DE ËEMLANDEU Belangrijkste Nieuws Licht op Vrijdag 2 September 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 55 Het Fransche kabinet bijeen BOERENSTAKÏNG IN Ï0WA DUURT VOORT TERUGGAVE VAN HET SAARGEBIED KATHOLIEKENDAG TE ESSEN GEOPEND 8 uur 19 min. PIANO'S-VLEUGELS Fa. R. VAN DIN BURG DRAMA IN EEN DUITSCH STADJE ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maan' 0.75, per -weck (met gratia verzekering tegen ongelukken! I 0.l7'/«. Binnenland franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van eeü Dewijsuummef elke regel meer f0 2o Liefdadlghelds-advertentlën voor d« helft van den prijs. - Kleine Advertentl&n „KEITJES' bi) vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen i 1,—. Bewijsnummer extra f 0X)5 Duitschlands eischen inzake bcwapeningspariieit. Ece de wereld reageert. Onze laatste overzichten hieiden zich bo- ig met den eisch der Uuitschers inzake gelijke rechten, vooral ook op het gebied der bewapening. Deze kwestie is plotseling nog actueeler geworden, nu men van Üuk- jsche zijde te Parijs nogmaals heeft laten weten, dat de tegenwoordige toestand, wel ke medebrengt, dat Duitschland grootcn deels is ontwapend, terwijl de overige sta ten, die als overwinnaars uit den oorlog I zijn getreden, er een onredelijk krachtige weermacht op na houden, niet langer mag voortduren. Feitelijk plaatst Duitscnland de staten, die het verdrag van Versailles hebben gesloten, voor het volgende aller ïatief: of do overige staten krimpen hun j weermacht in tot liet Duitscho peil, of Duitschland herkrijgt liet recht zich naar [eigen helieven te bewapenen. Te Berlijn Yeroept men zich, om de eischen te mou- fveeren, op het verdrag van Versailles, dat den overwinnaars in den oorlog den pliclu oplegt het Duitsche ontwaponingsvoor- jeeld, dat een gedwongen karakter druag, te volgen. Het behoeft geen betoog, dat men vooral in Frankrijk moord cn brand gaat schreeu wen en heele kolommen wijdt aan het her levend militarisme in Duitschland, waar de soldaat cn de jonker opnieuw de lakens willen uitdeelen. Inderdaad zou het voor de wereld een ramp beteekenen, wanneer Duitschland weer een krachtige militaire staat werd, maar het misbaar, dat men in •Frankrijk maakt, is niet heelemaal op zijn plaats, daar het voor een niet gering ge dcclte aan Frankrijke houding na den oor log is te wijten, dat in Duitschland cle nu tionaal-socialistischc beweging zoo'n ge ■weldigcn omvang heeft aangenomen en de vertegenwoordigers van het oude regime 8weer veel praats beginnen te krijgen. !-f Frankrijk is ontegenzcgeglijk in verzuim geweest. Milliocnen heeft het Desteed aan j leger cn vloot, de staten, die door Frank- i rijk worden geprotegeerd, hebben met be j, hulp van Fransch geld liun weermajlit j-jf eveneens op ontstollende wijze uitgeareid; van ontwapening is tot dusver, ondanks ai de conferenties, die te Genève zijn gthou- 1 den, niets gekomen, zoodat de onitiape- ningsbelofte der geallieerden nog steeds niet is vervuld. Hierin schuilt een groote mate van on billijkheid, die ook hoe langer noc rneci wordt gevoeld door siaten als Italië Enge land en de Vereenigde Staten, die alb voor standers zijn eeuer radicale ontwapening, zoodat Frankrijk, dat voortduren 1 de werk zaamheden te Genève heeft gesaboteerd, een vrij vereenzaamde positie iö gaan in nemen. In beginsel wil Engeland dan ook Jwel rekening houden met de Duitsche pa __i riteit6eischcn, zoodat men dan ook mag ■aannemen, dat van Engelsche zijde druk op Frankrijk zal worden geoefend, opaal dit land een einde maakt aan de ai te j.schrille tegenstellingen, die op bewapo- ningsgebied bestaan tusschen Duitscnlanu en Frankrijk. Vele Engelschen geven open lijk te kennen, dat Duïtschlan Is p »sitie, wat do he wapeningskwestie betreft, sfork [is en dat men noch aan de Duitsche be- j wijsvoeringen, noch aan den jongsten Duit- jschen stap te Parijs, logica kan ontzccgen. Nu wordt Wel van Franschc zijde beweerd, dat de herbewapening, waarmee Duitsch- land dreigt, niet alleen indruischt tegen de bepalingen van 't verdrag, dat te Versailles 116 gesloten, maar tevens den ontwapeninge- arbeid te Genève geweldige hindernissen in den weg legt, doch deze redeneering doet wel een beetje vreemd aan, daar de ontwapeningsarbeid te Genève toch al niet vlotte tengevolge van den voortduren lor. j Fransclion tegenstand en bovendien Frank rijk een der voornaamste staten was, die de ontwapeningsbeloftc met voeten heeft ge treden. 0ndertu6schen toont- men vooral ook in Amerika begrip te bezitten voor de J/uil- :sche eischen. Niet dat men in de Vereenig de Staten hunkert naar de herleving van 't Duitsche militarisme, maar men ziet in, dat Duitschland niet heelemaal ongelijk heeft, wanneer het de wereld nog eens door een opzienbarenden stap duidelijk wil ma ken, dat aan de ongelijkheid der bewape ningen ten langen leste eens een eind moet komen. Tc Washington hoopt nicn dan ook, dat de Duitsche stap zal uitloopcn op besprekingen tusschen de belanghebbende state'n, waarvan het resultaat moge zijn, dat alle naties binnen afzienbaren tijd -jaar bewapening dermate beperken, dat zij niet al te veel verschilt van die, welke Duitsch land is opgedrongen. Bestaat er kans op verwerkelijking van deze verwachtingen'/ Dat kan nu nog niet worden voorspeld, doch een feit is het in elk geval, dal de Duitscho démarche een nieuwe prikke' kan zijn voor de onwillige en aarzelende na men om minder militaristisch te zijn Een ferme ontwapening is niet slechts een daad van eenvoudige rechtvaardigheid tegenover Duitschland, maar ook een eisch van men- schelijkheid en gezond verstand. Ilerriot spreekt van een buitens gewoon belangrijken stap der Duitschers Parijs, 1 Sept. (V.D.) Ministerpresident Herriot, de minister van binncnlandsche zaken Chautcinns en kabinetschef Alphand zijn hedenmorgen te zeven uur met een extratrein te Parijs aangekomen. Aan de op vijf uur vastgestelde kabinets- zitting zullen persoonlijke besprekingen tusschen de ministers vooraf gaan. De ka binetszitting zelf acht rncn in politieke kringen van groote beteekenis. Herriot zal zoowel verslag uitbrengen over zijn bespre king op Jersey met den Britschen minister van binncnlandsche zaken Samuel en Sir Austen Chamberlain als medcdeelingen doen over den inhoud van het Duitsche memorandum. Tenslotte zal de conversie der Fransche staatsleeningcn cn de vervroegde bijeenroe ping van het parlement in een buitenge wone zitting besproken worden. Aangezien Herriot reeds heeft verklaard, dat hij een voor September bepaalde reis een week wil uitstellen, verwacht men, dat de Kamer op 16 September as. bijeenge roepen zal worden. Parijs, 1 September (V.D.) Het Fran sche kabinet is heden om 5 uur onder voor zitterschap van Herriot bijeengekomen. Herriot deelde aan persvertegenwoordigers mede, dat de Duitsche stap inzake het vraagstuk der gelijkgereohtig Ibeid buiten gewoon belangrijk genoemd mag worden. Overigens weigerde hij een verklaring af te leggen. In politieke kringen te Parijs neemt men aan, dat de tekst der nota in het geheel niet gepubliceerd zal worden cn dat ook na de zitting van het kabinet geen medcdeelingen zijn te verwachten van of- ficiecle zijde. In den loop van den morgen heeft Ilerriot behalve den Engelschen Ge zant, ook den Minister van Oorlog Paul Boncour ontvangen ten einde hen op de hoogte te 6tellen van den tekst der nota. TEWATERLATING VAN DEN NIEUWEN KRUISER BOLZANO. Borne, 1 September (V.D.) Gisteren is in tegenwoordigheid van een der ltaliaansohc prinsessen, die het schip doopte, te water gelaten de nieuwe Italiaansche 10 000 ton metende kruiser Bolzano. Het schip is ge bouwd op de Ansaldo-werf te Genua en de plechtigheid werd o.m. bijgewoond door den minister van marine en den podesta van Bozen. liet is de zevende kruiser van het Washington-type, die Italic heeft ge bouwd Van deze zeven kruisers hebben de Trento, Trieste en de Bolzano een groo- tere snelheid, terwijl de Zara, Fiume, Go- rizia en Pola minder snel zijn, doch* daarentegen steviger gepantserd zijn. De Bolzano krijgt meer dan vier gasehutto- rens met 20,3 c.M. geschut en meer dan 10 6tukken luchtafweergeschut aan boord. WERELDSNELHEIDSRECORD VERBETERD. Ne.w.York, 1 Sept. (H.N.) De Ameri- kaansche vlieger Doolittle heeft volgens een bericht uit Clev 'and (Ohio) op een traject van 3 K.M. een snelheid van 471 K.M. per uur bereikt en daarmede het wc- reldsnelhcidsrecord verbeterd. QUITO'S STRATEN MET LIJKEN BEDEKT. Londen, 1 Sopt. (H.N.) In Ecuador zijn gisteren de gevechten tusschen opstande lingen en regeeringstroopen weer ontbrand, daar de regeering geweigerd heeft den op standelingen amnestie te verlecnen. Tc Quito is het tot een verbitterd gevecht ge komen, waarbij talrijke dooden gevallen zijn. Onder de dooden bevinden zioh ook vele vrouwen en kinderen, die zich op straat hadden begeven, niettegenstaande zij gewaarschuwd waren hun huizen niet te verlaten, Guayaquil, 1 Sept. (V.D.) De strijd tusschen do opstandelingen cn de regee ringstroopen woedt tc Quito nog steeds voort. De toestand is uiterst verward. Be trouwbare berichten zijn niet te verkrij gen, daar er een strenge censuur is inge voerd. Do verwarring is nog grooter gewor den door liet feit, dat de ambtslijd van de SSSfifeeriner-Martinez in den nacht op he den is afgc' pen, zonder dat er een nieuwe regceriiig is gevormd of de oude is belast met het verdere beheer der loopende za ken Radioberichten maken melding van vreesdij ke toestanden, welke te Quito zou den hcerschcn. Op de straten liggen ontelbaar veel doo den. die door liet ononderbroken geweer vuur niet verwijderd kunnen worden. De opstandelingen en de inwoners hebben ge brek aan voedingsmiddelen, terwijl het water schaarsch is. Reeds moeten er be smettelijke ziekten zijn uitgebroken Het is evenals in de natuur ook ter beurze nog een en al zon en het vertrouwen, dat kort geleden nog zoo Hopeloos zoek was en waar van men verwachtte, dat het nimmer meer zou tcrugkeeren, is er nu dan toch maar. Het is weliswaar een vertrouwen in de toekomst, doch dat kan ter beurze bezwaarlijk anders, Dc beurs leeft in hoofdzaak van toekomstmo gelijkheden. Men schijnt het thans vrijwel als zeker te beschouwen, dat we over het diepte punt der depressie heen zijn en telkens komen er nieuwe gegevens los, die in deze richting wijzen. Zoo geeft bijv. net bekende „Institut fur Konjunkturforschung" te Berlijn de volgende interessante samenvatting over de wereldcon junctuur op het einde van de afgeloopen maand. Hoewel de productie en de omvang der za ken nog verder ineenschrompelen, treden van de geldzijde voor het eerst teekenen van een verandering op. De wercldprijzcn stijgen bij na algemeen. Ook dc indexcijfers der groot- handclsprijzcn in 'de Ver. Staten en Engeland hebben sedert 1 Juli een stijgende tendenz. Dc grondstoffenvoorraden nemen in het alge meen niet meer toe. de teruggang van den wereldhandel geschiedt in langzamer tempo, de omvang is waarschijnlijk zelfs stabiel ge bleven. De vermindering der vertrouwenscri sis en de voortschrijdenden liquiditeit der banken heeft de ruimte op de geldmarkten zoover vergroot, dat thans ook middelen naar de kapitaalmarkt vloeien; teeken hiervan is de stijging der obligaties cn aandeelcnkoer- sen. In de beide Angelsaksische landen heeft dc ontspanning reeds zoover voortgang gemaakt, dat een bepaalde invloed op de tot nu toe nog inkrimpende productie in afzienbaren tiid waarschijnlijk is. In de door aanhoudende moeilijkheden met buitcnlandsche betalingen cn bij de staats'inancisn'tc- .tampen hebbende debiteurcnlanden is de ontspanning nog zoo gering dat bepaalde tendenzen in de richting van verbetering nog niet te verwachten zijn. To~h zou men kunnen zeggen, dat het econo misch leven dc- wereld zich hans gereed maakt het dieptepunt der crisis te overwin nen. Over de conjunctuur in Duitschland wordt opgemertk, dat ook het beeld der effecten en goederenbeurzen aldaar zich geheel gewij zigd heeft. De omzetten op de effectenbeurs zijn gestegen, de snel rcageerende goederen- prijzen hebben hun daling gestaakt, doch in de credictsituatie is weinig verandering ge komen. Aan de goederenzijde blijven dc da lende tendenzen ovcrheerschen. Productie, goederenomzet en werkgelegenheid blijven slecht. De grondslagen voor een verbetering in Duitschland zijn op grond der ervaring thans nog niet te wachten. Een stijging van kadtaalinvesteering op particulier initiatief is nog niet te wachten onder de huidige om standigheden en de afzet van verbruiksgoede- ren en de export kan door het dalende volks inkomen en verminderde internationale „Kon- kurrenzfahigkeit" eerder nog dalen. Wanneer het economisch leven der wereld echter aan zichzelf overgeleverd blijft, kan voorloopig slechts in het gunstige geval geen verdere da ling van productie en afzet verwacht worden. Tot zoover het exposé van het Instituut, dat voor Duitschland nog niet erg optimis tisch gestemd is. Toch is de Berlijnsche beurs de laatste dagen wonderlijk vast, ondanks dc nog zeer gespannen politieke toestand in Duitschland. Want dat het tot een botsing tusschen Von Papen, die Zondag zulk een mooie redevoering heeft gehouden, en het ge combineerde Centrum-Hiller-front zal komen, staat vrijwel vast. En dat er dan weer een ge heel ander financieel plan voor het voetlicht zal komen, eveneens. Toch zal eens ook in Duitschland het gezond verstand moeten zege vieren. Intusschen hebben wij ons te bepalen tot Nederland en meer speciaal tot hetgeen er voorvalt in de schepping van Berlagc aan het Damrak. De houding der beurs was over het algemeen vrij kalm. Men houdt zich hier graag aan de spreekwijze van de kat uit den boom te kijken. De kooplust was niet bijzon der groot, maar ook bleef bijzonder aanbod achterwege. Op de Amerikaansche afdceling was het niet altijd even rooskleurig, de bin- nenlandsche industrieelen waren weer gun stig gedisponeerd. Beleggingswaarden hadden een kalm ver loop, maar de ondertoon was goed prijshou dend. Alles bij alles kunnen we dus niet klagen. Chicago, 1 Sept. (V.D.) De boerensta- king in den staat Iowa duurt nog steeds voort. De boeren trachten hun niet staken de collegas over te halen geen waren aan dc markt te brengen, ten einde te bewerk stelligen, dat de marktprijzen voor de landbouwproducten omhoog gaan. Vanmor gen werden vijftien stakende boeren door oonbekenden, die stonden te posten, aan gevallen en ernstig gewond. Een krachtig pleidooi van Von Papen Berlijn, 31 Aug. (V.D.). Ter gelegenheid van het twaalfde congres van den bond van Saarverccnig.ingen, welk congres op 11 Sep tember a.s. te Coblenz wordt gehouden, be vat dc Saarfreund een artikel van de hand van rijkskanselier Von Papen, die o.a. schrijft: „Voor de eerste maal staat een Saarlan- dcr aan het hoofd der rijksregeering. Ik be hoef niet tc verzekeren, dat het kunstmatig door het verdrag van Versailles opgeworpen Saarprobleem mij nooit uit de gedachte is. Ik ken het Saargebied uit eigen aanschou wing en zie in dc Saarlanders mijn lands lieden. Doch afgescheiden van net toeval, dat het mijn geboorteland is, behoort het tot de voornaamste taak bij mijn ambt, om te zien naar de mogelijkheden om het Saar gebied spoedig weer volledig in ons bezit te hebben. Dat het Saargebied Duitsch is cn Duitsch wil blijven, heeft de bevolking in do afgeloopen dertien jaar van gedwongen afzondering van het vaderland bewezen." Von Papen schrijft verder, dat dc roep der bevolking niet langer in den wind kan worden geslagen en niet meer vervalscht kan worden. Do toenemende bekendheid van dc ware stemming der bevolking doet de hoop groeien, dat het spoedig zal geluk ken het willekeurig geschapen Saarpro bleem op zoodanige wijze uit den weg te luimen, dat de wenschen van het geheele Duitscho volk er door in vervulling gaan. Tegen opvoeding van de jeugd door den staat Essen, 31 Aug. (V.D.) De Duitsche Ka tholiekendag is heden aangevangen met een bijeenkomst van het centraal comité. Voorts vonden kinderbijeenkomsten en een groote ouderbijeenkomst der Katholieke school organisatie plaats. Dc stad Essen heeft zich met talrijke vlaggen getooid. Reeds heden zijn talrijke deelnemers uit alle deelen van het land en ook uit het buitenland te Essen aangekome, n. Van hen noemen wij o.a. den apostoli schen nuntius Orsenigo, den aartsbisschop van Keulen kardinaal Schultc, aartsbis schop Gröber van Freiburg, wijbisschop dr. Hammels van Keulen, bisschop Roboc van Roemenië en vele andere kerkelijke hoog waardigheidsbekleders. De bisschop van Berlijn dr. Schreiber kan om gezondheidsredenen niet aan den Ka tholiekendag deelnemen. Van dc wereldlijke autoriteiten noemen wij o.m. de vroegere rijkskanseliers dr. Marx en dr. Brüning, de vroegere rijksministers Stegerwald cn ITirtsiefer. Dr. Bracht, de plaatsvervangende rijkscommissaris voor Pruisen, kan slechts aan dc openingsbijeen- komst deelnemen, terwijl rijkskanselier von Papen door dringende ambtsbezigheden ver hinderd is naar Essen te komen. ITet thema van den Katholiekendag is Christus in dc groote stad. Dc geestelijke achtergrond is het ïcli- gieuse leven van de moderne stedelingen te verdiepen en het. probleem op tc lossen of en hoe Christelijke geloofsmoed cn Christc- Iko levenshouding tc vereenigen zijn met het verworvene der moderne cultuuront wikkeling. Esse ln, 31 Aug. (V.D.) In het kader var. den Duitschen Katholiekendag heeft heden avond te Essen een vergadering van de Katholieke schoolorganisatie plaats gehad tezamen met een bijeenkomst der Katho lieke oudervcrecniging. De oud-rijkskanse- lirr dr. Marx legde in zijn begroetingsredc ais president van de organisatie den nadruk op den eisch der oudervereenigingKatho lieke scholen voor Katholieke kinderen; op voeding van de jeugd in Christelijk-Katho- licken geest. Daarna stipte hij de kwestie van de rijksschoolwet aan. liet was niet de schuld van de Kath. schoolorganisatie, dat het tot nog toe niet gelukt was dc school wet zoo te redigeeren als de Katholieken dat wenschen. Maar dc organisatie weigerde van dc gewichtige schoolkwestie een voorwerp van politieke agitatie te maken. Naast anti- Christelijke machten, die alles doen om de opvoeding van de jeugd in handen te krij gen, bestaan er andere bewegingen, die het recht op opvoeding aan den staat willen geven Het gevaar voor staalsabsolutisrne en staatsmonopolie is wellicht nooit zoo BUITENLAND. Een Duitsch memorandum inzake de re organisatie der Rijks weer. (Derde Blad, pag. 1). Von Papen over de teruggave van hot Saargebied. (Eerste Blad, pag. 1). Katholiekendag to Esschen geopend. (Eerste Blad, pag. 1.) BINNENLAND. liet Intern. Pooljaar. (Tweede Blad, pag. 3). Ernstig auto-ongeluk bij Halfweg; vader cn kind gedood. (Tweede Blad, pag. 1). Het scheepvaart-conflict. (Tweede Blad, pag. 1). STADSNIEUWS. Jeugdige sloupers aan het werk. (Kanton-" gerecht). (Eerste Blad, pag. 3). Bijeenkomst der S. D. A. P. tegen de be wapening. (Eerste Blad, pag. 2). Afscheid van Ds. H. C. v. d. Brink. (Eerste Blad, pag. 3). SPORT, De Europeescbe roeikampioenschappen. (Eerste Blad, pag. 2). Lezing van K. J. Lotsy over voetbalspel. (Eerste Blad, pag. 2). Hoogste barometerstand 7.70.1 Chermont, Laagste Barometerstand 7.35.6, Vcstma- n oer. Verwachtign: matige tijdelijk wollicht toenemende Z. W. tot W. wind, zwaar be wolkt of betrokken met tijdelijke opklaring, waarschijnlijk nog ecnige regen en, weinig verandering in temperatuur. Dc depressie bij IJsland heeft zich vooral Oostwaarts en Z. O. waarts uitgebreid. Over de gol van Biscaye hield de hoogo druk vrijwel onveranderd stand. Do groote daling van de barometer in het gebied ten Noorden van ons land had toe neming van de wind in onze omgeving ten gevolge, zoodat het thans vrij krachtig uit Z. W. tot West waait. De eerste secun daire van de hoofd-dcpressic passeert in de loop van den nacht en den morgen ons land, daarbij vrij zware regens brengende. (Den Helder 11 m.M.) In bijna geheel West- Europa is een verslechtering van de weers- toestand ingetreden. Slechts in Zuid-Frank rijk cn Oost-Duitschland is het nog rustig weer met geringe bewolking. Het laat zich aanzien dat het sombere regenachtige weer nog wel tot morgen zal blijven aanhouden. Arnh.slraat. Importeurs van Becbstein, Blüthner Grotian Steinweg. groot geweest als in deze dagen. Daarom is het zaak dubbel waakzaam te zijn. NOODWEER IN ACHTER-POMMEREN. B c r 1 ij n, 1 Sept. (H.N.) Gisteravond is Achter-Pommeren door een hevig nood- weder geteisterd, waardoor groote schade is aangericht. Op vele punten zijn spoor dijken door de hevige regens onderwoeld, zoodat het verkeer niet meer veilig is. Een trein zakte in de buurt van Stolz in den spoordijk. Het duurde geruimen tijd, voor dat de 6chade weer hersteld was. Maagdenburg, 31 Aug. (H. N.) In hc! stadje Barby tusschen Maagdenburg en Dessau heerscht groote opwinding, die haar oorzaak vindt in het feit, dat de 50-jarigo wisselvvachter Moosdorf, die in een een zaam baanwachterhuisje in de bosöchen van Barby dienst deed, den houtvester Frohwein en daarna zich zelf heeft dood geschoten. Het door de politie ingestelde onderzoek heeft aan het licht gebracht, dat Moosdorf herhaaldelijk goederen gestolen heeft uit de goederentreinen, die daar ter plaatse zeer langzaam moesten rijden. Frohwein schijnt deze diefstallen op het spoor te zijn gekomen, wat Moosdorf tot zijn daad gedreven heeft. Een vrouw, met wie hij betrekkingen onderhield en die waarschijnlijk op de hoogte van zijn mis dadige voornemens was, heeft zich ver dronken. Bij het onderzoek vond de politie in het baanwachtershuisje een dagboek van Moosdorf, waaruit bleek, dat hij met 20 25 vrouwen uit Barby betrekkingen onder hield. Nadat de vondst van dit dagboek bekend was geworden, hebben nog enkele vrouwen zich het leven benomen

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1