JOH. DE HEER
DÉ EEMLANDEft
Ocht op
Haarden en Kachels
Dinsdag 8 November 1932 Uitgave: VALKHOFF Go. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 112
DINGT HITLER NAAR DE
GUNST VAN'T CENTRUM?
POLITIEKE AMNESTIE IN
ITALIË
HET MORATORIUM VAN
VERLEDEN JAAR
POLITIEKE SAMENZWERING
TE TOKIO
4 uur 51 min.
L. J. LUYCX ZOON
een goed adres
Piano's, Orgels, Radio
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
week (me» gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17 Yi«
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
i elke regel meer f0.25. Liefdadighelds-advertcntlën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Harriot's positie verstevigd.
Zijn standpunt ten aanzien van
den Dultschen pariteitseisch.
De partijconfereniie, die de Fransclie ra-
|'dicaal-€ocialietcn de politieke groep,
waartoe de Fransclie ministerpresident be
i-hoort in Toulouso heeft gehouden, heeft
I Zondag haar beslag gekregen, nadat te-
Ivoren de vergaderden als één man hun
{vertrouwen in Herriot's beleid hadden uit-
I gesproken. In de resolutie, die hij deze ge-
j legenheid met groote geestdrift werd aan-
A-aard, wordt den premier ten aanzien van
Ide buitcnland6che politiek, vooral wat het
veiligheids- cn ontwapeningsplan betreft,
J volkomen dc vrije hand gelaten. In deze
j resolutie wordt er de nadruk op gelegd, dat
een mislukking der ontwapeningsconferen
tie de herbewapening van Duitscliland tcn-
gevolge zou kunnen hebben cn dat om deze
reden alleen al te Genève in elk geval een
vermindering der oorlogsuilgaven, toezicht
op de bewapening cn het verbod der parti
culiere wapenvervaardiging moet bereikt
.worden.
Herriot.
In de rede, die Herriot daarna over de
buitenlandscbe. politiek hield, baarde voor
al de zinsnede over de betrekkingen met
Italië nog al groot opzien, daar deze kan
.worden uitgelegd al6 een teeken, dat dc ra
dicaal-socialisten, die tot dusver fel tegen
Mussolini waren gekant, een beslissende
zwenking hebben gemaakt. Dit bleek b.v.
uit Herriot's opmerking over „misverstan
den tegenover een groot volk, dat wij mis
schien niet altijd moreele billijkheid lieten
wedervaren, ofschoon het met ons streed in
den oorlog," terwijl de Fransclie premier
levens te kénnen gaf, dat er „misschien on
voorzichtigheden zijn begaan en woorden
gesproken, die men niet mag gebruiken
tegenover een volk, welks gedenkteekenen
voor de dooden even talrijk zijn als die van
Frankrijk."
Van belang is ook hoe Herriot ter partij
conferentie reageerde op den Duit6chen
eisch inzake toekenning van gelijke rech
ten. Volgens Herriot was dit „een zaak
van goed vertrouwen". Zijn weigering om
in te gaan op vertrouwelijke onderhande
lingen met Duitscliland, motiveerde hij met
erop te wijzen, dat een dergelijke geheime
politiek Frankrijk in 1870 op een oorlog te
staan is gekomen. Frankrijk, zoo betoogde
Herriot, heeft er in zijn zakelijk antwoord
op gewezen, dat het alle voorstellen zal on
derzoeken cn zelfs om voorstellen verzocht-,
daar het een overeenstemming als
wenschelijk beschouwde. Alleen de herbe
wapening heeft Frankrijk kort en bondig
van de hand gewezen. Helaas heeft
Duit6chland hierop geen antwoord gegeven
en zich anderszins bepaald tot woorden,
die nu niet bepaald vriendelijk konden
worden genoemd. Intusschen vatte Herriot
zijn inzichten aldus 6amen: „Gelijke rech
ten? Ja, maar alleen dan, wanneer het
voornemen bestaat naderhand een regiem
van gemeenschappelijke veiligheid in hel
leven te roepen. Indien echter achter de
pariteitsformulc dc bedoeling schuil gaat
om opnieuw te bewapenen en dc offensieve
kracht te vergrooten, dan: neen!"
Gelijk gezegd, hebben Herriot's partijge-
nooten zich vrijwel unaniem aan zijn zijde
geschaard, zoodat het niet overdreven is,
wanneer men zegt, dat de Fransche pre
mier de conferentie van Toulouse als een
triomfator heeft verlaten, zoodat zijn posi
tie aanmerkelijk is versterkt cn hij dus te
Genève met nog meer gezag zal kunnen
spreken dan op welk tijdstip tevoren ook.
&OORWEGEN GETEISTERD DOOR
STORM.
Boven het N. van Noorwegen en in de
omgeving van Tromsoe heeft gisteren een
hevig onweer gewoed. Men vreest, dat vele
schepen zijn vergaan. Reeds is berichr ont
vangen van het vergaan van een Enge)6che
trawler Golden Deep, waarvan slechts de
kapitein en drie leden der bemanning ken
den worden gered. Dertien opvarenden
kwamen in de golven om-
Berlijn, 5 November. (II.N.) Volgens een
bericht van den Duitscli-nationalen pers
dienst, dus niet van geheel onpartijdige zij
de, wordt een uitlating van den centrums-
afgevaardigde Joos over dc onderhandelin
gen van hel centrum met de nationaal-so-
cialisten gemeld,; volgens welke Hitler juist
verklaard heeft, dat de nationaal-socialis-
ten heiogen en bedrogen zijn door degenen,
die het nationaal-socialisme met geld heb
ben gesteund, uitsluitend om liet nationaal
socialisme voor hun doeleinden te misbrui
ken. Dr. Brüning slcunclc in zijn politiek
op de sociaal-democratie cn was tegenover
de sociaal-democraten steeds fatsoenlijk
Juist daarom hebben de nationaal-socialis-
ten thans vertrouwen in liet centrum, want
wio zich tegenover de sociaal-democraten
zoo fatsoenlijk liceft getoond, zal ook ons
niet verraden.
Het centrum, alzoo moet Hitier verklaard
hebben, wortelt diep in het volk en ver
tegenwoordigt een christelijke w ereldopvat
ting en daarom is deze partij niet 1c ver
nietigen. Ook dc nationaal-socialisten wor
telen in het volk en hebben ook een christe
lijke wereldopvatting, zoodat ook zij niet
vernietigd kunnen wonden.
GEWELDING DEFICIT IN JAPAN.
780 millioon yen.
Londen, 5 November. (IJ.N.) Volgens
een bericht uit Tokio sluit de Japansche
begrooting met een deficit van 780 milliocn
yen. Dit tekort zal door de uitgifte van
schatkistbiljetten worden gedekt.
DE „REICHSLANDBUND" OVER DE
CONTINGENTEERING.
De „Reiclislaudbund" deelt mede: Het
presidium van den „Rcichslandbund" ziet
in bet herhaalde uitstellen van een beslis
sing over dc voor Duitschlands redding
noodzakelijke contingentecringsmaatrcgelcn
het bewijs, dat het rijkskabinet in zijn hui
dige samenstelling niet bereid is, den weg
van 'n nationale economie vastberaden lc
gaan. Geen mooie woorden, maar alleen da-
dan kunnen den Duitschcu landbouw en
daarmede geheel Duitscliland redden van
een ineenstorting. Voor daden is echter noo-
dig een krachtige leiding, die het kabinet
in economische kwesties niet bezit.
GEVECHTEN OP DE PHILIPPIJNEN.
De leider der opstandelin*
gen gedood.
Manilla, 5 November. (V.D.) In een ge
vecht met de Philippijnsche gendarmerie is
gisteren de leider der opstandige Moro's,
Tman Ibba, gedood. Deo Moro's moesten
vluchten uit de kortgeleden door hen op
geworpen versterking. Het Amorikaansche
hoofdkwartier op de Philippijnen spreekt dc
hoop uit, dat hiermede een eind is gekomen
aan de opstandige beweging onder dezen
stam.
ROOFMOORDEN TE DORTMUND.
Dortmund, 5 Nov. (V. D.) Gisteravond
laat is te Dortmund in de huurt van
Mcngedf een dubbele roofmoord ontdekt.
De machinist Schmidt, die uit den dienst
terugkeerde, vond zijn 32-jarige vrouw en
een 22-jarig dienstmeisje doodgeschoten in
de woning, terwijl het 13 maanden oude
kind slapend naast de moeder lag. Een be
drag van 300 Mark was gestolen. De politie
arresteerde twee personen, die van den
roofmoord verdacht worden.
Een der gearresteerden is een hij Schmidt
werkzame boerenknecht Ligjhski, die het
huis tegen'zeven uur verlaten had, terwijl
de ander, eveneens een boerenknecht, vroe
ger bij Schmidt in dienst was geweest.
Schmidt woonde op een boerderij, welks be
drijf door dc vrouw gevoerd werd.
GROENLAND BEWEEGT ZICH NAAR
HET WESTEN.
Kopenhagen, 5 No v. (V. D.) Dc Oost-
Groenlandcxpeditio onder leiding van Knud
Rasmussen is heden te Kopenhagen terug
gekeerd. Rasmussen verklaarde o.a., dat
wetenschappelijke onderzoekingen do juist
heid hebben aangetoond van de theorie van
prof. Wegener, die beweert, dat Groenland
zich jaarlijks 20 meter naar het Westen
beweegt.
De 000 K.M. lange kustlijn bij Angmagsa-
lik is van een vliegtuig uit gefotografeerd,
zoodat thans nauwkeurige zeekaarten kun
nen worden gemaakt.
OVERTREDING DER DEVIEZEN-
VERORDENING.
Enkele aanhoudingen.
Berlijn, 5 Nov. (V. D.) De kantonrech
ter Berlijn-centrum heeft een bevel uitge-
\aardigd tot arrestatie van den geheimen
regeeringsraad en bureaudirecteur bij het
Pruisische ministerie van volkswelvaart
Tillich, tegen den koopman Adolf Bor-
chardt, den mijndirecteur Cordes, den ma
kelaar Heinrich Hollander cn den bank-
beambte Kubberuss. Zij worden beschuldigd
van overtreding van de deviezenverorde-
ning. Het betreft een bedrag van minstens
200.000 R.M-
BESDRAGENDE HOUTGEWASSEN.
Nu de laatste bladeren gaan vallen be
merken we pas hoe onze tuin er gedurende
den winter uit zal zien. Straks slaan de
bladverliezende houtgewassen kaal en blij
ven dit tot omstreeks einde April. Dus is
het wel de moeite waard om gedurende de
zen tijd ook iets in den tuin te hebben wat
onze aandacht vraagt. In het bijzonder val
len nu de besvruchten van tal van houtge
wassen op. Eerstens zijn het verschillende
Cotoneastersoorten, welke de aandacht trek
ken. De meeste bekende 7ijn wel: C. horizon-
tabs. mei plat groeiende takken en vuur-
roode vruchtjes. Voordal ide blaadjes cr af
vallen, wat omstreeks einde Dec. het geval
is, worden ook deze vuurdood. C. Francheti
heeft een heel andere groeiwijze. Deze vormt
een struik van 1 tot V/2 M- en heeft sierlijk
overhangende takken, weikc nu nog meer
overhangen door het gewidht van de oranje-
roode bessen, waarmede te zijn overladen.
Meer verticaal groeiend is C, Simonsi, wel
ke dezelfde hoogte bereikt en waarvan ook
de kleur der bessen vrijwel gelijk is. Bijzon
der mooi zijn de kleine, laagblijvcnde
struikjes van C. microphylla met glimmend
donkergroene blaadjes waarlusschcn de hel-
derroode bessen prachtig afsteken. Deze
soort is grocnblijvcnd. Verder omvat dit
geslacht tal van soorten welke voor het
meerendeel zeer geschikt zijn voor beplan
ting van kleine tuinen. Een ander laagblij-
vend heestertje met mooie bessen is Per-
nettay, waarvan de vruchtjes aan radijs
doen denken. Ook dit heestertje is groen-
blijvend. Een zeer mooie groenblijvende
heester is Pyracantha of vuurdoorn welke
in het najaar prijkt met zware trossen oran-
jeroode bessen. Thans zijn de meeste de
zer bessen door lijsters en andere vogels
reeds weggepikt; wanneer we dit willen
voorkomen spannen we zwart garen over
de struiken. Natuurlijk mag in onze tuin de
bekende hulst ontbreken want de met vrücht
beladen struiken zullen onzen tuin tot om
streeks einde Dec. sieren; dan beginnen de
vogels gewoonlijk pas aan deze bessen. Een
mooi besdragend. laagblijvend heestertje
voor kleine tuinen is Skimmia japonica. De
struikjes zijn gewoonlijk overladen met
trossen roode bessen, cn daar de vogels er
niet van schijnen te houden, blijven ze cr
aan tot het voorjaar toe. Ook onder het ge
slacht Berberis zijn verschillende besdragen-
de soorten. Een der mooiste is wel B. aggre-
gata, een laagblijvend struikje met helder
groene blaadjes en trossen doorschijnend
lichtroode bessen. Al deze en andere soor
ten kan men nu zeer goed planten.
Rome, 5 Nov. (V.D.) De ltaliaansche
ministerraad beeft heden onder voorzitter
schap van Mussolini een amnestie- en gra-
tieontwerp goedgekeurd, dat den koning
reeds ter onderteekening is toegezonden.
Het ontwerp bestrijkt ook uilgesproken an-
tifascisisclie misdrijven en is de ruimste
politieke gratieverlening sedert de stich
ting van het koninkrijk Italië. Beperkingen
zijn slechts gemaakt voor recidivisten er»
misdadigers, die zich verborgen houden.
DUITSCH-ZWITSERSCH ECONOMISCH
VERDRAG.
B e r 1 ij n, 5 November 1932. (V.D.) Heden
middag is te Bern een nieuwe overeen
komst tussclien Duitscliland en Zwitserland
geteekend, waarbij de urgentsto kwesties
betreffende dc economische betrekkingen
tussclien beide landen worden geregeld. Do
overeenkomst is een aanvulling van de
overeenkomsten, die in Juni cn Juli j.l. zijn
getroffen.
Het deviezenverkeer wordt vergemak
kelijkt voor Duitsche toeristen in Zwitser
land en voor het betalen van Zwitscrsche
waren door Duitsche importeurs. Voor een
aantal Zwitserschc uitvocrproducten zal het
invoerrecht in Duitscliland worden ver
laagd, terwijl Zwitserland naast een tarief
verlaging voor een aantal Duitsche waren
de contingenten zal verhoogen. De overeen
komst treedt op 17 November a.s. in wer
king en blijft van kracht tot 31 Maart 1933.
CANADEESCHE GEVANGENEN
TRACHTEN TE VLUCHTEN.
Mislukte poging.
M 0111 r.e a 1, 5 No v. (V. D.) I11 een van
de grootste Canadeeschc strafgevangenissen,
St. Vincent de Paul, hebben gevangenen
brand gesticht, teneinde te trachten van de
verwarring, die daardoor zou kunnen ont
staan, gebruik te maken om te ontvluchten.
De koninklijke Canadeeschc militaire po
litie was echter spoedig ter plaatse en de
brandweer kon uitbreiding van den brand
voorkomen. Zij kon echter niet verhinderen,
dat eenige gebouwen ernstig beschadigd
werden. De gevangenen, die onder leiding
van de gevangenbewaarders en dc militaire
politie zonder incidenten bijeen waren ge
bracht, konden spoedig naar hun cellen
tcrugkeeren.
tloover meentdat de wereld
daardoor een tragedie
is bespaard
N e w-Y 0 r k. (II.N.) President Iloover
heeft in een rede te St. Louis de stappen
verdedigd, welke hij verleden jaar heeft ge
daan om een moratorium voor Duitscliland
te verkrijgen. Hij herinnerde er aan, dat
president Hindenburg een persoonlijk be
roep op hem had gedaan, terwijl uit een
rapport van den Amcrikaanschén gezant
te Berlijn gebleken was, dat een
regeling niet alleen in liet belang
van Duitscliland zou zijn, doch van de ge-
heelc wereld, daar 'een ineenstorting van
Duilschland onherstelbare gevolgen zou
hebben gehad voor geheel Europa en ook
voor de Vereenigde Staten. Het is niet ge
makkelijk geweest het moratorium tot stand
te brengen. De bittere haat, dateerende' uit
den oorlog, en het nationalisme, dat nog
steeds in Europa merkbaar is, maakten de
aanvaarding van het plan twijfelachtig.
Iloover verklaarde, dat hij het plan snel
heeft gepubliceerd 0111 te verhinderen, dat
het langs den weg der diplomatie verijdeld
zou worden. Ik wilde, aldus zeide Hoover,
de wereld bevrijden van de bczorghcid
over een ineenstorten van dc beschaving.
Door het moratorium is een tragedie van
de gehecle beschaafde mcnschheid afge
wend.
Twintig personen aangehouden
Tokio, 5 Nov. (V.D.) Dc politic te Tokio
heeft een nieuwe samenzwering tegen het
leven van hooge Japansche ambtenaren
ontdekt. Tot nu toe zijn twintig personen
onder wie de zoon van den vrocgeren re
actionairen leider Toyama, gearresteerd.
Dc goarrcsiecrden zijn allen lid van geheime
organisaties. Naar de politie mededeelt,
bestond liet plan, door vernielingen in de
electrische centrale de gclieelc stad in het
donker to hullen. Gedurende do paniek, die
dan moest ontstaan, zouden de moordaan
slagen worden uitgevoerd.
„STRUISVOGELPOLITIEK".
Londen, 5 Nov. (H. N.) In Australië
wordt groote schade aan den oogst toege
bracht door een groote kudde emoes, een
soort struisvogel, die in groepen van tot
20.000 stuks toe voorkomt. Zij dringen de
korenvelden binnen, waar de oogst vrijwel
vernield wordt. Troepen zijn ontboden om
jacht op de dieren to maken.
DE COMMUNISTEN EISCHEN DE
DIRECTE BIJEENROEPING
VAN DEN RIJKSDAG.
B e r 1 ij n, 7 N o v. (V. D.) De „Rote Fuhnc"
deelt mede; De nieuw gekozen communis
tische Rijksdagfractie heeft dc directe bij
eenroeping van den Rijksdag geëischt.
Zij zal 0. m. een motie van wantrouwen
tegen het kabinet indienen en voorstellen
do gedurende de verkeersstaking gear
resteerden weer op vrije voeten te stellen,
zoomede alle door de gewone of buitenge
wone rechtbanken uitgesproken politieke
vonnissen in te trekken.
EEN WIEL VAN HET VERONGELUKTE
DUITSCHE POSTVLIEGTUIG
GEVONDEN?
Brussel, 7 November (V.D.) De Bel
gischc loodsboot No. 11 heeft in de nabij
heid van het Ncderlandsche lichtschip
„Maas" een wiel gevonden van een vlieg
tuig. Men neemt aan dat dit wiel afkom
stig is van h-at onlangs verongelukte post
vliegtuig „D 2017".
DE ZEVEN NEGERS VAN
SCOTTSBOROUGH KRIJGEN GRATIE.
Washington, 7 Nov. (V. D.) Ilct
hoogste Amerikaanschc gerechtshof heeft
de doodvonnissen tegen de zeven negers
uit Scottsborougli, die wegens zedenmisdrijf
waren veroordeeld, ingetrokken.
BERGVERSCHUIVING IN ZWITSERLAND
Bergtop afgebroken.
Bazel, 7 Nov. (V. D.) De „Wandelende
Berg" in het kanion Glarus, de Kllchen-
stock, is in den loop van den nacht weer
sterker in beweging geraakt. De bewoners
van Linthal en omgeving worden door het
geluid van neerploffende rotsstukken uit de
slaap opgeschrikt. Alarmsignalen en sire
nen klonken en schijnwerpers werden opge
steld om den bewoners, die hun huizen wil
den verlaten, den weg te wijzen. Toen tegen
den ochtend de nevel optrok bleek, dat de
bovenste bergtop in Noordelijke en Zuide
lijke richting met een inhoud van ongeveer
30.000 kub. M. was afgebroken. De boomen
■van het beboschte gedeelte eronder zijn
orootendeels ontworteld-
r BUITENLAND.
Eisclit Hitler alle macht op.
(Derde Blad, pag. '1)«
Het standpunt van do Rijksrcgeering int
zake den verkiezingsuitslag.
(Derde Blad, pag. 1).
Dc staking in Lancashire geëindigd.
(Derde Blad, pag. l)i,
BINNENLAND.
De gearresteerde notaris voor de Amster-
damschc rechtbank.
(Tweede Blad, pag. 3).
Gunstige gevolgen van do contingcntee*
ringspolitiek der rcgecring.
(Tweede Blad, pag. 3).
De begrootiug van Suriname.
(Tweede Blad, pag. 2)'.
Ern'stig tramongolfik le De Steeg.
(Tweede Blad, pag. 3).
UIT DEN OMTREK.
Ernstig auto-ongeluk bnder Huis ter
Heide.
(Tweede Blad, pag. 3;.
STADSNIEUWS.
1
Dc A.T.O. winkelbours gcopcnci.
(Eerste Blad pag. 3).
Lezing van Robert. Syring over: Persoon
lijklieid cn individualiteit.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Afscheid van den heer Koersclman van
het A. M. K.
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ncd. Met. In
stituut te de Bilt.
Hoogste barometerstand 712.9 te Sarna.
Laagste barometerstand 7U.3 ie Isafjorrl.
Verwachting: Zwakke, uitecnloopende
wind, nevelig tol zwaar bewolkt, weinig of
géén regen,. Aanvankelijk zachter.
De depressie, die gisteren aan dc N6'örj
sche kust storm veroorzaakt, is N.O.-waarts
afgetrokken en het hooge drukgebied, dm
eveneens N.O.-waarts trekt breidt zich snef
N.-waarts uit, maar bij IJsland is weer een
diopo depressie verschenen, die weer spoe
dig daling in N". Scandinavië zal brengen.
Dc ondiepe depressie die gisteren in
Duitscliland reeds zwaren regen had ge
bracht trok in diepte toenemend naar liet.
N. van ons land en brengt hier eveneens
regen. Vermoedelijk trekt zij verder naai
de Oostzee. De ondiepe depressies in de
Golf van Biscayc veranderde weinig, zoo-
dat na het aftrekken der depressies in
onze omgeving vrij rustig weer met mist of
nevels is lo wachten. In N.-Scandinavië
waait het nog krachtig en valt sneeuw.
Nordojem had iG m.M. neerslag.
In het binnenland kwam plotseling stren
ge vorst voor. Overigens wordt alleen in 't
W.-Frankrijk lichte vorst gemeld. Behalve
in Midden-Scandinavië is de lucht overal
betrokken bij zwakken tot matigen wind. In
West-Europa is stijging van temperap
wachten.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
STOFFEN,
FLUWEELEN,
ZIJDE,
VOERING.
Geen beter adres
PAilEROP
UWGJESm. OOJJSLJtöO
Varkensmarkt 5 Tel. 1309
Alleen betere merken
