390.- M. A. RAMSELAAR EEN MERKWAARDIG EXPORTARTIKEL FIRMA Mahonie Slaapkamer WOLLEN DEKENS ACHTERBERG!! MEUBILEERING GIFGASSEN WONDERE HERFSTTOOI HAAGSCHE BRIEF Llt-jumeaux 160 cJM. breed spiegelkast toilettafel tafel en 2 stoelen •ymmmm NIEUWE ZENDING VERLAAGDE PRIJZ-N - WESTSINGEL - srg! i" lavorvl door H. G. CAN NEG I ETER. Schadelijke gedachten doortrekken de menschheid als gifgassen. Ook zij werken verlammend en op den langen duur doo- delijk. Ook zij lasten alles en iedereen aan: man, vrouw en kind. Als epidemieën besmetten zij dc wereld; zoo'n geestelijke griep is een vloedgolf, waaraan niemand ontkomt. Dc één krijgt dc ziekte in erger mate dan dc ander; men heeft lichte en zware aanvallen, maar de heele aarde is ziek. Waar komen zij vandaan, deze schade lijke dampen? Wie heeft ze uitgebroed, deze ontmoedigende gedachten, deze ge voelens van haat cn opstandigheid, deze verbittering, deze verslagenheid, deze angst? De haard van dergelijke besmetting is moeilijk te vinden. Op een goeden dag in het voorjaar zijn alle jongens aan het tol len en alle meisjes aan 't touwtje springen. Wie is er mee begonnen, wie is de eer6te geweest! Op een goeden dag loopen eens klaps de vrouwen met kort haar en de mannen in korte broek. Wie nam tot deze mode het initiatief? Op een goeden dag ziet men de roman van een zekere schrijf ster voor alle boekwinkels en in alle spoor wegcoupés. Een paar jaar later spreekt eensklaps niemand een woord meer over de schrijfster of haar roman. Wie is de gangmaker voor het "succes en wie de gangmaker voor de vergetelheid? De schepper van menschelijke verdwa zing ie evenmin tc vinden als de eerste in- fluenza-bacil. Te vergeefs pijnigen wij ons af om den verwekker van oorlogsroes, rassenhaat, gcweld6fanati6me of paniek op te sporen. Als een giftig gas drijft de waan zin over de aarde; geèn grenzen houden I dien kwaden damp tegen, waartegen men I zich vergeefs achter huiskamer Wanden of in kelders verschuilt. Het i6, of het gif door de poriën van het I lichaam tot den geest doordringt en zelfs de helderste hersens besmet. Edelen cn verstandigen worden het slachtoffer en la ter begrijpen zij niet, hoe zij ten prooi zijn gevallen aan een waan, waarover zij zich na afloop schamen. Niets is voor de menschheid noodlotti- I ger dan massawaan. Deze ziekte komt in I de vreemdsoortigste schakeeringen voor. 1 De geschiedenis maakt gewag van tijden, I waarin ganscho gewesten door danswoede I ontzind werden of waarin de bevolking Ivan een heele streek plotseling naakt ging I loopen. Er is een tijd geweest, waarin de I menschheid door zwaarmoedigheid werd (geplaagd en blecke jongelingen op kerk- Ihoven grafliederen dichtten. Er zijn zelf- I moord-epidemiecn bekend en uitbarstin- Igen van de misdadige neiging tot moord len roof en vernieling, Godsdienstwaanzin I heeft dorpen en steden tot het tooneel van |he afschuwelijkste verschrikkingen ge- |&aakt Wereldoorlog, wereldrevolutie, wereld- Icrisis, waar vinden dergelijke katastro- Ifalc verschijningen hun oorsprong? Waar |s de haard van dergelijke gedrochtelijke IziektcnWist men het maar, men kon l*r zich tegen inenten of men kon de bacil |uitroeien. De techniek vindt tegen elk kwaad te- hens het geneesmiddel uit. Tegen 't gifgas Pet gasmasker. Maar kan men zich tegen Jgeestelijke gifgassen met gasmaskers be schermen? Er zijn er, die het beproeven. Zij sluiten [hun gce6t van de buitenlucht af. Zij trek- pn zich de beschermende kap over het Jhonfd en zuigen zich vol met de geprepa reerde lucht, welke zij voor persoonlijk ge- pruik met zich om dragen. Met angstige fo?en turen zij door de bril van hun dui- prhelm, of van hier of daar onraad pakt. Zoo ziet men ze zitten, als Nvanstal- l'Re wezens, als caricaturen van hun eigen, knechtschap levenden tijd.. Helaas, slechts kort strekt hun luchtre- prve. in hun beschermende duikerhelm Rcht de verstikkingsdood dezen angst lagen. Maar daarbuiten trekt de echa- Plijke nevel reeds weder op en de slacht offers herstellen zich van hun bedwelming, pt heelal is zoo wijd en de dampkring uitgestrekt, dat 't gif zich verdunt van pinuut tot minuut. Het lost op in de [uime cn de herboren menschheid wrijft rch de oogen uit en vult. zich de longen pt het aroom van de vrijheid. I Dij epidemieën leggen dc zwak6ten het loodje. Ook als de epidemie is van gees- r'ijken aard. Het beste voorbehoedmiddel |"jlt ook hier versterking van het wecr- l'andsvermogen. En de geest groeit het |^ond6t evenals het lichaam, bij vrije he ffing in open lucht. EEN „HANDEL IN VROUWEN EN MEISJES" door Dr. H. WESTERMAN. Elk jaar verdient Duitscliland 3,6 milli- oen Mark door aan het buitenland een merkwaardig artikel te leveren, n.l. vrou wen! Groote en kleine, slanke en dikke, blonde en donkere vrouwen, voor elke smaak cn elke stemming. Tweemaal per jaar, in den herfst en in de lente komen opkoopers uit alle landen der wereld naar Herlijn, want daar bevindt zich het cen trum van dezen handel. Ze laten de dames voor zich brengen, doen hun keuze, din gen af op den prijs cn reizen een paar da gen later met een geheele harem weer naar hun land terug; Maar is dat dan niet verboden? Neen, deze handel in meerendeels heel mooie vrouwen wordt zelfs zooveel mogelijk door de autoriteiten gesteund. Ten eerste, omdat een zuivere winst van 3.6 milliocn Mark in deviezen niet te versmaden is. En ten andere omdat het hier slechts etalagepop pen betreft, welke nergens anders zoo ar tistiek afgewerkt, duurzaam en zoo talrijk verkrijgbaar zijn als in Berlijn. Het is een merkwaardig gezicht, als men op die Berlijnscho „slavenmarkt" in de Jc- rusalemmerstrasse komt. Ongekleed, rozig beschilderd, staan dc poppen daar onder het felle licht der schijnwerpers, bij honderden en duizenden. Vele zijn niet anders dan ge styleerde geraamten; hun ledematen be staan uit fraai gebogen stangen cn haken. Andere zijn ware beeldhouwwerken, gff maakt naar het voorbeeld der Venus van Milo, (of wat meer waarschijnlijk is, naar dat van Ziegfield-girl). Sommige zien er werkelijk uit als levende menschen. En alle lachen, zonder één uitzondering, een betooverend-verleidelijk en tegelijkertijd dood-onwezenlijk poppenlachjc. Hun geboorteplaats bevindt zich echter niet hier in de Jerusalemstrasse, aan de Hausvogteiplatz, in de prachtige met win gerd begroeide ateliers der beeldhouwers, die hiermee een eenigszins vreemdsoortig, doch financieel voordeelig arbeidsveld heb ben gevonden. Als het publiek, dat in de etalages der modemagazijnen alleen kijkt naar dc japonnen cn nooit naar de poppen, die ze dragc-n, er slechts een vermoeden van had, welke bekende kunstenaarshanden dikwijls het eerste model daarvoor hebben geboetseerd, dan zou het grootendcels zijn belangstelling voor de tentoongestelde heer lijkheden, van zijde, fluweel en chiffon ver liezen. Vrouwen op den loopenden band. De eerste stap is dus, dat een kunstenaar van een koopman de Maecenas van de zen tijd opdracht krijgt om een model te maken. Daarna komt er een man van de fabriek, die van het model een afgietsel inaakt, met behulp waarvan het mogelijk zal zijn om in den letterlijken zin van het woord aan den loopenden band de poppen te fabriceeren. Na hem heeft een chemicus het woord, die het materiaal voor de pop pen levert. Op dit materiaal komt het aan. Het mag niet, zooals was, in de zon smel ten. Papier maché is bros. Doch tegenwoor dig kent men ecu soort gelatine, die aan alle eischen voldoet. Daarvan zijn al deze glimlachende etalagepoppen gemaakt. Do gelatine wordt in de fabriek in enkele mi nuten aangebracht om een fijn, licht ge raamte van ijzerdraad of hout, waarvan het model dikwijls genoeg in elkaar is geknut seld door een anatoom, éen man van de of- ficiccle wetenschap. Ook hij staat dus, even als de chemicus cn de technicus die de onzichtbare scharnieren voor de gewrich ten construeert in dienst van de grillige Madame ^Modc. En het laatste woord heeft dc schilder, die de matrose huidskleur echter niet aan brengt met het penscel, doch met de verf spuit, die beter een zeer gelijkmatige vcr- (teeling der kleurstof toelaat. 'Slechts voor de retouche, voor de fijne gebogen lijnen Eigenlijk is alle najaarstooi, zooals alle leven en sterven trouwens, één groot won der, één grootsch mysterie van worden en vergaan, verzinken en stralen, weer groei en en bloeien in den wisselenden kringloop van bet leven. Ja, vol zijn deze Octoberdagen van wondere herfsttooi; van kleurig blad en rijpe vrucht, van herfstdraden en vo- gelgestaltcn, van rijk gevarieerd leven en bonte schoonheid. Maar ik wil, nu ik bo- venstaanden titel neerschrijf, toch vooral aan een zeer aparte en wel heel merkwaar dige herfstwereld denken: aan die droom gestalten van het woud, die minder dich terlijk paddenstoelen heeten. Wc zouden nog liever, ten minste weten schappelijk juister, van zwammen moe ten spreken, omdat deze opvallende na tuurverschijning in het bosch, maar ook langs velden en wegen, in tuinen, op hoo rnen, ja waar niet al, omdat zij lang niet alle den hoed cn den steel, den paraplu- vorm dragen, die dc naam paddestoel juist en karakteristiek draagt. Zwammen zijn er in zeer verschillende soorten cn maar een deel daarvan heeft den bekenden, op vallenden paddestoel-vorm. Paddestoelen zijn groote opruimers in de natuur, die soms voordat de hoornen en planten, van wier ontbindend leven zij hun kracht ontvangen, gestorven zijn, al beginnen met 't werk dat de wissclgang in het natuurleven bespoedigt. Wat wij op den boschgrond en elders als bonte verschijning, geel bruin, paars en wit, rood-gespikkcld soms zooals bij de mooie, maar gevaarlijke Amanita muscaria, de vliegenzwam, zien en bewonderen als kleurige herfsttooi van het woud, dat zijn eigenlijk niet dc zwammen, de planten zelf, maar dat zouden wij misschien het beste de vruchten kunnen noemen. Dat bovengrond6che deel, die vrucht dus, als ge wilt, bevat een zeer groot aantal zaad jes, die in de mycologie, de wetenschap dei- zwammen, sporen heeten en die dienen tot verspreiding en uitbreiding van de soort. Maar de eigelijke paddestoelenplant, de zwamvlok of het mycelium, leeft stil ver borgen onder den grond, in rottende bla deren op den bodem, in de doode. of nog le vende boomstam, soms ook in plant of dior. Onder gewone groene planten zijn kin deren van het licht. Zij zoeken het licht cn de zon, zij kunnen daar niet buiten, zij be vatten het bladgroen, het chlorophyl, dat hun de groene kleur geeft en die groene plantenccllen zijn een soort kleine scheikun dige laboratoria, die het zonlicht of dc stra lende zonne-energic omzetten, stoffen die voor het bestaan van de plant noodig zijn. De paddestoelen daarentegen zijn kinde ren der duisternis. Zij missen die groene cellen, zij kunnen met het licht, dat de meeste andere planten noodig hebben niets doen. Zij zoeken dc donkerheid in de schemerige diepten der bosschen, in kelders en gaten, meestal ten minste. Zij kunnen hun voedingsstoffen zelf niet vormen en moeten die vinden door te woekeren, te pa rasiteeren op andere planten of dieren, doode vooral, maar ook wel op levende. De herfst nu is de tijd waarin heel wat leven sterft, waarin uitgebreide proces sen van verrotting en vergaan plaats vin den, waarin met andere woorden leven in dood organisch in onorganisch leven over gaat. Zwavelwaterstof of zwavelzuur wordt bij dat groote omzcttifigsproces in het na tuurleven gevormd, waardoor dc bosschen met hun stervende bladeren in de herfst die typische herfstgeur krijgen, die zoozc bij deze Octoberdagen behoort. En juist in dezen najaarstijd, nu massa's planten en bladeren vergaan, is voor dc paddenstoelen de tijd gekomen die voor hen volop voedsel cn levenskansen biedt. Zij werken mee om den kringloop van het leven te bespoedigen cn danken daar Irun eigen, wat liun uiterlijke verschijning be treft, kortstondige leven aan. Een kort leven, maar een kort cn boeiend leven, waard orn er een tocht voor naar het herfstbosch te maken. Juist in deze da gen, nu dc bloemen gaan welken, om straks na een felle nacht\orst geheel te vergaan, nu de bloemen welken en de bladeren val len, maar nu de zon nog vol glorie en de hemel nog vol stralend blauw de dagen schoon kunnen maken, is het een vreugde door de stille bosschen en langs stille we gen tc gaan, waar ook de paddenstoelen een manifestatie zijn, ja een zeer merk waardige openbaring van het wondere, rijk geschakeerde natuurleven* A. L. B. der lippen en wenkbrauwen maakt deze man, die in zijn vak evengoed een kunste naar is als ieder ander, gebruik van een fijn haren penseel. En na hem komt er nog één. Die bindt elk van de luxe poppen ccn touwtje om den hals. Aan het touwtje hangt een kaartje. En op het kaartje staat dc prijs. Een belangrijke industrie. In een rumoerige drukte, met drie tele foons voor zich op een abnormaal grooto schrijftafel, ccn dozijn verschillende ge kleurde belknopjes onder het bereik van zijn linkerhand, een abnormaal groote vul penhouder als ecu scepter in zijn rechter hand cn con eveneens abnormaal groote, zwarte sigaar tussclicn dc lippen, zoo ont ving dc chef van een Berlijnschc firma mij, die letterlijk van dozen vrouwenhandel leeft. „Crisis? Ik weet van geen crisis! Sinds wij onze gelatine hebben uilgevonden onder ons gezegd, ik lieb die niet uitge vonden, maar professor Waiter Feinhoff inaar sinds wij dan onze gelatine hebben, gaan dc zaken schitterend. Voordat U bin nenkwam, had ik hier twee Chincczen van ccn reusachtig concern van warenhuizen tc Sjanghai. Ze hebben 1500 poppen besteld. En betaald! Contant geld op tafel! Wij leve ren naar Zuid-Amerika, naar Mexico, naar Noord-Afrika, overal, waar bet maar warm is. Smeltende poppen met slap neerhangen de armen en kromgetrokken halzen staan nu eenmaal niet mooi in een étalage! Maar onze gelatine modelgclatine heet dat smelt niet. lioe warm het ook is. En omdat wij de eersten waren, die er gebruik vun maakten, en de cenigcn, die garandeerden dat geen liitte de poppen zal schaden, daarom leveren wij zelfs naar New-Vork cn daarom bestaat er voor ons geen crisis!" Ik vroeg, hoe groot de omzet in étalage poppen was en voor hoeveel er werd uitge voerd. Luidruchtig vergenoegd gaf dc dik kerd mij de cijfers: „Er worden er jaarlijks 150.000 a 200.000 gemaakt, waarvan er 120.000 a 130.000 voor den export bestemd zijn. Goedkoop zijn ze niet, maar ze zijn goed. Wij maken cr een zuivere winst op van ongeveer 3.6 millioen Mark. En dat in deviezen! Deviezen, mijnbeer! Wij zijn zoo goed als goud! Wij zijn zoo goed als dol larbiljetten! En wij licbben alles bij elkaar 3200 menschen in onzen dienst. Verdienen we dan niet, dat wc bekend worden?" China in den Haa.g. Hoe pinda-mannetjes kwamen, over wonnen en om de wet te eerbie digen weer moesten verdwijnen. Het zal misschien een week of zes gele den zijn, dat cr plotseling in de binnenstad enkele Chineezen verschenen, die tegen een huis gedrukt stonden en die als een natuur onderzoeker zijn botaniseertrommel een broodtrommel, hadden omgehangen. Met de bekende nieuwsgierigheid, een journalist eigen, naderden wij den man en wierpen 'een blik in zijn trommel, die bleek gevuld tc zijn met in vetvrije papiertjes verpakte met suiker begoten tabletten pinda's. Al spoedig bleek ons, dat dc Chinees van de Nederlandsche taal weinig meer afwist, dan pinda-pinda, lekker lekker, vijf cent. Het vragend gestelde woordje „koopé?" was do voltooiing van zijn Nederlandsche woorden schat. Zwijgend stonden do Chineezen te gen de huizen, nauwelijks door dc voorbij gangers opgemerkt en hun wel zeer zachto roep werd overstemd door liet straatrumoer. Enkele, menschen wezen elkaar de vreemde verschijning in het straatbeeld aan. Het bleef zoo gedurende enkele weken, dat er slechts hier en daar een Chineesje tc bespeuren was cn de verkoop, die de eerste dagen lang niet vlotte, scheen zich te verbeteren. Men wist nu wat de Chineezen ten verkoop hadden aan te bieden cn het waren lang niet enkel kinderen, die zich in het bezit stelden van de zoete lekkernij. Neen ook oudere menschen, en niet alleen van de vrouwelijke sekse, kochten deze pindatabletten. Dc handel in „pinda-pinda" begon té loo pen. En op zekeren dag worden we verrast door een complete inval van dit geclhuidig volk in de residentie. Waar men ook keek, overal stonden of liepen er Chineezen rond met een broodtrommel, waarin de olierijke vrucht uit het verre land tot snoeperij ver werkt was. In één slag waren de Chinees jes populair geworden en er waren slechts heel weinig menschen, die zich aan hen er gerden. Want het grootste deel van de be volking wist, dat de verkoop van deze zoe tigheden hun geen schatten aan winst op leverde. Een Chiïnees is uiterst beschei den en als hij een paar dubbeltjes per dag verdient is hij al lang tevreden. Vanwaar toch al die Chineezen plotseling kwamen? Waren ze speciaal voor den ver koop van deze artikelen naar Holland ge togen? Natuurlijk niet. Deze Chineezen wa ren afkomstig uit Katendrecht, de „China- Town" van Rotterdam, waar op bet oogen- blik om en nabij dc 1500 Chineezen gehuis vest zijn. Als stoker, tremmer, waschbaas of bediende kwamen zij met do schepen mee naar Nederland. En daar de meest© schepen geen emplooi hebben en er daar bij sterk op het personeel bezuinigd wordt konden de Chineezen geen werk vindon. Evenmin waren zij in staat naar China te rug tc keeren en is de Chineesche consul evenmin in staat aan deze anderhalf dui zend landgenootcn een gratis passagicrsbil- jet naar hun geboorteland aan te bieden. Een feit is dus dat de gemeente Rotterdam met deze vreemdelingen zit opgescheept. Van geldelijke ondersteuning komt natuur lijk niets. In Rotterdam heeft men al moei te genoeg om aan geld te komen voor do werkloozc Nederlanders, die daar wonen. De Chineezen zijn dus op zichzelf aangewen zen. Het gemeenschapsgevoel bij deze lie den schijnt sterker ontwikkeld te zijn dan bij de Westerlingen, want men heeft het met uiterst beperkte middelen toch in Ka tendrecht weten klaar te spelen do honge rige magen te vullen cn voor slaapplaatsen te zorgen. Een klein gedeelte van de Chi* noezen trok al het land door met goedkoop© Oostersche snuisterijtjes, vaasjes, doeken, kralen cn dergelijke cn wisten zich hier mee een schamel bestaantje tc verschaffen. Maar het grootste gedeelte van de Chinee zen leidde een doelloos en werkeloos leven tje. Tot men onlangs is begonnen met het fabriceeren van de pinda-tabletten en dezo in verschillende steden, waaronder de resi dentie, uit te venten. De gemeente Rotter dam verleende faciliteiten cn in het begin scheen het, dat dc Haagsche politie een wenk had gekregen om een oogje dicht te knijpen. In den Haag moet elke venter een vergunning met een geëmailleerd nummer tje bezitten, welk laatste hij zichtbaar moet dragen. Dc Chineezen nu bezaten geen ventvergunning en men had zo dus al dade lijk kunnen inrekenen. Ook stoorden dezo pindaverkoopers zich niet aan de winkel sluitingswet, die de straatverkoop 's avonds na negen uur en des Zondags verbiedt. Nie mand had er last van en het grootste ge deelte van de ITaagsche bevolking mocht hen wel, in sommige buurten kregen dc Chineesjes van de bewoners zelfs te eten en te drinken. De conversatie bestond weder zijds hoofdzakelijk uit gebaren en glim lachjes. Dc vriendelijke, Chineesche lach is populair geworden. Ook is men thans te ruggekomen van de verkeerdo veronder stelling, dat alle Chineezen op elkaar lij ken. Er is tusschen de verschillende indivi duen een duidelijk merkbaar verschil. De schoolkinderen hadden vriendschap met de gele broeders uit het Oosten gesloten. Het stadsbeeld, dat in den Haag, ondanks het drukke verkeer, toch niet dat levendige heeft van andore wereldsteden, iets stars over zich heeft, had door de pinda-manne tjes een fleurig aanzien gekregen. Het is nu eenmaal een feit, dat straathandel door Oostersche typen een romantisch tintje aan het straatbeeld geeft. Maar even plotseling als de Chineeschjes zijn gekomen, zijn ze weer verdwenen. Hun verdwijnen was echter niet vrijwillig. Op een somberen, regenachtigen herfst-maan- dag liceft de politie een razzia door de stad gehouden en ze stuk voor stuk naar het po litiebureau gebracht, waar het ten slotte op een vergaderzaal begon tc gelijken. Een ge heele ochtend heeft de politie hiervoor noo dig gehad, want het aantal pinda-tabletten ventende Chineezen liep tegen de honderd. Nu zitten zij niet meer op brugleuningen, wachtende op koopgrage kinderen, nu weer klinkt niet- meer hun zachte stem door do buitenwijken: „Pinda, pinda, lekker, lek ker!" Zij zijn weer teruggezonden naar Ka tendrecht. Er is nu eenmaal een politie verordening, die zich niet bekommert of een Chinees in Nederland recht op eten, heeft, een heel klein beetje eten, dat met dc enkele dubbeltjes, die ze per dag verdie- den, kon betaald worden. Deze Chineezen werkten voor heel wat minder dan de werk- loosheidsuitkeeringen bedragen en zij be roofden geen enkel mensch van zijn be staantje, want de lekkernij, die zij verkoch ten, was tot nu toe in Holland niet bekend. Toch schijnen er winkeliers geklaagd te hebben, waarschijnlijk enkel uit afgunst op deze lieden, die genoegen namen met een winst van een dubbeltje op elke gulden. De fabricatiewinst werd in een pot gedaan en verdeeld over de geheele Chineesche bevol king. De Haag heeft voorloopig zijn straten voor dc pindaventers gesloten, hopen we voorloopig, want nu de Chineesjes ^erdwov nen zijn lijken de straten kil en dood. Er zijn door middel van ingezonden stukken en adressen heel wat protesten tegen de beslissing van de politie gekomen. Ket grootste gedeelte van onze bevolking zou de Chineesjes weer graag terugzien om hen hun schamele boterham te laten verdienen. RADIONIEUWS. Opening zonder van Milaan. Op 28 October a.s. zal de nieuwe zender van Milaan officieel in gebruik werden genomen. De zender staat te Siciano op 12 Mijl afstand van Milaan en werkt met een energie van 70 kW. op een golflengte van 331,4 M.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 13