Cognac Vieux XXX
EEN KWART EEUW LUCHTVAART
Welke stand brengt II een attractie:
J. A. Schoterman Zn.
ROODE VRAAGTEEKEN
per flesch f 3,85
HET GEDENKBOEK
VERSCHENEN
ERNSTIG MOTORONGELUK
PROF. v. d. GRINTEN t
DE 8 NOVEMBER
DEMONSTRATIE
RADIO-OMROEP VOOR
NED. INDIË
BIJKANTOOR
Amersfoortsch Dagblad
SOESTERWEG 107
A. H. VAN NIEUWKERK N.V. TEL. 543 AMERSFOORT
HUMORHOEKJE
1 lilt, straat 17
Wijnhandel
Gevestigd 1S7S
Telefoon 14-5
Standaardwerk op dit gebied, dat
een duidelijk beeld geeft van
een geweldige ontwik
keling
Bij den uitgever A. J. G. Strengholt te
'Arasterdam is thans verschenen het reeds
eerder aangekondigde gedenkboek, dat uit
gegeven is ter gelegenheid van het zilveren
jubileum van de Kon. Neder]. Verceniging
voor de Luchtvaart. Het is getiteld „Vijf-en-
twintig jaar Luchtvaart in Nederland" cn
is geschreven door de hoeren H. Walaardt
Sacre, W. P. van den Abeelen cn F. Spittel.
Wanneer men zoo langzamerhand aan
een bepaald feit gewoon is geraakt, dan
weet men niet anders, of het is altijd zoo
geweest, en men kan zich dan moeilijk een
tijd voorstellen, waarin het anders is ge
weest. Zoo is het ook met de luchtvaart. De
postvliegtuigen van cn naar Indie rnaken
hun reizen met nooit falende zekerheid, en
van de overige luchtverbindingcn van de
K.L.M. hoort men eenvoudig niets meer,
omdat het alweer zoo gewoon geworden
is. Het gaat. hiermee al net zoo als met de
radio: den tijd, dat alles nog experimentee
ren was, is allang voorbij, cn toch is het
nog maar pas een luttel aantal jaren gele
den, dat er nog heelcmaal niets op dit ge
bied was.
En de luchtvaart'.'
Er zullen ongetwijfeld nog lezers zijn, die
Zich herinneren, dat de Antwerpschc Dui
vel. Jan Olieslagers, hier ter stede eenige
demonstraties gaf op een terrein achter de
Rembrandtkade, en eiken avond eerst rus
tig afwachtte, tot er geen aasje wind meer
was. Want anders werd er niet gevlogen
Dat was in 1910. Dus nog niet eens 25 jaar
geleden. En men kan zich nu realiscereu,
welk een geweldige vlucht de militaire zoo
wel als de burgerlijke luchtvaart in dat
korte tijdsbestek heeft genomen. In nog
geen 25 jaar is do techniek zoozeer vervol
maakt, dat rncn nu niet meer opziet tegen
een lange-afstandsvlucht Amsterflam-Bata-
tvia, ja dat zelfs heel gewoon vindt.
Welnu, dezen geweldigen ontwikkelings
gang vindt men hccleraaal in dit prachtige
standaardwerk beschreven. Allereerst de
groote moeilijkheden, die verbonden waren
aan de oprichting van de Verecniging "\oor
de Luchtvaart, moeilijkheden, die eenvou
dig werden veroorzaakt door het feit, dat
men niet in de luchtvaart geloofde, en
daarna de eerste vluchten, per halion, cn
vervolgens de demonstraties van de eerste
vliegers. Volkomen terecht wordt er op
gemerkt, dat deze vliegers heiden waren,
„onbewust misschien, maar wat zij deden
was levensgevaarlijk en de tegenwoordige
vliegers zouden er wel hartelijk voor be
danken om met zulke vliegtuigen op te
stijgen. En als zij dat al deden, zouden zij
vermoedelijk hun nek breken, want liet is
heel wat anders om op te stijgen met een
hedendaagsch vliegtuig met een betrouw
baren sterken motor, dan toen, met een
akelig slap vbegtuig, dat als een vaatdoek
door de lucht slierde, voortbewogen door
een motor, waar men niet den minsten
staat op kon maken, die elk oogenblik voor
een surprise kon zorgen, en dat ook ge
woonlijk deed. Het was het heroïsche tijd
perk van het vliegen en de daarmee ge
paard gaande panache was goed, want
daardoor werd juist, het slag avontuurlijke
mannen tot de vliegkunst aangetrokken,
dat men noodig had om de zaak vooruit te
brengen".
Men vindt voorts herinneringen aan de
Europeesche rondvlucht, aan de krachtme
tingen op luchtvaartgebied met de omrin
gende landen, die meermalen door Ncder-
landscbe ballonvaarders werden gewon
nen, herinneringen ook aan de eerste moei
lijke jaren van de militaire luchtvaart. Na
tuurlijk stond men er aanvankelijk scep
tisch tegenover, maar het woord van den
toenmaligen chef van den Generalcn Staf,
den tegenwoordigen luchtvaart-propagan
dist, Generaal Snijders, „dat er wel wat in
zat", toen hij eens een verkenningsvlucht
bad meegemaakt, gaf den doorslag.
Toen de oorlogsjaren, waarin de Neder-
landschc luchtmacht niet heel veel te bc-
teekenen had, doch gestaag oefende onder
leiding van de officieren van Hcyst en Ver
steeg, wier namen nu nog een beroemden
klank hebben in de Nederlandsche vliege
rij. Zij waren de eersten, en zijn het nu nog.
Soesterberg had in de eerste plaats gebrek
aan machines, maar gelukkig werden er
«en flink aantal geïnterneerd, zoodat men
deze vliegtuigen kon gebruiken, en ook na
maken, rnaar het duurde toch nog tot na
den oorlog, voor het Nederlandsche leger
goed was uitgerust.
Voorts bevat het boek de wording van de
burgerlijke luchtvaart uit de militaire, met
als belangrijke tusscheuschakel de ELTA te
Amsterdam, vlak na den oorlog georgani
seerd door don toenmaligen luitenant Ples-
raan. Deze grootc tentoonstelling was de
stoot, dien de luchtvaart hebben moest. "Na
dien is zij met reuzen schreden vooruit ge
gaan, want daarna vallen de oprichting van
't Comité Vliegtocht Ncderland-Indië en de
oprichting van de K.L.M., nadat de toen
malige Minister van Waterstaat, de heer
Konig, een Engelsch verzoek om een con
cessie van dc hand had gewezen.
Toen was het pleit gewonnen, en kon de
burgerlijke, zoowel als de militaire lucht
vaart zich gestadig ontwikkelen tott het
peil, dat zij op heden hebben bereikt.
Interessant zijn te lezen de hoofdstukken,
gewijd aan de eerste vluchten naar Indie
(van der Hoop en Koppen), de vluchten van
van Lear Black met dc Nederlandsche pilo
ten, en aan dc ontwikkeling van het vlieg
wezen in Indie zelf, waar men zoo mogelijk
met nog irieer moeilijkheden en tegenslagen
had te kampen dan hier te lande. Maar uit
alles blijkt, hoezeer de pionriiers van toen
duidelijk voor oogen heeft gestaan dit eene
doel, dat ons land op het gebied van de
luchtvaart een vooraanstaande plaats moest
gaan innemen. Dat dit doel is bereikt, be
hoeft. op dit oogenblik niet nader te worden
gestipuleerd. Maar juist daarom is dit
werk zulk een belangrijke verschijning, om
dat eruit blijkt, hoezeer energie, durf cn
ondernemingslust de grondleggers zijn ge
weest van de positie die Nederland op het
moment innoemt in dc internationale lucht
vaart. Uit dien hoofde ook mag worden ge
sproken van een standaardwerk, dat voor
het nageslacht zal vastleggen den geweldi
gen arbeid cn de grooto opofferingen, die
zijn noodig geweest, om het zoover te krij
gen.
Zij nog vermeld, dat dc uitgevqr zorgde
voor eeii fraai uiterlijk van het boek en
een minutieuze verzorging, terwijl liet is'
geïllustreerd met tal van mooie foto's.
Mr. ALEX H. WERTHEIM
OVERLEDEN
A m s t e r a m, 6 Nov. In den ouderdom
van G8 jaar is heden, na een korte onge
steldheid te zijnen huize aan den Koningin
neweg alhier overleden de beer mr. Alex
II. Wertlieim, die in zeer veel kringen te
Arasterdam een groote bekendheid genoot.
De overledene was in de eerste plaats di
recteur vari de Compagnie d'Assurance
Générale sur la Vie des Hommes en voorts
commissaris van de Bunk-Associatie, presi
dent-commissaris van de Amsterdamsche
Diamantslijperij, president-commissaris van
de Madoera Stoomtram, president-commis
saris der Amstel Iiótcl Maatschappij, lid
van het College van Regenten der Gevan
genis te Amsterdam, lid van liet College
van Rogenten der'Prins Hendrikstichting te
Egraond aan Zee, lid van liet College van
Toezicht der Inrichting van Stadsbestede-
lingen, oprichter en voorziltcr van de Ver
ecniging van Openbare Leeszalen en Biblio
theken, lid van liet. Hoofdbestuur der Ver
ecniging „Hulp voor Onbehuisden' tevens
president van het Mannen-Asyl, bestuurs
lid van de Tabakstichting cn bestuurslid
van de afdecling Amsterdam van de Ver
ecniging voor Volkenbond en Vrede. Wat de
vele functies betreft, die de overledene in
verband met zijn vele werkzaamheden en.
zijn gezondheidstoestand de laatste jaren*
heeft moeten opgeven, kan nog gemeld wor
den, dat liij bestuurder is geweest der af
decling Amsterdam van de Maatschappij
tot Nut van het Algemeen, oprichter en be
stuurder van de Vormschool voor Onder
wijzeressen aan Bewaarscholen, van de
Avondschool voor Volwassenen en voorzit
ter van dc Verecniging „Toevlucht voor Be-
hoeftigen".
De heer Wertheim, die Officier van de
Oranje Nassau Orde, cn Officier van den
Heiligen Verlosser van Griekenland was
hij is n.l. jarenlang adviseur geweest van
het Grieksclie consulaat heeft nog tal
van andere functies van maatschappelij-
ken en anderen aard bekleed.
De crematie van het stoffelijk overschot
zal Woensdag a.s. plaats vinden, na aan
komst van den trein, die te 11.41 uur te
Westervcld arriveert.
Twee zwaar gewonden
Amsterdam, 6 November. Een onge
veer zestigjarige motorrijder, die heden
middag, komende uit de richting van Het
Kalfje op den Amstcldijk reed, is te onge
veer half vijf ter hoogte van Rozenoord
door nog niet vastgestelde oorzaak in slin
gerende beweging geraakt, waarbij hij van
het rechter- op het linkergedeelte van den
weg kwam fn daar een veertienjarig meis
je, dat op haar fiets reed, en uit de rich
ting der stad kwam, omver heeft gereden.
Zoowel de motorrijder als het kind deden
een zwaren val en zijn in zeer ernstigen
toestand per auto van den G.G. en G D
naar een der ziekenhuizen vervoerd. De
motorfiets is door de politie ter onderzoek
in beslag genomen.
Hoogleeraar aan de R.K. Universiteit
te Nijmegen
N ij m c g e n, 6 November. Hedenmiddag
is te Nijmegen overleden prof. mr. dr. J.
van der Grinten, hoogleeraar in de rechts
wetenschappen aan de R.-K. Universiteit te
Nijmegen.
Prof. mr. dr. Jozef Iïubertus Petrus
Maria van der Grinten werd op 1 Maart
1885 te 's-IIertogcnbosch geboren. Hij ge
noot zijn opleiding aan bet Gymnasium te
Nijmegen cn 6tudccrde rechtswetenschap
pen aan de Universiteit van Amsterdam.
In 1907 promoveerde hij tol doctor in de
rechtswetenschappen en twee jaar later, in
1911, tot doctor in de Staatswetenschappen.
In 1909 en 1910 was mr dr. van der Grin
ten adjunct-commies van dc provinciale
griffie van Gelderland, 19091915 was hij
commies-redacteur ter gemeente-secretarie
van Nijmegen, terwijl hij in 1915 werd be
noemd tot gemeente-secretaris van Nijme
gen, welke functie hij tot 1923 bekleedde. In
dat jaar werd hij benoemd lot hoogleeraar
aan de R.-K. Universiteit in staats- cn ad
ministratief- recht.
Prof. van der Grinten heelt o. m. deel uit
gemaakt van de Staatscommissie tot her
ziening van de L. O.-wct, der commissie
voor de havenbelangen van Rotterdam en
der Commissie tot uitgifte van de Zuider
zeewerken.
Van de hand van den overledene ver
schenen verschillende publicaties, o. a. de
tweede druk van prof. Struycken's Staats
recht van hPt Koninkrijk der Nederlanden
(in samenwerking niet mr. A. Struvcken en
mr. Josephus Jitta), artikelen in het Week
blad voor Gemeentebelangen, Economisch
Statistische Berichten. Themis cn Studia
catholica.
De houding der regeering inzake
verlofsaanvragen van rijks-
ambtenaren
Vanwege het A.Cp.P. wordt gemeld:
Verschillende rijksambbtenaren, die aan
dc 8 November-demonstratic van S.D.A.P.
en N.V.V. willen deelnemen, zullen daar
voor géén gebruik kunnen maken van ge
woon verlof, doordatzij' dit verlof over
1932 reeds ten volle JiebJjcn genoten. Art.
;34 van liet Alg. Rijksambtenaren-reglement
laat evenwel d.e .mogelijkheid open voor
zoover het dienstbelang zich daartegen niet
verzet, vap.Jiet daarenboven verloenen van
verlof, -aI of niet mét behoud van wedde,
doch geeft daarover géénnadere- voor
schriften, zoodat uitem'.oopende beslissin
gen mogelijk zijn. In verband daarmede
verzocht bet A.C.O.P.-bestuur den minister
president te willen bevorderen, dat aan
rijksambtenaren, die aan de 8 November,-
demonstratie willen deelnemen en over het
loopende jaar géén gewoon verlof meer te
goed hebben, op ngen verzoek, voor zoo
ver mogelijk, overeenkomstig genoemd ar
tikel van het R.A.R. verlof zal worden ver
leend.
Bedoeld verzoek van liet A.C.O.P. bestuur
is door den minister-president afgewezen
op grond van de motiveering, dat de regee
ring „ten aanzien van de betooging van
8 Nov. als algemeen standpunt lie?ft aan
vaard, dat zij cenerzijds geqn maatregelen
neemt, die het houdsn van de betooging,
indien van de zijde'van de autoriteiten te
'sGravenhage de vcraisclite vergunning
wordt verkregen, zouden belemmeren, doch
anderzijds alle maatregelen, die kunnen
strekken om de betooging te bevorderen,
'achterwege Iaat."
EXPORTCREDIETGARANTIES
Verslag van de rijkscommissie
van advies
Geen werkverruiming van eenig
belang bereikt
's-G r a v e n li a g e5 Nov. Naar wij ver
nemen heeft de rijkscommissie van advies
voor cxportcrediet-garanties aan den minis
ter verslag uitgebracht van haar werk
zaamheden over het eerste jaar. Hieraan
wordt ontleend dat dc commissie in de
eerste plaats tot taak had in overleg met
de Nederlandsche Crediet Verzekerings-Mij.
te Amsterdam een regeling te ontwerpen
voor een gedeeltelijke herverzekering van
bepaalde posten door den Staat.
Deze regeling is inmiddels tot stand ge
komen. Wat de gewone handelstransacties
met buitenlandsche afnemers betreft, werd
tot dusver weinig gebruik van de regeling
gemaakt. Dit ligt gedeeltelijk aan de om
standigheid dat het nut eener crediet-ver-
zekering hier te lande nog door betrekke
lijk weinigen wordt ingezien.
Het ligt voorts in de bedoeling dat bij
alle invoer-belemmeringen de invoering
van de regeling voor export-crediet verze
kering van staatswege geen verandering
vermocht te brengen. Zoodra echter die be
lemmeringen opgeheven worden en onze
export op het buitenland zich weer kan uit
breiden, zal mogelijk door belanghebben
den ook een sterker beroep op de regeling
worden gedaan
Door de regeling werd tot dusver geen
bepaalde werkverruiming van eenig belang
bereikt. In totaal werden 16 posten bij liet
Rijk herverzokerd of voor herverzekering
aanvaard met een maximaal risico (bij
totaal verlies) voor het Rijk van
1.175.055,19.
Een beslissing ten aanzien der
Phohi-uitzendingen
Aneta-I-ïolland meldt:
Nadat op verzoek van den Minister van
Waterstaat inzake do Phohi-uitzendingen
door dep Radio-raad overleg was gepleegd
met de betrokken Nederlandsche omroep
verenigingen, alsmede met het Phohi-bc-
stuur cn de N.LR.O.M. bij welk overleg tus-
schcn de verschillende organisaties over
eenstemming werd bereikt, heeft de Minis
ter op de basis van deze overeenstemming
ten aanzien van do Phohi-uitzendingen
naar de ovcrzeesche gcbicdsdeelen een re
geling getroffen, waarvan de hoofdpunten
als volgt kunnen worden samengevat:
Aan de Phohi, do K.R.O., de N.C.R.V., de
V.A.R.A. en de V.P.R.O. zal dcsgewenscht
machtiging worden verleend tot het doen
van uitzendingen van mededeelingcn van
woord-, toon-, of beeld-inhoud van ontspan-
rienden, leerzamen en nuttigen aard. Uit
gesloten hiervan zijn uitzendingen in strijd
met de veiligheid van den Staat, do open
bare orde of de goede zeden, alsmede po
litieke uitzendingen en uitzendingen van
propagandistischen aard op het gebied van
den godsdienst. Aan de Phohi zal boven
dien een machtiging worden verleend voor
den aanleg en het gebruik der noodige
zend-apparat'.iur.
Om voor een machtiging tot het doen
van uitzendingen in aanmerking te komen,
moet door den aanvrager worden overge
legd een contract met den exploitant van
den Phohi-zender ten bewijze, dat hij in
slaat is de uitzendingen aanstonds to ver
zekeren.
In afwachting van de nog te treffen voor
zieningen van wettel ij ken aard, kunnen de
uitzendingen, waaraan genoemde omroep
verenigingen dadelijk kunnen deelnemen,
op korten termijn aanvangen.
Do op den Phohi-zender beschikbare
zendtijd zul over de deelnemende omrocp-
veroenigingen bij onderlinge aan de goed
keuring van den Minister van Waterstaat
onderworpen overeenkomst, naar billijk
heid worden verdeeld. Voor het tegenwoor
dige wordt do reeds in het bovenbedoelde
overleg voorgesteld regeling t.w. Phohi
en de betrokken Nederlandsche omroep
verenigingen ieder 1/12 door den Minister
van Waterstaat billijk geacht met dien
verstande, flat. deze Minister zich de be
voegdheid voorbehoudt om. in afwijking
van deze rrdeeling, zendtijd toe te staan
Voor uitzendingen, die hij den Minister
van Koloniën gehoord noodzakelijk acht.
Aan de omroepverenigingen kan geen
zekerheid worden gegeven, dat heruitzen
ding van liaar uitzendingen in Neder-
lahdscli-Indie door de N.LR.O.M. steeds
den voorrang zal hebben hoven een eigen
Indische uitzending. Wel is reeds dc aan-
Geeft daar uw Keitje
of Advertentie op
Zonder prijsverhooging
ABONNEMENTSPRIJS
17ya CENT PER WEEK
EENIGSTDAGBLAD
Meest actueel blad ter plaatse
dacht van den Gouverneur-Generaal van
Nederlandsch-Indie gevestigd op de nood
zakelijkheid, den concessionaris voor den
omracp in Ncderlandsch-Indië de verplich
ting te kunnen opleggen, bij technisch vol
doende ontvangst de Nederlandsche uit-»
zendingen zooveel mogelijk door te geven,
indien voor die uitzendingen do wenschen
der Indische luisteraars tot uitgangspunt
worden genomen en do inhoud van het uit"
gezondere ook naar het oordcel van de
contróle-instanties in Indie toelaatbaar is.
Do beslissing, of heruitzending van een
bepaalde uitzending uit hoofde van haat*
inhoud toelaatbaar is, berust bij de ln«
discho Regeering.
Ingesteld wordt een zgn. Indië-program-
ma-commissic, bestaande uit ten hoogste 9
leden, waarvan 5 benoemd uit voordrach
ten van 2 personen door de Phohi en de
4 omrocpverecnigingcn als afzonderlijk in
te dienen. Van de 4 overige leden worden
er 2 aangewezen door den Minister van
Waterstaat in overleg xriet den Minister
van Koloniën en 2 door den Minister van
Waterstaat. Do taak van deze commissie
zal in hoofdzaak zijn, er op toe te zien, dat
de programma's zooveel mogelijk aan de
wenschen en behoeften der samenleving ia
dc onderscheidene gcbicdsdeelen van het
Rijk buiten Europa beantwoorden.
De houders van de machtiging tot hcÊ
doen van uitzendingen moeten zich ten
aanzien wat uitgezonden rnag worden, on
voorwaardelijk houden aan do beslissing
van de zgn. Indië-progranirna-commissiA
alsmede van de Radio-omrocp-contrólei
commissi t»
DIJKVERZAKXING.
Ravcnstein, 5 November. Gis-»
teren had, naar wij reeds meldden, on-'
der Neerloon oven boven Ravcnstein ef»n
dijkverzakking plaats, welke aanvankelijk
g?en reden tot ongerustheid gaf, doch die
later zoo ernstig werd, dat een doorbraak
werd gevreesd. Dc bewoners van Muite
ling, het kerk dorpje dat zich 'onmiddellijk,
langs liet. bedijkte gedeelte iirtslrekt,
vluchtten hedennacht met het vee naar het
hooger gelegen Ravenstein. Met koorts
achtige haast is hedennacht onder leiding
van het bestuur van het waterschap 't Land
van Ravenstiin cn den heer Groencveld,
uitvoerders van dc nieuwe dijkwerken, ter
plaats» gewerkt om. den doorbraak, dio
elk oogenblik dreigde, te voorkomen. He-»
denochtend waren dc werkzaamheden zoo
ver gevorderd, dat liet grootste gevaar is
geweken.
Schat dc v/aarde van onze Stand en werpt Uw opgave in het
hetwelk u daarin zult aantreffen.
Dit geeft U kans op één der drie fraaie prijzen welke wij beschik
baar stellen voor de drie beste oplossers.
Inzendingen tot uiterlijk VRIJDAG 11 NOVEMBER, 's avonds tot
sluiting.
Zaterdagavond wordt de uitslag in de zaal bekend gemaakt.
K. BEEKSTRAAT 6 STAND 3 BEEKENST.LAAN 10
De dirigent: „Die passage moet veel zachter ge-
ipeeld worden, veel teerder. Je moet net doen all
»cn lief klein vogeltje." (Life).
