DE EEMLANDEü
Belangrijkste
emws
Weerbericht
Lacht
7 uur 18 min.
Fa. R. van den BURG
Iibmnememtspbijs
Woensdag 28 September 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a 31e Jaargang No. 77
Overzicht
AARDBEVING IN DEN
BALKAN
WERVELSTORM BOVEN
P0RT0RIG8
V0N PAPEN VOOR DE
COMMISSIE
Goerings optreden
was wettig
BEMIDDELINGSPOGINGEN
VAN HENDERSON
L. J. LUYCX ZOON
Arnh.straat
PIANO'S in huur verkrijgbaar
AMER5FOORTSCH DAGBLAD
pt\ 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand
week (met gratie verzekering tegen ongelukken!
0.75. per
f 0.17'/r
jinoenland franco per post per 3 maanden f 1.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
I POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515
PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijstiummtt
elke regel meer f0 25 Llefdadlghelds-advertentlën voor dn
helft van deo prijs. Kleine AdvertentlÉn „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I*—. Bewijsnummer extra f 0.05
wetefc
in d®
;»f f"
tar de
stheid
Dreigende regeeringscrisis in
Engeland. Zullen de meeste
liberalen bet kabinet verlaten?
[n Engeland regeert een z.g. nationale
coring. Zoogenaamd: immers in het ka-
et hebben wel'-is-waar liberalen en con-
nalicvcn zitting, doch de officieelc La-
rpartij is door geen enkelen minister
{egettwoordigd. Macdonald, dc premier,
jniede enkele zijner geestverwanten, kun-
sicchts'beschouwd worden als dc re-
■seolantcn ecner kleine schare arbeiders
övendien hebben de conservatieven, die
den jongston stembusstrijd een ovcr-
Idigendc overwinning hehben behaald,
[komen hun stempel, op do regeering go
kt, zoodat „nationaal" en „conservatief"
het oogenblik synoniemen zijn geworden
l'ooral den liberalen bevalt den laat-
lijd de politiek ,dqr Britsche regeering
geheel in gcencn dcele, daar de vrij-
idelsbegihselen met voeten worden ge
len en het protectionisme hoe langer hoe
;r hoogtij viert. Onder deze omstandig
jen behoeft het niet te verbazen, dat de
ichlcn, welke behelzen, dot de liberalen.
|n liet meeste is gelegen aan het vrij
dclsbcginsgl, van zins zijn de regeering
rug toe te koeren, hoe langer hoe na
kelijker en hardnekkiger worden. Het
jjnL dat vandaag de beslissing, zal val
over den stap der liberale ministers,
\ooral bezwaren hebben tegen de over
;omsten, die op de rijksconferentie Ie
wa zijn aangegaan. Daar de tariefpolitiek
rloc men in de Canadecsche hoofdstad
It besloten, vijf jaren lang zal worden
ilad, achten de meeste liberale minis
blijkbaar liet tijdstip aangebroken om
hun aftreden een blijk te geven van
veroordeeling der (hans gevoerde eco
ische politiek.
jongste berichten uit Londen houden
[dat vrijwel algemeen wordt aangeno
dat niet alleen de liberale vrijhandels
isters zullen heengaan, maar leven»
"onald's geestverwant, lord Snowden.
[hts de „nationale" liberalen blijven deel
•aken van de regcering.
,l er dus een einde komen aan dc „na
le",Tepeering in Engeland? Er verluidt,
Macdonald tc elfder ure nog ai zijn
ten zal inspannen om het karakter
zijn kabinet, althans tot na dc ccono-
|he wereldconferentie, te behouden, al
!n er onvermijdelijk persoonsw isselin-
mocten plaats- vinden; de premier
nt echter reeds maatregelen te hebben
dfen voor de spoedige aanvulling van
kabinet.
Londen wordt in regeeringskringen
nnen gegeven, dat Macdonald bij zijn
[en naar het behoud der „nationale"
ring, dus bij zijn streven om een schijn
;dden, daar het kabinet in de verste
niet de weerspiegeling is van de na-
Ie solidariteit, zich niet strikt zal bou
rn dc partijverhoudingen, wat dc bc-
der opengekomen zetels betreft. Te-
wordt het vermoeden uitgesproken,
ir John Simon, die op het oogenblik
'er van buitcnlandsche zaken is, een
e portefeuille zal krijgen, terwijl men
•vens rekening mee houdt, dat lord
mderry, een persoonlijk vriend van
Tornier, belast zal worden met de lei
der buitenlandsche aangelegenheden,
minister van binncnlandsche zaken
lord Inskip, die thans attorney ge-
is, gedoodverfd, terwijl als opvolger
lord Snowden het vroegere lid dór ar-
^partij lord Allen of llartwood wor-
lenoemd.
's er sprake van geweest, dat Mac-
Id voornemens was zelf het veld te rui-
Het schijnt, dat hij tenslotte is ge-
[t \oor den aandrang zijner conserva-
ombtgenooten om hoofd der „nati.o-
regeering te blijven,
spreekt vanzelf, dat de wijziging, die
ermoedelijk weldra in het Engelsche
t voltrekt, de stabiliteit der regocring
bet minst kan aantasten. Hier en
wordt nog wel de mogelijkheid gc-
L dat op 't laatste oogenblik een crisis
'I worden voorkomen door dc te Otta-
doten overeenkomsten aan een her-
te onderwerpen, doch met deze
'alitcit doet men goed niet al te veel
ino te houden, daar de tegenstellingen
ien dc aanhangers der vrijhandels- en
!r Protectionistische politiek zich al te
hebben verscherpt.
'Sens zal het aftreden der liberale
den toestand feitelijk weinig ver-
"n: de bewindsdaden der nieuwe man-
Hen bezwaarlijk een conservatiever
Unnen ademen dan tot dusver reeds
jVa' was en bovendien baat het den
'er> bitter weinig, wanneer zij, in
van eon welwillende neutraliteit tc
rler). in de oppositie gaan. De over
luide conservatieve meerderheid in
pche parlement maakt reeds bij voor
af tegenkanting van 't handjevol li-
Jot iets ridicuuls; ook het verzet
ncieele Labourpartij, die in het parle
"utncriek op ontstellende wijze is ach
tbaan, kan de positie der regcering
het wankelen brengen,
gevolg cencr regeeringscrisis zal al-
Jn. dat, terwijl overigens in wezen
"1 het oude blijft, cr een einde komt
c^n schijn, alsof dc Britsche „natio
peering de uitdrukking is van de
der Engelsche partijen.
"Se conservatieve bladen hebben
'slcn tijd getracht de liberalen er
van (e weerhouden uit de regcering tc tre
den en daarbij zalvend opgemerkt, dat het
nationale belang boven het partijbelang
moet gaan, maar dergelijke opmerkingen
zijn uitingen eener weergalooze schijnheilig
heid, daar reeds gcruimen lijd in Engeland
in plaats van oen werkelijk nationale, een
louter reactionaire politiek werd gevoerd;
dc conservatieven maakten hierbij schro
melijk misbruik van hun geducht over
wicht in de volksvertegenwoordiging.
120 dooden en 500 gewonden in
het Grieksche gebied
S o f i a 2 6 S c p t. (II. N.) Vanavond tegen
half tien zijn.te Sofia twee hevige verticale
aardschokken waargenomen, die onder de
bevolking een paniek veroorzaakten. Tot nu
toe is niet bekend of schade is aangericht.
A then e. 27 Sept. (V.D.) Uit Salopiki
wordt gemeld; dht in Thessaliö, Macedonië
en ThraciÓ krachtige aardschokken zijn
waargenomen, waardoor in verschillende
dorpen huizen instortten.
A t h c n e, 27 September. (V.D.) Volgens
latere berichten uit Saloniki zijn bij de
aardbeving in Chalkidike 120 personen orn
het Icvcp gekomen. Het aantal gewonden
vvordt oj) 500 geschat. In het bizonder wer
den dc dorpen Porissos, Stratoriiki en Nea
Roda geteisterd. Er maakte zich een paniek
van de bevolking meester. Geneeskundige
hulp is naar het gebied van de aardbeving
onderweg. Dc aardschokken duren nog
voort
N cw-York, 27 September (V.D.) Uit San
Junn dc Portorico wordt gemeld, dat al
daar in den nacht op Dinsdag en Dinsdag
ochtend door een wervelstorm aanzienlijke
materiecle schade is aangericht. Honder
den huizen zijn verwoest, terwijl cenige
plantages ernstig werden geteisterd. Alle
bovengrondsche leidingen telefoon, tele
graaf en verlichting zijn gestoord. De
verwoestingen zijn nog grootcr dan in het
jaar 1028. Het schijnt, dat geen persoonlijke
ongelukken plaats hadden, aangezien de
meteorologische dienst de bevolking tijdie
van den naderenden storm op de hoogte
had gesteld.
Naar nader uit Portorico wordt gemeld,
zijn tot nu toe dertig personen om het le
ven gekomen bij den wervelstorm.
DE VIERING VAN GANDHI S
VERJAARDAG.
Bombay, 2 7 Sept. (V. D.) Mahatma
Gandhi heeft Dinsdag zijn 63sten verjaar
dag gevierd. Tc Bombay heeft in verband
met Gandhi's verjaardag heden bijna geen
handelsverkeer plaats gehad. Dinsdagoch
tend heeft Gandhi slechts een glas vruch
tensap gebruikt. Hij wordt met veel zorg
verpleegd.
Dinsdagochtend hebben honderden aan
hangers van den mahatma zich voor de ge
vangenispoort verzameld. Zij brachten groo-
te hoeveelheden vruchten en bloemen mede.
Verscheidene paria's hebben hem een bezoek
gebracht. Op de binnenplaats van dc gevan
genis hebben zij tijdens het gebed geknield.
Er is een verklaring gepubliceerd, waarin
Ganrlbi de Engelsche regcering zijn dank
betuigt voor dc spoedige goedkeuring van
het verdrag tusschen de Hindoes en do
Paria's.
BESTUURSHERVORMING IN BERLIJN.
Berlijn, 26 Sept. (IT.N.). Het gemeente
bestuur van Berlijn heeft vanavond in een
buitengewone zitting de vooretellen tot
vereenvoudiging van het bestuur aangeno
men. Zooals bekend, had dr. Bracht er op
aangedrongen, dat verschillende districten
bij elkaar getrokken zouden worden. Opper
burgemeester dr. Sahm zal morgen bij een
ontvangst van de pers een overzicht van
dc hervormingen geven.
PROCES TEGEN WOLDEMARAS.
K o f n o, 2 7 Sept. ,V. D.) Voor het op
perste gerechtshof te Kofno begint heden het
proces tegen den oud-minister-president
Woldemaras wegens verduistering van een
bedrag van 5000 kronen. Dit proces zal mot
gesloten deuren worden geveerd.
In sommige kringen is men van meening,
dat het gehecle proces slechts de strekking
heeft Woldemaras te compromirtoeren, aan
gezien de vervolgihg tegen hem is ingesteld
na zijn uiterst agressief optreden van den
laatsten lijd.
Reconstructie van de gebeurtenissen
in de laatste Rijksdagzitting
Berlijn, 27 September. (V.D.) Dc Rijks
dügcommissie voor de Handhaving van de
Rechten der Volksvertegenwoordiging is
Dinsdagmiddag opnieuw in vergadering
bijeengekomen om een onderhoek in tc
stellen naar de gebeurtenissen tijdens de
laatste Rijksdagzitting. De bijeenkomst
Averd gepresideerd door Loebc. De Rijks
kanselier verklaarde na de heropening
van de Rijksdagzitting te hebben gewacht
tol de president het communistische voor
stel nog eens in stemming zou brengen
Toen dit even web niet het geval was, heeft
hij direct het woord:gevraagd. Dc Rijksdag
president heeft hierop een afwijzend ge
baai- gemaakt en gezegd: „Te laat. Er wordt
thans gestemd'. De Rijkskanselier lieden
den president e? vervolgens op gew xt
dat hij het \yoord had gevraagd en hierop
ten tweeden male liet woord verzocht. Op
een, desbetreffende vraag van Loebe ver
klaarde von Papen niet slechts t? zijn op
gestaan, doch ook gezegd tc hebben: Ik
verzoek het woord. Von Papen verklaarde
evenwel aan te nemen dat deze, opmerking
door de stenografen niet is verstaan.
oogenblik wegens een defect aan do lan-
ceerbuis worden afgelast. Er was slechts
een beperkt aantal genoodigden aanwezig,
die op 800 Meter van de startplaats in de
gelegenheid werden gesteld de proefneming
gade tc slaan Op den vuurtoren in Pillau
werd twee uren voor de start zou plaats
hebben een roode vlag geheschcn. Alles
was reeds voor het vertrek gereed. Toen
do raket met het mengsel van vloeibare
zuurstof en vloeibaar methaan werd gevuld,
hetgeen uiteraard slechts op liet laatste
oogenblik kan geschieden, geraakte de lan-
cecrbuis defect, zoodat de start moest wor
den uitgesteld. Tot wanneer is niet bekend.
Loebe.
Goering verklaarde dat de Rijkskanse
lier eerst was opgestaan nadat hij gezegd
had: „Wij stemmen". Dc uitdrukking „Ik
verzoek het woord" heeft hij niet van den
Rijkskanselier vernomen.
Volgens de mecning van von Papen was
nog niet tot stemming overgegaan. Von
Papen heeft aangenomen dat de chef van
de regeering dc mogelijkheid zou verkrij
gen in ieder geval de regeeringsvcrklaring
tc kunnen voorlezen.
Op de vraag, wanneer het ontbindings
decreet is onderteckend in de pauze of
reeds bij den aanvang der zitting verklaar
de dc Rijkskanselier, te moeten betreuren
dc nieuwsgierigheid van den vrager niet te
kunnen bevredigen.
De Rijkskanselier legde er den nadruk
op dat hij nog voor de woorden „Er wordt
gestemd" zijn arm had opgeheven. Von Pa
pen staat op het standpunt dat de Rijks
dagpresident dc gelegenheid heeft gehad
anders tc handelen, indien hij de regce
ring het woord had willen verleencn.
De Rijksminister van Binnenlandsche
Zaken, die eveneens als getuige werd ge
hoord, legde een verklaring af welke over
eenkwam met die van von Papen.
Nadat Staatssecretaris Dr. Planck was
gehoord, werd dc openbare zitting geslo
ten. Na een korte pauze had een geheime
zitting plaats.
Nader wordt gemeld:
De Rijksdagcommissie voor de Handha
ving van de rechten der Volksvertegenwoor
diging, heeft Dinsdagavond haar standpunt
bepaald nopens de gebeurtenissen in de
laatste Rijksdagzitting.
Geconstateerd wordt dat Rijkskanselier
von Papen eerst bet woord heeft gevraagd,
nadat de Rijksdagpresident reeds tot stem
ming had laten overgaan. Het optreden
van den president was zoowel overeen
komstig de Rijksgrondwet als overeenkom
stig het reglement van orde van den Rijks
dag.
Uit dc uiteenzettingen van den Rijkskan
selier blijkt dat de Rijksregccring onder
alle omstandigheden besloten was den
Rijksdag nog voor dc stemming over de in
trekking der noodverordeningen en over
de moties van wantrouwen tc ontbinden.
DE START VAN DE „WINKLER-RAKETE"
UITGESTELD.
Pillau, 27 September (V.D.) De start
van de „Winkler Rakcte", welke Dinsdag
z'ou plaats hebben, moest op het laatste
Besprekingen met IIer riot en
von Neuratli
Genève, 2 7 Sept. (V. D.) De door Hen
derson ingeleide vertrouwelijke besprekin
gen inzake de kwestie der gelijkgerechtigd
heid werden voortgezet in een bijeenkomst
met Aloisi. Men verwacht algemeen dat
Henderson ten Iaatst'e in contact zal treden
met von Ncurath, waarbij de üuitsche mi
nister van buitcnlandsche zaken op de
hoogte zal worden gesteld van Henderson's
bespreking met ITerriot.
Simon zou voor zijn vertrek Henderson
zijn steun hebben toegezegd bij diens be
middelingspogingen
Het verluidt, dat Henderson voornemens
is na tc gaan in hoeverre een overeenstem
ming omtrent liet Duitsche en Fransche
standpunt mogelijk zal zijn. Men neemt aan
dut den lOcn October Herriot, Simon en
von Ncurath tc Genève zullen zijn.
De Fransche minister-president ITerriot is
den gchcelon ochtend in zijn hotel gebleven
en heeft alleen bezoek ontvangen van den
president der Ontwapeningsconferentie Hen
derson. Men hoeft sterk den indruk, dat
Henderson krachtig heeft aangedrongen op
een spoedige behandeling van dc kwestie
der gelijkgerechtigdheid, van Duitschland
om een uitweg uit de vastgeloopcn bespre
kingen der Ontwapeningsconferentie te vin
den. Voor zoover bekend, hebben dc be
moeiingen van Henderson tot dusver nog
geen resultaat gehad.
Dc bemiddelingspogingen van Engelsche
zijde zijn voorloopig met het vertrek van Sir
Simon geëindigd. Een bespreking tusschen
Herriot cn den Duitschen minister van Bui
tcnlandsche zaken von Ncurath zal voorloo
pig nog niet plaats hebben.
Dc toestand was Dinsdagochtend zeer
eigenaardig. Van Fransche zijde werd ver
klaard, dat Herriot als minister-president
onmogelijk dc eerste stap kan doen, om een
onderhoud met een vertegenwoordiger van
Duitschland mogelijk te maken.
Aan Duitsche zijde is men echter van
meening, dat er geen reden is om stappen
te doen voor een onderhoud met Herriot,
vooral na de rede, welke Herriot Zondag
over d<^ onoverbrugbare tegenstellingen tus
schen Frankrijk cn Duitschland heeft ge
houden. Op welke wijze daarom een onder
houd tusschen Herriot cn Von Ncurath zul
tot stand komen is voorloopig niet duidelijk.
Het onderhoud tusschen Simon cn ITer
riot op Maandag had, naar van Fransche
zijde bevestigd werd, slechts ten doel
elkaar inlichtingen te verstrekken. Siinon
heeft den Franschen minister-president uit
sluitend op de hoogte gebracht van zijn be
sprekingen met Von Ncurath. Hij zou er ver
der op gewezen hebben, dat het mogelijk is
dat bij dc aanstaande wijzigingen in het
Britsche ministerie het ministerie van bui
tenlandsche zaken door een ander zal wor
den bezet. In Engelsche kringen wordt het
mogelijk geacht, dat of Baldwin of lord Lon
donderry de functie van Simon zullen over
nemen.
De president van de Ontwapeningsconfe
rentie Henderson is voornemens Dinsdag
middag besprekingen te voeren met Von
Ncurath.
Hierdoor wordt de indruk versterkt, dat
Henderson het initiatief genomen heeft ein
delijk de besprekingen over de gelijkgerech
tigdheid van Duitschland aan den gang te
brengen.
Nader wordt gemeld:
De bijeenkomst van Von Neuralh en Hen
derson heeft in de vroege avonduren plaats
gehad. Van Duitsche zijde wordt omtrent
het verloop der ontmoeting slechts ver
klaard dat geen wijziging in den toestand
is gekomen. Henderson heeft den Duitschen
minister van buitenlandsche zaken op de
hoogte gesteld van zijn tot nu toe gevoerde
besprekingen, in het hizondcr van die met
Herriot.
Stappen om een ontmoeting van Herriot
met Von Neurath te bewerken hebben nog
niet plaats gehad. Uit de mededeelingen,
welke Henderson von Neurath heeft gedaan,
blijkt dat noch van Engelsche, noch van
Fransche zijde een voor Duitschland aan
nemelijk plan gereed is gemaakt. Algemeen
bestaat de indruk dat de diplomatieke be
sprekingen thans definitief in een impasse
zijn geraakt.
Von Neurath zou voornemens zijn reeds
Woensdagavond uit Genève te vertrekken.
Herriot zal, naar verluidt, Donderdagavond
Genève verlaten.
BUITENLAND.
Wervelstorm in Portorico.
(Eerste Blad, pag. 1).
Bemiddelingspogingen van Henderson in
zake den paritcit3cisch.
(Eerste Blad, pag. 1).
Von Papen voor de Rijksdagcoramissic.
(Eerste Blad, pag. 1).
Aardbeving In den Balkan.
(Eerste Blad pag. 1).
BINNENLAND.
Zes dagen op do „Baloeran".
(Derdo Blad, pag. 1)
De K.N.A.C. en de verkeersparagraaf In
het rapport-Wclter.
(Dorde Blad, pag. 21.
De begrafenis van den Haagschen politie
agent Baas.
(Tweede Blad, pag. 2).
Twee desertours uit het Vreemdelingen
legioen tc Amsterdam.
(Derde Blad, pag. 11.
De nationale groepen en 20 September.
(Tweede Blad, pag. 31.
Dc R.K. Bouwpatroons aanvaarden het
compromis.
(Derde Blad, pag 1).
Mutaties in de hoogere legerleiding.
(Tweede Blad, pag. 1).
OMTREK.
Het 200-jarig jubileum der Hcrrnhultcr-
zending.
(Derde Blad, pag. 2).
Vergadering van den rand van Hoeve
laken. Derde Blad, pag. 2)
STADSNIEUWS.
Dr. Scholten spreekt voor de Anti Rev,
Jongeren Actie.
(Eerste Blad, pag. 3).
Ons Belang tegen de bezuinigingen bij
defensie.
(Eerste Blad, pag. 3).
(Medegedeeld door het K.N.M.I. te dc Bilt).
Hoogste Barometerstand 774.5 to Valen
tin.
Laagste Barometerstand 745.4 te Ingö.
Verwachting: Zwakke tot matige
wind, uit N. richting, helder tot licht of
half bewolkt, droog weer behoudens dauw,
kans op lichte nachtvorst, overdag waar
schijnlijk weinig wandering in tempera
tuur.
Over het geheele Z. gedeelte van het
waarnemingsgebied steeg de luchtdruk,
zoodat zich thans een ferm maximum van
de Britsche eilanden tot Polen on de rand
staten uitstrekt. In het hooge N. trok een
daalgebied van IJsland verder O.-waarts,
zoodat zich thans voor de Noorscho kust
een depressie heeft gevormd, die echter
\oor het mooie herfstweer in onze omge
ving geen bedreiging is. Over het geheele
vaste land heerscht thans rustig weer met
zachte tot matige, veranderlijke winden in
ons land meest uit N. richtingen.
De sterke, nachtelijke uitstraling deed
plaatselijk de temperatuur aanzienlijk da
len. Over de Britsche eilanden vroor het
zelfs plaatselijk. Bij het doorkomen van
den kouderen N. luchtstroom viel in
Frankrijk nog vrij veel neerslag. Verder re
gende het nog tamelijk zwaar in het de-
pressiegebied. (Andones aan de Noorscho
kust 14, op de Faroër eilanden 15 m.M.).
Het laat zich aanzien dat het fraaie herfst
weer nog zal blijven aanhouden.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
FANTASIE KOORDFLUWEEL
75 en 85 ct. p. NI.
UNI KOORDFLUWEEL
95 ct. p. NI.
VELVET vanaf f 1.50 per M.