VON PAPEN SCHETST ZIJN TAAK
NIEUW TIJDPERK IS GEOPEND
Woensdag 14 September 1932
31e Jaargang No. 65
Schadevergoedingsstel
sel is voorgoed dood
Duitschland wenscht
ontwapening
DERDE BLAD
Volledige rechtsgelijkheid met
grooten nadruk opgeëischt
Toen de regeering drie maanden geleden
nan het bewind kwam, aldus rijkskanselier
Von Papen in zijn Maandagavond gehouden
radiorede, bevond zij zich in een buitenge
woon moeilijke positie. Destijds heb ik ge
weigerd, aldus zeide Von Papen, beloften te
geven, ik heb gevraagd, dat men de regee
ring naar haar daden zou beoordeelen. De
regeering heeft gehandeld. Zij heeft niet ge
aarzeld de grootste vraagstukken, die sedert
het einde van den oorlog opgelost moesten
worden, doch waarmede nog geen begin was
gemaakt, aan te vatten. Het is onmogelijk
om in drie maanden tijd daden te verrich
ten, die reeds hun uitwerking in het leven
van de natie doen gevoelen. De rijksregee-
ring is echter vast besloten verder op den
ingeslagen weg te gaan, zonder aarzelen,
doch ook zonder overhaasting. Haar hande
len geschiedt in het besef, dat een oud tijd
perk afgesloten en een nieuw tijdperk geo
pend is. De regeering heeft de taak, die zij
van haar voorganster heeft overgenomen,
ten uitvoer gebracht. Het eerste gedeelte van
deze taak was de afdoening van het vraag
stuk der schadevergoeding. Te Lausanne is
eindelijk daaronder een streep gezet. Het
stelsel van de schadevergoeding en het
Youngplan zijn dood en zullen nooit meer
levend worden. Het besef, dat het stelsel der
schadevergoeding de eigenlijke oorzaak van
de wereldcrisis was, is ook tot de andere
partijen doorgedrongen. Dc politiek moest
rekening houden met de economische wet
ten. Verder herinnerde de rijkskanselier er
aan, dat hij reeds te Lausanne voor Duitsch
land aanspraak heeft gemaakt op gelijke
rechten en plichten. Deze kwestie staat
thans op de agenda van de internationale
politiek. De volledige souvereiniteit van het
lijk en gelijke rechten op het gebied van de
buitenlandsche politiek, vormen den eenig
mogelijken grondslag voor de betrekkingen
met het buitenland.
Daarna besprak de rijkskanselier het ont-
wapeningsvraagstuk en wees er daarbij op,
dat sommigen gezegd hebben, dat dc regee
ring zich bij de behandeling van dit vraag
stuk op een te smallcn grondslag heeft ge
steld. Met nadruk verklaarde Von Papen;
dat de regeering op een veel breederen
grondslag staat dan eenig politieke partij n.l.
op den grondslag van ondersteuning en de
goedkeuring van het geheele Duitsche volk.
Het is niet alleen 't recht, doch de plicht van
iedere Duitsche regeering, om dit vraagstuk
tot oplossing te brengen en daarbij in op
dracht van de geheele natie te handelen. En
kel dagen geleden is de Duitsche opvatting
daarover aan den Franschen gezant mede-
godeeld en deze opvatting is thans voor de
geheele wereld duidelijk geworden. Met na
druk stelde dc rijkskanselier vast, dat
Duitschland ontwapening wil.
Alle staten moeten gelijkelijk
jntwapenen.
Niemand zal liet met meer vreugde be
groeten dan het Duitsche volk, indien alle
staten hun juridische en moreele verplicht in
gen nakomen in overeenstemming met het
verdrag van Versailles ontwapenen. Duitsch
land kan echter de ontwapening slechts aan
vaarden, indien deze voor alle staten gelij
kelijk geldt. Duitschland kan het niet ver
dragen, als een staat van den tweeden rang
behandeld te worden. Ieder levend wezen
heeft aanspraak op veiligheid en ook
Duitschland maakt daarop aanspraak als op
een natuurlijk en door het pact van den Vol
kenbond bevestigd recht. Wij willen den
vrede en keuren den wedstrijd in de bewa
pening af. Duitschland is echter over de tot
nu toe bereikte resultaten teleurgesteld. On
danks den volkenbond, Locarno en het Kei-
loggpact, tracht men toch de ontwapening te
ontgaan. Wat is er van het grootsche voor
stel van den president der Ver. Staten geko
men? Men heeft er hartelijke woorden over
gesproken, doch tot aanvaarding is het niet
gekomen. Wat tot nu toe te Genève is be
reikt, beteekent geen ontwapening. Het is
duidelijk, dat andere staten er naar streven,
bewapend te blijven. Zonder een oplossing
van het vraagstuk der gelijke rechten, kan
Duitschland niet verder deelnemen aan de
beraadslagingen. Niemand heeft het Duit
sche standpunt beter kunnen verdedigen
dan het hoofd van de Itallaauscne regeering
en geen betere woorden kunnen voor dc ver
dediging van Duitschlands aanspraken wor
den gezegd dan die, welke Mussolini giste
ren in zijn artikel heeft gebruikt. Het Fran
sche antwoord is gisteren ontvangen en
wordt thans door de regeering nauwkeurig
bestudeerd. Dc rijkskanselier wilde thans
reeds verklaren, dat de inhoud van dit ant
woord niet geschkit is om een oplossing te
bevorderen. Over de stappen, wat verder zal
geschieden, zal het kabinet in de eerst vol
gende dagen beraadslagen. De beslissing zal
gedragen worden door de overtuiging, dat de
oplossing in overeenstemming moet zijn met
de eer en het recht om te leven van de natie.
Strijd tegen de werkloosheid.
vervolgens ging de rijkskanselier tot het
economische gedeelte .van zijn programma
o\er. Hij wees er op, dat de ontzaggelijke
economische en sociale spanningen het meer
dan ooit tot een plicht maken, alle noodigc
maatregelen voor dc stabiliseering van Eu
ropa te treffen. Duitschland heeft daarvoor
steeds offers gebracht. Het is ock thans be
reid, een laatste inspanning te doen en over
zijn laatste reserves te beschikken, om dit
doel te bereiken. Deze inspanning moet in
Europeeschen zin worden gewaardeerd. De
vergiftiging van de politieke betrekkingen
door onhoudbaar geworden verdragen moet
ophouden. Het einde van de schadevergoe
dingsverplichtingen maakt het mogelijk, om
den wederopbouw van Duitschland ter hand
te nemen. Het Duitsche volk weet thans, dat
het weder voor zich zelf werkt. Toen de rc-
gecring de noodige maatregelen trof voor
de handhaving van het evenwicht in de bc-
grooting, stond haar het streven reeds dui
delijk voor den geest om het economische
leven weder te doen opleven door een ver
mindering van de ontzaggelijke uitgaven
voor de werkloozcn. Daarop is besloten, den
economischen koers te wijzigen. Het roer is
omgeworpen om het groote doel te bereiken,
in den a.s winter dc werkloosheid te doen
verminderen. Nog ligt de crisis over
Duitschland en dc o\erige wereld, doch er
zijn reeds bemoedigende teekenen merkbaar,
dat een verbetering op til is of dat althans
een stilstand in de crisis is ingestreden. Een
groote weg zal nog moeten worden afgelegd,
voordat het aan de genezende krachten van
het economische leven zal gelukken, de oor
zaken van de ziekte te doen verdwijnen. Het
oogenblik is echter gekomen, om de gene
zing Tc bevorderen en dit is geschied door
de publicatie van het bekende economische
programma van de regeering. Voor het doen
uitvoeren van openbare werken is niet min
der dan milliard uitgetrokken. Reeds
thans zijn belangrijke resultaten te boeken.
135 millioen mark is beschikbaar gesteld
voor het onderbrengen van de arbeidende
bevolking in tuinsteden en het oprichten
van eigen woningen. De belemmeringen, die
daaraan in den weg stonden, zijn uit den
weg geruimd. De 50.000 arbeidswilligers zijn
reeds tot 200.000 gestegen. De verschillen tus-
schen het bestuur van het rijk en dat van
Pruisen vormden eerst een onoverwinbare
belemmering. Thans is door het ingrijpen
van dc regeering een waarborg geschapen,
dat alles zonder wrijving zal vcrloopcn. Het
grootsche plan kan thans worden uitge
voerd, te meer daar nog 50 millioen mark
voor de onteigening van landbouwbedrijven
die niet rendabel blijken, beschikbaar is ge
steld. Doch daarmede alleen is succes nog
niet verzekerd. Er zijn grootschcre plannen
noodig en deze zijn in het programma van
de rijksregeering vervat, dat aan den rijks
dag voorgelegd zal worden.
Het evenwicht bewaren tusschen
de belangen van het algemeen
en die van het individu.
Bij de uitvoering daarvan stond de regee
ring voor de moeilijke taak, het evonwicht te
bewaren tusschen dc belangen van het alge
meen en die van het individu, vooral bij den
landbouw. Er moet een einde komen aan de
nog steeds toenemende ineenstorting van de
boerenbedrijven. Dc voeding van het volk
door den landbouw moet verzekerd zijn. Het
verlies van den landbouw moet daarom ver
dwijnen en wel door toeneming van dc bin-
nenlandsche koopkracht, door uitschakeling
van de storende invloeden van buitenaf, wat
door het vaststellen van contingenten kan
geschieden en ten slotte door een vermin
dering van de lasten van den landbouw
door verlaging van de rente en van de be
lastingen. Hierdoor kan de overwinning op
de werkloosheid worden behaald. Echter
blijft het dc christelijke plicht van de regee
ring, tegenover behoeftigen, vooral tegen
over zieken en invaliden, bestaan. In dezen
zin heeft de rijkspresident op 30 Augustus
te Neudeck zijn verordening uitgevaardigd.
Deze waarborgt het bestaan van den arbei
der en het voortbestaan van de sociale ge
dachte. Men heeft ons onsociaal genoemd,
aldus zeide de rijkskanselier, doch onsociaal
zijn degenen, die onvervulbare wenschen
trachten te verwezenlijken, terwijl sociaal
handelt hij, die de werkloosheid tracht te
bestrijden en het verworen goed voor het
Duitsche volk tracht te behouden. In dit ver
band herinnerde de rijkskanselier er aan,
dat de beide groote partijen van den rijks
dag, de mogelijkheid voor werkverschaffing
hebben nagegaan en op grond daarvan een
programma hebben opgesteld. Naar aanlei
ding van dit programma verklaarde de
rijkskanselier, dat de regeering, die voort
durend overleg met de commissie heeft ge
pleegd, iedere gelegenheid tot uitbreiding
van de werkverschaffing begroet, mits daar
door geen gevaar voor de valuta ontstaat.
Slechts indien het gelukt de werkloosheid te
doen verminderen, zal de ondersteuning
voor de werkloozen, die ook wij als te laag
beschouwen, verhoogd kunnen worden, even-
zoo de renteuitkeeringen. De sociale verze
keringen moeten echter in overeenstemming
zijn met de economische beginselen. Wat
boven het mogelijke uitgaat, moet prijsge
geven worden. De sociale verzekeringen
moeten vereenvoudigd en goedkooper ge
maakt worden, zooals dat in overeenstem
ming met den nood vereischt is. Echter is
er niet aan gedacht, de bescherming van
den arbeider prijs te geven. Alle belangheb
benden zullen gehoord worden, voordat de
desbetreffende verordeningen afgekondigd
zullen worden. Voorts wees de rijkskanselier
er op, dat alle maatregelen, die in dc nood
verordeningen van September zijn opgeno
men, slechts voor den tijd van 12 maanden
gelden. In dien tusschentijd zal over dc toe
komst worden beslist. Indien het roer thans
omgeworpen wordt, geschiedt dit niet om
een eenzijdige theorie. De regeering wil, dat
het volk den psychischen en materieelen
nood te boven zal komen.
Het particulier initiatief moet
zich weer ontplooien.
liet is thans de tijd, om het particulier
initiatief zich weder te laten ontplooien. De
regeering venvacht echter van dc onderne
mers, dat. zij van de ter beschikking gestel
de middelen gebruik zullen maken in het
belang van het algemeen. Met ijzeren wil
zal de regeering optreden tegen allen, die
trachten als parasieten van de gemeenschap
te leven. Wee den ondernemers, als zij
slechts hun eigen voordeel en niet van de
gemeenschap nastreven. Indien de onderne
mers thans de hun geboden groote kans niet
weten te gebruiken, zal het staatsgezag zich
doen gelden. Een golf van vertrouwen gaat"
thans over de wereld; het vertrouwen wordt
weder levendig. Doch slechts door daden,
moed en vertrouwen, zal men er in slagen
de crisis te overwinnen cn daarom roept de
rijkskanselier, thans tot een laatste inspan
ning van alle krachten op. Arbeid cn brood!
Het programma van de rijksregeering geeft
beide.
Vou Papen ontkent dictator te zijn.
Ten slotte wees dc rijkskanselier oji dc
noodzakleijkhcid van een reorganisatie van
het staatskundig leven. Er is een keerpunt
in het liberale tijdperk gekomen en het is
noodig, daaruit dc noodige gevolgtrekkingen
ta maken. Duitschland is het. laatste land
geweest, dat na den oorlog zijn grondwet op
dc beginselen Aan de liberale democratie
heeft gevestigd. De grondwet bevat dientenge
volge fouten, welke voor het leven a an het
rijk en van den staat een gevaar zijn. Er
moet niet rneer geregeerd worden met partij-
coalities. Evenzeer zou het verkeerd zijn, een
partij als dictator te laten optreden. Dit is
een staats\rorm, die niet in overeenstemming
is met het wezen van het Duitsche volk en
voor een dictatuur hebben dc vele millioe-
nen, die in den wereldoorlog gevallen zijn,
hun leven niet gegeven.
De rijksregeering beschouwt de formecle
democratie niet in oa creenstemming met
dc geschiedkundige ontwikkeling en het
wezen van de Duitsche natie. Zij denkt aan
een herstel van een Avaarlijk onpartijdig
staatsgezag, steunende op de macht en liet
gezag van den door liet volk gekozen rijks
president. Is hot zoo moeilijk, den staat op
een nieuwen gezonden grondslag op te bou-
Aven? Bismarck is voor én na de stichting
van het Duitsche rijk bestreden juist door
die partijen, welker doeleinden hij het
meest verwezenlijk heeft. Dc Duitscher
voelt slechts voor het starre döctrinisme.
Daarvoor laten v\ ij ons doodslaan. Eerst als
de politiek in persoonlijke tAvistcn ontaard,
dit vindt dc Duitscher dat dit de ware poli
tiek is. Deze soort van politiek bedreigt ons
nationale bestaan. Een wet tegen collec
tieve belcediging bestaat er niet, doch de
strijd tegen collectieve bcleediging moet
aangebonden worden. Indien dc nationaul-
socialistcn zekere methoden van den ge-
terroriseerden klassenstrijd willen invoeren,
dan zullen zij zeer teleurgesteld worden,
daar de marxistische methoden veel beter
zijn. Zij zullen het groote doel missen, waar
door zij zich verdienstelijk hebben gemaakt,
n.l. het Duitsche volk weer op een nationa-
len grondslag te brengen. Alle gezag ont
springt uit God. Een innerlijke vernieuwing
is noodzakelijk. Het communisme, dat ont
bindt, moet bestreden worden. De opAoe-
ding van de jeugd moet er op gericht zijn,
een geslacht te kAvccken, dat in staat is don
staat te schragen. Leeraren en scholieren,
die hun plicht schenden, kunnen niet ge
duld worden.
De eeuwige waarheden van 't
Christelijk geloof moeten de
grondslag voor de natie
worden.
Geen particuliere wercldopAattingen mo
gen bij het onderwijs worden geduld, doch
slechts de eeuwige waarheden Aan het
christelijk geloof moeten de grondslagvoor
dc natie worden. Ten slotte bestreed von
Papen, dat de partijen den werkelijken wil
van het Duitsche volk vertegemvoordigen.
Het Duitsche volk bezit intuiticf het.gevoel
van dankbaarheid, dat rijkspresident von
Hindenburg thans aan het hoofd van de
natie staat. Iedere weldenkende Duitscher
zal met hoofdschudden kennis genomen
hebben van de rede, waarin afbreuk werd
gedaan aan de eerbiedwaardige figuur van
rijkspresident von Hindenburg. De bedoe
ling van de regeering is het Duitsche volk
een ontAverp voor een gronchvet voor te
leggen, op grond Avaarvan dc grondslagen
voor het staatkundig leven voor langen tijd
verzekerd zullen zijn. Bij den opbouAv van
het rijk moet ook een regeling voor Prui
sen getroffen Avorden. Het moet ln de toe
komst niet meer mogelijk zijn, dat het rijk
en Pruisen naast en tegenover elkaar staan
Intusschcn is het niet dc bedoeling, het
staatkundig leven van Pruisen te beknot
ten, aangezien het rijk de historische zen
ding, Avelke Pruisen te vervullen heeft, niet
kan ontberen. Er moet een organisatorisch
verband tusschen het rijk cn Pruisen tot
Stand worden gebracht. Deze regeling zal
het zelfstandig bestaan van de oAcrige
Duitsche landen niet aantasten, integendeel
er moet naar gestreefd worden, dat de ge
schiedkundige structuur zooveel mogelijk
beAvaard zal blijven. Von Papen besloot met
een beroep op hét land te doen, om do re
geering in staat te stellen haar programma
tot redding van Duitschland ten uitvoer te
brengen, waarbij zij rekent op den steun
v^n allen, wien de eer cn de waardigheid
van het Duitsche volk meer ter harte gaan
dan het partij leven. Daarom doet hij een
beroep op het land onder de leuze: Met
Hindenburg cn voor Duitschland.
Nationaal-socialistisch commen
taar: „Een regeering zonder volk"
Berlijn, 12 Sept. (V.D.) Dc nationaal
socialistische Parteikorresponde.nz behaal;
als volgt haar standpunt tegenover dc ge
beurtenissen van heden in den rijksdag.
Dc rijksdag heeft lieden zijn AvantrouAvcn
uitgesproken in de regeering von Papen,
met 513 tegen 32 stemmen, zoo vernietigend
als in dc geschiedenis nog niet is voorge
koinen. Met dezelfde stemmenverhouding
AAerd tegelijkertijd het Aoorstcl aangenomen
tot opheffing van de noodverordening. Het
Duitsche volk heeft gesproken en deze re-
gecjring dc verdiende afrekening gegeven
vooi haar houding. Dc poging van den
rijkskanselier in de actie van stemmen zeil
in te grijpen cn voor het verstrijken dei
stemming een schrijven, dat, gelijk men
later vernam, het ontbindingsdccreet bevat
te, ter kennis van den rijksdag te brengen,
is in overeenstemming met het reglement
van orde en met de grondAvet terecht door
den rijksdagpresident afgeAvezen, die na de
stemming verklaarde, dat hij den rijkskan
selier natuurlijk op zijn verlangen na dc
stemming te allen tijde het Avoord gegeven
zou hebben. Daar de rijkskanscler voordien
dc zaal verliet, sloot de rijksdagpresident
in overeenstemming met het reglement van
orde de zitting van heden tot morgen, voor
een zitting Avaarvan de agenda zou Avorden
vastgesteld in de zitting van het senioren
convent.
Het met de verpletterende meerderheid
van 513 tegen 32 stemmen uitgesproken vo
tum van AvantrouAA'en in de regeering von
Papen heeft met een slag den politieker,
toestand opgehelderd en voor de geheele
Avercld aangetoond en bevestigd, hetgeen
wij steeds bcAveerd hebben, n.l. dat deze
regeering een regeering zonder volk is. De
rijksdagpresident heeft na de stemming
uitdrukking gegeven aan dc opvatting der
overAvegcnde, meer dan tAvec derde van den
rijksdag uitmakende, meerderheid van den
rijksdag met de verklaring, clat van den
rijkspresident na kennis nemen van dit vo
tum van AvantrouAven verAvacht mag wor
den, dat hij het voor de stemming onder-
teekendo ontbindingsdecreet zal intrekken.
Wij kunnen cn Avillcii niet aannemen, dal
de rijkspresident nog langer zijn vertrou-
Aven schenkt aan een kabinet, dat door
bijna het geheele Duitsche volk op zoo on
dubbelzinnige. grondAvettige Avijze in den
rijksdag met het scherpste AvantrouAven is
afgewezen.
Loebe roept de commissie voor
het parlement bijeen.
Berlijn, 12 Sept. (V.D.) Als lid van het
seniorenconvent en tegelijkertijd als voor
zitter van de commissie tot handhaving van
de rechten van het parlement heeft de
sociaal-democratische afgevaardigde Loebe
den volgenden brief gezonden aan den
president Aan den rijksdag Goering:
„Zeer geëerde heer president. De sociaal
democratische leden van het seniorencon
vent nemen niet meer deel aan de door u
bijeengeroepen zitting van het senioren
convent, aangezien het scniorenconA'cnt
mede getroffen Avordt door het ontbindings
decreet van den rijksdag. De kAvcstios van
staatsrechterlijken aard. Avelke in de slui
tingsrede zijn opgCAVorpcn, behooren thuis
in de commissie voor de handhaving van
de rechten van het parlement, aa'elke com
missie niet door het decreet Avordt getrof
fen. Als voorzitter roep ik deze commissie
bijeen. Het juiste tijdstip der zitting zal ik
nog heden bekend maken.
Met hoogachting: LOEBE."
Een brief van von Papen aan
Goering. Bijeenkomen van
den rijksdag zal worden verhin
derd.
Berlijn, 12 Sept. (V.D.) Rijkskanselier
von Papen heeft een brief gezonden aan
den president Aan den rijksdag Goering.
Avaarin hij constateert, dat Goering tAvee
malen in strijd met de grondAvet heeft ge
handeld, door dat hij de eerste maal den
rijkskanselier op diens verzoek niet liet
AAoord heeft verleend en ten tAveeden male,
dat hij, hoeAvel de rijksdag Avas ontbonden,
nog een stemming heeft laten houden.
De rijksregeering is voornemens, ingeval
de rijksdag, hoeAvel hij ontbonden is, niet
temin mocht trachten bijeen te komen,
deze samenkomst onmogelijk te maken.Zij
aa il slechts aan die afgevaardigden toegang
tot 't gcbouAv van den rijksdag verlecnen die
deel uitmaken van de commissie tot hand
having van dc rechten van het parlement
o.f van de commissie van buitenlandsche
zaken, aangezien slechts deze beide com
missies ook in den tijd tusschen de ontbin
ding van den ccnen rijksdag tot het bijeen
komen van den niemvcn ïijksdag in func
tie blijven.
Dc rijksregeering heeft den rijkspresi-
dent nog geen voorstel gedaan betreffende
de vaststelling van den datum der nieuAvc
verkiezingen, aangezien zij eerst de verdere
ontAvikkeling gedurende de volgende dagen
Avenscht af te Avachtcn.
Sociaal-democratisch Volks-
begehren. Tegen het soci
aal-politiek deel der noodver
ordening.
Berlijn, 12 Sept. (V.D.) De S.P.D. heeft
bij den rijksminister van binnenlandsche
zaken de toelating gevraagd van een Volks-
begehren tot opheffing van het sociaal-po
litieke deel der verordening van rijkspre
sident von Hindenburg d.d. i September.
Naar van sociaal democratische zijde wordi
verklaard, moeten door de aanneming van
dit Volksbegehren „dc loonsverlagingen'
onmogelijk Avorden gemaakt. De andere
deelen van de noodverordening moeten niet
in het Volksbegehren Avorden betrokken,
aangezien deze bepalingen betreffen van de
rijksbegrooting of financieele wetten, Avel-
ke volgens de grondAvet niet langs den Avcg I
van een referendum kunnen Avorden ge- I
Avijzigd.
De centrumfractie laakt de
ontbinding.
Berlijn, 12 Sept. (V. D.) De centrum- I
fractie van den rijksdag is hedenavond bij- I
eengekomen om den door de ontbinding I
van den rijksdag ontslanen toestand te be- I
spreken. Na de zitting Averd het volgend- l
communiqué, dat met algemeer.e 6temmcn I
is aangenomen, bekend gemaakt: De een- I
trumfractie ziet in de door de regeering I
uitgesproken verklaring van ontbinding I
van den rijksdag een ernstige schade A'oor B
volk en huishouding en een fatale vei- I
scherping van de binnenlandsch-politieke jfl
spanningen en tegenstellingen. Volgens o'o I
opvatting van de centrumfractie zou dez-> I
nieuAve schok voor het geheele Arolk6leven
moeten cn kunnen Avorden vermeden. De I
centrumfractie heeft niets onbeproefd ge- I
laten om alle positieve mogelijkheden to» I
een zakelijk samenAverkcn tusschen rijks- I
leiding en volksvcrtegcmvoordiging uit te I
putten. Dc rijksregeering heeft intusschen I
iedere desbetreffende poging A'erijdeld. De M
centrumpartij moet derhalve iedere ver- I
antAvoordclijkheid a'oor de fatale conse- I
quenties van deze ontbinding afAvijzen, Avel- I
ke noch met den tekst, noch met den geest I
van de grondAvet in overeenstemming is, I
Trouw aan haar traditie als grondAvetspar- fl
tij en als behoedster der A'olksreckten, zal H
de centrumpartij haar weg A'an onverstoor- H
bare zakelijkheid tot het heil a'an het I
a'olksgehecl met uiterste vastbeslotenheid H
voortzetten.
De Duitsch-nationalen op de
hand van Von Papen.
Berlijn, 12 Sept. (V. D.) De Duitscli-1
nationale rijksdagfractie publiceert de vol-1
gende verklaring:
Nadat de nationaal-socialisten tezamen
met het centrum de vergcefsche poging ge-1
daan hadden den rijkspresident le bewe- I
gen tot instelling van een nieuwe partij- H
heerschappij, zijn zij in de rijksdagzittin: I
van 12 September overgegaan tot openbare I
révolte tegen de staatsleiding. De rijk6dae-H
president Goering beeft gCAveigerd helH
grondwettige bevel tot ontbinding te aan-O
vaarden cn is in liet niet eerbiedigen van H
recht en Avet zoo ver gegaan, dat hij d*H
ontbinding voor ongeldig durfde verklaren H
Dat beteekent het uitroepen van de partij H
heerschappij tegen den 6taat.
De Duitsch-nationale rijksdagfractie uH
uit den rijksdag vertrokken. Als romppar-H
lemcnt blijven allereerst dc parlements- H
partijen, bestaande uit de nationaal-socia-H
listen, de sociaal-democraten, de commii- H
nfsten en het centrum in vruchtelooze de- I
monstratic bijeen om reeds een uur late'H
in tAvist te geraken. Wij Duitsch-nationalen
zullen ons, als altijd, scharen aan den kan:H
van de autoritaire staatsleiding van rijks-H
president von Hindenburg tegen parlemeul I
en partijheerschappij.
Wij zijn er zeker van, dat in dezen strijd H
het nationale Duitschland, dat de partij-1
heerschappij heeft leeren haten, aan onzen H
kant staat. De 12e September moet Avordco^B
tot het uur der geboorte van het nieuwe I I
Duitschland.
i
„Een zwarte dag voor de rijks* j
regeering": Belersch oordeel. i
M u n c li c il, 12 Sept. (V.D.) De Bayrisclif Y
V'olksparteikorrcspondenz noemt den 12dec^B
September een zwarten dag a'oor de rijk6-^B
regeering, die zich op het oogenblik Avaar*B^
schijn lijk oa'erAvinnaar voelt, cn een zwar-l v
ten dag voor den rijksdag, die met onto>i
reikende middelen een tegen hem gericht* v
en hem klaarblijkelijk bruskeerende tac* I b
tiek der regeering heeft trachten te bcstrij H
den, bovenal echter een zwarten dag voor \-
het Duitsche volk. I-Iet feit, dat. bet Duit- v
sche a'olk aan het begin van een nieuwen j t\
verkiezingsstrijd, den vijfden van dit jaar, jr
staat, beteekent voor staat cn huishouding ta
een groot ongeluk. In den heksenketel ysiH
een nieuwen verkiezingsstrijd zal geen gc-1
zondheidsvirank \roor de Duitsche huishou-l
ding Avorden gebrouwen. De regeering-vo: I
Papen is met schuld beladen, daar zij d<|
pogingen, die het Duitsche volk een rijks-l
dagontbinding met al haar onafzienbarl
gevolgen moest uesparen, reeds dadeluJ
principieel niet met begrip heeft Avillen tf-|
gemoet komen. Dat moet die gcprikkcldffcn
stemming opAvekken, die hedenmiddag h Vc
den rijksdag tot volle uitbarsting is geko* Ji*
men cn die uitdrukking hoeft gevonden
do voor de regeering-von Papen vern>' I
tigende stcmmencijfcrs. Wanneer ''l
rijksdagpresident van mcening gCAveest t-1
dat hij door allerlei trucs de ontbindinfl
van den rijksdag ongeldig kon makeD. i|
dat natuurlijk een succeslooze poging I
aa eest. De Beiersclie a'olkspartij betreurt d---1
ze ontwikkeling. Het gezag en het aanzi^^—
van den rijkspresident zouden niet gcki
den hebben, maar versterkt zijn, Avann^
het hem met ondersteuning van het P3r'|
lenient gelukt Avas een natuurlijk door heil
goedgekeurde hervorming van de regeertI
tot stand te brengen. Avelke steun bij dfj
rijksdag had gevonden en de ontbinding
van den rijksdag onnoodig zou hebben S'
maakt.
Loebe over de ontbinding vtfl
den rijksdag.
Berlijn, 12 Sept. (V.D.) De BörsenkurfrI ont
merkt in een artikel over de ontbindt I hij
a'an den rijksdag o.a. op: „Ook een zoo ?"l bra
routineerd leider van den rijksdag als^'fideg
in dit geA'al Avaarachtig niet a'oor dc rijk'jdee!
regeering vooringenomen sociaal-dcnioc^ t d®n
tische voormalige rijksdagpresident Lof"i £°s'
is er van overtuigd, dat president Goerin «Voci
inzage had moeten nemen van de ontb^l^ra;
dingsoorkonde en deze had moeten dei
voorlezen en dat voortzetting van de
mingen doelloos was, aangezien het pa^ËB
ment niet meer bestand."
rio
tal
zoc
I
nis
II
len
op
aar
