HET RUWE EN PLATTE VIERT HOOGTIJ
Donderdagl September 1932 AHERSFOCWMSC^DAODIAI). 31 e Jaargang No. 54
BEDROEVENDE MENTALITEIT
Verderf in de pers
DERDE BLAD
POLITIEKE EXCESSEN
IN DUITSCHLAND
Flinke straffen opgelegd
„Ontkenning van alle
democratie"
VERLAAT JAPAN DEN
VOLKENBOND?
NA DE OPENING VAN
DEN RIJKSDAG
ENGELSCHE PERS
STEMMEN
UIT BERLIJN
Een nieuwe stroom van
anti'semietisme
(Van onzen correspondent).
Berlijn, 27 Augustus.
Het Duitsche \olk, in vele opzichten
toonaangevend en met recht trotsch op
prestaties van den allereersten rang en op
velerlei gebied, maakt tegenwoordig booze
tijden door, die den buitenstaander bijna
het recht geven, een wonderlijken en eigen
lijk weinig gunstigen indruk van het Duit
eche volkskarakter op te doen.
Wij hebben het in onze vorige correspon
dentie van 13 Augustus reeds gehad
over de groote politieke, staatkundige en
volks-moreele veranderingen, die het Duit
eche Rijk en zijn inwoners op het oogen-
blik doormaken; hebben vastgesteld, dat
een richting zich baan breekt, die streng-
conservatief i6, naast een beweging, die het
onderste uit de kan wil hebben en waar
schijnlijk straks het lid op den neus te
verwachten heeft.
Nu de situatie in Duitschland in zoo hoo-
ge mate spannend geworden is en straks
dingen gebeuren kunnen, die het buiten
land onvoorbereid wellicht niet in alle on-
derdcelen zal kunnen volgen cn beoordee-
len moge nog een poging gedaan worden,
stemmingen te benaderen, karaktertrekken
te schetsen, at moet een waarschuwing
vooraf gaan, dat zulk een pogen natuur
lijk het groote gevaar van generaliseeren,
van het laten meelciden van goeden met
kwaden, met zich moet brengen.
Het is nu eenmaal uiterst moeilijk, de
dingen objectief te zien. Objectief denken
de, sprekende cn schrijvende Duitschers zal
men tegenwoordig met een lantaarntje moe
ten zoeken. Wie nog nuchter gebleven ls,
geeft er in de meeste gevallen de voorkeur
aan, te zwijgen, omdat zijn eerlijk-uitge
sproken meening hom 6lechts moeilijkhe
den en ergernis bereiden kan. Het is, meent
hij, toch alles boter aan de galg gesmeerd.
En ten slotte is daar niet veel tegen in te
brengen. Rustige Duitschers, die een eigen
gozond oordeel bewaard hebben, komen te
gen de heftige stroomingen in hun land
niet meer op. Duitschland wordt belicer6clit
door radicalistische massa-bewegingen, die
bewijzen, dat dit volk niet individualistisch
voelt, denkt en handelt (als bijv. het Ne-
derlandsche), maar in kern en wezen kud
de-neigingen heeft, het soldateske in eiken
vorm en variatie vereert, zich bij voorkeur
door „ijzeren vuisten" laat regeeren en zich,
onder zekeren druk van misère en ontevrc
denheid gesteld, voor het heldhaftig-dul-
dendc veel minder voelt dan voor het ruw
brute, gewelddadige, met daarnaast een
sterke geneigdheid tot afgunst, totale afwe
zigheid van tolerantie, goedkoop genieten
van andermans leed.
Dat klinkt hard, en is natuurlijk lang
niet op alle Duitschers van toepassing
welke prachtige en oer-sympathieke volks
types kent Duitschland in al zijn dreven!
maar tegenwoordig helaas op een
groote meerderheid. En wat erger is: men
moet constateeren, dat deze onaangename
uitzonderingen nader bij de kern liggen
dan betere eigenschappen, die in normaler
tijden den gemiddelden Duitschor voor ons
genietbaar maken.
Gelijk de enkeling onder invloed van al-
coliil vaak zijn ware karakter blootlegt,
toont een volk zijn echte mentaliteit he:
zuiverst in tijden van nood, opwinding en
politieken overdruk, waarbij als verzach
tende omstandigheid in dit bizondcre ge
val de nawerking van oorlog, revolutie en
inflatie niet verzwegen mag worden.
De Duit6cher, zelfs de hoogstaande cn
objectief geblevene, ziet te midden van het
eigen volk dit alles doormakend, niet
scherp genoeg; welke onaangename ver
schijnselen naar boven zijn komen drijven.
Men leest zoo nu en dan in de rubriek der
„Ingezonden Stukken" in de dagbladpers
bijdragen van Duitschers, die in het bui
tenland wonen en die hun indrukken van
een kort bezoek aan het vaderland weerge
ven. Zulke mensehen zien de dingen an
ders cn beter, scherp cn daarom ook mei
vertwijfeling. Zij moeten constateeren, dat
in Duitschland ruwheid, leugen, matelooze
opwinding, bedrog, corruptie, moord- cn
doodslag tot de dagclijksche verschijnse
len geworden zijn en dat gewetenlooze po
litieke ophitsers het klaar gespeeld hebben
een graad van verwildering bij de massa's
te bereiken, dien men conige jaren geleden,
ofschoon het er toen ook waarcmpel niet
rooskleurig in Duitschland uitzag, niet voor
mogelijk zou gehouden hebben.
Het is onbegrijpelijk, dat de tegenwoor
dige rijksrogeering door het dulden van
partij-uniformen en insignes, er weer toe
bijgedragen heeft, de toestanden nog meer
onhoudbaar te maken dan ze reeds waren.
Wie in deze tijden niet in Duitschland ge
weest is, kan zich nauwelijks de stemming
voorstellen, die door het toelaten van der
gelijke uiterlijke kenteekenen ontstaan is.
Nat.-socialisten, communisten, Duitsch-
nationalc Slalen-Helm-mannen, Jong-Duit
sellers, sociaal-democraten, r.-katholieken
-— ze loopen hier allen óf in uniform, óf met
duidelijk zichtbare insignes in het knoops
gat rond, dan'wel met partij-symbolen op
een kleurigen band om den linkerarm. Bo
vendien lezen ze bij voorkeur hun partij
bladen in openbare verkeersmiddelen, en
het is waarlijk geen wonder, dat het niet
niet alleen 's avonds cn '6 nachts in de
volkswijken steeds weer tot bloedige bot
singen komt, maar dat ook op elk ander
uur van den dag de menschen met elkaar
slaags raken in trams en omnibussen, in
voonstadtreinen cn in ondergrondsche
spoorwegen.
Vooral de Joodsche medeburgers hebben
tegenwoordig in Duitschland niets meer te
lachen. De nationaal-socialistische bewe
ging immers, die thans meer dan van
de Duitsche kiezers achter zich hepft, is
sterk anti-semitisch en wil, als ze eenmaal
de macht in handen mocht krijgen cn een
grondwetsherziening kan doorzetten, de Jo
den uit het Duitsche Staatsverband uitstoo
ten en als vreemdelingen behandelen. Juist
in deze dagen gaat weer een nieuwe stroom
van anti-semitisme door het Duitsche volk
cn helaas schijnt de tegenwoordige conscr-
vatief-adellijke regecring niet van plan te
zijn, deze beweging den kop in te drukken
of zelfs maar de bladen te verbieden, die
bij deze hatelijke en mcnschonteerende pro
paganda den boventoon voeren.
De Duitsche pers, belangrijke organen
al6 de „Frankfurtgr Zeitung" en andere
waardige provinciale bladen uitgezonderd
is in deze tijden een droevig hoofdstuk
op zichzelf. Het is voor een Nederlandschen
krantenlezer eenvoudig niet te gelooven,
wat hier dagelijks geschreven wordt. De ge
meenste cn platste uitdrukkingen zijn
schering en inslag, de brutaalste aanvallen
op het intieme leven van den politieken
tegenstander worden gedrukt cn gelezen.
Noch de communistische cn evenmin de
Duitschnationale lezer wordt door dit da-
gelijksch menu van volkomen bedorven
kranten6pijzen afgeschrikt en tot protest
geprikkeld. Integendeel, de lezer geniet de
ze viezigheden blijkbaar nog met ;"^cr-
maak en bevestigt daarmede, wat wij hier
boven neergeschreven hebben. Dat ook van
de zijde der persorganisaties weinig of niets
gedaan wordt, om dit nauwelijks voor mo
gelijk gehouden lage niveau weer eenigs-
zins op peil te brengen, bewijst, hoe onaf
hankelijk de redacteuren van werkgever,
groep en partij geworden zijn.
Men kent in Duitschland nog 6lechts do
eigen politieke richting en beschouwt
iederen andersdenkende als minderwaar
dig. Zelfs de justitie doet daar dapper aan
mee. Rechter en hooge ambtenaren van
bet openbaar ministerie hebben in hun
partijkrantcn reeds openlijk neergeschre
ven, dat een nationaal-socialist anders ge
straft moet worden dan een communist of
sociaal-democraat, een Jood anders aan
gepakt moet worden dan een Christen, een
soldaat anders dan een pacifist. En de
hoogste justitiaele autoriteiten laten zooiets
toe en denken er niet aan oen rechter, die
zich tot eenzijdigheid cn partijdigheid
openlijk bekent, onmiddellijk met pensioen
te sturen!
Begaan, als in Polcmpa in Opper-Sileziè,
minder waardige individuen in Ilitler-uni
form gemeene moorden, mishandelen ze,
na zich eerst dronken gemaakt te hebben,
in den nacht, vijf tegen een, hun slachtof
fcr eerst een half uur lang voordat ze hem
door een trap tegen het strottenhoofd de
eeuwgheid in jagen, cn worden ze daarop
ter dood veroordeeld, dan zendt hun de
leider hunner partij een telegram, waarin
hij hen als „mijn kameraden!" aanspreekt
en de Hitlcr-verslaggevcrs zoeken de moor
denaars in hun cellen op, interviewen hen
cn beschrijven hen als ware volkshelden.
Het ziet er droevig uit bij onze Duitsche
huren. Alles wat slecht in een mcnsch zijn
an, is bij hun massa's naar boven geko
men. Het dierlijke in den mensch viert
triomphen, het platte en gemeene wordt ge
duld en bovendien toegejuicht. En do men
schen hier schijnen niet eens te merken hoe
diep ze door dit alles te dulden en aan te
moedigen, reeds gezonken zijn.
Rassen- cn klassenhaat vieren hoogtij.
Ruwheid, onverdraagzaamheid en zelfs po
litieke moord zijn groote mode geworden.
Wij gencraliseeren niet er zijn ook
honderdduizenden fatsoenlijke Duitschers,
die dit alles met nog meer smart en ont
zetting waarnemen cn veroordeelen dan wij
buitenstaanders. Maar ook zij hebben
6chuld zoolang ze zich niet openlijk ver
zetten en partijen verlaten, die in zulke
dingen den toon aangeven.
Men moge, wat 6traks wellicht gebeuren
gaat, zien cn beoordeelcn in het licht, dat
wij getracht hebben op deze mentaliteit te
doen schijnen.
ROLAND.
Reeks nieuwe vonnissen
uitgesproken
Altona, 31 Aug. (V.D.) De speciale
rechtbank te Altona behandelde heden de
strafzaak tegen 13 communisten "wegens
poging tot politieken moord. Twee verdach
ten werden veroordeeld tot ieder zes jaar
tuchthuisstraf, een verdachte kreeg A jaar
tuchthuisstraf, tweo beklaagden kregen an
derhalf jaar tuchthuisstraf. Terwijl vier
beklaagden werden vrijgesproken, kregen
de anderen gevangenisstraffen varieerend
tusschen acht maanden en twee jaar.
Beu then, 31 Aug. (V.D.) Voor de spe
ciale rechtbank te Beuthen hebben 17 com
munistische mannen en vrouwen terechtge
staan verdacht van te hebben deelgenomen
aan een samenscholing op 10 Juni van dit
jaar te Mikultschütz. De verdachten zouden
daarbij de politie hebben aangevallen,
waardoor verscheidene beambten gewond
waren.
Twee beklaagden werden ieder veroor
deeld tot. twee jaar tuchthuisstraf, een der
de beklaagde werd veroordeeld tot ander
half jaar tuchthuisstraf. Alle andere be
klaagden werden veroordeeld tot gevange
nisstraffen van zes tot negen maanden.
Twee vrouwelijke beklaagden werden
vrijgesproken.
Berlijn. 31 Aug. (V.D.) De speciale recht
bank te Berlijn veroordeelde heden een lid
v^n den rijksbanier wegens poging tot
doodslag, ernstigen l3ndvrcdcbreuk en het
onbevoegd dragen van wapens, tot vijf jaar
tuchthuisstraf.
De medebeklaagde, een chauffeur werd
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
drie jaar.
Voor de tweede speciale rechtbank werd
heden behandeld de zaak van een commu
nist ischen overval op een Nationaal-Socia-
listi6ch partijlokaal in den nacht van 19
Juli 1.1.
Een verdachte werd veroordeeld tot drie
en een half jaar tuchthuisstraf. Twee an
dere beklaagden zagen zich veroordeeld tot
ieder twee jaar gevangenisstraf. Twee ver
dachten werden ieder veroordeeld tot ne
gen maanden gevangenisstraf, terwijl een
beklaagde weyd vrijgesproken.
nieuwe presidium van den rijksdag. Links president Goering; midden vice-
president Esser; rechts Graef dc tweede vice-presidenti
Rijksdagontbinding om zich van een
meerderheid te bevrijden?
B e r 1 ij n, 31 Ag. (V.D.) De meeste Ber-
lijnsche bladen bevatten beschouwingen
over de openingsziting van den nieuwen
rijksdag. De rechtschc bladen wijzen op het
geforceerde in het moeizame optreden van
de grijze communistische presidente en
spreken als hun meening uit, dat de door
de communisten bedoelde Drovocalie is af
gestuit op de ijzeren discipline der natio
naal-socialisten.
De Deutsche Allgemeine Zeitung schrijft,
dat niet duidelijker dan uit het verloop van
de verkiezing van het presidium had kun
nen blijken, dat de nationaal-socialisten
volkomen bereid zijn om over de wonschen
van het centrum, dat uit goede gronden
den partijstaat wil redden, te onderhande
len.
De Börsenzeitung schrijft, dat de verkla
ring van Göring en het feit, dat Göring het
centrum thans in de nationale meerderheid
van den rijksdag heeft betrokken, toont,
hoever de op gemeenschappelijk optreden
gerichte overeenkomsten tusschen centrum
en nationaal-socialisten reeds zijn ge
groeid.
De Germania schrijft, dat de rijksdag
heeft getoond, dat hij ook in criticke situa
ties zijn discipline cn waardigheid weet te
bewaren. Het begin is derhalve niet 6lecht
geweest.
De Lokal Anzeiger schrijft, dat de rijks
dagzitting van gisteren meer raadsels heeft
doen ontstaan dan opgelost heeft. Het is
jammer, dat Goring pas op dit opgenhlik
Op weg naar den Rijksdag: links Frick en Strasser, rechts Briinlng.
op den van andere zijde rced6 sedert jaar
en dag gestelden eisch van samenwerkin;
is ingegaan.
Parijs, 31 Aug. (V.D.) De Parijsche och
tendbladen wijden uitvoerige beschouwin
gen aan de openingszitting van den rijks
dag en aan de reis van den rijkskanselier
naar Noudeck, waarin ook de houding van
den rijk6president uitvoerig wordt hespro-
ken.
De Echo de Paris verklaart o.a., dat men
in liet verstrekken van volmachten aan
den rijkskanselier door president Von Hin
denburg een directe provocatie tegenover
de publieke opinie moet zien.
Het Petit Journal schrijft, dat er geen
twijfel meer over bestaat, dat Duitschland
onder volledige dictatuur wordt bestuurd.
Men schakelt het parlement uit, hoewel
daarin een meerderheid aanwezig is en
geeft de leiding in handen van mannen,
die het vertrouwen van het volk niet heb
ben.
De Oeuvre keert zich scherp tegen een
eventueele ontbinding van den rijksdag,
die slechts geoorloofd zou zijn, wanneer
het vormen van een meerderheid niet mo
gelijk zou zijn. Deze ontbinding, om zich1
van een meerderheid te bevrijden, is oen
directe ontkenning van alle democratie.
Tokio, 30 Aug. (V.D.) Naar aanleiding
van een interpellatie inzake do Japansche
politiek in Mandsjoerije verklaarde de mi
nister. van buitenlandsche zaken Oesjida
in het parle-ment, dat de regeering hoopt,
dat ook de belanghebbende mogendheden
er naar streven het Mandsjoerijsohe vraag
stuk in een voor Japan gunstiger, zin op
te lossen. Mocht dit niet het goval zijn,
dan zou Japan de noodige consequenties
daaruit trekken. Naar verluidt, zou de J.
pansche regeering het besluit bobben ge
nomen desnoods uit den Volkenbond te
treden.
Londen, 30 Aug. (II.N.) Volgens een
bericht uit Tdkio zijn vandaag in het Ja
pansche parlement verscheidene ragen ge
steld met betrokking tot de buitenlandsche
politiek, welke door verschillende leden der
regeering beantwoord werden. Verklaard
werd o.a., dat de Japansohc regeering niet
voornemens is t.e Washington opheldering
te vragen, waarom do Ameriicaansche At
lantische vloot dit jaar zoo long in de Stille
Zuidzee blijft. De Amerikaansche regeering,
zoo werd verder verklaard, hecht veel meer
beteekenis aan het vraagstuk der Japansch-
Ghineesche betrekkingen, dan aan dat van
Mandsjoerije of Mongolië.
MOLLISON GEEFT ZIJN OCEAAN-
VLUCHT OP.
Londen, 31 Aug. (V.D.) De Britsche
Oceaanvlieger Mollison heeft zijn Oceaan-
lucht in tegengestelde richting opgegeven.
Hij heeft het besluit genomen Zaterdag a.s.
met de boot naar Engeland terug te koeren.
HET RIJKSKABINET BIJEEN.
Noodverordening inzake 'I
werkverschaiiingsprogram
spoedig ie verwachten.
Berlijn, 31 Aug. (V.D) Het Rijkökabinet
kwam heden na de terugkeer van den rijks
kanselier, den rijksminister van Binnen-
landsche Zaken en den rijksminister van
don Rijkevveer van hun bezoek aan den
Rijkepresident te Ncudcck, hijeen. Rapport
werd uitgebracht over de gevoerde bespre
kingen met den Rijkspresident.
Hierna werden de bijzonderheden van de
a.s. noodverordening inzake het aangekon
digde werkverschaffin'gsprogram behan
deld. De besprekingen hieromtrent zullen
Zaterdag beëindigd worden, waarna de
tekst der noodverordening aan den Rijks
president te Neudeck ter teekening zal wor
den voorgelegd.
De publicatie der nieuwe noodverorde
ning zal vermoedelijk Dinsdag a.s. plaats
vinden.
Londen, 31 Aug. (V. D.) Naar aanlei
ding van de rijksdagopening schrijft de
Times, dat rijkskanselier Von Papen de
eerste ronde tegen de politieke partijen
heeft gewonnen, doordat hij door den rijks
president gemachtigd was den rijksdag te
ontbinden. De discussies in den rijksdag
toonden, dat de nationaal-socialisten en
ook de andere partijen zich van de domi*
neerende positie van den rijkspresident be
wust zijn. Dat de nazi's de rol van verde
digers van de grondwet cn van het parle
mentaire 6telscl op zich hebben genomen,
is een koddige ironie. liet blad verwacht,
dat de partijen zich bij den toestand zul
len aanpassen om ontbinding van den rijks
dag te vermijden. Hoe onwaarschijnlijk het
ook klinken moge, bestaat toch de moge
lijkheid, dat de regecring-von Papen met
stilzwijgende toestemming, ja. misschien
zelfs met steun der partijen, die haar ten
val hebben trachten te brengen, aan liet be
wind zal blijven. Dc groote massa van het
Duitsche volk weiischt ongetwijfeld, dat er
een einde komt aan do onrust en aan de
partijpolitieke twisten en verlangt, dat het
economisch herstel zoo spoedig mogelijk
zal worden aangepakt.
De Daily Herald schrijft, dat. de ontbin
ding van den burgerlijken staat, zooals
Clara Zetkin van tevoren gezegd heeft, nog
geenszins zoo zeker is, hoewel de regeering-
Von Papen-Von Schleicher misschien vele
fouten heeft gemaakt.
De conservatieve Morning Post verklaart,
dat de regeering-Von Papen thans 6teviger
in don zadel schijnt Ie zitten dan voorheen.
Wanneer de rijksdag niet'in staat is te
regeeren, dan is dat in de eerste plaats dc
schuld der politieke partijen.
ZWAAR WEER.
Berlijn, 30 Aug. (V.D.) Volgens een be
richt van de Lolcalanzeiger zijn de plaatsen
Rauris en Bucüieben in Pinzgau door een
zwaar onweder geteisterd. Alle bruggen
werden weggerukt, vele boerenhofsteden
stortten in. Een vrouw viel met haar kind
van zes maanden oud in het water; zij
zelf kon zich redden, het kind verdronk.
DISCONTOVERLAGING IN ZWEDEN
EN NOORWEGEN.
Stockholm. 31 Aug. (V.D.) De Zweed-
sche Rijksbank heeft het disconto met een
half procent verlaagd tot 3'/s
Oslo, 31 Aug. (V.D.) Ook de Noorschc
Bank heeft het disconto met een half pro
cent verlaagd en thans bepaald op A
GROOTE BRAND TE STETTIN.
Stettin, 31 Aug. (V. D.) In den afg-2-
loopen nacht brak in de maalderij van dc
Pommersche inkoop-cooperatio te Zülli-
chow, een voorstad van Stettin, een brand
uit, die in de groote hoeveelheid hout cn in
den graanvoorraad rijkelijk voedsel vond.
Hoewel de brandweer zeer spoedig met alle
beschikbare materiaal ter plaatse was,
stond vroeg in den morgen reeds een ge-
hcele vleugel van het fabrieksgebouw in
brand. liet vuur woedt nog steeds met reus<
achtige kracht en tengevolge van de hitte
en van het overvliegen van vonken vorkee
ren ook de naburige huizen in gevaar. Op
alle daken zag men dan ook menschen met
emmers water, die voortdurend de vallende
vonken doofden. Vanmorgen vroeg was men
er nog niet in geslaagd den brand m
te worden.
De brand gebl
Stettin, 31 Aug. (V. D.) Do
brand in de meelfabriek van de Poi
sche inkoopcoöpcralie te Ziillichow bi
tin kon pas in den loop van den ooi
worden gebluscht. Het terrein va
brand biedt een bcïld van verwoestin
vier verdiepingen hoog gebouw is
uitgebrand. Een opslagplaats is gede<
uitgebrand en ingestort. De oorzaak v:1
brand kon nog niet worden vastgestc5
aanzienlijke schade wordt door verzeK
gedekt
