Weerbericht
JOH. DE HEER
DE EEMLANDED
insdag 20 September 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 70
enlandlsch
verzicht
IT
ul
KOMT HERRI0T MET ONT
HULLINGEN?
Buitenland
HENDERSONS ANTWOORD
e0BR©ywEü
KRUISKAMP 10 - AMERSF00R1
Licht op
7 uisr 42 min.
L J. LUYCX ZOON
Vervaardigen van LAMP E KA PP EN
Groote keuze SCHEMERDOEKEN
Piano's,- Orgels, Radio
ZOEKT TSJANG KAI TSJEK
TOENADERING TOT JAPAN?
MERSFÖORTSCH DAGBLAD
ItSPRIJS 3 ma>nden voor Amersfoort 2.10, per maand 1 0.75, per
i week (met gratl» verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/,.
§d franco per post per 3 maanden f f.-. Afzonderlijke nummer» f 0.05.
«JING 47910 TELEFOON INTERG 511
PRIJS [)CB advertentien vao regel* l.05 met inbegrip van een bewnsuummef
elke regel meer f0 25 Llefdndlghclds-advertentlïn voord»
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regel»
50 cent elke rttjcl meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer «tra f 0.05
>ben
icht.
'UW3
en
zen,
idat
ln«
lek
>ft.
Ti-
De Engelsclie nota aan
Daitschland trekt nog
steeds de aandacht. Roe
do Kölnische Zeitung rea
geert.
ig overzicht hebben wij ons
gehouden met de nota, die
i Duitschland heeft gezonden
et den eisch inzake rcchtegc-
Berlijn heeft gesteld. Wij
.ota als „moraliseercnd" aan-
onden den toon daarvan niet
nderëïï.
ft geen betoog, dat men ln
over het Britsche document
is te 6j)rekcn. Dit blijkt onder
n beschouwing, die wij tcgen-
dc Kolnischc Zeitung, welk
met op te merken, dat uit de
'erklaring met betrekking tot
;uk der bcwapcningsgclijkhcid
iklinkt, dien men bij internatio-
h ten wisselingen niet pleegt aan
slaan. D' Duitsche medcdeeling, dat de
ng niet in 6taat is aan de bij-
an het ontwapeningsbureau op
deel te nemen, was gericht
rzii ter der conferentie, den
ngelschen minister van buiten
aken Henderson. Bovenbedoelde
[ota echter gaat uit van den tc-
;en Britschen minister'van bui-
is zaken, sir John Simon. Den
n nog had het officieusc Reutcr-
egcdeeld, dat Italic cr bij Simon
ngedrongen, dat deze zijn in-
'arijs zou laten gelden, opdat
een liberaler houding zou aan-
aanzien van de kwestie der
[kheid. Men mocht daarom vcr-
:lal de Britsche regeering bij het
bepalen barer houding, wat toon
betreft, een bemiddelende rol
Wat den toon betreft, is allen
Ingen de bodem ingeslagen. Juist
meent de Köln. Ztg., zal een over-
ng bemoeilijken, inuners op
terachtigcn toon noemj de En-
ota den Duitschen stap' „onver
ben „ongelegen". Wanneer ln
psche berichten wordt gewaagd
root ft staatsrechtelijke autoriteit,
ritschc minister van buitenland
en bezit, dan komt men er vol-
Duitsche blad toe vast te stellen,
jtaV*jJlolin Simon's psychologisch inzicht
diplomatieke handigheid niet op
hoogte staan.
kenschetsing, zoo wordt er echter
nijk aan toegevoegd, mag iemand
!loe brengen den zakelijken inhoud
document onrechtvaardig te he
in. Terwijl-de nota een concessie
bet Franschc standpunt, door
|||^Blische gronden van den Duitschen
j^^Biznkc- gelijko rechten af te wijzen,
femeh
fch
VERRASSENDE OPROEP VAN EEN
NIEUWE PARTIJ.
B e r 1 ij n, 17 Sept. (V.D.). Berlijn werd he
den verrast door een oproep tot stichting
van een „Deutsche Pracsidialpartei". Do
oproep was aan alle zuilen aangeplakt. De
nieuwe partij wil Duitsche mannen en
vrouwen bijeenbrengen om de vaan van von
Hindenburg en hulp brengen aan een re-
gecring, die onafhankelijk van de partijen
aan den nationalcn opbouw kan werken.
De rcgecring-Van Papen mag in haar strijd
niet alleen worden gelaten
Te bevocgder plaatse werd evenwel ver
klaard, dat de rijksregeering niets met deze
partij te maken heeft.
Duitschland zou zich in 't
geheim bewapenen
Parijs, 17 Sopt. (V.D.). In het onder
houd tusschcn den Duitschen gezant von
Hoesch en ministerpresident Herriot heeft
de laatste aan de hand van do Fransche
antwoordnota er op gewezen, dat Frankrijk
de daar voor verdere onderhandelingen ze
ker niet heeft dichtgeslagen. Immers in
verschillende zinswendingen van de nota
was duidelijk de bedoeling van de Fran
sche regccring te herkennen oin met
Duitschland op een 'geschikte plaats en in
geschikten vorm over de Duitsche wenschen
te onderhandelen. Deze verklaringen van den
ministerpresident vormen een scherpe te
gcnstelling met de woorden, die men in
parlementaire kringen aan Herriot in den
mond heeft gelegd. Do Matin schrijft in
dit verband o.a., dat Herriot in de buitcn-
landsche commissie den nadruk beeft ge
legd op de tegemoetkomende houding van
Frankrijk inzake de ontwapening. Wanneer
de ontwapeningsconferentie ondanks dit al
les niet in ieder opzicht het gcwenschte re
sultaat zal opleveren, dan kan Frankrijk
daarvoor zeker niet verantwoordelijk wor
den gesteld. In he4 probleem van de Duit
sche gelijkgerechtigdheid is do houding van
Frankrijk 9teeds dezelfde geweest. Herriot
heeft steeds afwijzend geantwoord en er den
nadruk opgelegd dat deze eischcn in tegen
spraak zijn met den geest der verdragen.
Hij heeft nooit onderhandelingen gevoerd
en zou zich nooit met onderhandelingen in
laten, die niet overeenkomen met de woor
den van de verdragen. Met de kwestie van
de Duitsche geheime bewapening heeft hij
zich volledig beziggehouden.
K'jnige der acten, die daarover voorhan
den waren, heeft hij reeds aan Engeland
medegedeeld en hij kan zeggen, dat Je in
houd van die acten een sterken indruk
jzii aan den anderen kant, dat het I gemaakt op degenen, die daarvan
*e 1 hebben kennis genomen. Hij zou in het be
[itschland principieel juist is aan
op toekenning van gelijke rechten,
de Engelsche minister zijn toe- j
neemt tot een jundischo spilsvcn-
de internationale gelijkheid van
bewa§ning zou niet de „voorwaarde",
Imaarni-t „doel" der Duitsche ontwapening
zijn -I wordt de moreele uitwerking van
fritscho bemiddeling aanmerkelijk
ikt. De Kölnische Zeitung laakt het
in den samensteller der Engcl-
rklaring, dat dezo spreekt van een
ing van den „harmonischcn arbeid"
HHtuapcningsconferentie als gevolg van
Duitslblands optreden.
B^Btrckt verkeerd, aldus het Kculsche
orgaan, wordt de toedracht van zaken voor-
jgcfiteld door de bewering, welke in de En
gelsche verklaring voorkomt, als zou de
Duitahc stao een storend element zijn met
ffi^Btking tot de economische gezondma-
|Whgfvrin Europa. Het internationale her-
fflWpport, te Bazel in het laatst van 1931
^Hteld, heeft juist de schuld aan dc on-
MHdigcndo economische toestanden gc-
deelftlijk toegeschreven' aan het feit, dat
Duitlchland niet dezelfde rechten had als
|He staten, waardoor zich van het
Duitlche volk een gevaarlijke opgewonden-
jh§®heeft meester gemaakt. Niet dc Duit-
gfflstap aldus de gevolgtrekking
Simon's negeering van dit feit, dat
vooraanstaande economische deskun
Tim wordt toegeven, is een storend
I^Ugent in den strijd, die tegen de crisis is
j^Rebondon. Wanneer dc Engelsche ver
klaiW zoo besluit het door ons aange
haalde orgaan den geest zou weerge
veni waarin de Britsche afvaardiging op
de Geneefsche ontwapeningsconferentie er
naar zal streven Duitschland weer te be-
ijffijken bij den corifcrcntioarbeid, dan valt
^Jmoeilijk blijmoedig te zijn
zit zijn van berichten over vervaardiging
van oorlogsmateriaal. Hij behoudt zich voor
om de acten te gelegener tijd mede te dce-
len aan de mogendheden, die het Volkcn-
bondspact hebben onderteekend en om te
vragen om internationaal onderzoek van
de gebeurtenissen in strijd met het verdrag
Parijs, 19 Sept. (H.N.). Zoowel La Ré-
publique ate de socialistische Populai'-e,
welke bladen tot nu toe de ontwapenings-
politick van Herriot bestreden hebben,
toonen zich ingenomen met de verklarin
gen, welke Herriot voor de Kamercommis
sie van buitenlanrlschc zaken heeft afge
legd. Zij meenen daarin een aanwijzing te
zien, dat ook Herriot voor een verminde
ring van dc bewapening is. De verklarin
gen van Herriot over de geheime bewape
ning van Duitschland en zijn voornemen,
om eventueel volgens het verdrag van
Versailles een internationale controlecom
missie bijeen te roepen, worden eveneens
druk besproken. De afgevaardigde Saulier
had de publicatie gevraagd van een ge
heim document over de geheime bewape
ning van Duitschland. Herriot was echter
van meening, dat een dergelijke publicatie
op het oogenblik voorbarig zou zijn. Hij
deelde echt.T mede, dat hij over het docu
ment met den Engelsclicn gezant heeft ge
sproken en het foreign office nauwkeurig
de piaats heeft kunnen aangeven, waar
Duitschland machinaal periscopen voor
toekomstige duikbootcn laat - vervaard!
Herriot gaf te kennen, dat indien Duitsch
land zijn houding niet wijzigt, hij het do
c.umcnt wellicht zal laten publiceeren en
wellicht het bijeenruepen van een interna
tionale commissie zal verlangen, welke een
onderzoek zal instellen,
DE VLIEGER UDET TERECHT.
■Berlijn, 19 Sept. (V.D.) Naar de Berli
ner Zeitung arn Mittag uit Godhavn meldt,
Jijde vlieger Udet, die sinds vier dagen
HBmist zou zijn, Maandagmorgen waarge
nomen. Tengevolge van den storm kon hij
i echter niet nabij het kamp van de expedi-
tie van dr. Frank landen. Hij vloog eon-
fflpl laag over het kamp en is daarna ver-
SiSjkken om op een, op eenigen afstand
gelegen, landingsterrein, dat hij reeds
^ttermalen heeft gebruikt, te dalem -
BOTSING TUSSCHEN TWEE ENGELSCHE
MILITAIRE VLIEGTUIGEN.
Londen, 17 Sept. (V.D.) Hedenmiddag
zijn op een hoogte van 100 M. twee Engri
sche militaire vliegtuigen met de vleugels
tegen elkaar gebotst. De vleugels van hot
cene vliegtuig werden volkomen afgerukt,
zoodat de machine omlaag stortte. Het ge
lukte den piloot op tijd mot het valscherm
naar beneden te springen, waarbij hij nog
maals nauwelijks aan den dood ontsnapte,
doordat hij op weinige centimeters afstand
van een hoogspanningsleiding landde. De
andere machine kon haar vlucht voortzet
tin
WAT ER NU GEPLANT KAN WORDEN.
Wil men in het a.s. jaar werkelijk veel suc
ces hebben met de nieuwe planten, die men
aanbrengt, dan is de Septembermaand bij uit
stek geschikt voor verschillende planten
groepen. Weet men b.v. wel, dat een vaste
bloemplant, nu geplant, reeds in het a.s. voor
jaar volop kan bloeien of zij er altyd heeft
gestaan? Ook de langzamerhand onmisbare
bloembordcrs plantte men nu. voorzo^ver het
natuurlijk geen planten betreft, die nu nog
bloeien, zooals Hcrfstasters. Hcleniums of
dergelijke; deze plant men dan in het voor
jaar cr tusschcn.
Over Herfstasters gesproken, ga nu eens
goed na. welke soorten u het best bevallen.
Dc kleinblocmige hebben wel zoowat afgedaan
en zijn deze vervangen door grootbloemigc
soorten, waaronder Aster amcllus, King
George en Rud. Goethe, wel dc grootste zijn,
wat de bloem betreft. Ze zijn beide helder
paars van kleur, wat zoo mooi bij dc Herst-
tinten staat, van b.v. eikenblad, Berberis
(blad cn bes) enz. Onder de vaste planten, die
nu geplant kunnen worden, behooren o.a. de
Primula's. Noteert u nog eens Primula Pur-
perkissen, die zeer vroeg zal bloeien met
helder purperc bloempjes. Dc Auhrietias plant
u natuurlijk ook. Ze bloeien dan reed? in
Maart met lila en purper gekleurde bloempjes.
Lithospcrmum „Heavenly Blue" zal ook ieders
aandacht dan trekken. Dc lichte Amcrsfoort-
sche grond zal zc met het nog warme weer
spoedig doen wortelen. Onnoodig te zeggen,
dat men mest cn bij droog weer giet, nd het
verplanten.
Wat men óók nu begint te planten zijn dc
•bloembollen. Wat worden ze goedkoop aan
geboden. Koop er wat van cn bestrijdt hier
mede van uw kant de nood der ballenkwcc-
kers. Het aardigst vind ik altijd te planten
de bollen ter verwildering, w.o. dc Botanische
Tulpen, de Adonis, de Crocus en de Narcis,
v.cl de belangrijkste zijn. Per 100 gekocht
kosten ze maar een paar gulden wat zs rij
kelijk vergoeden door hun bloem.
Ook de z.g. „Dennetjes", zooals ze nog
steeds heeten in dc wandeling worden nu het
best geplant. Ik noemde u reeds eerder ccni-
gc goede soorten. Voor lichte grond zijn Ce
ders, Cuprcssen en Thuyas wel de meest vol
doening gevende. Men plant ze zoo dat ze
zich ruim kunnen- ontv. ikkelen, cn niet zoo
dat ze elkaar verdringen. Het mooist worden
ze pas over een paar jaar,..als zc hun eigen
lijke vorm gekregen hcbbtti.' Bij de modcrni
landhuisjes vooral zullen zc goed staan en
natuur en huis bij elkaar trekken. In te helle
zon plant men ze liever niet, dus niet op het
Zuiden. Men geeft zc onder in het plantgat
ook wat mest mee. Zonder ze onrecht aan le
doen, moet men de Jeneverbessen ook niet
vergeten. Ze komen te Amersfoort ook in het
wild voor en zijn getooid met hun blauwe bes
sen. De Japansche soorten, zooals de J. Sa-
hina zijn echter ook mooi, hoewel zc niet zoo
hoog worden. Bii muurtjes of trapjes zijn zc
op hun ülaats. Ze kunnen, a!s men zc daar
voldoende ruimte geeft, een paar meter breed
worden.
J. O. W. F. RENS.
Naar aanleiding van Duitschlands
nota inzake de ontwapen
ningsconfereniie
Duitschland kan niet gemist worden
C c n v e 19 September. (V.D.) Het schrij -
ven, dat de president van dc Ontwapenings
conferentie Henderson gericht heeft aan
den Duitschen Rijksminister van Buiten-
landschc Zaken in verband niet de Duitsche
nota van li September j.l., waarhij Duitsch
land had aangekondigd niet deel to zullen
nemen aan dc zitting van het Bureau van
de Ontwapeningsconferentie, is thans door
het secretariaat van den Volkenbond gepu
bliceerd.
Wenscht ge 't beste voor Uw tuin
Bloemeo cn ook planten, beide?
Kiest 't betrouwbaar adres
KWEEKERIJ DE „H0RSE WEIDE"
DUITSCHLAND EN DE ONTWAPENINGS
CONFERENTIE.
G e nè v e, 19 Sept. (V.D.) De president van
de ontwapeningsconferentie Henderson
heeft hedpn den Duitschen minister van
buitcnlandsche zaken van Xeuralh door be
middeling van den Duitschen consul-gene
raal te Gcnèvc een antwoordschrijven doen
toekomen op de Duitsche nota van 14 Sept.,
waarin de Duitsche regeering heeft mede
gedeeld, niet tc zullen deel nemen aan de
zitting van het bureau van dc ontwape
ningsconferentie. Over den inhoud van dit
schrijven zijn tot dusver nog geen mede-
deelingen verstrekt. Het antwoord zal on
middellijk na aankomst der brief te Berlijn
door het secretariaat van den volkenbond
worden gepubliceerd. JTcnderson is lieden
te Genève aangekomen om met den secre
taris-generaal van den volkenbond de noo-
digc voorbesprekingen te houden over de
tegen Woensdag bijecrl&croepen zitting van
het bureau der ontwapeningsconferentie.
Volgens berichten van Fransche zijde is
ITerriot voornemens aan do zitting van het
bureau deel te nemen. Hij is van meening,
dat de werkzaamheden van de conferentie
onafhankelijk van de afwezigheid van
Duitschland moeten worden voorcezet.
BOTSING OP EEN BEIERSCHE
SPOORBAAN.
Garmisch. 17 Sept. (V.D.). Hedenavond
zijn bij het station Kreuzeck twee treinen
op elkaar gebotst. Vier personen, waaron
der dc machinist van één der treinen, wer
den zwaar, drie andere licht gewond.
BUITENLAND.
Moeilijkheden in liet kabinct-Rcnkii.,
(Derde blad pag. 1).
Herriot over dc Duitsche bewapening.
(Eerste Blad, pag. 1).
Hendersons antwoord op do Duitscho
nota. (Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
De opening der Slaten-Gencraal.
(Tweede Blad, pag. 1).
Do onderwijzers on hot rapport Welter.
(Tweede Blad, pag. 2).
Leeftijdgrens voor
rechterlijke macht.
ambtenaren bij de
(Tweede Blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Lezing voor dc Vereen, van Huisvrouwen.
(Eerste Blad, pag. 3).
Vergadering van de Vrijw. Landstorm.
(Eerste Blad, pag. 3).
SPORT.
Het Wegkampioenschap
onze provincie.
wielrennen in
(Derde Blad, pag. 2).
Dc schermwedstrijden van den K.O.O.S.B
(Eerste Blad, pag. 3).
De voetbalsport op dc Veluwo.
(Eerste Blad, pag.
3).
HENDERSON.
In dit schrijven spreekt Henderson cr zijn
teleurstelling over uit, dat de rijksregee
ring besloten heeft niet aan de zitting van
liet Bureau deel tc nemen. Duitschland
schijnt de opvatting te zijn toegedaan, dat
na het aannemen der groote verdagings-
rosolutie der Ontwapeningsconferentie van
23 Juli j.l., thans vaststaat, dat de komende
ontwapeningsovcrccnkomst ver beneden het
ontwapëningsrcgihic van het Verdrag van
Versailles zal blijven. Als president is het
zijn taak niet zicli uit te spreken over „het
ontwapeningsregime van het Verdrag van
Versailles". Daar echter vorm en inhoud
betreffende de maatregelen van de nog op
to stellen onlwapeningsoverecnkornst thans
nog niet vastgelegd zijn, moet Henderson
zijn twijfel uitspreken over de door de
Duitsche regccring te herde gebrachte uit
legging van de verdagingsresolulie van 23
Juli. Henderson tracht dan het bewijs te
leveren, dat zekere bepalingen dezer reso
lutie alleszins als krachtige ontwapeninss-
maatrcgclen op tc vatten zijn. Zoo bevat de
resolutie dc verzekering, dat een werkelijke
vermindering der bewapeningen door een
algemecne overeenkomst zal tot stand ko
men. Verder is met betrekking tot de re
sultaten der eerste phase der conferentie
uitdrukkelijk vastgesteld, dat een aantal
concrete on'wapcningsmaatregclen geregis
treerd kon worden cn dit onafhankelijk van
de verdere besluiten der ontwapeningscon
ferentie. Henderson wijst cr dan ook op, dat
gc verdagingsresolutic in geen enkel op
zicht vooruitloopt op verder gaando ont
wapeningsmaatregelen. In verband hier
mede mo«t. de Duitsche regeermg toegeven,
dat thans noch vorm cn inhoud, noch de
draagwijdte eener onlwapeningsoverecn
kornst zijn bepaald cn dat deze kwesties
ferst op de volgende zitting van de confe
rentie besproken kunnen worden. Hender
son verzoekt voorts aan de Duitsche regee-
ring zijn rode te herlezen, die hij op 23 Juli
bij de besprekingen over de verdagingsreso-
lutie lieeft gehouden cn waarin bij cr op
gewezen heeft, dat hij niet weer naar Ge
nève zal komen als niet in de tweede phase
der Ontwapeningsconferentie practische re
sultaten verkregen zouden worden. In zijn
rede heeft hij er ook nadrukkelijk op ge
wezen, dat de mogendheden met den
wensch naar Geneve zouden terugkeeren
mede te werken aan een werkelijke ver
mindering der wcrledbewapening cn aan
een algemecne overeenkomst.
Henderson besluit dan met de uitnoodi-
ging aan dc Duitsche regeering op nieuw
on zoo spoedig mogelijk deel te nemen aan
de werkzaamheden van het Bureau der
Conferentie daar een langdurige afwe
zigheid van Duitschland ter conferentie op
ernstige wijze de gehecle ontwapeningsge
dachte in gevaar kan brengen.
Henderson deelt dan nog mede, dat hij de
Duitsche nota van 14 September met zijn
antwoord ter kennis zal brengen van alle
leden van het bureau.
Hoogste barometerstand 769.5 te Vest-
manocr.
Laagstebarometcrstand 740.6 te Abrisco.
Verwachting: Zwakke tot matige N. tot
O. wind, meest half bewolkt, weinig of
geen regen, aanvankelijk iets kouder, mo
gelijk nael. vorst.
Dc depressie over Scandinavië trekt ln
diepte afnemend N.-O.-waarts, maar brengt
nog regen cn krachtige N.-W. wïndëh a'ën
dc Noorsche kust cn buiig weer aan dc
Duitsche Oostzeekust. Dc Z.-\V.-dcprcs6io
vult op. De liooge drukking bij IJsland
breidde zich over ons land uit, zoodat in
onze omgeving de kans op regen afneemt.
Op dc Bricsche eilanden is het dientenge
volge zeer koud geworden voor der. tijd van
liet jaar. Op een hooggelegen plaats in
Schotland kwarn vorst voor. Ook het bin
nenland van Scandinavië heeft in den
nacht vorst gehad. In Frankrijk en Oost-
Duitschland houdt het warme weer nog
aan. Indien dc hooge drukking zich verder
over het Oostzeegebied uitbreidt en dc
druk in Frankrijk laag blijft, is een perio
de van O. wind met opklaring, maar kou-
-c nachten te wachten.
JAPAN ORDESCHEPPER IN
MANDSJOERIJE.
Tsjangtsjocn, 19 Sept. (V.D.) In
verband met de ongunstige ontwikkeling
van den hiunenlandsch-politieken toestand
in de provincie Moekdcn heeft de regee
ring van Mandsjoerije dc Japnnsche mili
taire autoriteiten alle volmacht gegevea
om in allo provincies van Mandsjoerije
orde te scheppen.
LAKGESTRflAT 49-51 TELEFOON 190
ZEER GOEDKOOP
Varkensmai'ki 5 Tel. 1309
Gemakkelijke
Betalingsvoorwaarden.
Sjanghai, 19 Sept. (V.D.) Volgons een
nog niet van andere zijde bevestigd bericht
van de Kanton Daily News zou maarschalk
Tsjang Kai Tsjek besloten hebben een
nieuwo partij te stichten om de Kwomin-
tang ter zijde te stellen. Dc nieuwe partij
zou een program krijgen, dat gebaseerd is
op de beginselen van het Italiaanschc fas
cisme. De partij zou streven naar toenade
ring tot Japan-
