AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Binnienlaitidl
Zaterdag 8 October 1932
31e Jaargang No. 88
TWEEDE BLAD
VETTEN, OLIE EN REUZEL
BELAST
Bepaalde verpakkingen
HET WETSONTWERP I.Z.
DE GODSLASTERING
Lijstenmakerij en Kunsthandel
COMPLETE
KEUKENINRICHTBNG
NIEUW PARIJS
Langestraat 35
Nieuwe Hoeden
Nieuwe Prijzen
B. KRAAL
VERBOND VAN NATIONA
LISTEN
LAGE SCHEEPSVRACHTEN
HÉT
De Bruid van het Glomdal
Hef recht op reuzel zal 35 cent
per K.G. bedragen
Naar de „Telegraaf" verneemt is nu zeer
Jpoedig Tiet Kon. besluit te verwachten in
take het heffen van rechten op andere
|etten dan boter en margarine, welke reeds
net resp. 0.65 en 0.15 per K.G. belast
karen, in het belang van den steun aan den
landbouw. De nieuwe regeling houd in een
Jclasting o.a. van vel, dat verkocht wordt
de slagerswinkels, voorts van reuzel en
■an oliën. Dcz» accijns is bedoeld als een
ndirecte stoun aan de boterconsumptie en
iet verbruik van boter in bepaalde in-
lustrieën, welke vaak in den laatsten tijd,
11 plaats van boter, de tot dusver onbelaste
etten en oliën verwerkten, zooals o.a. bis
cuitfabrieken cn dergelijke.
In een dezer dagen onder leiding van den
icer Buckmann, leider van de Crisis Zuivel-
lentrale, gehouden bespreking met verte-
cnwoordigers van allerlei vetten-verwer-
ende industrieën is mededeeling gedaan
an de maatregelen.
Deze zullen, als het blad goed is inge
licht, reeds hedenavond in de „Staatscou
rant" verschijnen en Maandag 10 October in
perking treden.
In de beschikking wordt gezigd, dat het
Jcrvoeren, verkoopen of afleveren in een-
Jedcn van meer dan 50 K.G. van andere vet
en dan tot dusver als spijsvetten aangewe-
cn vetten cn oliën, slechts toegestaan is on-
Icr voorwaarde, dat de partij vergezeld is
an een geleidebiljet, dat door de Crisis Zui-
el Centrale wordt afgegeven. Eveneens is
en geleidebiljet noodig voor vervoeren, ver-
oopen en afleveren in eenheden van meer
lan 50 K.G. van vetten, welk 3 gekleurd of
uDstraatig gearomatiseerd zijn of een bij-
oenging bevatten van zout of water en ove-
liRens door samenstelling of bewerking
uiterlijk weinig of niet verschillend van
Joter en margarine.
Het vervoeren enz. in eenheden van meer
lan 25 K.G. van reuzel is slechts toegestaan
lok onder de voorwaarde, dat de partij ver-
;ezeld wordt van een geleidebiljet, door de
Centrale afgegeven.
Onder reuzel wordt dan verstaan gesmol-
|en varkensvet, dat niet is gekleurd of
Kunstmatig gearomatiseerd of bijmenging
|>evat van zout en water.
De allereerst genoemde spijsvetten (met
hitzondering dus van de gekleurde of kunst
matig gearomatiseerde en van reuzel) moe-
|en verpakt zijn in eenheden van X, 1,
5, 10, 20, 25 of 50 K.G. Op de verpakking
Jan elke eenheid komen zegels of banderol
les, aanduidende het gewicht en vermelden
de „vet (geen reuzel)". Voor de gekleurde of
Kunstmatig gearomatiseerde vetten, die dan,
jvclk» niet of weinig verschillen van boter
In margarine, moet de verpakking hetzelfde
Vorden als voor de eerstgenoemde vetten.
Deze vetten krijgen ook banderolles, waar-
Jp vermeld worden behalve de woorden
Ivet (geen reuzel)" de woorden „dubbele
jieffing".
Voor zoover dan ten slotte reuzel wordt
Jervoerd, verkocht of afgeleverd in hoeveel
heid van 25 K.G. en minder, moet zij zijn
Jerpakt in 'eenheden van K, V» of 25 K.G.
Ook op de reuzel komt het belastingmerk,
vermelden o a. het woord „reuzel".
Het ten verkoop, ter aflevering of in op
slag voorha: len hebben van reuzel 16
slechts toeges »an in eenheden van V» of
25 K.G., voor. n van het vereischte merk
voor vervoer.
De belasting.
In liet Kon. 1 luit wordt vermeld, dat de
prijs van het i„uzel merk, dus do rcuzel-
banderolle 0.35 per K.G. zal bedragen, cn
eveneens komt er 0.35 op de vetten, an
dere dan g?kleurdc of kunstmatige gearo
matiseerde. Voor deze vetten, die het mork
„dubbele heffing" er bij krijgen, wordt de
banderolle op 0.70 per K.G. gesteld.
Het bepaalde betreffende de vetten cn reu
zel, behalve voor vetten gekleurd of kunst
matig gearomatiseerd, is niet van toepas
sing voor de waar, gedurende het tijdvak
van 9 tot en met 15 October, door een win
kclier uit zijn winkelvoorraad vervoerd, ver
kocht of afgeleverd.
Het bovenstaande betcekent dus o.a. dat
los vet of losse reuzel nergens meer te krij
gen zullen zijn en alle ruim 21.000 slagers in
Nederland dez2 artikelen, als sigaren, ge-
banderolleerd moeten verkoopen.
De Minister beantwoordt het
Voorloopig Verslag dei-
Eerste Kamer
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag der Eerste Kamer
over het Godslasteringsontwerp. Tegenover
de leden, die liever een anderen vorm van
het ontwerp hadden gezien, betoogt de mi
nister, dat iedere andere redactie onhoud
baar is gebleken. De minister zegt, dat door
eenige leden de fout gemaakt wordt, dat elk
in de strafbepaling voorkomend woord op
zichzelf wordt, beschouwd, terwijl men toch
die woorden in onderling verband en samen
hang moet zien.
De minister ontkent voorts dat hier strijd
zou zijn met de vrijheid op Godsdienstig ge
bied en zet de onwenschelijkheid uiteen, de
Godslastering op zichzelf strafbaar te stellen.
O.m. zou dan door de wet zelve een Gods
begrip moeten worden gesteld en niet in de
concrete geloofsvoorstellingen van de onder
danen het uitgangspunt kunnen worden ge
nomen.
De minister handhaaft met kracht zijn
uitspraak, in de Tweede Kaïner gedaan, dat
het persoonlijk geloofsstandpunt van den
rechter hier buiten geding is. Er is immers
juist gezocht naar een zakelijke omschrij
ving, die de aangelegenheid en de objectieve
sfeer hield. Do rechter krijgt hier met gege
vens te werken, die geheel los van zijn
persoonlijk inzicht, moeten en kunnen wor
den vastgesteld. Dit neemt niet weg, dat de
minister niet blind is voor de onverkwikke
lijkheden, die een procedure zou kunnen
opleveren. Maar dit is een bezwaar, dat bij
de toepassing van allerlei strafbepalingen
dringt. Men denke b.v. aan majesteitsschen
nis, niet minder ook aan de zedelijkheids
delicten. Onthouding van de overheid schijnt
den minister een nog ernstiger kwaad.
Van de dagbladen, waarop de in de memo
rie van toelichting gesignaleerde uitingen
zijn opgenomen, heeft de minister een excm
plaar overgelegd.
DE URKER BOTTER VLOT.
Amsterdam, 7 October. Omtrent
den in den nacht van Donderdag op Vrijdag
nabij Petten gestranden botter U.K. 86 ver
nemen wij, dat deze in den loop van Vrij
dag door de sleepboot „Utrecht" van het
bureau Wijsmueller is vlotgebracht en Vrij
dagavond omstreeks .11 uur de haven van
IJmuiden is binnengesleept.
Arnh. weg 32 Tel. 1069
ONZE COLLECTIE LIJSTEN MUNT UIT
DOOR MOOIE PROFIELEN
VOOR ELKE OMLIJSTING
BILLIJKE PRIJZEN.
KLEEDINGMAGAZUK
BIJ
MR. G. A. BOON 50 JAAR.
Het lid der Tweede Kamer, mr. G. A,
Doon heeft Vrijdag zijn 50sten verjaardag
gevierd. Hij mocht op dezen dag tal van
blijken van belangstelling ontvangen, o.a.
van het hoofdbestuur van den Vrijheids
bond, van den Bond van' Jonge Liberalen,
van tal van afdeelingen van den Vrijheids
bond cn van Kamerleden. Ook werden vele
bloemstukken te zijnen huize bezorgd.
DE ERFENIS UIT FRIESLAND.
Oplichter veroordeeld.
De Vierde Kamer der rechtbank te Am
sterdam heeft dc gewezen concierge van
het Kantongerecht alhier wegens oplich
ting, driemaal gepleegd, veroordeeld tot 1
jaar en G maanden gevangenisstraf, over
eenkomstig den eisch van het O.M
Verd. had zich uitgegeven als telg uit
een rijke Friesche familie, die nog een
groote erfenis te goed bad. Met dat fantas
:isch verhaal had hij verschillende perso
nen ertoe weten te brengen hem geld te
leenen, dat hij nooit terug gaf.
OP EEN DAG 2500 K.M. GEVLOGEN.
Aneta Vaz Dias meldt: Bij de K. L. M. is
bericht ingekomen dat de „Duif" op de
thuisreis gisteren te Bagdad is aangeko
men.
Het toestel kwam uit Karachi cn heeft op
één dag zonder onderbreking een traject
van 2500 K.M. gevlogen.
Een vergadering met hinden
nissen te Groningen
Rumoerige bijeenkomst te Leiden
De afdeeling Groningen van het Verbond
an Nationalisten (Ncderlandsche fascis
ten-organisatie) had Donderdag een open
baro vergadering belegd in café van Dui
nen, met dc bedoeling propaganda te ma
ken.
De zaal was geheel gevuld, maar, zooals
Jiudelijk merkbaar was, in hoofdzaak met
uicnschen, die antipathiek tegenover dc be
weging staan.
De spreker, dr. van der Mijlc, voorzitter
an den Centralen Raad te Amsterdam, dia
als spreker zou optreden, verzocht, tenein
do orde-verstoring te voorkomen, hun, die
vijandig tegenover do beweging staan, zich
te willen verwijderen. Niemand gaf daar
aan gevolg cn cn werd opgemerkt, dat dc
vergadering als openbaar was aangekon
digd.
Er werd „rood front" geroepen, terwijl
een groep anderen gezamenlijk dc interna
tionale inzetten, van vergaderen kon geen
sprake zijn. Dc politie, die op een derge
lijke demonstratie was voorbereid, en in
voldoenden getale aanwezig was, liet dc
zaal ontruimen. Daarna werden alleen zij
toegelaten, van wie men mocht verwach
ten, dat zij de orde niet zouden verstoren.
In tegenwoordigheid van ongeveer 50 per
sonen werd de vergadering heropend. Om
deze echter van ongewenschtc elementen
te zuiveren, verzocht de heer van der Mijle
om staande gezamenlijk het Wilhelmus te
vingen. Drie personen wenschten daaraan
geen gevolg te geven en hun werd alsnog
verzocht heen te gaan, waaraan zij vol
deden.
Toen konden dr. van der Mijle en de
heer C. J. M. van Eysden jr., algemeen se
cretaris van het Verbond, als sprekers op
treden. ITun redevoering werd gevolgd door
een geanimeerd, soms heftig, debat met
vertegenwoordigers van een andere fascis
tongroep. De orde werd echter niet meer
verstoord.
Vermoed wordt, dat de rustverstoorders
dc bedoeling hebben gehad de verlichting
in de zaal te vernielen, want na het oprui
men der zaal werd een zaklantaarn ge
vonden.
Donderdagavond heeft de heer J. Baars,
leider van den Algemeenen Nedcrlandschcn
Fascistcnbond, een propaganda-avond in
Je Burcht te Leiden gehouden. In do ge
heel gevuldo zaal waren verscheidene le
ien van de O S.P. cn cenige communisten
aanwezig. Bij den aanvang was het vrij ru
moerig en wilde men den heer Baars het
ipreken beletten. Dank zij het tactvol op
treden van den inspecteur Duval, die de
ergadering toesprak, was het tijdens de
rede van den heer Baars vrij rustig. Toen
leze echter eenige sprekers wilde beant
woorden, begon do herrie opnieuw. „Rood
front" werd geschreeuwd. De Internatio
nale werd gezongen, zoodat van beant
woording der debaters niets komen kon.
liet lawaai werd buiten voortgezet. v Men
wilde eenige fascisten lastig vallen, waarop
door de politie van den gummistok gebruik
gemaakt werd. De rust was toen spoedig
teruggekeerd.
Gevaar dat de particuliere schip
perij opgaat in de groote
Duitsche reederijen
Vragen van een Kamerlid
Mejuffrouw Katz heeft aan den Minister
van Economische Zaken en Arbeid de vol-
gonde vragen gericht
Is het den Minister bekend, dat ook voor
die producten, waarvoor ten laste van het
Nedorlandsche volk en dus ook ten laste van
den Nederlandschen schipper, crisismaat
regelen in het leven Lijn geroepn, vrachten
worden betaald die lager zijn dan ooit te
voren Kan dc regeering niet bepalen, dat
de hier bedoelde direct of indirect gesteunde
takken van bedrijf voor het vervoer ten
minste een loonende vracht betalen
Heeft <Je Minister kennis genomen van de
tusschen belanghebbenden in de Rijnvaart
der vijf Rijnocverstaten loopende onderhan
delingen ter bestudeering van een plan ter
verbetering van de toestanden in de Rijn
vaart Heeft de Minister uit de berichten
niet den indruk gekregen dat de besp e-
kingen, respectievelijk de in wording zijnde
plannen, zich meer en meer bewegen in de
richting van het opgaan der particuliere
Ncderlandsche schipperij in de groote
(hoofdzakelijk Duitsche) reederijen Is de
Minister niet van meening, dat zulks zeer
ongewcnscht zou zijn, eenerzijds omdat de
Ncderlandsche particulieren het belangri'ke
deel van 82 der Ncderlandsche Rijnboot
bezitten, anderzijds omdat daardoor de be
langen van den handel zeer ernstig kunnen
worden geschaad Zoo ja, is dc Minister
dan bereid maatregelen te beramen om dit
(e voorkomen
•o sloegen den raad
van den vakman in den wind.
Weert gij verstandiger en
laat Uw auto vóór hafe
seizoen van mist en sneeuw
•n gladde wegen, nazien.
K.N.A.C.-Veiligheids-
week van 3-8 October
Menschen die het druk hebben, vinden
iltijd nog wel een oogenblik voor iets goeds.
uit het Noorsch van Jacob B. Buil.
23
Het Glomdal sliep in de duisternis van
len nacht onder de maansikkel, met de
:warte, met dennewoud bedekte helling van
ien bergrug boven zich, diep in de mijlen
(er zich uitstrekkende hoogvlakte.
In de verte, uit het Kivdal, weerklonk het
jekrijsch van een nachtuil. De kettinghon
den op de Glomgaard lagen met den kop
tusschen de uitgestrekte gielgrauwe pooten
ïn de oogen vast gesloten. Alleen het dof
jeruisch der Glom werd gehoord, terwijl
te daar breed en blank in voortdurende
bendingen door de wouden en de eenzaam
heid voortgleed. De troteche wil van het
tlal, die van geen wijk3n wist.
De bruilofsmorgen brak aan.
De lui van Braaten waren tijdig opge
staan. De bruigom, in zijn splinternieuwe
Kleeren, was het eerst klaar. Nu liepen ze
vlug voort naar het veer. Tore voorop, dc
heide oudjes achteraan. Bij de plaats geko
men, waar de boot werd vastgelegd, bleven
te alle drie verwonderd staan. Er lag geen
poot. Ze tuurden naar het vser aan de over
zijde.
Mijn hemel wat is dat! riep Tore uit.
De Glomgaardsboot was ook verdwenen.
Aan den overkant 6tond de jongen van
Se Glomgaardsboot radeloos te kijken met
Ben opgetuigden groote Bruine,
Tore keerde zich om naar Jakob Braa
ten.
De booten zijn weg, zei hij.'
De drie menschen stonden elkaar aan te
kijken.
Dat heeft Gjermund gedaan, zei Jakob
Braaten.
Tore stond even te denken. Daarna liep
hij rechtstreks naar het strand.
Zet over! riep hij.
De jongen aan de andere zijde kwam
naar omlaag.
De boot is weg! riep hij terug.
Tore riep weer.
Wat beteekent dat nu!
Ik weet het niet! werd er van verre ge
antwoord.
Daar stonden ze alle drie.
Nu is het je betaald gezet! zei Jakob
Braaten boos.
Tore zweeg.
Daarginds daalde nu de bruidstoet dcix
weg af naar het veer. Berit aan het hoofd
op den ouden Grauwe. Ola Glomgaarden en
de gasten uit het Elvedal in groot getal
daarachter. Ze hielden stil. Er werd g2-
praat en gevraagd. Berit verbleekte.
Dat is boos opzet! zeiden de mannen.
Ze keken naar het drietal aan de over
zijde en wisten geen raad.
Ola Glomgaarden zag vuurrood van woe
de.
Nu krijg je betaald, hetgeen je hebt
gedaan, zei hij zacht tot Berit.
Van den overkant riep men. Het was
Tore, die riep.
Stuur den grooten Bruine over,
schreeuwde hij.
Neen, neen, riepen verscheidene der
mannen.
Berit zat bleek naar de overzijde te sta
ren.
Er werd weer geroepen.
Hierheen met den grooten Bruine!
Toen zei de jongen, die het paard vast
hield:
Laat hem het paard toch hebben!
De mannen zwegen.
De jongen leidde den grooten Bruine naar
den kant, gaf hem een tikje en schreeuwde
hem toe.
Het paard keek om, ging toen kalm het
water in en begon over te zwemmen.
De stoet zal op de paarden uit te turen
over de rivier. Nu klom het paard aan wal.
Tore ging ër naar toe, greep het dier bij
den teugel en keerde het om Hij sprak
met de beide ouden, die vlak bij hem ston
den. Jakob Braaten keerde zich tot Kari cn
sprak lang met haar. Daarna wees bij naar
de overzijde. Nu steeg Tore te paard, draai
de om en reed het water in.
Doodsbleek zat Berit in het zadel en keek
naar de overzijde, maar zei geen woord.
Ja, zou dat gelukken? mompelden de
mannen onder elkaar.
Laat hem maar doen, zei dc knecht.
Daar zagen ze opeens, dat Tore inhield
en omkeerde. Zijn moeder had hem geroe
pen en stond nu met een groot pok in de
hand op het strand. Tore nam het aan,
keerde weer om en reeed voor den tweeden
kcr het water in. Het paarde wendde den
kop om, toen de stroom hem tot over den
buik kwam, daarna begon het te zwemmen
en werkte zich met zware slagen proestend
door de strooming lieen.
Tore had den teugel los gelaten cn hield
zich met de linkerhand vast aan de manen.
In de rechter hield hij het pak hoog opge
heven. Het water kwam hem tot hoog over
het lichaam. De bruidsstoet zat als vastge
nageld op de paarden, te wachten.
De groote Bruine kwam veel verder naar
beneden dan gewoonlijk, aan wal. Nu hin
nikte bij en kwam wadend bet strand op,
terwijl het water hem om de voorpooten
plaste. Hoog hief hij den kop op tegen de
andere paarden.
Dat was een bruidskus, riep Tore. Met
het pak onder den rechterarm kwam hij
aanrijden, terwijl het water langs zijn klee-
ren droop.
Toen lachten dc mannen.
Maar een gevoel van ongekende, zalige
victorie deed Berit's boezem zwellen. Haar
hart sloeg zoo ontstuimig, dat dc kanten
orn haar hals trilden.
Tore Braaten reed recht op Ola Glom
gaarden toe, die van het paard was geste
gen en overhandigde hem het pak.
Van moeder, zei hij zacht.
Een schok doorvoer den ouden Glom
gaard. Onder den batistzijden doek voelde
hij een bruidskroon.
Toen strekte Berit haar hand uit.
Geef hier, zei ze.
Dc vader zag zijn dochter aan. Daarna
trad hij op baar toe en overhandigde haar
het pak.
Ze maakte het open, nam de kroon en
zette deze op haar blonde baren. Daarna
reikte zij haar vader den zijden batisten
doek over.
Bewaar deze goed zei zc.
De oude Glomgaard liet een grommend
geluid hooren. Hij nam den doek aan zon
der een woord te zeggen, vouwde hem
voorzichtig op, stak hem onder zijn borst
doek en ging naar zijn paard.
Rij er op los, Tore, zei hij, toen hij in
liet zadel zat, anders vat je kou!
O, ik ben al zoo vaak bij het houtvlot
ten geweest, vroeger, antwoordde Tore
vroolijk. Toen gaf liij den grooten Bruine
een tikje en reed in gestrekten draf den
weg op naar het Tegnstadhuis. Daar wrong
hij het water uit zijn kleercn en droogde
zich, totdat de stoet aankwam.
Op het kerkplein zag het zwart van de
menschen. Ze stonden in troepjes op den
weg en spraken gedempt. Nu en dan ke
ken ze op, naar het westelijk bergpad of
naar den kerktoren, waar Dwaze Simen de,
klokluider, in het open venster op wacht
stond. Maar ginds bij de omheining, dicht
aan den woudzoom bij liet Hangsett-land
stond een man uit te turen-Thet een zonder
lingen killen glimlach.
Het was Gjermund Hangsett.
Nog was er niemand aangekomen, of
schoon het reeds een uur over den bepaal
den tijd was. De dominee was in de con
sistoriekamer en had reeds verscheidene
keeren den koster naar de kerkdeur ge
stuurd om eens uit te kijken.
Een zonderling, beklemd gevoel begon
hen die stonden te wachten, te overmees
teren. Zou hetzelfde geval wéér plaats heb
ben?
En de man daarginds bij de heining lach
te hoonend in zich zelf. Het koude zweet
stond hem op het voorhoofd.
Daar opeens vingen do kerkklok
ken aan. Eerst doortrilde een breede, war
me toon de stilte, daarna nog een, lichter
en dan op eenmaal schalde het heerlijke
lied van het bruidluiden verre over het dal
heen.
Alle keerden zich om en keken omhoog
naar het bergpad. Daar kwam de stoet!
Wel vijftig paarden den bergrug af, in
langzaam, zich slingerende rij. Voorop reed
Berit op den Glomgaard-Grauwe.
Reeds van verre zag men hel geschitter
van de Granvikskroon. wanneer ze tusschen
dc boomen te voorschijn kwam, verdween
en weer te voorschijn kwam.
Gjermund Hangsett, die daar nog altijd
stond verbleekte langzaam. Daarop keerde
hij zich om, sprong over dc heining en
sloop langs het boschpad huiswnarts.
Het bruidluiden brak af en ving weer
aark geweldiger dan tevoren. Het was, als
wilde het in jubelenden triomf he.enbroken
door het dal. want nu hield dc bruid voor
de kerkdeur stil.
EINDE,
