DOOR HET GÖTA-KANAAL
REUSACHTIG MONUMENT VOOR MUSSOLINI
[T SCHITTEREND MARMER
VAN CARRARA
't Gedenkteken uitvloeisel
van zijn roemzucht
EEN SPROOKJESTOCHT DOOR 'T
SCHOONE ZWEED 1CHE LAND
BRIEF UIT BERLIJN
KAARTEN, DIE OP DWAAL
WEGEN VOEREN
RADIONIEUWS
BRIEVEN UIT ROME
Je duce wil in dii ondermaan
sche niet vergeten worden
■brie jaar geleden kwam een ingenieur
ait Carrara, de 6tad die zich bij de ver-
Baarde marmergroeven uitstrekt, bij den
Duce met een niet allcdaagsch voorstel. De
lirectio van die werken had een marmer
dok van buitengewone afmeting laten uit
hakken. Deze rariteit in haar soort, vcr-
licjnde niet alleen een eereplaats in de
ifrps. maar Mussolini's naam moest er in
Becuwigd worden, en zij verzocht daar-
mi. dat de geweldige 6tecn zou opgericht
vorden midden in het „Forum Mussolini",
lat dichtbij den Tiber en de eeuwenoude
>olte Milvïo zich uitstrekt. Dit grootc
elö dat omzoomd wordt door tribunes, af-
ewisseld door beelden van athleten, 6taat
en dionste van het sportieve jonge Italië
nlzal den 29en October plechtig geopend
vorden. Terecht oordeelde Carrara, dat
ien eerezuil, die nog aan komende ge-
lafchton zou herinneren hoeveel het Italië
ari heden te donken heeft aan den 6chep
eilrlen geest van den grooten organisator,
ie zijn land tot krachtig leven wekte, dat
itl gedenkteeken door zulk een zeldzaam
tuk marmer dezen man-uit ëén-stuk het
looist en soberst zou person!fieeren. Maar
ulwas de vraag of de groote man zelf voor
eze hulde te vinden zou zijn. die zóóveel
chotten zou kosten. Ja, Mussolini vond
et plan mooi, cr was geld om reusachtige
Raanvaarders en kolossale bruggen te
/jjjöuwen, om bosschen aan te planten en
I moerassen droog te leggen, dus ook voor
dit gedenkteeken, dat meer ..up to date"
zou zijn dan de elf obelisken die eens naar
hier uit het Nijldai werden overgebracht,
f Om nu eenigszins de technische moei
lijkheden te benaderen die bet overbren
gen van deze monolith naar de Eeuwige
!stad vereischte, die millioenen uit de schat
kist zou eischen, diene het volgende: Het
jg marmerblok was uit een groeve gehaald
die 800 M. hoog was; langs steile hellingen
I kwam het veilig naar beneden, maar ka
nalen en stroomen móesten gedeeltelijk ge
dempt, brusgen versterkt en wegen ver
breed worden, om de zuil naar de haven van
Spczia te vervoeren. Daar was intusschen
een zeer hecht vlot geconstrueerd en met
een paar sleepbooten van de Koninklijke
marine werd bij hoog water de kolos van
de zee den Tibermond ingesleept tot dicht
bij de plaats van zijn bestemming. Tot zoo
ver waren de werkzaamheden het vorig
jaar gevorderd; nu zou de groote moeilijk
heid zijn hoe de zuil, die ruim 17 M. lang
i6 en welker basis 2.30 in het vierkant be
draagt, overeind te zetten. In 1586 werd tot
verbazing van heel de wereld, de obelisk
op het Pietersplein geplaatst, een werk dat
Michel Angelo niet aandurfde: 90 man en
135 paarden moesten het gevaarte in de
hoogte trekken; de technici deden nu dit
werk met behulp van water, dat in cylin
ders opgepompt, het gevaarte langzaam
omhoog hieven, dat 350,000 kilo weegt. Zes
tien groote marmerblokken vormen het
voetstuk van den gedenksteen; in één der
zijden zijn onder elkander de letters
M.U.S.S.O.L.I.N.I. gegrift; op het voetetuk
D.U. X. en daarnaast het bekende symbool
van het fascisme, do liktorenbundel met
de bijl. Hooger dan een huis met vijf ver
diepingen zal zich dit monument van
schitterend Carrarisch marmer aan den
oever van den Tiber verheffen en al6 ge
nu geneigd zoudt zijn u over het feit te
verwonderen dat de Duce er zelf in toe
stemde dit geweldige werk te zijner eere tc
laten uitvoeren, dan moet ge daarom niet
kleiner over dezen unieken mensch den
ken! Ilij is Italiaan en dat zegt alles,
een Italiaan zooals die ten tijde van de
Renaissance voor den ideaal mensch gold
en wien nog veel van dezelfde eigenschap
pen in het bloed zit, namelijk: het bogee-
ren dat de herinnering aan zijn daden on
der een volgend geslacht zal blijven voort
leven.
De tijdgenooten van Machiavelli hadden
in hooge mate den dorst naar roem, naar
een roem die niet tijdens hun leven hun
ijdelheid bevredigen zou. maar die zou blij
ven voortleven als het graf zich over hen
gesloten had. Schreef de door Mussolini
zoozeer bewonderde Michiavolli niet in zijn
standaardwerk „II Principe" over den ide
aal vorst: „dat deze het meeat zal bewon
derd worden om de groote dingen, die hij
heeft durven ondernemen? Tijdens hun le
ven willen ze de menschen door luister
verblinden en die na hen komen moeten
hen nog bewonderen. Dit verlangen ia door
en door Italiaansch Zelfs de religieuse
Dante geeft in zijn „Paradijs" de planeet
Mercurius als verblijfplaats aan de uitver
korenen, die door roemzucht als bezeten
warendéér wonen de goede geesten
die handelden, opdat roem en eer hun deel
mocht zijn! En in zijn „Hel" roepen de
ongelukkigen Dante 'toe: „Als ge terugge
keerd zult zijn op aarde 6preek dan over
me. opdat de menschen déé.r zich weer
mijner herinneren." Over een befaamde
condotterie schrijft Machiavelli: Hij was
verschrikkelijk voor zijn vijanden, recht
vaardig voor de rechtvaardigen, trouwe
loos voor de trouweloozen en als hij door
bedrog iets kon bereiken, deed hij het niet
door kracht van wapenen, want hij placht
te zeggen: dat de overwinning op zich zelf
iemand met roem bedekte, niet het middel
waardoor zij verkregen werd; om kort te
gaan, besluit Machiavelli: „hij deed zeer
roote dingen."
Het verlangen om in dit ondermaansche
niet vergeton te worden drijft in het tijd
perk der Renaissance de menschen tot
vaak onfhenscholijke daden; daaraan i6
deze maatschappij ontgroeid, maar niet ge
heel in dien zin, dat de begraafplaatsen
hier openlucht-musea van zooal niet foei
leelijke, dan toch verzamelplaatsen van
zeer banaal beeldhouwwerk zijn, opdat de
dooden niet vergeton zullen worden. Die
een monument niet kunnen bekostigon In
don trant van een op het beroemde Campe
Santo te Genua, waar de afgestorvene op
zijn bed levensgroot voor ons ligt met zijn
weenende weduwe, die een tip van het la
ken vasthoudt naast hem, die zet een fo
tografie van den afgestorvene op het graf
n waar worden zooveel portretten in mar
mer gehouwon, die als geestverschijningen
tusschen het groen der parken opryzon en
deze hopeloos ontsieren als hier? De somp
tueuze gr&fteekons der pauson van de Re
naissance horscheppen de St. Pieter In eon
beelden-galerlj en het ingeboren verlangen
om op aarde niet vergeton te worden door
de menschen, drijft op dit schiereiland de
koorts voor het oprichten van monumenten
op haar spits.
En is nu Mussolini ook niet een zoon uit
het 6terkc Forli, do geboortestad van de
geweldige Catherina Sforza, de heldin der
Renaissance, die vriond en vijand met ont
zag en bewondering vervulde? Uit de Ro-
magna komen de krachtige, energieke ka
rakters. die zeer uitgesproken Italiaansche
eigenschappen ver toon en; zouden zij dan
niet roemzuchtig zyn en zou de Duce het
niet de natuurlijkste zaak van de wereld
vinden, dat na deze tien jaren van onar-
gebroken arbeid, waarift h«j zijn land uit
de verslapping on krachteloosheid ophief
en tot oen goed geordende» staat vormde,
er reeds nu een monumentale gedenksteen
voor hem wordt opgericht, een geweldig
marmerblok dat zoolang als de Eeuwige
Stad overeind blijft staan nog komende ge
slachten het „Mussolini, Dux" zal toeroe
pen?"
ETHA FLES.
UIT HET HOOGE NOORDEN
Keten van meren en meertjesvan
rivieren en stroompjes
Toen ik dien morgen wakker werd, scheen
fle nog bleeke, door zilveren ochtendnevels
besluicrde, zon me in 't gezicht Maar dan
werd het weer donker, als waren zwarte
regenwolken voor de zon geschoven. Ik doe
zelde in tot een minuut of wat later het
gouden licht weer over m'n slaporigo hoofd
sneelde. zoodat ik het dienstig vond onder
do dekens te kruipen. Ik sliep nu niet meer
en merkte hoe het opnieuw donker, nachte-
donker werd om me heen. Het spelletje her
haalde zich nog een keer of drie voor ik
zoover bij m'n positieven was, dat ik be
greep wat cr gebeurde. Ik keek naar buiten.
Daar lag een wijd land van golvende graan
velden met hier en daar een boerderij en in
de veile de blauwe spiegel van een meer.
Langs don langen rechten grintweg ram
melde een melkwagen rnet schitterend ge
schuurde bussen. Uit een verre fabrieks
schoorsteen steeg een witte rooksliert tegen
de blauwe lucht en als een donker eiland
tusschen de zon overgoten velden was er
liet hooge geboomte van een kerkhof rondom
een rank, blank torentje, dat een goteerde
houten spits den hemel inpriemde. Dan
schoof weer de stecnen rand van een sluis
tangzaam-aan voor de patrijspoort van m'n
hut naar boven, was er weer geloop over 't
dek, kraakten kettingen, pinkelde de ma-
chinekamer-telcgraaf, gleed de boot stil-aan
akelings langs zwarte sluisdeuren heen tot
weer de trossen vastgemaakt werden voor
de volgende etappe van het schutten.
Dat ging zoo zeven keer dien morgen in
het hartje van den zomer, toen we daar op
reis waren van Gothenburg naar Stockholm
door het Cöta-kanaal, dat eigenlijk geen ka-
naai is
Op een der laatste zonnige herfstdagen
van het jaar 1832 voer koning Carl Joh&n
n gezelschap van tal van civiele en mili
taire autoriteiten aan boord van zijn jacht
„Esplcndian" van Söderkoping naar Mem
en werd het Göta-kanaal plechtig en feeste
lijk geopend. De deftige leden van den ge
meenteraad van Söderkoping trokken het
koninklijke jacht aan vergulde touwen door
.lc laatste sluis, die het kanaal van de Oost
zee scheidde, de soldaten en mariniers, die.
daar cr toch geen oorlog te vooren viel, het
kanaal hadden gegraven en de tientallen
sluizen en de bruggen en dijken hadden ge
bouwd paradeerden met vliegende vaandels
cn schetterende muziek voor den koning
en aan den oever van het kanaal werd er
's avonds een feestmaal gegeven, waaraan
over de vierhonderd personen deelnamen
en waarhij het zoo feestelijk toeging, dal
twee-cn-twintig dames en heeren in 't koude
water terecht kwamen „tot schade van hun
fraaie kleeren en gezondheid" gelijk een
kroniekschrijver uit dien tijd het uitdrukt
F.r werden hooggestemde toespraken gehou
den over het „achtste" wereldwonder, over
het blauwe lint dat Kattegat en Oostzee ver
bond, over dit meesterwerk van ingenieurs-
kunst, dat Zweden een e.crcplaats gaf onder
de beschaafde landen en meer van dat
moois, cn men was alle misère, die de houw
van het Göta-kanaal niet zich gebracht had.
geheel vergeten.
Wat was er in den Rijksdag niet hevig
gedebatteerd over „het graf van het Zweed-
sche nationale vermogen", over de „rijks-
sloot". die millioenen verslond, over de dol
zinnige plannen om „schepen tegen de ber
gen op te laten varen"! Jaren lang duurde
de strijd tusschen voor- en tegenstanders
van hot kanaal, meer dan eons scheelde het
een haar ot liet werk was voorgoed stilge
legd en terwijl men aanvankelijk berekend
had, in drie jaar klaar te zullen zijn, duurde
het meer dan twintig jaar voor de eersfee
schepen .over land" van Gothenburg naar
Stockholm konden varen en de stoute droo-
men van een bisschop Brask en een Louis
de Geer en een Balthazar vou Platen in ver
vulling gingen.
Het is niet bekend of Hans Brask, een
der merkwaardigste figuren uit bet zes-
tiende-eeuwsche Zweden, eigenlijk wel
k plannen had voor een kanaal van Katte
acht uren af kan leggen, 2iet als op een film
het Zweedsche landschap langsglijden, de
lichte berken cn de vruchtbare bouwlanden,
de sappige weidon en de ruischende mast
bosschen, de hoeven en kerkjes en stadjes
on dorpen. Het is hem onmogelijk een krant
te bemachtigen, die eenigszins nieuw is, hij
ziet goon auto's en voortrazende motorfiet
sen, en hij hoort geen andere muziek dan
bet getokkel op een mandoline van een ma
troos in 't yoor onder of '1 stille gedeua van
een harmonica.
Een eeuw lang zijn nu toeristen van aller-,
lei slag door het Göta-kanaal gevaren. Een
eeuw geleden waren de booten ongeriefclijk.
inocst men zijn eigen eten meenemen of on
derweg inslaan, sliep men in de kajuit in
nauwe kooien, en duurde de reis van Go
thenburg naar Stockholm zestien dagen.
Tegenwoordig zijn de witte toeristenschepen
practisch en smaakvx>l ingericht en van allo
comfort voorzien, tegenwoordig ontbijt,
luncht en dineert men in de lichte sAlons
op hot bovendek, waar vele vreemdelingon
voor de eerste maal van hun levon de Zweed
sche „smörgasbord" lecren kennen, tegon-
woordig slaapt men in keurige, luchtige hut
ton of overdag in een luien Btoel op het
zonnedek. Maar nu duurt de reis helaas
slechts drie dagen.
Stockholm.
BERTIL J.
gat tot Oostzee, maar in alle geval kan raon
beden ten dage bij Noreholm nog altijd een
dichtgegroeide gracht, „Braskcns grav",
zien, dio bedoeld was als het begin van ecu
kanaal van het Wettermeor naar de kust.
Louis de Geer, de Amstcrdamsche patriciër,
die feitelijk de eerste groot-industriëel van
Zweden was en, zooals ik in een van mijn
vroegere brieven vertelde, gedurende een
reeks van jaren te Norrköping woonde, heeft
zich eveneens mot plannen voor een kanaal
dwars door Wester- en Ooster-Götaland bezig
gebonden, omdat de Deensche tol aan dc
Sont hem jaarlijks een flinke som gelds
kostte. Maar zolfs de Geer, die toen zoo veel
tot stand bracht, slaagde er niet in, zijn plan
nen te vorwezenlijken en het zou nog bijna
andorhalvo eeuw duren, vóór er onder lei
ding van den vroegoren zee-officier graa.
Balthazar von Platen, die in Engeland.
Frankrijk en Nederland den aanleg van wa
terwegen had bestudeerd, een ernstig begin
met den bouw van het Göta-kanaal werd
gemaakt.
Het kanaal van het Woner-meer naai
Trollhattan was reeds eenige tientallen jaren
tevoren gereed gekomen, zoodat do verbin
dingen tusschen Wener- en Wcttermeer en
tusschen laatstgenoemd meer en de Oostzee
nog restten. Van Platcp bad berekend, dat
alles bij elkaar ongeveer 1,600,000 kronen zou
kosten, maar hot werd bijna twaalf maal
zoo veel. Het is niet uitgesloten, dat Von
Platen, die er alles op zette om zijn plannen
uitgevoerd te krijgen en die daartoe meer
dan eens op ongeoorloofde wijze te werk i?
gegaan, geweten heeft, dat zijn berekening
wel wat aan den lagen kant was. Ook schijnt
bij, toen eenmaal tot den aanleg van het
kanaal besloten was, het werk op verschil
lende plaatsen tegelijk te hebben laten aan
vangen om daardoor to voorkomen, dat
slechts een deel van het werk uitgevoerd
zou worden.
De voltooiing van het kanaal heeft Von
Platen niet mogen beleven. Hij stierf eenige
jaren eerder te Christiania, waar hij een
hoog ambt bekleedde, maar zijn stoffelijk
overschot is naar Zweden vervoerd en vlak
hij Motala aan den oever van het kanaal
ter aarde besteld.
Als scheepvaartweg heeft het Göta-kanaa!
nimmer aan de verwachtingen beantwoord.
Toen de tol aan de Sont opgeheven werd
verviel eon der belangrijkste redenen waar
om het kostbare werk ondernomen was en
bovendien bleek al vrij spoedig, dat de slui
zen te klein waren. En het Göta-kanaal zou
ook nimmer over dc geheelc wereld beken»'
zijn geworden, wanneer het niet bevaren
werd door keurige, kleine stoombooten, die
voor een schappelijk bedrag den toerist-die
geen-haast heeft meenemen op hun sprook
jes-tocht door het schoone Zweedsche land.
Het Göta-kanaal is geen kanaal. Het is
een keten van meren en meertjes, van ri
vieren en stroompjes, die door kanaaltjes
met elkaar verbonden zijn. Door de sluizen
klauteren de booten tegen de bergen op:
langzaam glijden ze door de bosschen heen.
waar het kanaal als een slingerenden land
weg onder het gebladerte van de hooge boo
men doorkruipt; op volle kracht, zoodat het
buiswater telkens over de voorplecht sproeit,
zoeken ze hun weg over de breede meren
van Midden-Zweden, waar men slechts lucht
en water om zich heen heeft, dan zijn er
weer sluizen waardoor de booten een da)
inglijden of in een wijd en wild moeras
komen, waar het vaarwater zoo smal en
zoo kronkelend is, dat men slechts met be
hulp van trossen vooruit kan komen. En
dan is er de wonderlijke vaart door de sche
ren van de Oostzee, over breede blauwe
baaien en door smalle krecken, tusschen
bonderden groote en kleine eilandjes door
Drie dagen duurt de reis, drie dagen van
luieren en genieten, van rusten, intens
rusten zooals het den tegenwoordigen
mensch maar zoo zelden gegund is, vooral.
De boot vaart door, dag en nacht, legt een
enkele maal eens aan bij een steigertje, waar
kinderen wilde aardbeitjes of frambozen te
koop aanbieden, blijft een poosje liggen te
Vadstena, 't oude stille stadje met zijn slol
en zijn kloosterkerk en zijn wonder-schoonc
beeldje van de heilige Brigitta; ontmoet bi;
Berg zooveel sluizen achter elkaar, dat mer
tijd te over heeft om naar het oude kerkje
van Vreta te wandelen, waar in de doo:
kaarsen verlichte grafkapellen het gebeent»
van koningen uit de veertiende en vijftiende
eeuw rust. En dc toerist, die zoo drie dagen
doet over een afstand, dien hij per trein in
door FRANZ F. SCHWARZENSTEIN.
Nieuwe levensstijl te Berlijn.
Het 6chijnt, dat de tijd voorbij is, waar
in de Berlijnere „modern" meenden te zijn,
Indien zij hun woningen *n restaurants in
richtten volgens het principe „zakelijkheid
is troef" met stalen meubels, kale wan
den en 6lechts weinig versiering. Gezien
de onrust, welke in het politieke en het
economische leven he?racht, verlangt men
weer naar de behagelijke atmosfeer, naar
de „gezelligheid" van, bijv»>orbeeld, het
vriendclljk-onschuldige „Biedermeier". Wat
nauwelijks tien Jaar geleden als sentimen
teel of oud?rwetsch werd beschouwd, is
thans weer veroorloofd
Men zoekt weer stille hoekjes, waarin
men rustig met goede vrienden kan praten,
waarin men alleen ongestoord een clgaret
kan rooken o! een boek kan lezm. Deze
ontwikkeling van een nieuwen levensstijl
krijgt men voornamelijk te bespeuren in
de koffiehuizen, die te Berlijn als het
ware de baanbrekers van den laatston mo
destijl zijn. Het bezoek in de uitgerekte,
luide lokalen mot muziek en dans is ver
zwakt. Daarentegen worden kleinere loka
len, „Konditoreien", waar men niet eens
een Jazzband vindt, drukker bezocht Het
duidelijkste bewijs van deze ontwikkeling
bndt de Kurfürstendamm, de drukste
straat van de nieuwe „City". Daar stroomt
alles thans naar de nieuwe „Konditorei"
van Kranzler, een filiaal van het vermaar
de lokaal op den hoek van Unter den Lin
den en Friedrichstrasee. Hier hebben kunst
en smaak van beschaafde architecten hot
Berlijnsche Biedermeier uit de jaren 1820—
1860 weer doen verrijzen. Een vroolijkc, ge
zellige stemming heerscht in de in lichto
tinten geschilderde, rnet historisch porso-
lein, oude eisen en teekeningen getooide
vertrekken. Naast do grootere zalen liggen
kleinere kamers en daarin zijn weer hoek
jes, waarin precies vier of vijf personen
gemakkelijk kunnen zitten en aldus de
illusie verkrijgen van onder elkaar te zijn.
Ron van deze kabinettan is, in meubels cn
inrichting, een trouwe nabootsing van een
vertrek uit het vermaarde Slot Paretz bij
Potsdam, waar de Pruisische Koningin
Louise gelukkige jaren heeft doorgebracht.
Op gelijke wijze tracht men ook in het
koffiehuis Bristol op den Kurfürstendamm,
een filiaal van het bokande hotel, de „ho
melike atmosphero" te doen ontstaan, wel
ke het Engelsche woonhuis en in het bij
zonder hot Engelsche landhuis zoo aan
trekkelijk maakt. Een groote Engelsche
schoorsteen in de eigenlijke zaal is hier
voor kenschetsend. Ook hier zijn de wan
den niet kaal, zooals het in de laatste ja-
r»n „modern" was. Men heeft ze veeleer ge
tooid met schilderijen van Prof. Paul
Scheurich, welke tooneelen uit de mytho
logie weergeven en den indruk van kost
bare gobelins maken. En dit alles zonder
„onmodern" te zijn
Het middagdutje In het
koffiehuis
Wie wen&cht niet na den inspannenden
arbeid van den ochtend eïn verkwikkend
dutje te doen? Men heeft hiertoe thans ge
legenheid. Op kantoor gaat dat niet. De
tijd is te kort om naar huis te gaan
want de arbeidstijd van den Berlijner duurt
eigenlijk onafgebroken acht uur, een tijd,
welke slechts döor ean korte pauze voor
de lunch wordt onderbroken. Iemand heeft
onlangs het plan geopperd op den Pots-
damer Platz een leegen winkel te huren,
daarin een aantal vertrekjes mei rustbed
den te bouwen m deze te verhuren voor
den prijs van 50 Penning per half uur aan
vermoeide kantoormenschen. Hij wist niet,
dat zijn idee reeds gerulmen tijd werkelijk
heid was. In het Westen van Berlijn biedt
het groote tuinlokaal „Aquarium" zijn be
zoekers niet alle»n een origineele omge
ving, bestaande uit verlichte aquariums
met allerlei zeldzame visschen en andere
waterdieren, maar ook de mogelijkheid in
een luien 6toel in den tuin uit te rusten.
Zij mogen hier ook gerust hun dutje doen,
zonder dat hen ismand stoort. Men waar
schuwt den kellner, wanneer men wenscht
gewekt te worden en op de minuut klopt
een „Ober" U op den schouder: „Mijnheer,
U wilde om half drie gewekt worden...!"
Hoe de tijden toch veranderen. Wanneer
vroeger iemand in een koffiehuis in slaap
was 'gevallen en een dutje deed, dan lach
te de omgeving en de „Öber" maakte er den
9laper op opméfkzaam, dat zijn houding
eigenlijk misplaatst was Maar heden
vraagt de kellner beleefd* „Wenscht U be
halve koffie ook nog een luien stoel voor
e»n middagdutje?' Ontspanning Is groo
te mode in dezen tijd, die zulke hooge
eischen aan onze «enuwen steil
Verouderde kaarten behooren tot het ver
leden. Luchtfoto's eon uitkomst
door DR. W. TIETGENS.
Het duidelijke, overzichtelijke uiterlijk
van een goede geografische kaart wekt bij
iedereen, die er gebruik van maakt, oen
gevoel van absolute betrouwbaarheid op.
Vooral de uitvoerige kaarten met een
schaal van 1 op 100.000 of zelf9 1 op 25.000
worden als onfeilbaar beschouwd. Dit ver
trouwen hebben zij echter té danken aan
hun groote afmetingen, hun mooie uitvoe
ring. Men twijfelt er niet aan, of er staat
geen huis te weinig, goon pad verkeerd op.
Als mon op een wandeling of fiotatocht een
fout in die richting ontdekt, veronderstelt
men eerder, dat men verdwaald is, dan dat
de kaart onjuist is. De kaart moet goed zijn.
Inderdaad, zij is goed geweest... Misschien
dertig jaar geleden. Doch intusschen is er
veel voranderd; de kaart is vorouderd en
daardoor onjuist gewordenI
Welk een voldoening geeft hot, wanneer
men in het landschap het veroudoren der
kaart kan constateeren! Er blijkt uit, dat
de mensch ln de betrokken streek actief
werkzaam is, dat er nieuw land in cultuur
Is gebracht, nieuwe wegen, paden, spoor
wegen en kanalen zijn aangelegd, mls-
wegen en kanalen zijn aangelogd. In de
industriestreken cn in de buurt der steden
zijn de veranderingen nog grooter, nog snel
ler tot stand gebracht. Velden cn bosschen
verdwijnen, rivieren en meren worden on
herkenbaar veranderd, stcdon breiden zich
uit en nemen dorpen en voorstedon in zich
op. En van al die veranderingen is op de
kaart weinig of niets te bekenen.
Toch zijn die kaarten ontstaan met veel
moeite en onkosten. Zij dateeren echter
voor oen groot deel uit de tweede helft der
vorige eeuw en raakten dan ook kort na
de uitgave verouderd. Natuurlijk zijn zij
wel bijgehouden, doch geen karteeringswerk
kon met de snollo veranderingen gelijken
tred houden, zoolang er volgens de ouder-
wetsche methoden moest worden geworkt.
Toen onlangs de vereenlging dor Duitsch»
profossoren in do aardrijkskundo eens ging
onderzoeken, hoe het met do officlecle kaar
ten was gesteld, kwam zij tot de ontdek
king, dat slechts 37 van het grondgebied
op bevredigens wijze in kaart was gebracht.
16 op onvolkomen, doch nog bruikbare
wijze cn 47 op absoluut ontoereikende
wijze. Zoowel voor wetenschappelijke als
voor praktischo doeleinden zijn deze kaar
ten dus weinig bruikbaar.
Zulke verouderde kaarten vindt meti
overigens in elk land. En waar alle andere
kaarten en atlassen slechts bewerkingen
zijn van de 6tandaardkaarten met een
schaal van 1 op 25.000, is eigenlijk al ons
kaartenmateriaal verouderd. Over hot al
gemeen stellen de regeerlngen voor kartee-
ringswerkzaamheden lago bedragen ter be
schikking, zoodat niet al het noodzakelijke
werk kan worden gedaan. Men bepaalt zich
dan tot de meest bezochte streken. Thaus
is dat echter niet meer noodig. Do moeilijke
en tijdroovendo landmetorswerkzaamheden
kunnon vervangen wordon door do moder
ne karteering vanuit de lucht In enkele
vluchten kan vanuit oen vliegtuig een uit
gostrekt gebied worden 4 gefotografeerd en
hetzelfde worden bereikt, als vroeger slechts
mogelijk wa9 door een gehcele staf van
landmeters en hulppersoneel weken achter
een aan het werk te zetten. De resultaten
van do niouwe methode zijn uitstekond; bo
vendien geven de luchtfoto's een meer aan
schouwelijk beeld van het landschap. In
Duitschland heeft men voor dit doel zelfs
een klein luchtschip in dienst genomen, da*
door een aantal technische verbeteringen
ongevoelig is gemaakt voor „gaten" in dc
lucht en storingen in do atmosfeer. Het kan
op geringe hoogte en betrekkelijk lang
zaam vliegen en is uitgerust met de mo
dernste instrumenten. Met behulp van dit
luchtschip zullen alle kaarten in korten tijd
gemoderniseerd en volkomen betrouwbaar
gemaakt kunnen worden.
DE ZENDER VAN BARI ALS FACTOR IN
IN DE BUITENLANDSCHE POLITIEK
De nieuwe zender van Bari, welke tegen
over de kust van Albanië i6 gelegen, z&l
van groot belang blijken voor de uitbrei
ding van den Italia&nschen invloed op het
Balkan-schiereiland en in het Oostelijke
gedeelte van het Middellandsche Zeegebied
in het algemeen. Bari wordt door kabels
met alle andere Italiaansche zenders ver
bonden en kan dan zoowel voor heruitzen
dingen als voor speciale programma's wor-
der gebruikt. Voorloopig kan van heruit
zendingen nog geen sprake zijn, want de be
trokken kabelverbindingen zijn eerst over
een geheel jaar gereed. Het orkest van den
zender bestaat geheel uit artisten, die in
deze streek thuishooren. Binnenkort zullen
de programma's van Bari door den zender
van Rome worden heruitgezonden.
EEN BELANGRIJK WETENSCHAPPELIJK
RESULTAAT.
Uit Ottawa deelt men ons mede, dat du
waarnemingen tijdéns de jongste zonneclips
hebben bewezen, dat de ionisatie van do
Heavisidelaag wordt veroorzaakt door de
straling van de zon. De theorie van Chap
man, als zou zij veroorzaakt worden door
neutronen, welke door de zon worden uit
gestraald, is onhoudbaar gebleken. (Neutro
nen zijn uiterst kleine deeltjes, die zich
voortplanten met een kleinere snelheid dan
die van het licht). De bestaande theorie
omtrent do Heavïside-laag is dus tèü volle
bevestigd.
WEELDEBELASTING OP RADIOTOE
STELLEN.
Binnenkort zal in Spanje op radiotoestel
len een weeldebelasting van 3 van do 23
gulden geheven worden.
