnadeeling van de begrootingen der
landen cn der gemeenten belastingreQu's
worden uitgegeven, waarop in de bogroo-
tingsjaren 193i tot 1938 alle rijksbelastingen
met uitsluiting van douanerechten cn ver
bruiksbelastingen kunnen worden betaald.
Hot zal hier gaan om een bedrag van on
geveer 1 Vi milliard. De biljetten zullen een
agio krijgen, waardoor zij dus het karak
ter zullen dragen van een lecning aan hot
rij'k. Op deze wijze zal liet mogelijk zijn
deze biljetten onmiddellijk als credietmid-
dclen te gebruiken. Zij zullen derhalve een
Rijkskanselier Von Papen.
grondslag vormen voor het aanvangen en
uitvoeren van nieuwe of tot dusverre uitge
stelde werken, waarvoor, zooals ik het
noemde, een „opgestuwde behoefte" bestaat
en waardoor dc mogelijkheid ontstaat nicu
we arbeidskrachten in het arbeidsproces in
te schakelen. Daarenboven wil do rijksre
geering een bedrag van nog 700 milliocn
RM in belastingreQu's voor die ondernemin
gen ter besohikking stellen, welke kunnen
aanlooncn, dat zij meer arbeidskrachten
dan tot desverre aan het werk hebben. Voor
iederen nieuw te werk gestelde zal per jaar
berekend een bedrag van 400 Mark in regu'
gegeven worden. Wordt dit bedrag volko
men gebruikt, dan zullen 1% millioen ar
beiders te werk kunnen worden gesteld. De
ze maatregelen zullen echter slechts dan
het bedrijfsleven onmiddellijk op gang
brengen, wanneer het probleem ook van
den kant van den arbeid wordt aangepakt,
Er zal derhalve den werkgevers tegelijker
tijd een prikkel worden gegeven orn den ar
beid over zoo veel mogelijk arbeiders te ver
doelen. Deze prikkel zal sleolits kunnen lig
gen op het gebied der loonen. Men zal den
werkgever machtigen om, wanneer hij meer
arbeidskrachten aanstelt, in zekeren, nauw
omgrensden omvang, welko niet onder het
bestaansminimum mag liggen, onder het
tariefloon tc blijven.
Offers van de arbeiders ten gun
ste van de werkloozen.
De laricflooncn zullen binen deze grenzen
met een tc grooter percentage worden ver
laagd, naar mate het personeel of het aan
tal arbeiders grooter wordt. Het loon zal
echter niet in dezelfde mate verlaagd mogen
worden als het personeel stijgt, opdat dc in
het bedrijf betaalde totale loonsom niet al
leen blijft behouden, maar zelfs nog groo
ter wordt. Ik ben mij bewust, dat deze
maatregel een deel cn wel het thans wer
kende deel der Duitsche arbeiders offers op
legt, maar deze offers worden gebracht ten
gunste van dc huidige werkloozen en wan
neer ook de enkeling een kleine schade lijdt
wordt het totale loonbedrag verhoogd en
de algemecne koopkracht vergroot. Op deze
wijze zullen nog een belangrijk aantal werk
loozen weer in het werk worden ingescha
keld. De rijksregeering is voornemens het
tariefrecht cn het anbitragewezsti in zijn
meest esscntieclcn inhoud in stand tc hou
den. De waardevolle kern van dc tariefge
dachte, die ik zie in de verzekering van den
bestaansgrondslag van den werknemer, in
de verhindering van oneerlijke concurren
tie en vooral in de gemeenschappelijke sa
menwerking bij den arbeid van bonden1 van
beide partijen, moet behouden blijven Onze
tariefcontraotcn zijn veelal nog tc star cn
houden niet genoc-g rekening met de bij
zondere toestanden op de afzonderlijke ge-
bicden der bedrijven. De instandhouding der
producticplaatscn ligt men bijzonder na aan
het hart. liet behoorde in den tegenwoordl
gen tijd niet voor te komen, dat bedrijven,
die bij een verstandig rekening houden met
hun bijzonderen noodtoestand in 6tand zou
den kunnen worden gehouden, ondergaan
ten gevolge van bindende bepalinfeon van
den staat. De rijksregeering heeft den be
trokkenen reeds herhaaldelijk voorgesteld
voor dergelijke bijzondere toestanden uit
zonderingsmogelijkheden zelf op te nemen
in het tariefcontraot. Helaas is dit niet over
al in de vereischte mate geschied. Ik houd
het derhalve voor noodzakelijk voor deze
gevallen thans door noodverordeningen
hulp tc brengen. Al deze maatregelen die
nen slechts voor een overgangstijd. Er zal
derhalve een termijn voor worden gesteld
van 12 maanden.
Ik verwacht, dat de gew eldige impuls, die
ons gehcele volkshuishouden door een ont
lasting met ongeveer 2 milliard Mark en
een verdere tewerkstelling van 1 tot 2 mil
lioen werkloozen zal krijgen, ook den t( e-
stand A*an den landbouw direct en indirect
buitengewoon vort) e teren zal. De vcigroc
ting van de koopkracht van het algemeen
zal den landbouAvcr eerder in staat stellen
producten voor behoorlijke prijzen ook wer
kelijk te kunnen afzetten.
I'k heb hiermede het groote kidor aange
geven, waardoor, naar ik vol vertrouwden
hoop, de saneering van onze geheele econo
mie een nieuwen impuls zal krijgen. Het
zou tc ver voeren thans te sproken over een
reeks van belangrijke afzonderlqke proble
men, zooals vooral het schuldenprobleem.
Discontovcrlaging aangekondigd.
Dat wij deze kwestie langs particulier
economischen weg met alle krachten voor
waarts stuwen, is even \ranzelfsprckend als
dat wij binnenkort een discontoverlaging
voor het algemeene bedrijfsleven zullen ver
wezenlijken. Verder echter zullen de 12
maanden, waarin die hulp in den nood af
loopt. den organischcn nieuwen opbouw en
reorganisatie van ons staats- cn economisch
wezen dienen, hetgeen de eigenlijke taak
van onzen tijd is. Eerst wanneer do nood
van het oogenbli'k iets verder af is dan
thans, zullen wij een sociaal cn financieel
program op langen termijn kunnen opbou
wen.
Bcstuurshcrvorming; Bracht's
maatregelen geprezen.
Ik wil nog op één ding ingaan, n.l. de
aanpassing van ons gclieele slants- cn be
stuursapparaat aan de armoede van het
volk. Ik Avil hierbij erop. wijzen, op welko
wijze in Pruisen onder do daadkrachtigo
leiding van den rijkscommissaris dr. Bracht
dc problemen der bcstuurshcrvorming zijn
aangepakt. Plannen zijn uitgevoerd, die voor
ccn deel rc»ds meer dan 30 jaar overwogen
ijn cn ten slotte nog Jaren lang in de bu
reaux hebben geslapen of in den landdag
zijn blijven steken; 58 „Landkreisc" zijn op
geheven, districten, die van oudsher heston
den, maar die in den huidigen tijd een over
bodige bostuursbclasting zijn geworden. On
getwijfeld brongen dergelijke energieke
maatregelen in den aanvang ook onaange
name consequenties met zich mede. Op den
duur zullen de voordeden der vereenvoudi
ging echter overwegen. Dat men daarbij niet
schematisch tc Averk is gegaan blijkt uit het
feit, dat A*ele provincies, zooals bijv. West-
falen, niet in de nieuwe reg»ling betrokken
zijn. Zestig „Aratsgorichte" zijn ontbonden.
Op deze eerste maatregelen zal een groote
organisatorische bcstuurshcrvorming vol
gen, een bcstuurshcrvorming van top tot
teen, die, naar ik hoop, door het Pruisische
staatsministcrie binnen enkele dagen zal
worden voltooid. Deze hervorming is een
onontbeerlijke cn beslissende voorwaarde
voor een rijkshervorming. Zij zal do dub
bele werkzaamheden van Obcrprasidcnt cn
Regierungsprasident opheffen cn aan ieder
van hen gescheiden cn zelfstandig werk
geven. Op deze maatregelen zal een ver
eenvoudiging van het centrale beheer, een
financieelo hervorming en ccn hervorming
van het zelfbestuur volgen. De opheffing
van het dualisme tusschcn rijk en Pruisen
en dc daardoor mogelijk gjworden hervor
ming van top tot teen bewijst, dat deze re
gcering meer dan iedere andcro van dc
laatste li jaar gewoon is te handelen.
Hulp aan de jongo generatie, dio
geen bestaan heeft.
Millioenon jeugdigen zijn uitgesloten van
een bestaansbasis. Met hen lijden milliocncn
vaders en moeders. De rijksregeering neemt
hun lot in handen en doet stappen om dezo
belangrijk» krachten van de jongere gene
ratie van alle lagen weer in te schakelen.
Mogen dc offers niet te zwaar zijn.
Vooral de toestand van de academische
jeugd is moeilijk. Ilier is de rijksregeering
voornemens allereerst voorstellen te doen
tot het inschuiven van een jaar practijk tus-
schen middelbare school cn hoogcschool. Do
practische kennis van het jaar practijk zul
len van gelijk nut zijn voor diegenen, die
zich aan practische beroepen wijden, als
voor diegenen, die etudeeren. In ieder geval
gaat het niet langer aan, dat jaarlijks meer
dan 10.000 afgestudeerden voor altijd van
de hoop beroofd zijn 2cn beroep to vinden.
Conservatieve staatsleiding beschouwt het
als haar taak met weinig krachten en in
bewuste beperking tot de belangrijkste ge
bieden van het staatsleven een kader le
scheppen, waarin zich de krachten des volks
vrij kunnen ontplooien. Aan dezen nieuwen
opbouw zal het werk van de ccrstvolgendo
maanden gewijd zijn. ITct kan slechts tot
stand gebracht worden door een autoritaire,
onafhankelijke regcering, die zich bewust is
van haar verantwoordelijkheid jegens het
volk. Op grond van deze overtuiging houd
ik het voor mijn plicht storingen van dit
werk door de invloeden der partijen af te
weren. Een groote taak in den dienst van
het volk kan slechts vervuld worden door
hem, die zich dienstbaar maakt aan het ge
heele volk en niet aan een partij of klasse.
Het principe van de rijksgrondwet, dat de
staatsmacht van het volk uitgaat, kan niet
beteckenen, dat deze staatsmacht uitgele
verd mo»t worden aan het tactische spel der
partijen in het parlement. En wanneer thans
gesproken wordt van een coalitie tusschcn
centrum en nationaal-socialisten, waaraan
ik niet gelooven kan, omdat zij in tegen
spraak zou zijn met de gehcele anti-parle
mentaire gezindheid der nationaal-socialis
ten, dan zou dc geheime gedachte van een
dergelijke coalitie slechts die zijn, dat do
eene partij de andere poogt te vernietigen.
Ik vraag of de nood van het Duitsche \rolk
op dit oogenblik werkelijk een dergelijk
spel verdraagt? Aan den anderen kant den
ken wij niet aanbeen afwijking van de prin
cipes van de grondwet of zelfs een verande
ring van staatsvorm. Dc gronwet zelf heeft
in den persoon van den rijkspresident de
tegenpool geschapen van het spel der par
tijen, de tegenpool, waarin de uniforme cn
onafhankelijke leiding van den staat veran
kerd ligt.
In de tegelijk autoritaire en democrati
sche macht, die ligt in de persoon van een
rijkspresident Von Hindenburg, vindt de
rijksregeering de rccht\*aardiging en de op
dracht tot haar werk. Ik heb de plannen,
volgens welke ik werken wil, u in groote
trekken uieengezet. Thans roep ik u allen,
roep ik het geheele Duitsche A'olk op achter
0116 te staan cn ons te helpen bij dc uit
voering van dez» plannen. Moge het Duit
sche volk niet in binnenlandsch politieke
twisten en partijvcrblinding doof zijn voor
dezen oproep. Ons geloof in de toekomst van
dc natie is zoo ongeschokt als dat van die
millioenon. die eens op het slagveld voor
haar hebben gebloed en daarom ro»p ik
thans het land toe: Denkt alleen aan
Duitschland.
