DE TOESTAND IN CHINA
SERVISCHE POTPOURI
HET TAAIE LEVEN DER
TUBERKELBACILLEN
RADIONIEUWS
TOONEELTE LONDEN
Door Dr. G. STRELISKER.
DE COMMISSIE-LYTTON.
Zoojuist heeft de Volkenbondscommissie
jndcr voorzitterschap van den gewezen on
De brave inwoners van Belgrado zijn om
un zomer, die vooral dit jaai lang duurt,
[liet te benijden. De zon brandt iemand v 0
oodanig od den schedel, dat men reeds op derkoning van Britsch-Indië Lord Lyiton
het station naar een verfris6Chend bad ver- rapport uitgebracht over de gebeurtenissen
(angt. Wie een beetje frisschc lucht wil in China en Mandsjoerije. Een der vijf go
appen, moet zich aan de Topoider, aan delegeerden beschrijft in onderstaand ar
he Kosrtnjak, in Dedinje of op Avala op-
iouden, waar men de kans loopt een licht
iriesje toegewaaid te krijgen. Ook de hoofd-
nad van Joego-Slavië heeft in de laatste
jaren, evenals Boekarest, een verandering
oorgemaakt; vele straten doen West-
iuropeesch aan, terwijl do Kroatische hoofd
(ad ZagTeb, hot voormalige Agrara, clegan-
;er en meer gecultiveerder aandoet.
Dc Belgraders zijn op hun automobiel-
■erkeer buitengewoon trot-sch. Niet minder
lan twaalfhonderd „luxe'1 wagens rijden in genwoordiger van Frankrijk; 'Graaf
iun straten. Maar men mag niet vergeten
ieraan toe te voegen, dat op den Balkan
;.]kc auto, die niet voor vrachtvervoer be
itemd is en waarbij tenminste nog een ge
1 te van do oorspronkelijke lakvorf is
■aar te nemen, onder de afdeeling luxe-
fagens valt. Vergelijkt men echter het auto
verkeer met de groote Europeesche hoofd-
tikel zijn verschillende wederwaardigheden.
Een wereldreis in gejaagd
tempo.
Wij varen met ons vijven: Lord Lytton,
de gewezen Onderkoning van Indië als
voorzitter van onze, naar hem genoemde
commissie; Generaal Mac Coy, gewezen ad
judant van den Amerikaanschen President
Theodora Rooseveldt; Generaal Claudol, die'
vroeger in China heeft gediend, als verte-
Al-
dovrandi, vroeger Italiaansch gezant te
Berlijn, en mijn persoon. Onze commissio
had do opdracht, do toestanden in Mand-
sjoerije ter plaatse tc bestudeeren, om den
Volkenbond in de gelegenheid te stellen,
zijn standpunt te bepalen.
Op 3 Februari j.l. vertrokken wij zoo
snel mogelijk naar Oost-Azië langs den
tteden, dan zijn 1200 wagens voor Belgrado snelsten en kortsten weg, d.w.z. over Amc-
u juist niet voel, maar om deze achteruit- rika, omdat het verkeer over den Trans-
elling goed te maken, rijden zij door de sibcrischen spoorweg tengevolge van de on-
fctraten met zulk een snelheid, dat men geregeldheden was gestoord. In Amerika
|er zich over verwondert, van zdo weinig hebben wij in totaal slechts vijf uur opont-
wigdukken te hooren. Terwijl in de meeste houd gehad, zoodat wij reeds op den laat-
groote steden maximum-snelheden van 30 sten dag van Februari in Tokio konden
tot 40 K.M. voorgeschreven zijn, mogen de komen, waar wij met de Japansche diplo*
leuio's in de kom der gemeente Belgrado maten contact zochten. Toen gingen we via
niet sneller dan 15 K.M per uur rijden, op Shanghai naar Nanking, naar de Chinee-
ktraffe van 500 Dinar boete. Maai- ik moet ache centrale regeering, en verder naar
■den chauffeur nog zien, die zich aan dit Nanking, waar wij met de Chineesche po-
poorschrift houdt.
Zes jaar geleden, toen ik voor do laatste
maal Belgrado's stof slikte, kon men niet
erg goed met de Duitsche taal overweg;
de stad was volkomen Fransch georiënteerd,
al sprak men het Fransch lang zoo goed
met als in Boekarest Tegenwoordig kan
men met de Duitsche taa' even gemakke
litici spraken. Beide staten steunden ons
werk voortreffelijk.
In Mandsjoerijo zelf hebben wij zes we
ken gewerkt. Wij hebben Moekden, Dairen,
Port Arthur, Harbin, Tsitsikar en Tsjang-
tsjoen bezocht. Wij hadden nog verder wil
len reizen, doch het was onmogelijk om
verder te gaan langs de landwegen, aange-
(lijk terecht en in''de' hotels, Vos'taü^'Tn J;on he,t !and d°°ï de tg. bandieten over-
Ut kan men gerust In het Du.lsch iets atr°omd 18 on het Jooneet ts van onafge-
I best ellen. Als men de Belgraders gelooven
mag, dan hebben zij deze taalkennis aan
de Duitsche geluidsfilm te danken, die hier
in de bioscopen overheerschend is.
In de papierwinkels hangen de portret
ten van de Duitsche filmsterren naast die
van Greta Garbo en en'kele Franscho lieve
lingen en de Servische straatjongens flui
ten met hetzelfde genoegen als de bengels
van de andere Europeesche steden: „Das
gibt's nur einmal, das komt nicht wieder!'
In Joego-Slavië betrekt men hoofdzakelijk A
Duitsche industrieproducten. Dit komt s°"Jkste ellendo- °or,°S en overstroommgen
waarschijnlijk, omdat men de laatste «en de voornaamste rampen, die Mandsjoe-
jartn een groote hoeveelheid wa.-en uit dit "*e «sierden. De gevechten worden n do
land heeft betrokken in verband met de hand gewerkt doordat de velden met bg-
heretelbetalingeu. Deze herstelleveringcn, na dubbe> manshooge kaoliang (Chineesche
hoe onaangenaam die voor Duitschland ook gerstsoort) nog met zijn afgcoogst; daar
geweest mogen zijn, hebben toch tot reeul- k.unnen dc soldaten ",et d0°r vliegers ge-
laat gehad, dat men zich in Joego-Slavlè worden en bereiden zij hun aanvallen
broken gevechten. Een gedeelte van onzo
commissie vloog terug naar Shanghai, na
dat wij gezamenlijk te Peiping ons rapport
hadden samengesteld, en van Shanghai
verder per boot via Brindisi naar Europa
terug. De Fransche generaal Claudel en ik
reisden echter per vliegtuig door Mandsjoo-
rije naar Siberië en gingen vandaar met
den trein terug.
Soldaten en bandieten.
Wat wij zagen was een land in de vree
kant overblijfselen van Chineesche legers,
die van hun hoofdmacht afgesneden zijn
of vrijwillig in Mandsjoerijo zijn gebleven,
Verder hebben er zich nog groepen vrij
willigen gevormd, die aan de zijde dor Chi
neczen tegen den Mandsjoerijschen staat
strijden.
Bij al deze groepen van soldaten komen
nog de z.g. bandieten. Gedeeltelijk zijn dit
kleine groepjes mannen, die vroegor deel
uitmaakten van de geregelde Chineesche
troepen; gedeeltelijk zijn het koloniston,
die door de overstromingen alles hebben
verloren, of boeren, die door roofzuchtige
soldaten of bandieten arm geplunderd zijn
en nu zelf plunderaars worden. De mis
daden der bandieten verspreiden angst en
schrik onder de geheelc bevolking. Her
haaldelijk worden door hen op straat men-
schen aangevallen, in een auto geduwd
ontvoerd; dc bloedverwanten krijgen dan
brieven, waarin dc slachtoffers met de
vreeselijkato martelingen worden bedreigd,
wanneer er geen buitensporigen losprijs
wordt betaald. Ook toen wij er waren, had
den er in Mandjoerije evenals in an
dere deelen van China dergelijko over
vallen plaats; zoo werd een motorboot met
een Engelschrnan en. een Amerikaan op
een rivier door bandieten beschoten, waar
bij een der blanken ernstig werd gewond.
In do omstreken van Harbin, waar het
bandietenwezen het ergste woedt, kan nie
mand zich zonder levensgevaar buitens
huis wagen. Men heeft mij verteld, dat groo
te ondernemers in den houthandel bet
voornaamste bedrijf van Mandsjoerijo
zelfs zulke benden gehuurd hebben om hen
tegen andere benden te beschermen. Daar
uit blijkt ook. dat de bandieten volstrekt
niet altijd hun slachtoffers onder de Euro
peanen zoeken, doch integendeel als regel
onder de rijke Chineezen. In Harbin leven
de Europeanen trouwens niet onder zulke
langzamerhand aan deze Duitsche produc
ten heeft gewend en er op het oogenblik
tic voorkeur aan geeft boven die van an
dere landen. Vooral dc Tsjechische indus
trie, die hier een afzetgebied hoopte te
vormen, wordt er door getroffen. Alles wat
liior gebruikt en gekocht wordt: machines,
radiotoestellen, motoren, ja zelfs cosmetica,
waarvan tot voor kort Parijs het monopolio
bezat, betrekt men het liefst uit Duitsch
bad, dat daarbij tegen scherp concurree
rde prijzen levert,
Belgrado heeft ernstig onder dc tubercu-
Itose te lijdon, waartegen men trouwens ook
geen doortastende maatregelen treft. Niet;
minder dan 27.2 der bevolking lijdt aan
gevreesde ziekte, die in dc slecht ge
luchte woningen en in de nauwe vervallen
buizen der voorsteden een rijken voedings
bodem vindt. Trouwens, de hygiëne over|
bet algemeen laat in de meeste districten
veel te wenschen over. Daarentegen moet
men een bijzonder complimentje aan de
Servisöhe kookkunst maken. Daar is bijv.
de tsjeoab,
op dc steden en de spoorwegstations voor.
In uitgestrekte deelen van Mandsjoerije
hcerscht oorlog in den vollen zin van het
woord. Aan den eenen kant strijden de Ja
pansche troepen en die van don nieuwen
Mandsjoerijschen staat, aan den anderen
goede omstandigheden. Het grootste con
tingent, U0.000 zicxon, wordt gevormd door
de Russen, waaronder zich ook vele z.g.
Wit-Russen bevinden, dio vroeger in dienst
waren bij den onder gemeenschappelijk
Chineesch-Ru6sisch beheer staanden Mand
sjoerijschen spoorweg cn door de Sovjet-
autoriteiten zijn ontslagen en vervangen
door „roode" Russen. Verder wonen or in
Mandsjoerijo veel Duitschers; men vindt er
b.v. Duitscho clubs en Duitsche kamers van
koophandel f
De economische crisis in Mand
sjoerije.
Vanuit het vliegtuig zagen wij vooral in
•1c omgeving van Tsitsikar cn Mandsjoeli
uitgestrekte overstroomde gebieden; zij
ro'kten bijna tot aan de legerplaatsen der
Mongolen, die wij vanuit de lucht herken
den aan hun cirkelvorm, hun tenten cn
nun kudden. Bij Harbin steken dikwijls
nog slechts dc daken der huizen boven het.
water uit. In Mandsjoeli troffen wij on
geveer 40 Europeanen aan, die niet verder
vervoerd konden worden. Sommigen wacht
ten daar al 10 dagen, totdat do spoorweg
naar Mandsjoerije weer bruikbaar zou we
zon.
Voor Mandsjoerije, dat voor het grootste
deel met landbouwgewassen is beplant en
goed beplant, beteekenen deze overstroo
mingen natuurlijk een ramp van ontzag
lijke afmetingen. In dit land, dat zoo groot
is als Duitschland en Frankrijk samen,
wonen 30 millioen menschen, doch onder
normale economische omstandigheden zou
den er dubbel zooveel gemakkelijk een be
staan kunnen vinden. De bewoners zijn
voor de overgroote meerderheid Chineezen,
die vooral de laatste jaren uit de naburige
provinciën hierheen zijn geëmigreerd. Ver
der vindt men or 800.000 Koreancn, 200.000
Russen, vooral in het Noorden, en onge
veer 240.000 Japannors. Deze samenstelling
Ier bevolking van Mandsjoerije zal een
buitengewoon belangrijke rol spelen bij de
toekomstige ontwikkeling der dingen.
Ook in Mandsjoerije laat de economische
eiisis zich gevoelen; de prijzen voor het
voornaamste uitvoerartikel, n.l. sojaboonen.
zijn op de wereldmarkt sterk gedaald
Daardoor is de geheelo economische toe
stand van Mandsjoerijo ongunstiger ge
worden. Daarbij komen dan nog de natuur
ompen en do voortdurende gevechten en
de politieke onzekerheid dio don handel
verlamt. De nood neemt ontstellende af
metingen aan. De toekomst zal leeren, of
de Volkenhond in staat zal wezen, den
toestand in Mandsjoerije te regelen on
daarmee den eeuwigen brandhaard in Oost-
Azië uit te blusscben.
door
Dr. F. DliGEN'HARDT.
w
Dr. B. SCHNEE.
Oud-Gouverneur van Oost-Airikn.
Da schrijver van dit artikel.
Luisteraarstaking in Duitschland?
De ontevredenheid van de republikeinech
cn pacifistisch gezinde Duitschers over den
gereorganiseerden omroep van hun land
neemt toe. In sommige bladen is de
briek: „Waar men naar moet luisteren"
vervangen door een met den titel: „Waar
men niet naar moet luisteren." Vele lui
steraars hebben geweigerd om hun vergun
ning te vernieuwen; hun aantal zou reods
40.000 bedragen.
UIT LONDEN
Te waar om goed te zijn.
„Words and Music".
Londen, 10 October.
„Te waar om goed te zijn", de titel in het
Nederlandseh van het jongste tooneelstuk
van Shaw, is een juiste kenschetsing ge
bleken. Dat is do meening van Bernard
Sbaw zelf. Zijn nieuweling heeft het niet
een op een rooster met uien ge- veel langer dan zes weken op het Lon-
Itold (Stuk gebraden kalfsvleesch, dat wat densch tooneel kunnen uithouden. Dat
smakelijkheid betreft met sarma is te ver- komt, volgens den schrijver, omdat het tc
(gelijken, waaronder men in wingerdbladen waar is, te waar in het bijzonder voor de
loet rijst en room gestoofd varkensvlcesch schouwburgbezoekers, die de hoogste
Vll-o ï«l,11>~1-
I verstaat.
Elke Servische lekkerbek krijgt! zen betalen
voor hun plaatsen,
pry
voor de
Ilichtende oogen, als hij van rasjnice hoort, stalles-gasten. Shaw heeft gezegd, dat hij
dat is een aan bet spit gebraden stuk var- het zich best kan voorstellen, dat deze
tansvleesch. Waarom de Slavische natdo- menschen geen 12 shilling willen betalen
bale spijzen ook den buitenlander een lek
kernij toeschijnen, zou misschien oen amu
saute academische vraag zijn. De verkla-
om zich van de planken af onaangename
waarheden te hooren toevoegen. De men-
Bchen voor wie hij schrijft, zijn intelligent
|r'ng, die ik van een humoristischen Bel- maar arm en daarom vindt hij dat een
dan 5 shilling
Eadoschen philoloog kreeg, dat n.l. dc stallog-plaals nooit moer
slaven vanwege hun aan meieklinkers moet koslen. Maar hij weet even goed als
n)ke taal
een bijzonder subtiel tong be-1 ieder ander, dat. geen schouwburg in Lon
kten, schijnt mij niet geheel en al steek- den kan bestaan met zulke lage prijzen,
bondol -ii-- En den meesten troost zal Shaw moeten
vinden in zijn tweede opmerking, dat n.l.
het publiek eerst twintig jaar nadat een
houdend to zijn,
lu elk geval krijgt men deze nationale
|BPijzen ook in het erbarmelijkste provin-
cienest
w n. J11 liCb tUJUU.riU<*lllltSie pro vin-
van Joego-Slavië op voortreffelijke
wijze toebereid opgediend en ik herinner
N nog levendig hoe een Amerikaansche
journaliste, die ik jaren geleden in Sera-
fcwo in een rookerige Turksche kroeg leer
de kennen, waar zij voor een internationaal
kookboek studies maakte, mij verrukt ver
klaarde: „O, wat zijn dat voor wonderlijke
Menschen, zij kunnen zingen, zij kunnen
koknn on moeten wel zeer gelukkig zijn:
Om zich werkelijk gelukkig te gevoelen,
men geen behoeften bezitten,
laatste is een bijzondere
Dit
Karakter-eigen-
\an de bevolking dezer streek. Maar I stukken
slandelijk peil komt, dat het in staat stelt
zijn werk te waardeeren. Inderdaad vinden
veel van zijn oude stukken een benijdens
waardig succes. Maar dat kon toch ook
worden gezegd van „The Applecart", zijn
op een na laatste stuk. De reden van
het falen van „Too True To Be Good" (want
een Shaw-stuk dat na zes weken geen be
langstelling meer krijgt, heeft gefaald) za'
wel zijn, dat het te weinig dramatische
kracht hoeft, dat er nog veel meer in ge
praat en nog veel minder in gehandeld
wordt dan in het algemeen al met Sliaw-
&ij wordt overtroffen door de bijna legen
darisch aandoende bescheidenheid der zi
geuners, die in grooten getale door het land
het geval Is.
Noel Cownrrl heeft al evenmin als Shaw
de gewoonte om een blad voor den mond
te nemen. Do geniale jonge man, die nu
langzamerhand tien jaar lang de eerste
viool heeft gespeeld op het Engelsche too
neel, ontziet zijn publiek niet beter dan
de patriarchale dramaturg van onzen tijd
het doet Maar Noel Coward behoeft geen
verontschuldigingen te zoeken voor de ont-
I vangst van zijn werk, eenvoudig omdat die
!'J er kans toe krijgen. Hel zijn arme, ver-1 ontvangst
•tooten, kleine, 1
takken, rusteloos van de eene plek naar
•k andere, overal slechts geduld, nergens
gaarne gezien, dikwijls door de gendarmen
°P?ejaagd naar doellooze verten. In Bel-
Efado vormen de zwervende, daklooze kin-
deren
een moeilijk probleem. Z.j slenteren
I bij ojuuici exj
de «straten, bedelen en stelen ook als
met lompen bedekte
toenschjes, in wier "hongerige oogen een
Hiouu^. vervuld verlangen gloeit
altijd fabelachtig is. Terwijl zijn
.Cavalcade" nog triomfen vierde in den
ouden schouwburg van Drury Lane, wer
den in oen ander theater, de Adelphi in J
The Strand, de menschen weggestuurd,
omdat er geen zetel meer te krijgen was.
Noel Coward is van alle markten thuis.
Hij begon met gewone tooneelstukken, die
zeer mooie beloften inhielden. Die beloften
zijn niet geheel in vervulling gegaan. Dc
jonge Coward heeft in den loop der jaren
zijn artistiek geweten wat geweld aange
daan. Hij is meer en meer gaan geven
wat een publiek, dat eerder geamuseerd
dan tot denken gestemd wil worden, ver
langde. Maar in al het amusement, dat. hij
verschafte, was er toch altijd een onder
toon van ernst cn een moraal voor de on
standvastige cn lichtzinnige samenleving
van na den oorlog cn voor dc leiders in
de wereld, die klaarblijkelijk leiden en ver
lakken zinverwant, achten. Coward heeft
den laatsten tijd geen tooneelstukken meer
geschreven, maar zijn veelzijdig talent ge
bruikt om spectakelstukken,- operettes cn
revues te scheppen. Zijn nieuwste cuvre,
„Words and Music", is een revue. Het werk
onderscheidt zich van andere tooneelwcr-
ken van hetzelfde type door zijn eenheid.
Van een revue verwacht men veelal dat
ze zonder veel onderling verband is sa
mengesteld van ongelijksoortige stukken
en brokken. „Words and Music" is een or
ganisch geheel, hetgeen zich laat verkla
ren; want zoowel de „words" als de „mu
sic" zijn van de hand van Coward; en de
regie eveneens. Elke schakel van dezen
ketting van zang en satire toont de hand
van denzelfden kunsthandwerker. Hier
geen als droog zand aan elkaar hangende
scènes en teksten en tafcreelen, waarvan
de zin of de symboliek zeer ver moet wor
den gezocht, maar in geestige woorden,
vlotte handeling en genoeglijke wijsjes sa
mengevatte commentaren op de dwaashe
den en zwakheden van den tijd, die teza
men een homogene voorstelling geven.
Coward leest zijn publiek even hard do
les als Shaw, maar hii doet het on eon wij
ze, welke meer amuseert en luchtiger is
en minder van de hersenen vergt. De
„Children of the Ritz", die hij in geestige
coupletten hekelt, zijn do jonge en min
der jonge vrouwen en mannen in het Lon-
densche West-End, die hun dagen verdoen
met even luxe als leege genoegens, zonder
te denken aan dc toekomst of aan de moei
lijke en verontrustende problemen van
den tijd. Wanneer oen crisis, als die, welke
Engeland een jaar geleden doprmaakte,
hen een oogenblik in hun zelfverzekerdheid
en zelfgenoegzaamheid doet wankelen,
vragen rij zich af (en het is hier In de
Adelphi een koor van prachtig gekleede
meisjes met miss Joyce Barbour als leid
ster, dat. het doet in een allergeestigst
liedje) wat van hen worden muet, wan
neer de wereld rond hen ineenstort en de
deftige winkeliers van Mayfair geen ere-
diet meer geven:
„Without a sou, what can we do?
W'll soon be begging for a crust
We can't survive and keep alive
Without the darling bankers' trust.
Niet alleen de kinderen van de luxe wor
den getroffen door Coward's hekelliedjes,
al schijnen zij hem het meest bezig te hou
den, want do melodie, die van het refrein
van het leidje,. waaruit ik een paar regels
heb aangehaald, gaat in een variatie van
rhythmcn door de gansche revue heen.
De vroegwijze kinderkamer, waar op een
hobbelpaard gedelibereerd wordt over de
theorieën van Freud; of de Britten in In
dié, die maar half bewust van de mach
ten die in dat land zijn ontketend, blijven
vertrouwen dat de zon boven het gouver
nementspaleis nooit onder zal gaan; of de
dagbladen van de onnoozelo sensationeele
soort, die schreeuwend om aandacht vra
gen voor den man, die in een tobbe van
rubber over het Windermeremeer heeft ge
varen en voor de oudste vrouwelijke post
ambtenaar, die Koningin Victoria de hand
heeft gedrukt en die tot op den huidigen
dag dagelijksch brieven blijft bezorgen; of
een stel filmgekke vrouwen van rijpen leef
tijd die verliefd zijn op denzelfden film
held; of dc dochter van een nachtclubhoud
ster, die in den huwelijksauto-de luxe stapt
met een lordal die menschen cn de
nieuwe toestanden, waarin zij passen of
die zij hebben geschapen, zijn hier op rijm
gebracht en op muziek gezet door dezón
even jeugdigen als scherpen waarnemer
van zijn tijd, door dezen begaafden spot
ter, die in „words and music" zoo raak
kan zijn.
Coward heeft een aantrekkelijke en vlot
te manier om zijn medemenschen op hun
dwaasheden en tekortkomingen te wijzen.
Maar het kan niet alleen zijn om de ma
nier, dat hii de gunsteling blijft van het
publiek. Shö.w, die altijd heeft afgebroken,
maar nochtans het raenschdom voor be
terschap vatbaar achtte, schijnt in zijn
laatste stuk zelfs niet meer aan deze ver
beteringsvatbaarheid te gelooven. Misschien
is dat een der voornaamste redenen waar
om het publiek hem den rug heeft toe
gekeerd. Coward mag een scherp satirist
zijn, hij blijft nochtans zijn medemenschen
liefhebben én verzuimt nimmer, in wat bij
ook schrijft, zijn publiek de les mee naar
buis ts geven van de onvergankelijke
waarde van het menschelljk hart, rijn
moed en zijn trouw. Er is genoeg optimis
me In „Words and Music" om van den
rijkdom van puren humor, welken deze
rrivue geeft, niet te spreken om ver
trouwen tc kunnen behouden in de toe
komst der gemeenschap. r
De ontdekking van de tuberkelbacil dooi
don wereldberoemden, in 1910 gestorven ge
leorde Robert Koch ligt meer dan een halve
eeuw achter ons. Toch weten zelfs nu nog
betrekkelijk weinig menschen, wat tuber
culose eigenlijk is. De leek beschouwt een
overgeërfde vatbaarheid en ongunstige le
vensomstandigheden aLs dc voornaamste
oorzaken der kwaal. Het is natuurlijk waar,
dat deze factoren van bcteekonis zijn, docli
de voornaamste oorzaak blijft mot dat al
de rechtstreekschc besmetting van den
«•enen mensch door den andoren. Of men
nu besmet wordt door een lid van het ge
zin, een verren bloedverwant of een vol
slagen vreemde, is voor dc praktijk van
geen betcekenis. De infectie zeil is do
bron van alle gevaar cn do kans cp infec
tie neemt toe, naarmate er meer en vaker
wordt opgegeven, m.a.w. meer en vaker
ziektekiemen worden uitgestooten door den
catiënt. Maar al te dikwijls moet de medi
cus ondervinden, hoc noodig het is om do
aandacht er op tc vestigen, dat tuberculose
"en besmettelijke ziekte is, evengoed als
typhus, mazelen, roodvonk c.d. Als dit oen-
maal goed wordt ingezien, zal do bestrij
ding der tuberculose als volksziekte voel
betere resultaten afwerpen dan thans
mogelijk is.
Hoe buitengewoon gevaarlijk de recht-
«Ireeksche intoctie is, blijkt duidelijk uit
de proeven, die de ongewone taaiheid der
tuberkelbacillen bewijzen. Voorzichtigheid
is dubbel noodig, omdat er hier geen alge
meen geldende regels kunnen worden op
gesteld; hoe lang de virulentie (kwaadaar
digheid) blijft bestaan, hangt af van een
kroot aantal factoren. In tuinaarde, in
mest en in rivierwater heeft men tuberkel
bacillen gevonden, die zeven maanden ach
tereen hun levenskracht in stand hadden
cehouden. Wel hangt de duur der virulen
tie er in hooge mate vanaf, of de smetstof
fen vrij liggen, dan wel omgeven zijn door
alijm. Hoe langer dit laatste het geval
blijft, hoe langer de bacillen ook virulent
blijven. Verder is het weerstandsvermogen
der tuberkelbacillen, welke door middel
van dc z.g. druppelinfectie op kleeding-
lukken worden overgebracht. Ook daarbij
zal men over het algemeen op een levens
duur van enkele maanden moeten rekenen-
Volgens de tot dusver gedane waarne
mingen kar» gezegd worden, dat tuberkel
bacillen, welke onder bijmenging van stof
djn ingedroogd, hun virulentie wel bijzon
der lang behouden. Hun levensduur wordt
meer verlengd naarmate de stoflaag dikker
is. doch hierbij hangt ook vee! af van bet
materiaal, waarop men de smetstof laat
opdrogen. In den duur der virulentie kun
nen voorts belangrijke verschillen optre
den onder de inwerking van licht. Robert
Koch constateerde reeds, dat de levensduur
der tuberkelbacillen in hooge mate van het
licht afhangt; onder dc rechtslrecksche be
straling van krachtig zonlicht zijn ze soms
na enkele uren dood, doch ook hierbij
speelt de dikte van de laag. welke door do
opgedroogde smetstof wordt gevormd, een
helangrijkc rol. Er zijn trouwens nog tal
van andere bijkomende factoren, dio
hun invloed uitoefenen, zoodat men soms
de meest verschillende resultaten verkrijgt
bij schijnbaar dezelfdo omstandigheden. Bij
druppelinfoctic in den allerlichtsten gTaacl
kan de virulentie onder den invloed van *t
daglicht, ook zonder rechtstreekschc bestra
ling door de zon, reeds in drie of vier da
gen verdwenen zijn en bij directe bestra--
ling reeds na enkele uren, doch als do
smetstoffen in een dikke laag zijn opge
droogd, vooral wanneer dit onder bijmen
ging van stof is geschied, dan blijft de vi
rulentie soms nog negen maanden lang
bestaan.
Eentge proeven van den allerlaatstcu
tijd bewijzen voorts, hoezeer het wèer-
standsvermogen der tuberkelbacillen wordt
beïnvloed door den aard van het materi
aal, waarop men ze heeft laten indrogen.
Stoffen werken dc virulentie zeer in do
hand; op kleederen opgedroogd sputum
blijft zelfs onder de directe bestraling der
zon soms vele weken achtereen gevaarlijk.
Dat de tuberkelbacil zoo'n taai leven hecfi,
is niet in dc laatste plaats het gevolg van
de wijze, waarop dit micro-organisme is op
gebouwd. Behalve eiwit bevat het ook een-
'groote hoeveelheid vetten cn daaraan vor-
wante stoffen, vooral vetzuren, lipoiden,
neutrale vetten en vetalkoholen. Deze sa
menstelling biedt de tuberkelbacil een ui
stekende bescherming tegen alle invloeden,
die zich richten tegen zijn levenskracht en
laardoor wordt de tuberkelbacil voor den
mensch aanmerkelijk gevaarlijker. Bo
vendien bevat hij nog een speciaal vergift,
de door Robert Koch ontdekte tuberceline,
welke door de bacillen wordt medegedeeld
aan de vloeistof, waarin ze worden ge
kweekt.
Het moest betrouwbare bestrijdingsmid
del tegen dc tuberkelbacil vinden wij nog
altijd in hooge temperaturen. Door tempe
raturen van 70 graden Celsius en hooger
worden de bacillen met absolute zeker
heid gedood. Bij een temperatuur van 70
graden zijn ze in een kwartier onschade
lijk gemaakt, bij een van 90 graden in een
minuut. Kleeren, die door tuberculeuze
personen zijn gedragen of met hen in aan
raking zijn gekomen, blijven dus een ern
stig gevaar vormen (ook al worden zo
maanden lang niet gebruikt, ook al worden
ze wekenlang in de zon gelegd), totdat zo
radicaal gedesinfecteerd zijn. Geen kleeding
of ondergoed mag ongedesinfccteord ge
bruikt worden, zelfs al heeft hot lang gele
gen. Inderdaad zullen dan naar alle waar
schijnlijkheid de bacillen wel dood Zijn,
doch zelfs na verloop van negen maanden
bestaat hieromtrent geen zekerheil en bftt
Is dwaasheid om zich moedwillig over to
geven aan de inwerking van eee roo «c*
voorlijke bacil.
