DE NATIONALE UNIE EN DE HAAGSCHE BURGEMEESTER AMERSFOORTSCH DAGBLAD Os Gevolgen van een Operatie Vrijdag 28 October 1932 31e Jaargang No. 103 SCHERPE OPEN BRIEF „Niels geweten" en „niets begrepen" MASSON DE JAGEi? H.v. d. PAVERT Een verstandige huisvrouw heeft altijd Blue Band in huis! Zij weet uit ondervinding dat zij Volgens de N.U. heeft de burge meester in den gemeenteraad de interpellatie Vliegen niet naar waarheid beantwoord Het dogclijksch bestuur van de N. IL heeft aan den burgemeester van 's-Gra- venhage een volgende schrijven gericht, gedateerd 26 October 1932, waarin o.a. liet volgende gezegd wordt: Hoogedelachtbare Heer, Met belangstelling namen wij kennis van uwe medsdeèling, in de raadsvergadering ven 17 October j.l., dat uwe „vaste" ge woonte is, als u inlichtingen geeft, dan ook volkomen opening van zaken te doen. Des te meer moeten wij betreuren, dat u, ter zake van het overleg der Nationale Unie met dc politic omtrent haar optreden op 20 Sept. van deze „\asle gewoonte" zijt af geweken. De N.U. heeft, bij perscommuniqué, de juistheid bevestigd van hare verklaring, dat haar optreden op 20 Sept. is geschied, nadat zij „zekerheid had verkregen, hier mede de desbetreffende organen der over heid van dienst te zijn". Daarover door den heer Vliegen ondervraagd, hebt u, in de raadszitting van 3 Oct., cone mededee- ling over bedoeld contact, gedaan, waaruit de interpellant dc door stilzwijgend be aamde conclusie heeft getrokken, dat, al thans wat dc „gemeentelijke autoriteiten" betreft „het gchcelc verhaal van den kant der Nationale Unie onwaar is". Naar aanleiding hiervan hebben.wij ons bij schrijven van 8 Oct. tot den minister van binncnlandsche zaken gewend, ten vervolge op wélk schrijven het dagelijksch bestuur der N. U. op 13 Oct. den secretaris generaal van genoemd departement onder vermelding der juiste toedracht, bij nota verbale heeft verklaard, dat uwe bovenge noemde mededceling is geweest „ip lijn rechten strijd met de waarheid", in dien zin dat de door u medegedeelde feiten niet waar en do ware feiten niet medegedeeld z»jn. De door u op 3 Oct. medegedeelde feiten zijn niet waar. Gij hebt toen den raad ver teld van twee contacten, één gesprek op 17 Sept. en één telefoon op 20 Sept., resp. met den wnd. hoofd-coramissnris en met den H. C. Bij die gelegenheden zou „hulp zijn aangeboden", die do politie rnet een scherpe waarschuwing „natuurlijk" zou hebben „geweigerd". Wie de beide bedoel de contacten zou hebben gezocht, werd door u in eerste instantie slechts in dub belzinnige termen aangeduid. Toen echter de heer Vliegen, repliceerend, nader aan drong: „U hebt pertinent ontkend, dat de hoofd-commissaris of oen der commissaris sen eenig contact zou hebben gehad met de X. U.", luidde uw antwoord: „niet an ders dan één gesprek en één telefoon", waarmede hot in eerste instantie vermel de gesprek van 17 September en de tele foon van 20 Sept.- werden bedeeld. Vol gens uwe voorstelling win 3 Oct. is het dus do N. U. geweest die op 17 Sept. den wnd. hoofd-commissaris en op 20 Sept. den hoofd-commissaris „hulp hoeft aangebo den". Hieromtrent nu hebben wij den minister van binncnlandsche zaken-gerap porteerd: „Noch op 17 Sept. nóch op 20 Sopt. nóch op ecnigen anderen datum is door de N. U. dc hoofdcommissaris of een der commissarissen, hetzij opgebeld, hetzij bezocht, hetzij op ecnige andere wijze be naderd. 's Burgemeesters relaas is, in zijn geheel en j.n cd zijn détails, een verzinsel Na onze démarche, hebt gij nu, op 17 Oct. den raad de namen medegedeeld van de personen, die op 1? en 20 Sept. contact met den wnd. hoofd-commissaris en den lioofd-commissaris hebben gezocht. Ook deze mededèeling is wederom slechts half waar; nóch de naam van een der genoem de personen, nóch do gedane vraag, nóch het ontvangen antwoord, die ons met nauwkeurigheid bekend zijn, zijn door u juist medegedeeld; docli u hebt nu althans erkend, dat het nier, zooals u op 3 Oct. hebt verklaard, de N. U„ maar geheel an dere personen zijn geweest, die op ge noemde dagen contact met de politie heb ben gezocht. Dit feit was u echter reeds in dc raadszitting van 3 Oct. bekend, aan gezien de toen gedano mededeeling im mers was opgemaakt met behulp van den wnd. hoofd-commissaris en den hoofd-com missaris. die deze personen hadden te woord gestaan. Tegen beter weten in hebt gij dus op 3 Oct. eenvoudig dc N. U. ge substitueerd aan deze, u reeds destijds be kende. personen. Waarom, mijnheer dc burgemeester? Omdat deze substitutie u gelegenheid bood om den raad, in strijd rnet de waarheid, diets te maken, dat. de X. U. „hulp" zou hebben „aangeboden", die door de politie „geweigerd" zou zijn, zoodat dus do verklaring der N. U. een verzinsel was! Do ware feiten zijn door u op 3 Oct. niet medegedeeld. Ook op 17 Oct. niet Op 3 Oct. hebt gij beweerd, dat er, behalve de (ten onrechte beweerde) contuctcn op 17 en 20 Sept., verder tusschen de N. U. en do „ge meentelijke autoriteiten" geen aanraking was geweest. Op 17 Oct hebt gij, door me dedeeling. buiten hun verband, van énkele feiten, althans dit contact erkend. Maar ook ditmaal hebt gij het esscntieele verzwe gen ii.l dat het optreden van de N. U. „van begin tot liet einde is geschied met voorkennis, in overleg en met goedvinden" der politie. In verband met. den toestand is het denkbeeld gerezen, dat het wijs zou zijn ditmaal tc zorgen, dat de goedgezinde elementen onder hot publiek zoo sterk mogelijk waren; wat geschieden kon, door de opstelling van goedgezinde vcrecnigin- gen langs den weg van den stoet te be vorderen. In dit denkbeeld zijt gij voornf eekend en ge hebt het goedgekeurd onder voorwaarde, dat het optreden niet zou ge schieden „in georganiseerd verband". Nu stelt gij liet zóó voor, als ging hel bij deze goedkeuring alleen om goedkeu ring van het toejuichen van de Koningin. Maar deze voorstelling is kennelijk onjuist. In Nederland behoeft niemand dc goed keuring van de politie orn de Koningin toe te juichen en die toejuiching behoeft door dc politio niet te worden georgani seerd. Dai de, zeer ongewone, thans door u erkende „medewerking der politie met verschillende organisaties om deze op 20 Sept. op liet Voorhout op to stellen" door het hoofd der politie vooraf moest goedge keurd worden is liet gevolg daarvan, dat de politie met de opstelling een politioneel doel beoogde: zij begreep terecht, dat reeds LUNCHROOM LANÖE5TRAAT 56. TEL. 113 Vanaf hotien: dagcHjks versche OUD-KOLE.AN3SCKE WAFELEN op basteHing. Mssrsepacn figuren en eigen gemankte Borstplaat. üe aanwezigheid van talrijke, op alle mo gelijkheden voorbereide, goedgezinden een sterke preventie zou vórmen tegen versto ring der orde. Dat zij bij onverhoopte aan tasting van het Hoofd van den Staat op die goedgezinden ook voor onmiddellijke repressie metterdaad zou kunnen rekenen is niet besproken, omdat bet vanzelf spreekt immers dit zou een geval zijn van volksnoodweer waartoe réquisitie van po- iitiewege niet behoeft te worden afgewacht. Dat dit politioneel doel van dc medewer king van de politic aan genoemde opstel ling door dc X. in haar circulaire juist is weergegeven, blijkt hieruit, dat de voor zitter van dc Kath. Jonge Garde dit doel precies eender heeft begrepen: dc reden, waarom hij zijn medewerking weigerde, was juist, dat hij, terecht, inzag, dat inwil liging van het verzoek der politie, in be paalde gevallen, tot tegenactie zou moeten leiden. Dc medewerking der politie is dus niet gegeven ten believe van dc verccnigin- gen, maar de medewerking van de veree- nigingen is gegeven ten dienste van de po litie. Zoo heeft ook dc politie het ver staan. De uitvoering van dit door u goedge keurde denkbeeld is, zooals van zelf spreekt, aan de lagere póli ticorganen over gelaten. Minstens drie inspecteurs hebben zich daarmede bezig gehouden, de een, een katholiek, heeft met katholieke, de andere weer met andere organisaties overleg ge pleegd. Dat hierbij ook initiatief van de politie is uitgegaan staat op onomstootc- lijke wijze vast door dc verklaring van den inspecteur van der Mark: diens, op zich zelf reeds onwaarschijnlijke, bewering, ge heel op eigen houtje te hebben gehandeld, wordt gelogenstraft door don voorzitter van dc Kath. Jonge Garde, die, ook na te genspraak, met beslistheid volhoudt, dat deze inspecteur met hem namens den hoofd-commissaris heeft gehandeld. Na ge pleegd overleg met de politie heeft het Na tionaal Jongeren Verbond 13 Sept. d. a. v. ecne bijeenkomst in de Oranje Sociëteit be legd, waar, in medeaanwezigheid van Ka mer- en Gemeenteraadsleden, met de be sturen der voor medewerking in aanmer king komende vereenigingen, waaronder de Nationale Unie, werd besproken hoe aan den wensch der bevoegde overheid ware tegemoet tc komen. IIocwcl het be tuur duidelijkTiet uitkomen, dat dit over leg met voorkennis cn goedkeuring van de politie geschiedde, bleek al spoedig, dat sommige, moest politieke honden cn gardes niet geneigd waren de door de politie wen- schclijk gekeurde medewerking te verlce- nen. Andere organisaties, waaronder de N. U. hebben gemeend die niet te mogen weigeren. Dientengevolge heb ik den volgenden dag, in opdracht der N. U aanraking met de politie gezocht. U doet het nu voorko men, mijnheer de burgemeester, als zou dit, vervolgens voortgezet, contact een bloot eenzijdig karakter''hebben gedragen; ik zou slechts, op het hoofdbureau, >ecn willekeu rig ambtenaar, die mij wel ontvangen moest, als postbus hebben gebezigd ter de poneering van een circulaire en een kaart, maar deze ambtenaar zou «lie circulaire niet doorgezonden, niet .tijdig gelezen en niet begrepen hebben. Praatjes, mijnheer Je burgemeester, praatjes voor de vaak! Ik heb aanraking gezocht met den dienst, die, naar u uiteraard bekend is, het ter zake (n l. ter zake van den voorzorg tegen staatsgevaarlijke elementen) bevoegde or gaan der overheid is. Met dezen dienst, waarvan u de leiders hebt genoemd, heb :k omtrent het in de circulaire omschre ven optreden van de N. U. voorafgaand overleg gepleegd, waarbij ik mij verzekerd heb, dat dit optreden dc instemming der politie had. Alvorens zich in dit overleg te begeven, heeft dc politie zich verge wist, dat dit optreden een niet demonstra tief karakter zou dragen, en de voorwaar de gesteld, dat het oprukken cn de opstel ling niet zou geschieden „in gosloten ver bond". Zoowel uit de circulaire als uit het optreden zelf, blijkt, dat de bij dit overleg door de politie gegeven directieven zorg vuldig zijn' gevolgd; het plaatsen van de verspreide groepen onder rustige militaire leiding is voor het gewenschtc verloop dc beste waarborg gebleken. Gij beroept u thans, ter verontschuldi ging voor uw zwijgen op 3 Oct. over deze feiten, op uwe onwetendheid. Doch dit be roep moet worden afgewezen. Gij behoor de tc weten en gij waart in staat to we ten; in do note-verbale hebben wij mede gedeeld hoe buitengewoon gemakkelijk gij u, vóór 3 Oct., juiste inlichtingen zoudt hebben kuniun verschaffen. Maar het was u niet dienstig te weten! Neen, mijnheer de burgemeester, in de geheele behandeling van de zaak is niets anders te zien dan een klassiek staal van dèmepti of overheidsleugcn. Men begint maar, frischwcg, alles te ontkennen, cn wanneer dan de waarheid uitlekt, valt de overheid plo'3 in stukken; het hoofd der politic verschanst zich op het Stadhuis, de hoogere autoriteiten hebben „niets ge weten"; de lagere hebben op eigen houtje gehandeld en „niets begrepen". En waarom toch al dat gedraai om den pot? Gij liadt* óf de interpellatie, wat uw recht was, kun nen afwijzen, óf aanstonds de onopge smukte waarheid moeten mcdedcolcn. Doch toen de beer Albarda, in strijd met den duidelijken inhoud van de circulaire, be gon te praten van uittartende fascistische co'ntrademonstraties, toen ontzonk u den moed cn zijt gij een voorstelling gaan ge ven. die niet slechts dc X. U. in een valsch daglicht stelt, maar die bovendien met name genoemden ambtenaren, wier plichts betrachting boven allen lof is verheven, maar die zich niet verdedigen kunnen, minder correcte handelwijzen aanwrijft. Gij hebt, mijnheer de burgemeester, tegen over ons niet louter gehandeld: het is der gelijke onlouterhcid, die meer dan welke revolutionaire ophitsing, hot gezag der overheid afbreuk -doet. Met verschuldigde hoogachting, verblijf ik, voor het dagelijksch bestuur der Na tionale Unie, Uw dienstwillige dienaar, (w.g.) R. GROENT NX VAN ZOELEN, Algemeen secretaris. Amersfoort. Vrijdag November. Terrein Wagen werkplaats, verkoop van eiken-, grenen- en vurennfbraak. 10 uur v.m. Baarn. Woensdag 2 November Hotel „Central", verkoop van een burgerwoonhuis, Zandvoortlaan 17. 8 uur. Woensdag 2 November. Hotel „Central verkoop van winkel- en woonhuis, Noorder- 1 warsstraat 6 en 8. 8 uur n.m. Donderdag 3 November. Sophialaan 39. Verkoop van een inboedel. 10 uur v.m. Woensdag 9 November. Hotel „Central", verkoop van 10 heerenbuizen, Torenlaan \Z t/m 50 (even nummers). 8 uur. Hoogland. Donderdag 3 November, verkoop boerderij-inventaris. EEN INBRAAK TE SOEST. Aanhouding te Amsterdam. Amsterdam. 27 Oct. In verband met een te Soest gepleegde inbraak hebben twee rechercheurs van het hoofdbureau al hier een 50-jarJg koopman cn een electri cian aangehouden. Daar het onderzoek nog in vollen gang is, kon dc politic behalve het feit van de aanhouding geen andere medcdeolingen doen. VERSCH GEKARND 30 ets. per 1/2 pondspakje met 25°/o allerfijnste Roomboter onder Rijkscontrole Wannéér; ge uw kind zwak opvoedt, moet ge later voor liern vreezen. Oorspriink.elijkc roman door Jan Walch. 16 Dat laatste", zei Kees, na een oogen- blik van denkend rook-uitblazen, „is wtl, dunkt mij, van bijzonder be'ang in verband Diet Lugt. Als 't zóó was, zou iiet noodig zijn, dat, heel langzaam aan, het liegen bom weer werd bijgebracht, om hem voor dc samenleving geschikt Ie maken. Tenzij Dien hem, als een bijzonder exemplaar van bet mcnschcnras, buiten de gewone maat schappij hield; cn de staat hem als den Dierkwaardigen en hoogst-excepticneelcn Diet-leugenaar den kost gaf. Nu ja, hij be zit nog wel wat vermogen, geloof ik, dus hij zou, afgezien van zijn baantje, wol kun nen bestaan, maar jo kunt je vermogen kwijt raken,..." Zooals tegenwoordig n~gal eens ge-' beurt", voegde de dokter er aan toe. En ik geloof, dat een njet-leugcnaar, cn flip ook no .it een leugen bij een ander onderstelt, héél gauw van zijn geld af zou zijn". Laten wc daar niet te lang bij stil staan", zei de dokter. „Het zijn interessan tefantasietjes; maar de werkelijkheid zal toch wel hoogst waarschijnlijk blijken zijn, dat het weefsel aangroeit. Zooals ik d*t indertijd bij een ander geval mot het némen-ge heugen heb zien gebeuren. Het is waar. daar werd de patiënt voortdurend op den weg geholpen; nu, en misschien zal het op-den-duur blijken, dat dat ook bij mijnheer Lugt min-of-mecr noodig zal zijn; en dan is 't rnet de leugen een beetje ge compliceerder dan met de namen; die zou hem in voorzichtige, kleine, aangelengde doseeringen moeten worden bijgebracht. Dat is allemaal meer work van den ps\- chialor;grappig woord in dit verband: 't beteekent „zielengenezer"; en die „ziel" zou dan genezen moeten worden door te lceren liegenEnfin, we moeten dat maar eten afwachten, zooals ik zeg; dc ge nezing, als die al aan den-gang is. gaat in elk geval zoo langzaam, dat het bijtijds genoeg zal zijn, wanneer wo daarmee be ginnen na zijn terugkeer, eind Juli. En dan heb ik waarschijnlijk voor dien collega psychiater een schat van gegevens; die ik voorloopig nog maar alleen tot mijn eigen instructie gebruik; trouwens, er zit, dunkt me, nog weinig tcckening in. Maar op-zich- zelf zijn ze wel interessant; en mevrouw Lugt, houdt me uitstekend van alles op de hoogte, liet zil u ook wel interesseeren". Ja, ik zou er graag wat van willen we ten". Het is een soort van dagboek van de reis, dat zij dagelijks bijhoudt en rnij orn den dag of wat zendt. Ik zal 't even halen, misschien wilt u bet eens inzien. De be langrijke punten neb ik onderstreept". Met gespannen aandacht doorliep Kees het verhaal van de reis. De feilen werden eenigszins achteraf gezet door de onder streepte psycho)ogisch-intei essante détails, maar hij trachtte zoo gauw mogelijk het één en het ander in zich op te nemen. „Wat is dat een rare geschiedenis daar in Straatsburg", zei hij ontrust. „Het lijkt wel iets uit een detective-roman; maar intus- sch'en, als werkelijkheid is 't 'n beetje be denkelijk. En het lijkt mij voor haar wèl een zware post, alleen mot iemand die, en fin, die zich moeilijk redden kan, in zulke omstandigheden Daar de dokter in afwachting bleef zwij gen, keek hij snol het volgende door. O, daarna is alles weer even vroolijk Aardige opmerkingen zijn dot, hé, over dat zorgclooze, dat zij van hem voelt «af stralenWaarheid is. als je 't zelfde zegt als een ander" dat is werkelijk een ^pracht paradox, vindt u niet, dokter? Al leen zou ik in plaais van „een ander" „de meerderheid" willen zettenHmdat is ook een héél typische qüaestie; dat slot van dien laatstcn brief, bedoel ik; dat u ook hebt onderstreept". Hij las: „Soms vraag ik mij af: wat is nu eigenlijk liet karakter van mijn man? Ik dacht, dat ik dat, nu we zoowat twaalf-en-cen-lialf jaar getrouwd zijn, wel zoo'n beetje wist, rnaar hoe langer die periode van volkomen waar heid bij hem duurt, hoe onzekerder ik word. Ik wil tegenover u geheel openhar tig zijn; natuurlijk; anders zou deze'corres pondentie geen nut hebben; en bovendien, zooals ik u al meer heb geschreven: de waarheidsliefde van mijn man is een „be smettelijke" ziekte; ik rnóét bet liegen ol afwennen, omdat het hem hoofdkrampen bezorgt- cn ik kan steeds moeilijker liegen, omdat-ik loer'me van alle onwaarheid re kenschap te geven, en dan tenslotte door allerlei gevoelens ik hoef ze in dit geval niet uit te pluizen, nu ze niet den patient betreffen voor de onwaarheid terug deins" Kees hield even op. Clara interesseerde hem minstens evenveel als Henri; cn haar gevoelens, nu ze in aanraking was met dc Waarheid, waren zeker, als de reacties van een normaal mcnsch in deze bijzondere omstandigheden, even belangwekkend. Maar dc dokter zat te wachten; dus hij las verder; zij 't«niet meer overluid. Hij las: Ik had het over het karakter van mijn man. Nu dan, eerlijk gezegd: hij was, zoo zag ik het tenminste, geenszins vrij van ijdelheid; en van een zekere baatzucht. Hij praatte veelal zoo, als den menschen van wie hij iets verwachten kon, zijn superieu ren dan in de eerste plaats, aangenaam moest zijn. Ik heb me daarvan, eerlijk ge zegd, vroeger nooit zoo precies rekenschap gegeven; liij zelf, geloof ik, ook niet; het kwam mettertijd, gedurende zijn ambte naarsloopbaan, vanzelf zoo. Maar u meet niet denken, dat ik enkel slechte eigen schappen van hem zie; hij had, in zijn ge zin, uitstekende qualiteitcn; waarom ik al tijd van hem houden zal: maar in dc maat schappij was hij, enfin, zooals dat mis schien ook wel noodig was. Maar nu is in eens al wat onwaar is, uit hein weg, en ik heb erop gelet ijdcl is hij nog wel, cn baatzucht... nu ja; maar nu hij zoo éérlijk is in alles, nu kan ik die eigen schappen ook absoluut niet meer al- iets leelijks zien. Want hij is hcusch niet baat zuchtig in die mate, dat hij een ander niets zou gunnen; hij gunt alleen zichzelf cn zijn vrouw cn kinderen in de eerste plaats iets. Dat is niet verheven, maar ook niet afkëüringswaardig. En de ijdelheid, die zal ik ook absoluut niet tot een deugd o robe eren om tc praten- maar toch, wanneer men voelt, dat iemand alleen op een éér lijke manier.behagen wil, is het voor mij vergeeflijk Ik wil nog dit zeggen, dat wat dio gevoe lens voor zijn gezin aangaat, dio ik hier boven in hem prees, dat dat eigenlijk voor al geldt van zijn gevoelens voor mij. „Prij zen" is misschien het juiste woord niet; ik ben er b 1 ij mee. Blij, dat hij nu, nu alle onwaarheid uitgesloten is, zooveel liefs en vriendelijks tegen mij zegt, meer dan vroe ger. Het kost mij een zelfoverwinning, u dit tc schrijven; maar liet lijkt me niet énkel een prettig ding voor mij, maar toch ook wel een bijdrage tot dc kennis van zijn persoon. Is het niet „eigenaardig" om vooral in de neutrale wetenschappelijke terminologie"te blijven dat iemand, die zoozeer den invloed van de maatschappij heeft ondergaan in zijn betrekkingen tot andere menschen, dat die in zijn pri maire betrekkingen zoo gaaf en zuiver is, zoo boog staat? Ik breng dit daarom met eenigen triomf naar voren, omdat, wanneer iemand uit zijn omgeving zich ..fatsoenlijk" gedraagt, men geneigd is ik zelf was het ook! ook dit al toe te schrijven aan wereidvrees; aan angst voor de praatjes, aan vrees voor zijn positie en carrière. Dit geldt dus voor hem niet. Maar ik moet wel bekennen, dat hij véél minder belang stelt in de kinderen, dan ik dacht. Ilij leest hun briefjes; iiij schrijft zelf per* lettertje terug, maar hij zal bijvoorbeeld nooit uit eigen beweging naar hen vragen" „Enzoovoort" zei Kees» den brief nog even doorziende. „Nu, ik dank u wel. Ik ben blij. dat ik nu weer wat op de hoogte ben. En ik zal de kinderen eens opzoeken, dan kan ik mevrouw Lugt wat over hen schrijven. Hun adres is toch nog in Flo rence? .Wordt vervolad.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 3