„DE WERELDREIS VAN
JONGENS EN MEISJES VAN AMERSFOORT
DE ËÊMiANDEK
Buitenlandsch
Overzicht
Belangrijkste
Niemws
Weerbericht
Licht op
MANNBORG ORGELS
MET DROMMEN MORGENMIDDAG NAAR DE KINDERREVUE: fj
Vrijdag 30 September 1932
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 79
ONDERZEEBOOT VERGAAN
MAATREGELEN TEGEN
COMMUNISTEN
ZOU MEN HET EINDELIJK
LEEREN?
M\
Bmrsoverzichl
CHINEESCHER00DEND0EN
EEN AANVAL
DE KABINETSCRISIS IN
ENGELAND
7 uur 15 min.
L. J. LUYCX ZOON
DE AARDBEVING OP DEN
BALKAN
Haal tijdig kaarten aan het Bureau van het A1VIERSFOOÜY5CÊ-5 DAGBLAD. I LOETJE EN L0UTJE"
ZIE DE GROOTE ADVERTENTIE IN DIT NU3VÜV9ER.
AMERSFOORTSCIi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pe> maanden voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75, per
week (met gratl» verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 5.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS DER ADVERTENTIE)) 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsuummef
elke regel meer f0.25 Llefdadlghelds-advertentiifn voord*
helft van den prijs. - Kleine Advertentlén ,.KEIT)ES' bij vooruitbetaling 1—5 regel»
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer e»tra f 0.05
Rondom het ontslag van een
gezant. Titnlescu én de
Russisch-Roemeensche onder
handelingen over een niet-
aanvalsverdrag.
Hot geschil, dat reeds enkele dagen lang
bestond tusschen de Roemeensche regeo
ring en haar gezant te Londen, Titulescu
die al vele jaren één der voornaamste
kopstukken is der Roemeensche buiten
landschc politiek, heeft gelijk mei.
weet plotseling ertoe geleid, dat Titu
'cscu besloten heef
niet langer op zij t.
post in de Engel
echo hoofdstad te
blijven en ook niei
langer aan hel
hoofd te staan dei
af
den
TITULESCU.
Roemeensche
vaardiging bij
Volkenbond. De re
geering heeft hc<
telegrafisch inge
diende verzoek om
ontslag niet ter
stond aangenomen
en den ministei
van binnenland
êche zaken Mihalachc naar Londen gezon
den om een verzoening met Titulescu tot
stand te brengen, maar volgens de laatste
berichten schijnt de gezant zijn besluit nici
te willen herroepen.
De redenen, die Titulescu ertoe hebben
gebracht van het politieke terrein te ver
dwijnen, waarop hij tweemaal met 6ucces
het voorzitterschap van den Volkenbond
waarnam, houden ten nauwste verband
met de onderhandelingen over een niet
aanvalsverdrag met den bond van sovjet
republieken.
Tot deze onderhandelingen heeft do re
geering te Boekarest besloten onder dei.
druk van een kort geleden overhandigde
Franschc nota, waarin er bij Roemenië op
wordt aangedrongen de onderhandelingen
te bespoedigen; wanneer dit laatste niet
mocht geschieden, dan zou Frankrijk zich
geuoodzaakt zien zijn verdrag met de uni'
van sovjetrepublieken, dat reeds is gepara
feerd, te ondcrteckenen, voordat Roemenii
- Frankrijks bondgenoot een dergelijk
verdrag met Moskou tot stand heeft ge
bracht.
Van den Zuid-Oost-Europceschen ge
tichtshoek uit bekeken, krijgt men den in"
druk de berichtgever van de Kolnisclu
Zcitung te Boekarest vestigt hierop de
aandacht dat Frankrijk onder alle om
atandigheden ten spoedigste zijn bespre
kingen met Rusland tot een goed einde wil
brengen, zelfs al zou het gevolg hiervan
zijn, dat de positie van den Rocmecnschcn
bondgenoot, tegenover Moskou daardoor zou
worden verzwakt.
Terwijl Titulescu opkwam voor indirecte
onderhandelingen met de sovjetregeering
door de inschakeling van Frankrijk, ging
de regeering te Boekarest in op de aan
sporing -van Russische zijde om recht
sreeks van gedachten te wisselen. De
Roemeensche gezant te Warschau, Cadere,
'•ceft met Litwinof reeds een gesprek ge
werd, zij het, dat hij zich nog tot niets
beeft verplicht. De weg, dien de Roemeen
êche regcering thans heeft ingeslagen, dooi
rechtstreeks contact te zoeken met de Rus
sische onderhandelaars, kan volgens de
opvatling van Titulescu ertoe bijdragen
Roemenië uit de rij zijner bondgeriooten
ie dringen en in een vereenzaamde
Positie te brengen, bovenal wat het Bessa
Jabische vraagstuk betreft, dat van levens-
belaag is.
Het geschil met Titulescu is ongetwijfeld
voor do onderhandelingen met Moskou
?een bemoedigend begin, hetwelk succes
Hooft. Maar ook de door Titulescu inge-
le,dc steunverlccning van den Volkenbond
aaf) het Roemeensche economische leven,
daarmee het buitengewoon slecht is ge-
onder bepaalde omstandigheden
door hot geschil ongunstig worden hein
loed. De Roemeensche regeering heeft al
r,ei Hnancieele vraagstukken nog 6tecd.>
met geregeld in den geest van de Volken
öondsdeskundigen en ook dit feit kan voor
J'ulescu mede aanleiding zijn geweest
'Mo een onderneming den rug toe te
«eren, die toch vermoedelijk op niets zou
mtloopcn.
de ramp te portorico.
&ew York, 29 Sept (II.N.) Volgens een
vetoing van het Roode Kruis zijn bij den
Jcrvclslorm op Portorico 197 personen om
bet leven gekomen en 1800 gewond. Onge
ler 9000 huizen zijn verwoest, waardoor
'5000
personen dakloos zijn geworden.
De Russen zwijgen
Stockholm, 29 September (V.D.) Vol
gens „Allehanda" is, naar eerst thans wordt
vernomen, de vorige week Woensdagavond
een Russische onderzeeboot in de Finsche
Golf door de Decnsche stoomboot „Robert
Maersk" geramd, waarbij de duikboot met
zijn geheele bemanning, bestaande uit 35
koppen, zou zijn vergaan. Dh stoomboot
sloeg bij de botsing lek, zoQdat naar Le
ningrad moest worden teruggevaren. Vol
gens do mededeelingcn van „Allehanda",
welke afkomstig zijn van hel Deensche con
sulaat-generaal, is het aan geen twijfel on
derhevig of de Russische onderzeeër is met
man en muis vergaan.
In de omgeving van Leningrad hebben de
vorige week groote vloot manoeuvres plaats
gehad. Van Russische zijde wordt de ramp
geheim gehouden, zooals ook bij twee vo
rige gelegenheden bet geval u geweest.
Wordt de partij in Buh
garije verboden?
Sofia, 28 September. (V.D.) Dc minister
van justitie heeft de ambtenaren van het
O.M. in de provincies opdracht gegeven ma
teriaal te verzamelen betreffende de com
munistische beweging. In regeeringskringen
schijnt het voornemen te bestaan maatrege
len te treffen om de arbeiderspartij te ver
bieden. Hiertoe wordt dc instructie van den
minister van justitie als inleiding be
schouwd. liet clubhuis van de arbeiders
partij te Sofia werd in den afgeloopen
nacht door onbekenden overvallen, dc in
ventaris werd vernield en het geheele ar
chief medegenomen. Deze overval wordt op
verschillende wijzen uitgelegd. Eenerzijds
meent men, dat dc communisten den over
val zelf hebben gepleegd om het bezwarend
materiaal te redden, anderzijds wordt liét
mogelijk geacht, dat politieke tegenstanders
zich met geweld van het archief hebben
meester gemaakt, ten einde heet te gebrui
ken bij de tegen de communisten te ne
men maatregelen.
Daling van het aantal slachtoffers
van politieke twisten bij
onze Oosterburen
Berlijn, 29 Sept. (V.D.) In de periode
van 1 Januari tot 23 September 1932 wer
den, zooals officieel wordt medegedeeld, bij
politieke twisten en vechtpartijen in Prui
sen 155 personen gedood. In de maand Juni
vielen 19, in JuLi 8G slachtoffers. Door ver
scherpt politieoptreden en verhoogde rech
terlijke straffen daalde het aantal in }de
maand Augustus aanzienlijk. In dc maand
September blijkt er een politieke rust te
heerscben zooals in langen tijd niet meer
is voorgekomen. De ontaarding van den po-
litieken strijd aldus nog- steeds de offi
cieels mededeeling vooral in Juli, waar
in alleen van 1 tot 20 Juli,, den dag waarop
de Rijkscommissaris werd benoemd, G3 doo-
den vielen, maakte he„ noodig, dat met alle
middelen werd ingegrepen. Van 21 tot 30
Juli daalde liet aantal slachtoffers van 38 in
de voorafgaande tien dagen tot 23. Op den
dag van de in werking treding van dc dood
straf-verordening daalde liet nog verder om
tenslotte tegen het einde van Augustus en
in dc maand September liet nulpunt te na
deren.
Het ziet er in de wereld, welk gedeelte men
ook onder de loupe neemt, overal nog zeer
somber uit. Het cijfer der vverkloozen heeft
een nooit gekende hoogte bereikt en is nog
niet aan het afnemen. Ja, in sommige staten
wordt het nog steeds hooger en noch industri-
celen, noch staatslieden zijn in staat dè crisis
in eigen land té keeren. Overal sukkelt men
met loonproblemen en loonsverlaging is aan
de orde. Doch zelfs hiermee kan men geen
betere toestanden verkrijgen, want loonsver
laging betcckent tegelijkertijd verlaging van
bet levenspeil, minder beschikbaar geld om
producten te koopen. In de eerste plaats wor
den de producten gekocht door loon- en sa
laris-ontvangende menschen, die hun geheele
loon f salaris besteden om cr waren voor te
koopen.
Het is en blijft een vicieuze cirkel. Dc
werkgevers zien zich genoodzaakt om hun ar
beiders minder uit te betalen, omdat zij an
ders de fabriek moeten sluiten. De Vakbon
den gaan hier natuurlijk scherp tegenin. Dc
Amerikaanschc vakvcrecnigingen huldigen
zelfs het denkbeeld van hooger loonen, kor
ter werkdagen en kortere werkweken, tenein
de op deze wijze de vruchten van de techniek
te bemachtigen. Want het is dc rationalisatie
en mechanisatie van hel bedrijfsleven, zoo
zegt men. die dc werkloosheid bevorderen,
terwijl anderzijds de wereldwelvaart door die
rationalisatie enorm is toegenomen. Verdeelt
men nu, zoo redeneert men verder, deze wel
vaart op een betere wijze, door allen wederom
werk te geven en zoo mogelijk de loonen te
verhoogen, dan zal de algemecne koopkracht
toenemen.
Maar uit Amerika zijn wrcl eens meer plan
nen aan dc menschheid voorgelegd, die niet
de minste kans van slagen hadden men is al
drie jaar bezig om door kunstmatig ingrijpen
de verloren welvaart terug le krijgen. Men
heeft het geprobeerd meL 1, ivse loonen, met
steun aan den landbouw en "met crediclen ten
behoeve van de uitvoering van nieuwe wer
ken. En ook thans is men weer met dergelijke
middelen in de weer.
De politieke wereldkermis in Geneve is ook
weer geopend, de rebellenleider De Valera
troont er op het oogenblik als voorzitter en
heeft bittere woorden laten hooren aan het
adres van hen, die dc ontwapening saboteeren.
Intusschen gelooft niemand meer aan die ont
wapening en het eenige wat men in Genéve
zal trachten te doen is, het vonnis over zich
zelf zoo lang mogelijk uit te stellen. Nog nim
mer heersehte er zooveel pessimisme bij de
Volkerenbondsbrocderen en sinds lang was
cr niet zooveel oorlogsdreiging in de hichl
Overal cn overal hooren we de otficieelc
economen verkondigen, dat de wereld ver
ward is door den laatsten wereldoorlog en dat
dc huidigecrisis cr het uiteindelijke gevolg
van was. En ondanks dat worden er nieuwe
oorlogen voorbereid, ondanks dat wil men de
wereldarmoede nog erger maken. Ziedaar het
sombere beeld, dat dc wereld r.ns biedt. En
dc beurs? Deze is weer in de o'.ck* lusteloos
heid van vóór de hausse teruggevallen, of
schoon dc koersen daarin verkregen niet al
te erg afbrokkelen. De handel war lusteloos
en o< k dc Engclsche rcgeeringscrisis had een
drukkenden invloed. Om slechts een van de
vele deprimcercnde factoren te noemen. O;-
schoon men nog vol goeden moed is, dat het
ééns beter zal worden, is de sleninrng te:
beurze, waar voor het grootste gedeelte de
waardebepaling van afhangt, weer echt som
ber en dit niet alleen vanwege het herfstweer
(Nadiuk verboden)
WOLDEMARAS VRIJGESPROKEN.
K o Nv n o, 29 .September (V.D In het pro
ces tegen den vroegeren Lilauschen premier,
prof. Woldemaras, hooft het opperste ge
rechtshof Donderdagmiddag, na een behan
deling welke drie dagen duurde, vonnis ge
wezen. Verdachte werd vrijgesproken. Het
proces is, naar gebleken is, aanhangig ge
maakt door politieke tegenstanders van
Woldemaras die hem er van beschuldigden
staatsgelden tot een bedrag van 53.000 Deen
sche krontn te hebben verduisterd.
Moskou, 29 Sopt. (V.D.) Het officicclc
sovjettelegraafagcntscliap deelt mede, dat
het Chineeschc roode leger een grootcn
aanval heeft, ondernomen op clc Chineeschc
vcgceringstroepen in de provincie Ilocnan.
De roode troepen trachten Ilankau te om
singelen.
De Chineeschc regeering heeft troepen
gemobiliseerd om den communistischcn
aanval het hoofd te bieden.
TYPHUS-SPIBEMIE ONDER SOLDATEN.
Kattowitz, 2S Sept. (II.N.) Oncler de
soldaten van hot garnizoen te Katlowiiz is
oen buiktyphusepidemie uitgebroken. Tot
nu toe zijn 88 gevallen vastgesteld. Vijf zie
ken zijn reeds gestorven.
De nationaleLabourministers
verdedigen hun aanblijven
Londen, 28 September. (V.D.) In een
brief aan Macclonald zetten de afgetreden
liberale ministers uiteen, dat de politiek
van protectie den handel heeft doen in
krimpen, waardoor er gebrek aan werk is
ontstaan. Hierbij komt, dat de overeenkomst
van do conferentie te Ottawa Groot-Britan-
nië in zijn vrijheid zal beknotten om op de
a.s. economische wereldconferentie regelin
gen te treffen met verschillende landen met
het doel den handel uit tc breiden.
Londen, 28 September. (V.D.) De libe
rale staatslieden markies Crewe, markies
Reading cn burggraaf Grey of Fallodon heb
ben in een proclamatie tot hun partijccnoo-
tun verklaard, dat zij, die de opvattingen
van Samuel nopens de Ottawa-confcrentie
deolcn, liet aftreden der ministers als onver
mijdelijk moeten beschouwen. Zij liopen
evenwel, dat dit verschil van moening
niet zal beteekenen een zich scharen aan
dc zijde der oppositie om de regeering om
ver te werpen, aangezien zulks het finun-
cieele crcdiet van het land zou schokken er.
de productie grooter afbrpuk zou doen dan
zelfs een verkeerde fiscale politiek zou kun
nen doen. Het is f.ok van belang, dat in In
dische, Europeesche en internationale aan
gelegenheden de regeering in het algemeen
door dc natie wordt gesteund.
Londen, 28 September. (V.D.) De pre
mier heeft namens zich zelf en zijn „natio
nale labour"-collega's lord Sankey en Tho
mas verklaard: Twaalf maanden geleden
hebben wij een zeer moeilijk werk aange
vangen. Wij wisten wat het bclcekcnde. liet
werk is niet geëindigd en kan niet geëin
digd worden alvorens op een of andere wij
ze dc kwestie der herstel- en schuldenpro
blemen is geregeld, terwijl er nog ue econo
mische wereldconferentie is. Wij zullen
niet heengaan, voor deze aangelegenheden
zijn afgehandeld. Dc natie heeft nog steeds
een onpartijdige regcering noodig en zui
vere partijoverwegingen zouden onzen
nationalen. invloed in de w ereld verzwakken
cn een slag beteekenen voor dc werkzaam
heden met betrekking tot het herstel.
Simon en de zijnen blijven
het kabinet trouw.
Londen. 29 Sopt. (V.D.) Do liberale Si-
mon-fractic in het Lagerhuis heeft gister
avond vergaderd en een resolutie aangeno
men, waarin zij dc regeering haar volle cn
voorwaardelijke medewerking verzekert.
Hiermede zijn de geruchten, als zou ook
gerekend moeten worden op liet aftreden
der ministers, die tot de aanhangers van sir
John Simon behooren, definitief gedemen
teerd.
TRANSPORTKOOLEN NAAR BENEDEN
GESTORT.
Erfurt, 29 Sept. (V.D.) Bij de kabel
baan van de hardsteenfabrick Iiambach-
Diclliardt bij Erfurt is door tot nog toe
onbekende oorzaak dicht bij de laadplaats
een kabel geknapt, waardoor 108 beladen
transportkooicn, elk ongeveer 12 centenaar
zwaar, met geweldig geraas van een hoogte
van 50 Meter naar beneden zijn gestort.
Het terrein biedt een beeld van groote
verwoesting. Eeii opzichter, die er werk
zaam was, kon zich nog. slechts op het
laatste oogenblik redden.
Twee toeristen ontsnapten aan den dood,
doordat één der kooien juist naast hen te
recht kwam. Een brug, waarover de straat
weg loopt, werd eveneens vernield.
VAN COUDENHOVE KALERGI'S VERWIJT
Herriot weigert het ecrc-
voorzitterschap der Pan-
Europaconferentie.
Bazel, 28 September. (V.D.) Volgens een
bericht, uit W'eenen heeft I-Ierriot bedankt
voor het ecre-voorziltcrschap der a.s. pan-
Europaconfercntic te Bazel. Herriot zou tot
dit besluit gekomen zijn in verband met den
open brief van graaf van Coudenhove Ka-
lergi, waarin deze Herriot verweet, dat deze
op een rede inzake den Duitschcn cisch van
gelijkgerechtigdheid „neen, nooit" geant
woord heeft.
Tegenover een vertegenwoordiger der
\Teue Frcie Prcsse liceft Herriot verklaard,
dat hij zich nooit heeft uitgelaten op de
wijze, als hem door graaf van Coudenhove
Kalergi wordt verweten.
buitenland.
Een Russische onderzeeboot vergaan in
de Finsche Golf.
(Eerste blad, pag. 1).
Herriot's rede te Genève.
(Eerste Blad, pag. 2).
De gespannen toestand in Mandsjoerije.
(Eerste Blad, pag. 2).
binnenland.
De huldiging van Generaal Snijders.
(Tweede blad, pag. 1).
omtrek.
Gemeenteraad van Soest.
(Tweede Blad,"pag. 3).
stadsnieuws.
Een historische dag voor ons Gymnasium.
(Eerste Blad, pag. 3).
Als drank regeert.(Kantongerecht).
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door liet K. N. M. I. te Do
Bilt.
Hoogste barometerstand 771.7 te Isafjord.
Laagste barometerstand 750.2 tc Scilly.
Verwachting: Zwakke tot matige, Z.
tot Z.W. wind, zwaar bewolkt met tijde
lijke opklaringen, waarschijnlijk eenige re
gen en iets warmer.
In het O. trok de liooge druk snel op. De
depressie in het Z.W. bewoog zich N.W.-
waarts. Over IJsland steeg de barometer
flink. Voor de Noorsche kust ligt een lang
gerekt lager drukgebied, de luchtdrukver-
deeling en haar verandering maken een
deprcssie-achtigen weerstoesland waar
schijnlijk. Bij den toevoer van vochtige
lucht uit liet Z.W. zal nu cn dan eenige re
gen vallen, terwijl de temperatuur iets zal
stijgen. Van de Noorsche kust en vooraL in
Frankrijk viel zware neerslag. Dyon had
33, Brest 26 m.M. Alleen in Du it schlep^'0-
Zwitserland is het weer nog goed.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Wascli Suède f 2.50
Zw.,/wit glacé f 1.75
Mooie keuze
fantasie soorten.
Lam
Het toouaangevende fabrikaat.
Complete collectie.
FIRMA R. VAN DEN BURG,
Arnh.straat. Gevestigd sedert 1887.
Londen, 29 September (V.D.) Volgens
uit Athene ontvangen berichten zijn Woens
dagavond en Donderdagmorgen op het
eiland Chalcedico opnieuw aardschokken
waargenomen. Te Chalcedico zijn eenigo
openbare gebouwen vernield De bewoners
zijn uit hun huizen gevlucht en hebben den
nacht in de open lucht doorgebracht. Ook
tc Asvestochori en andere dorpen in de om-1
geving van^Saloniki werd ernstige schade
aangericht. Er is een scheur ontstaan van
3 K.M« lengte en 20 M. breedte.
Volgens de laatste mededeelingcn 'be-f
draagt het aantal dooden 328, terwijl meer
dan 1000 personen gewond zijn.
Engclsche oorlogsschepen verleenen assis
tentie. De matrozen hebben direct dc ber
gingswerkzaamheden aangevangen.
