AMERSFOORTSCH DAGBLAD 'elle kritiek van t centrum Duitschland wordt autocratisch nderdag 15 September 1932 31 e Jaargang No. 66 Schending van de volksrechten JAPANS ERKENNING VAN MAMDSJOERIJE Engelsche belichting van den toestand Sepli. o.I.TI 5. U d.rl mcBen beroep op do noodzaki i orde on rust te handhaven. Het 1 an r-U cU „Het onverantwoordelijk spelder s. S|| rijksregeering'Von Papen Fransche pers spreekt I van dictatuur erlijn, 13 Sept. H.N.) De nieuwe ver ingen zullen waarschijnlijk op 13 No- ken .worden gehouden, hoewel de regee- \on Tapen voorloopig niet \an plan liïint den datum olticieei \asl te stellen of verkiezingen officieel uit te schrijven, noodzakelijkheid kan niet pvi bKvijfcld worden, dat het kabinet von ïpen ftn-d is door het half uur uitstel, it opBoorstel van den nationaal-socialist •ick voor de behandeling van het commu- 0 stische voorstel werd verleend. Indien de '^handling van dit voorstel onverwijld fiats Hftd gehad, dan zou de beslissing van ui rijKdag niet onderbroken zijn door dc erhandigmg van het besluit tot rijksdag- UbinAg- Het is zeker, dat de regecring n itflf niKgerekend heeft op de mogelijkheid ^■dergelijke oplossing. Dit blijkt uit stuk zelf, dat als plaats van uitvaarcli- nog Neutleck bevat. Dit woord is ge il vervangen door dc woorden: rlijn, 12 September". Dc haast, waarme- gehamlekl is blijkt ook hieruit, dat het 1 uk noch door den rijkskanselier, noch )or den minister van hinnenlandsche zaken iet hun vollen nauin gecontrasigneerd is. Parijs 13 September (H.N.) Het verras- ïnde ftrloop van dc rijksdagzitting van istercfl wordt in de Fransche pers een hbcurtenis zonder voorbeeld in de annalen lemontaire geschiedenis genoemd. wordt uitgesproken, dat Duitsch feds meer den weg van de dictatuur Ion. De. Matin schrijft, dat het na 1 van gisteren dc regeering von Pa- I meer mogelijk is zelfs den schijn aliteit te handhaven. De toestand pans duidelijker d.vv.z. dat het thans dat de Duitsche republiek Jcefd. La République schrijft: De die thans zoo goed als zeker en noch iet DiiitM'lilaml van Weimar, noch dat van litler ié' hijncn sterk genoeg, om zich te erzetteu 5 Be mijn, 13 Sept. (V.D.) l)c rijkspartij- (L eiding n 'de ijksdagfracfie van dc cen- IrumpBiij hebben heden na besprekingen over den politicken toestand dcii volgenden oproep uitgevaardigd: HetBonverantwoordelijke spel van een j Kjksreg'oring, die zich niet bekommert om volksrjcliton, die geen vertrouwen in het pariemei I l•- zaiheeft geleid lol ontbin- den rijksdag. Zoowel bij dc ont binding op Juni als bij die óp 12 Scptem- her zijn aanleiding on doel dezelfde ge- •JveesLHe wil tot voortbestaan van een rc- 1 geering, die zich in tegenspraak met de grondwet onafhankelijk noemt en geen ver houw®! heeft in de volksvertegenwoordi ging. Ijtikel iS geeft den rijksdag liet recht noodverordeningen buiten werking te stel- 'en. Dl ontbinding van 12 September hoeft den rijksdag dc uitoefening van dit recht tflonmojfclijk gemaakt. Daarom is zij in strijd met den geest der rijksgrondwet. M VeSigens wordt in den oproep herinnerd W001C* van den rijkspresident bij z'iy^»cdic?ing: „Ik ben door het volk ge kozen pn de rijksdag is door het volk ge- kozenJDe rijksdag en de rijkspresident bc- hooierf bij elkander. De een kan niet zon der dep ander zijn". De ïcgeering-von Papen jjj' xhtoHgaat in tegen de samenwerking van 'Mc ttwarbc-id bereide krachten in het par- lemenl Haar streven gaat daarheen, den rijksdag onmiddellijk reeds niet in staat tot [Jjgv'crken ie verklaren en hem niet in staat J^^^vken tp maken, teneinde aldus haar bestaansrecht te bewijzen. In plaats van do vertegenwoordigers van breedej volksgroepen tot elkaar te brengen beeft li ij dc eenc groep tegen de andere uitgespeeld. Het centrum heeft, teneinde ten zaki'iiik ü.u'undi-ec.ie, tot werking in s,aat pijnde meerderheid in den rijksdag tot atari.1. tc brengen, zich bereid verklaard ;<goe!inè te nemen met iedere partij, die, be- de verantwoordelijkheid, dc ge- 'ochtcfaan positieve samenwerking aan- Hct oogenblik zal komen, dat de ikciulhcirl en de vreemdheid aan het n deze regeering ieder in den lande ik zal zijn. Voor dit uur bereid te in ware verantw oordelijkheid'voor pierland het noodzakelijke voor tc blijft do taak van de Duitsche cen- rtij. Oprcep van Hugenberg. ïrlijn 13 Sept. (V.D.) Hugenberg HjBHH111 naam van de Duitsch-nationale volkspartij een oproep uitgevaardigd, waar in o al gezegd wordt: De vijfde verkiezirigs- HB|ian dit jaar schijnt voor de deur te ï-p'nl!-10 DNVP- is voor dezen strijd ge- ■^^■vv ij roepen alle nationale Duitschcrs in stai cn land, die met ons voor de be- uit de boeien van Versailles, voor in de defensie, voor brood cn arbeid ^^^■hn>telijk-Duitsche cultuur cn voor de u li Vai1 onze Wnderen strijden, op. e is i en onbegrijpelijke verwarring, wah- WSf nal' soc' factie niet alleen de hulp Cen^rum' fnaar zelfs van dc sociaal democraten en de communisten en de wa- £f««C5 va? ,1ai^mcntarisme opeischt te- n et huidige kabinet. Tot de wapenen, .„J- «at.-soc'. dezen blinden ^^■ei lijken strijd voeren, behooren vele. oude marxistische leuzen, vvaardnder het •voord „reactie". Is de zuivering van den Pruisischen staat reactie? Is strijd voor vrijheid in de defensie reactie? Is werk verschaffing reactie? Reactie is thans de heerschappij der partijen cn der bonzen. De zitting van dc commissie voor buitenlandsche zaken. De rijksregeering schit- tert door afwezigheid. Berlijn, 13 September. (V.D.) Dc Rijks- üagcommissic voor buitenlandsche zaken is hedenmiddag om drie uur onder voorzit terschap van den nationaal-socialistischcn afgevaardigde dr. Frick bijeengekomen. Op de agenda stond do behandeling van dc overeenkomst van Lausanne en de ontwa peningsonderhandelingen. Bij den aanvang der zitting was dc regeering niet aanwezig. Behalve dc eigenlijke leden der commis sie woonden ecnigc leden van den rijksraad de zitting bij. Ambassadeur Nadolny, die zich naar de bijeenkomst in den rijksdag had begeven, verliet zeer spoedig dc zaal cn wel voor de zitting geopend werd verklaard, nadat hij vernomen had. dat de rijksregeering niet vertegenwoordigd zou zijn. Tijdens de discussies over de orde verlie ten de drie vertegenwoordigers van dc Duitsch-nationale fractie dc zaal. Betreffen de de zitting der commissie werd het vol gende communiqué verstrekt. „De commissie van buitenlandsche zaken van den rijksdag is onder voorzitterschap van afgevaardigde dr. Frick bijeengekomen en heeft gceischt. aangezien geen vertegen woordigers der rijksregeering aanwezig wa ren, dat de rijkskanselier, de rijksminister van buitenlandsche zaken en de rijksminis ter voor weerbaarheid zoo spoedig mogelijk in de commissiezitting zouden verschijnen, ten einde zich van hun constitutioneelc plichten te kwijten". De commissie heeft dc zitting vervolgens voor een uur verdaagd, ten einde de komst der ministers af tc wachten. De huiszoeking bij de Com munistische Rijksdagfractie. Berlijn, 13 Sept. (V.D.) De persdienst der Berlijnsche politie deelt mede, dat naar aanleiding van een ontvangen bericht uit betrouwbare bron de waarnemende leider van afdeeling I van het politiepresidium, de Regicrungsrat Von Werder, gisteravond tegen half twaalf een huiszoeking in het Rijksdaggebouw beval, aangezien het ver moeden bestond, dat een bomaanslag zou worden gepleegd. Dc Rijksdag-president cn de politiepresidcnt konden hiervan niet op dc hoogte worden gesteld, aangezien zij niet telefonisch te bereiken waren. De huis zoeking was tegen half twee afgcloopcn. Doorzocht werden dc kelders van den Rijks dag cn de fractielokalen der communisti sche partij. -\a korten tijd arriveerde de Directeur van den Rijksdag, Gehoimrat Gallo, die met kracht protesteerde en mede deelde. dat hij dc zaak hij de bevoegde Rijksdaginstanties ter sprake zou brengen. Aangezien Von Verder meende, dat direct gevaar aanwezig was iiet hij dc huis zoeking voortzetten. Kr werd echter geen enkele aanwijzing dat er een aanslag werd voorbereid, gevonden. In dc fractielokalcn der K.P.D. werden twee vlugschriften et een boek over dc constructie der spoorwe gen in beslag genomen. De politiepresidcnt heeft een v erder onderzoek naar de zaak gelast. Berlijn, 13 Sept. (V.D.) Dc sociaal-de mocratische rijksdagfractie heeft den poli ticken toestand besproken cn heeft zich in cherpe bewoordingen uitgesproken tegen het politieonderzoek in den rijksdag, 'dat een openbare schending van dc grondwet wordt genoemd. Bijeenkomst der N.S.D.A.P.- leiders. „Zij strijden tegen dc reactionaire clique". Berlijn, 13 September. (V.D.) In aan wezigheid van Adolf Hitler heeft Dinsdag een bijeenkomst van N.S.D.A.P. leiders plaats gehad, waaraan behalve door Rijks dagpresident Goering ook werd deelgeno men door dc minister-presidenten van ceni- Duitsohe landen, zoomede door de leden der N.S.D.A.P. Rijksdagfractic. Betreffende dc zitting wordt medegedeeld Jat Adolf Hitler de richtlijnen voor de nieuwe fase van den strijd heeft bekend emaakt. Dc nationaal socialistische bewe ging is vastbesloten tegen een reactionaire clique te strijden. De regeering. welke in don Rijksdag slechts over -12 stemmen be schikt, d.i. een vijftiende van het aantal uitgebrachte stemmen heeft in handen te beslissen op welke vlakte zij dezen strijd wil uitvechten. De N.S.D.A.P. zal allen te genstanders tegemoet treden op de wijze als zij door hun eigen wetten verdienen en verwachten. Iedere onderdrukking van den legalen strijd der nationaal socialistische beweging wordt tot een wapen, dat zich tegen de on derdrukkers zelf richt. In onscheidbare in- nerlijkc en uiterlijke verbondenheid treden de millioenen der nationaal-socialistischc beweging voor dezen beslissendcn kamp in het strijdperk in het volle bewustzijn dat dc aanval de beste verdediging is en in dc vaste overtuiging de schitterendste over winning te behalen, welke de geschiedenis der nationaal-socialistischc beweging kent. „Vernietigend oordeel over de regeering uitgesproken". Berlijn, 13 September. (V.D.) De rijks dagfractic der Beierschc Volkspartij publi ceert een uiteenzetting van de gebeurtenis sen in den rijksdag, waarin o.m. verklaard wordt, dat het zelfrespect der volksverte genwoordiging gceischt heeft een uitdaging aan den rijksdag door een directe stemming te beantwoorden. Ten slotte wordt gecon stateerd, dat dc rijksdagpresident volgens het reglement van orde na dc inleiding der stemming niemand meer het woord heeft kunnen vcrlccncn, ook niet dan rijkskanse lier, toen deze het te laat heeft gevraagd. IHKII H.vTAO] I IV 'AP it»33 v^ 'fy' jCLLj -Lr-C- -4* '^'/rhs ~Vl. - JL - V* Oy/ "V 17 Bij de stemming is een vernietigend oor deel over dc regeering uilgesproken. Ook nieuwe verkiezingen in Hessen? I) arms t a d t. 13 September. (V.D.) De sociaal-democraten eischen de ontbinding van den landdag van Hessen. Hiervoor is een twee-derde meerderheid van den land- dag noodig, zoodat de beslissing in dezo bij de N.S.D.A.P. ligt. De S.P.D.-lanndagfractio heeft besloten zoo spoedig mogelijk een desbetreffend voor stel in te dienen. ilet decreet, waarmee de rijkskanselier den Duitsclien rijksdag ont bond. De oorkonde ii> ondericekend door den rijkspresident, clen rijkskanselier cn den rijksminister van binncnlandsche zaken. Zij niet, als anders, niet de schrijfmachine, maar met de hand geschre ven. Het woord Neudeck is geschrapt en vervangen door Berlijn, d. 12 Sept. 1932. Dc vertaling van liet decreet luidt: „Ojj grond van art. 33 der rij'ksg rond wet ontbind ik den rijksdag, omdat er gevaar be staat, dat de rijksdag de opheffing van mijn noodverordcring van •i Sept. dezes jaars eischi". Tokio, 13 Sept. (V.D.) In aanwezigheid van den Japanschen keizer heeft de Japan- schc Kroonraad Dinsdag het protocol aan genomen. waarbij dc nieuwe Mandsjoerij- sche staat Mandsjoekwo wordt erkend. Di rect na dc goedkeuring door den keizer werd de .Tapanscho gevolmachtigde voor Mandsjoerije, generaal Moeto, naar Tsjang- tsjóen afgevaardigd, ten einde de ondortee- kening van het Mandsjoerijscli-Japansche verdrag tc verkrijgen. Waarschijnlijk zal dit verdrag Donderdag worden onderteekend. Japansche vlootdemonstratis voor Nanking. Londen, 13 Sept (V.D.) Naar gemeld wordt, zouden Japansche marinesoldaten, die door Japansche oorlogsschepen aan land gezet waren, aan de rivier Kais tegen over Nanking machinegeweren hebben op gesteld. gericht op het centrale gebouw van dc Chineesche regeering in Nanking. In dc omgeving van Nanking zijn, vol gens dit bericht, Japansche kleine oorlogs schepen geconcentreerd. De Chinccsclie overheid heeft onmiddellijk 6tappcn ge daan om de Japansche oorlogsschepen tc doen terugtrekken. Men gelooft, dat de Japansche regecring mot dozo de monstratie een druk wil uitoefenen op do Chineesche regecring, om deze er toe lo brengen af tc zien van alle maatregelen tegenover Japan naar aanleiding van de a.s. erkenning van Mandsjoekwo. HET PROBLEEM DER WERK- VERSCHAFFING. Conferentie van nationaal- socialistische ministers. Berlijn, 13 Sept. (V.D.) Dinsdagmiddag hebben dc nationaal-socialistische ministers van Oldenburg, Mecklènburg-Schwcrin, Br us wijk, Anhalt en Thüringen vergaderd, om hun houding tc bepalen nopens dc eer ste maatregelen inzake werkverschaffing. Er werd algemoene overeenstemming be reikt. VON HINDENBURG EERE-BURGER VAN NEURENBERG. B c r 1 ij n, 13 Sept. (V.D.) De rijkspresident ontving heden den Oberbürgermeistcr der stad Neurenberg, dr. Lupper. Dr. Lupper overhandigde hem den brief, waarbij hem het eere-burgerschap der stad wordt ver leend. Het aanzien van het parlement faire systeem gedaald Hitier een held of een nar? De ontbinding van den Duitschcn rijks- dag heeft de publieke opinie in Engeland niet verrast en wordt door de Engelschc pers in liet algemeen kalm opgenomen. Dc Times schrijft, dat dc regeering-Von Papen steeds weer licift getracht onderhan delingen met de partij van Hitler tc openen en deze partij concessies te doen, die echter steeds geen resultaat hadden. Thans be slaat hot gevaar, dat het uitgebroken con flict misschien oj) buitenparlementaire wijze zal worden uitgevochten. Indien dc regeering Von Papen zich niet veel om de partijen bekommert, dan dient men zich tc herinneren, dot het parlementaire systeem rc:ds diep in aanzien is gezonken. Klaar blijkelijk zouden in den huidigen rijksdag dc partijen nog minder dan in vorige rijks dagen bereid zijn tot samenwerking voor het verrichten van positieven arbeid. De regee ring heeft thans den steun van Von Hinden burg en schijnt niet voornemens tc zijn haar machtspositie prijs Ie geven. Dc Morning Post schrijft, dat de rijksdag zelf niet in staat is geweest den rijkspresi- dent een lijst van ministers voor te leggen. De belangrijkste vraag voor de wereld en voor Duitschland is, of het herrezen jonker- dom den wil van het volk vertegenwoor digt, d.w.z. of Hindenburg een juist inzicht heeft in dc wcnschen van het volk, of dat de Duitsche republiek dichter bij don bur geroorlog is gekomen. Oogenschi.inlijk be groet Duitschland het feit. dat eindelijk een Duitsch kabinet is gevonden, dat tegenover het buitenland een houding aanneemt, welke overeenkomst met Duitschlands waardigheid. De ster van Hitler is gedaald. Indien het volksgevoel niet tegen dc rcgec- ringsmethode in opstand komt, zal een door ccnige personen ontketende storm de regee ring niet uit den zadel lichten. Dc Daily Express schrijft, dat Von Papen den knoop der Duitsche politiek heeft door gehakt. Dc partijen zouden niet met elkaar hebben kunnen werken. Thans zal Duitsch land ervaren, of Hitler een held of een nar is en de wereld zal weten, hoe het nieuwe Duitschland er uit zal zien. De Daily Mail schrijft, dat Duitschland thans geheel autocratisch wordt on door den rijkspresident met behulp van zijn ministers zonder parlement zal worden geregeerd. Financial News meent, dat op den dag, toen Brüning liet wapen der noodverorde ningen tot dagelijksch gereedschap der re gecring maakte, de bodem voor den val van den rijksdag werd voorbereid. Men kan zich niet voorstellen, dat het driemanschap Von Hindenb.urg-Von Papen-Von Schleicher zijn drastische maatregelen heeft genomen zon der precies tc weten wat het wil. Dc liberale News Chronicle schrijft, dat dc toestand in Duitschland al zeer ongewoon is, aangezien Hitier schouder aan schouder met communisten en sociaal-democraten als verdediger van dc grondwet optreedt. Voor een werkelijken strijd is dc rijksdag echter slecht uitgerust. Voor de buitenwereld is niet zoozeer de interne vorm van dc Duit sche regeering van belang, als wel de po sitie, die Duitschland van nu af aan tus- schcn de mogendheden zal innemen. Wan neer deze positie moeilijker is geworden, heeft het buitenland daaraan zelf schuld. Do explosie van gisteren is het resultaat van jarcnlangcn economische^ druk op een in hooge male geïndustrialiseerd land. De Völkische Beobachter over de gebeurtenissen in den rijksdag. Munch e li, 13 Sept. (V. D.) Het hoofd orgaan der nationaal-cocialistische partij, dc Völkische Beobachter, schrijft over de rijksdagontbinding, dat het kabinet-Von Papen een zware nederlaag heeft geleden. Thans zullen dc landsregeeringen een uit spraak vragen van het staatsgerochtshof of een door den rijksdag ten val gebracht ka binet dezen rijksdag kan ontbinden. Tot zoo lang zullen de zittingen van den rijksdag worden verdaagd. Uit den tekst van het ont- bindingsdccreet blijkt duidelijk, dat het prc- sidenticele kabinet er nooit in ernst aan gedacht heeft zich voor den rijksdag te rechtvaardigen. De rijksdag was juist goed gew eest om voor de regeering-Von Papen als tribune tc dienen, van waaruit dc regecring bij het Duitsche volk reclame kon maken voor haar onmogelijk program. Dit spel is echter door den rijksdag doorzien. In een afzonderlijk artikel in de Völki sche Beobachter schrijft dc hoofdredacteur Rosenberg, dat het conflict, tusschen regee ring en volk openlijk tot uitbarsting is ge komen. De stemmenverhouding 512 tegen 42 was zoo cntastrophaal. als nog nooit een regiering heeft ondervonden. Dit is echter het proefondervindelijk bewijs, dat het kabi net niet bevoegd is om op het gebied der buitenlandsche politiek actie en onderhan delingen tc voeren. De leiding van het ver zet der natie tegen de heerschende groep ligt thans ongetwijfeld in handen van Hitier. De thans ontbrandende strijd moet gevoerd worden met dezelfde doelbewustheid tegen alle on- cn anti-sociale krachten, en dc na tionaal-socialistische partij doet een bero?p op de gcheelc natie om tc strijden ooi- haar recht en leven. Een Weensche persstem. W c c n e n, 13 Sept. (V. D.) De gehecle Weensche pers wijdt uitvoerige beschouwin gen aan de gebeurtenissen van gisteren in Duitschland. Dc Christelijk-socialc Reichspost valt de nationanl-socialisten scherp aan. Het optre den van Goering rechtvaardigt het vermoe den, dat het den nalionaal-socialisten er om tc doen was een openlijken staat van oorlog tusschen de drie grondwettelijke machten, rijkspresident, rijksregeering cn rijksdag, te ontketenen. Een meer onberaden leiding van een groqte volksvertegenwoordiging kan men zich nauwelijks indenken. Het is een beklemmende gedachte, dat het weinig heeft gescheeld of mannen van dit slag hadden de leiding van het Duitsche rijk in handen gekregen. „Samenwerking in plaats van strijd". De Hamburger Naehrichlcn schrijft, onder het opschrift „Samenwerking in plaats van strijd", dat met uitzondering van dc com munisten er in Duitschland niemand is, die dezen gang van zaken met voldoening ziet. Aan het feit, dat de ontbinding door dc par tijen is afgedwongen cn niet door de regee ring werd nagestreefd, valt objectief niet tc twijfelen. De conflict-stemming mag echter niet voortduren, zij werkt verlammend op elke poging om dc Duitsche crisis politiek en economisch tc overwinnen. liet conflict, tusschen regeering en nationaal-socialisten mag ook niet noodcloos verscherpt worden. Bij de nieuwe verkiezing moet duidelijk worden gemaakt, dat dc belangengemeen schap tusschen dc regecring cn de beweging van Hitler geen strijd, doch samenwerking eisclit. De rijksregeering is tegenover de partijen thans de 6tcrkstc. Dit legt haar den plicht op thans opnieuw een poging tc doen om een basis voor samenwerking tc vinden. lief Hamburger Fremdenblatt acht het ernstige in de huidige situatie, dat de re gecring den rijksdag als ontbonden be schouwt, terwijl de "rijksdagpresident cn de meerderheid van den rijksdag deze ontbin ding ongeldig achten. Door't voornemen van den rijksdagpresident om een beroep te doen op het staatsgerechlshof wordt tijd gewon nen cn wordt de atmosfeer rustiger. Het be langrijkste is thans, dat practische, posi tieve arbeid van grootcr bcteekenis is dan strijd om de dingen, die niet mesr ongedaan te maken zijn. Een Amerikaansche opvatting. N c w-Y ork, 13 Sept. (V. D.) De Herald Tribune wijdt een uitvoerig artikel aan dc gebeurtenissen in den rijksdag. Het New- Yorksche blad acht de ontbinding volko men wettig cn verwacht, dat in November nieuwe verkiezingen zullen worden gehou den. Men mag niet vergeten, dat dc grond wet van Weimar slechts een experiment is geweest, dat ruimte laat voor wijzigingen, die zich thans in werkelijkheid voltrekken. Het is te wcnschen, dat deze ontwikkeling rustig verloopt en niet zoodanig stormach tige vormen aanneemt, als onder minder ordelievende volken gebruikelijk ir

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 5