DE EEMLANDEü Licht op Woensdag 16November 1932 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 31e Jaargang No. 119 DE VERWORDING VAN HET PARLEMENTARISME TWEE OORKONDEN VOOR HAUPTMAN DE FRANSCHE BEGROOTING 4 uur 38 min. L. J. LUYCX ZOON PIANO'S - VLEUGELS Fa. R. VAN DEN BURG AMER5FOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS P" 3 "aaodea voor Amersfoort 2.10, per maand I 0.75. per week (mei gratis verzekering tegen ongelukken! f 0.17'/;. Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Af:onderll|ke nummers f 0.05 •POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 513 PRIJS DER ADVERTENTIEN van refl€,s 1,05 mct inbe^rip van ctn bew*isnummef cl kc regel meer f0 25 Llefdadighelds-advertentlën voorde helft van den prijs. Kleine Advertentiön „KEITJES bij vooruitbetaling 1 5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05 De sociaal-democraten verkla ren Von Papen den oorlog. Zij eischen diens altreden. Het zou een grove leugen zijn, wanneer men vaststelde, dat groote lagen der Duit sche bevolking sympathiek tegenover de rc- geering-Von Papen staan. De beide jongste rijksdag verkiezingen zijn daarvoor het overduidelijke bewijs; do rijkskanselier steunt slechts op een zeer kleine minder heid. maar ondanks liet feit, dat de clccto rale uitslag kon worden beschouwd als een motie van wantrouwen, handhaaft Von Papen zich niet alleen, alsof er geen vuiltje aan de lucht is, maar streeft hij er tevens naar do grondwet der Duitsclie republiek binnen afzienbaren tijd op onconstitutio ncele wijze aanmerkelijk te herzien. Nu is elke rogccriug in economisch-on- gunstigo tijden impopulair, maar het be wind Von Papen heeft zich vooral gehaat gemaakt bij de arbeiders, omdat dc tegen woordige machthebbers te Berlijn hoofdza kelijk bestaan uit baronnen en militairen, die' den schijn wekken, alsof zij den toe stand van voor 1914 willen doen herleven, toen eveneens de jonkers cn soldaten hun reactionaire gezindheid rücksichtslos uit leefden. Hierbij komt, dat de rijkskanse lier, die meermalen kwaad heelt gezegd van het. Marxisme cn dc sociaal-democraten meer dan eens heeft voorgesteld als vijan den van de Duitsche natie, bovendien aller- lei [sociale maatregelen heeft genomen, die groote ontstemming hebben gewekt. Wij herinneren slechts aan cle massale loons verlagingen en dc beperking zoowel van dc uitRcering aan dc oorlogsslachtoffers als die van den steun aan dc werkloozen. Inmiddels heeft Von Papen, die zelf meer dan eens heeft verklaard, dat het geenszins zijn bedoeling is het volk uit te schakelen, maar intusschen den eenen reactionairen maatregel na den anderen heeft genomen, zoodat het er veel op lijkt, dat hij alleen rekening houdt met de belangen zijner ejgen klasse, het noodig geacht zich tot de leiders der belangrijkste politieke pai tijen toJ wenden, teneinde met hen van gedach ten te wisselen. Trouwens: het is nu een maal usance, dat dc rijkskanselier, op ver zoek van den rijkspresident, tusschen het tijdstip der verkiezingen cn de eerste zit ting van het nieuwe parlement, beraadsla gingen voert met de voornaamste partijen. Dit geschiedt ook nu. Zoo hebben eveneens dc [natiönaal-socialiston een invitatie ont- van. fen. Tot dusver zijn zij nog niet zoo beleefd geweest hierop te antwoorden. De sociaal-democraten hebben een iets grooter mate van hoffelijkheid aan den dag gelegd door althans Aan zich te laten hooren. Hun ahtwoord is echter verre van vriendelijk en behelst in dc eerste plaats een weigering om met Von Papen tc praten. Hun afwijzen de houding hebben zij toegelicht in een re solutie, waarin o. m. wordt opgemerkt, dat de beide jongste rijksdagverkiezingen feite lijk neerkomen op den eisch, dat de regce- ring-Von Papen zoo gauw mogelijk van liet politieke terrein dient te verdwijnen. Ook het feit, dat Von Papen de grondwettige règeering van Pruisen wederrechtelijk naar huis heeft gestuurd- en de uitspraak van het staatsgcrechthof tc Leipzig practisch volkomen heeft genegeerd, is voor dc so ciaal-democraten aanleiding elk contact met, dc rijksregcering af te breken, liet voornemen van Von Papen, de grondwet op autoritaire manier tc. wijzigen, wordt door de sociaal-democraten zelfs „misda dig' genoemd. Efan officicclc zijde is reeds gereageerd op dc oorlogsverklaring der sociaal-demo craten, die zoo wordt gezegd niets an ders is dan een agitalicmiddel cn een blijk, dat dc soc.-dem". dc verantwoordelijkheid schuwen. Dit is wel wat te simplistisch voorgesteld, daar de soc.-dem. vroeger geenszins er tegen hebben opgezien, deel uit tSmaken van een coalilicregecring, al was hun positie in een dergelijk kabinet, van hun standpunt bezien, dikwijls verre van prettig, daar zij het riskeerden hun popu lariteit tc verspelen, wanneer zij eveneens hun goedkeuring hechtten aan besluiten, die voor groote lagen van het Duitsche volk niet bepaald aangenaam waren. •Of de sociaal-democraten een verstandige tactiek hebben toegepast door dc uitnoodi- ging van Von Papen met noen te beant woorden, is zeer de vraag, temeer, daar de beraadslagingen hen tot niets verplichtten en men hun nu zal kunnen verwijten, dat zij onderhandelingen over dc rcgecringsvor- ming hebben gesaboteerd. Aan den anderen kant is hun houding echter zeer begrijpe lijk, daar Von Papen door zijn vorige daden heeft, bewezen, dat hij onder alle omstandig heden zijn eigen weg gaat en met opvattin gen van anderen, al zijn die ,op recht ge baseerd, eenvoudigweg geen rekening houdt. De sociaal-democraten hebben dus blijkbaar gevreesd, dat hun onderhoud met Von Papen niets anders zou zijn dan een zmlooze vertooning, waartoe zij niet wilden medewerken. In plaats daarvan kondigen zij een onvorbiddelijken strijd tegen de re geering Von Papen aan cn zij zullen, zooals dc Vorwhrts het uitdrukt, „de wapenen niet eerder strekken clan nadat deze regeering hn val is gebracht en de democratie heeft gezegevierd." Von Papen beweert het volk niet te willen uitschakelen Dresden, 1 4 N o v. (V. D.) Rijkskanse lier Von Papen is hedenmorgen te ruim elf uur in Dresden aangekomen voor een be zoek aan de Saksische regeering. Bij de ont vangst door den Saksischen minister-presi dent verklaarde deze, dat de Saksische re geering bereid is met de rijksregeering samen te werken. Hij overhandigde hem een memorandum omtrent de economische cri sis in Saksen. Von Papen legde er in een rede den na druk op, dat dc rijksregeering zich geheel en al op de basis van het federalisme plaatst. Al zal het ook in dc toekomst de bijzondere aandacht van de rijksregeering hebben, om dc landen met nauwkeurige begrenzing van do wederzijdsche bevoegdheden de mede werking aan wetgeving en bestuur van het rijk mogelijk te maken, niet minder belang rijk zal het zijn', dat d»* autoriteit van het rijk en zijn rcgccring zoowel in binnen- als in buitenland in vollen omvang wordt ge waarborgd. De rijkskanselier besprak vervolgens o.a. dc mogelijke crpdietverlcening aan liet Sak sische bedrijfsleven. Na afloop van'deze ontvangst begaven de rijkskanselier cn cle Saksische minister president zich f naar het landdaggebouw, waar clc pers Werd ontvangen. Dresden, li Nov. Von Papen heeft »n het kader van dc receptie der journalis ten o.a. het volgende naar voren gebracht: Beteekenis en doel van deze rijksregeering zijn zeer dikwijls verkeerd begrepen. Zij is nooit van zins geweest dc medewerking van het volk aan het lot van het land op ccni- gerlei wijze uit te schakelen. Integendeel: zij heeft er naar gestreefd van den aanvang af duidelijk te maken, dat zij streefde naar het scheppen van een nieuwe betere consti lulioimeelo basis. Do rijksregeering wil slechts het verworden parlementarisme uit schakelen, dat naar het voorbeeld van de Westersche democratie in Duitscliland is in evoercl, maar dat in clc laatste jaren zoo veel onheil gesticht heeft. Alle partijen zijn het in groote trekken eens over de doel einden van deze rijksheryórming. Dc scha- keeringen zijn natuurlijk verschillend. De rcgccring streeft or met grootten ernst na een zoo breed mogelijken grondslag te vin den voor haar doel. In dit verband moet worden opgemerkt, dat de Berlijnschc dagbladen niet altijd cle meening des lands vertegenwoordigen. De ware uitdrukking der openbare meening van het land moot veeleer gezocht worden in cle provinciale dagbladen. De binnen- cn buitenlandschc toestand van het rijk is buitengewoon ernstig. Er be staat een groote overeenstemming met be trekking tot dc doelstellingen in do buiten landschc politiek en er kan ook een over eenstemming tot stand gebracht worden ten aanzien van de binnenlanclschc politiek. Wat noodig is, is niet con twist over per soonlijke kwesties. Deze spelen bij dit his torische spel der krachten geen beslissende rol. Dc Beiersche Volkspartij over den toestand. M li c li c li, 1 4 N o v. (V. D.) Hedenmid dag heeft het bestuur van de Beiersche Volkspartij een vergadering gehouden, waarna een officieel communiqué gepubli ceerd werd. Hierin wordt o.a. gezegd, dat dc Beiersche Volkspartij alle krachten zal inspannen om in Duitschlancl een wettige ontwikkeling te bevorderen, een samenwer king tusschen rijksregcering en rijksdag tc vergemakkelijken en alle partijpolitieke moeilijkheden om der wille win het vader land te overwinnen. Zij is zich er van be wust, dat dit niet alleen van alle partijen de schikking 'in een groote Duitsche „noodge-j mecnschap" cischt, maar ook bij dc rijks regeering den eerlijken wil vooronderstelt, werkelijk ernstig tc streven naar samen werking met clen Duitschen rijksdag. RUMOERIGE TOONEELEN IN HET ZWITSERSCHE PARLEMENT. Naar aanleiding van de on lusten te Genève. Zurich, 15 Nov. (H.N.) Vandaag is liet in het parlement van het kanton Zurich tot rumoerige tooneclen gekomen naar aanlei ding van dc bloedige onlusten te Genève. Op voorstel van de linksche partijen was de zitting voor korten tijd geschorst om tc pro- tcstccren tegen het optreden van de troc pen te Genève. Toen de zitting weer her opend was, werd uit naam van de burger lijke partijen een scherpe, tegen de link sche partijen gerichte verklaring afgelegd, welke aanleiding gaf tot een hevige woor denwisseling die zoo hoog liep, dat de linksche afgevaardigden ten slotte de zaal verlieten. Te Genève zelf is alles rustig ge bleven. Er worden echter nog steeds eenige troepenafdeelingen in de stad "gelaten, om zoo noodig de orde tc handhaven* De Pruisische deugt niet! Bracht doet het over B c r 1 ij li, 15 Nov. (V. D.) Du Pruisische minister van onderwijs, Griramc, begaf zich hedenmiddag in gezelschap van dr. Brccht naar Gerhart Hauptmann -cn overhandigde hem een oorkonde, waarbij hem do groote Pruisische staatsmedaille wordt toegekend. De Pruisische staatsregeering-Braun, die liet besluit tot het verleunen van deze on derschciding ter gelegenheid van den TOstcn verjaardag van Gerhart Ilauptmann heeft genomen, is van meening, dat zij alleen een dergelijk besluit kan nemen en dat dit niet ligt op don weg der commissoriale regce- ring. Bij de feestelijkheden injjhet staatstheater zal de regeering-Braun hedenavond niet vertegenwoordigd zijn. Berlijn, 15 Nov. (V.D.) Du Pruisische rijkscommissaris dr. Bi'Aüfc a's verte genwoordiger van do rijrarpgeering in het Scliaüspicihaus aan den jubileerenden dra miiiurg Gerhart Ilauptmann de Pruisische staatsmedaille met oorkonde overhandi gen. Dr. Bracht deelt mede, dat door het feit, dat de Pruisische rcgccring Braun Ilauptmunu reeds een oorkonde heeft c.an gebodon. aan den gang van zaken der aan gekondigde plechtigheid niets veranderd wordt, aangezien de door Braun aangebo den oorkonde het staatszegel niet droeg. Dc Pruisische staatsministers zijn echter even eens uitgenoodigd om de plechtigheid in het Schauspielhaus bij tc wonen. Van de zijde van liet ministerie-Braun wordt medegedeeld, dat de ministers hij dc feestopvoering ter cere van Berhart Ilaupt mann niet aanwezig zullen zijn, aangezien zij het onjuist achten in het Pruisische Staatstheater als gasten der rijksregeering een zonder hun medewerking georgani seerde plechtigheid hij tc wonen. Boven dien hadden alle overige gasten o.a. de ver tegenwoordigers der andere Duitsche lan den cn der groote mogendheden reeds gc- ruimén tijd hun uitnoodiging ontvangen, terwijl de Pruisische ministers pas Zondag j.l. zijn uitgenoodigd. Berlijn, li November, (V.D.) De Rijhs- president von Hindenburg heeft Gerhard Ilauptmann een brief gezonden, waarin hij hem dc erkentelijkheid tot uiting brengt van het Duitsche volk voor dc vertegen woordiging cn de verdediging van de Duit sche gedachte in dc wereld. EEN GELUKWENSCH VOOR ROOSEVELT UIT MANDSJOEKWO. Tsjangtsjoe n, 15 Nov. (V.D.) Dc mi nister van buitenlandschc zaken van Mandsjockwo heeft den nieuw gekozen pre sident der Vcreenigde Staten, Franklin Roo sevelt. een gelukwcnsch-lclcgram gezon den, waarin hij wijst op dc medewerking der Vcreenigde Staten aan de ontwikkeling van dc Mandsjoerijschc industrie. Dc regec- ring van Mandsjockwo streeft er naar, haar internationale verplichtingen na te komen en de „open deur"politick tc hand haven. De ontwikkeling van den nieuwen slaat eischt cellier tijd cn vrede. De minis ter van buitenlandsche zaken betreurt, dat rnen in Amerika zoo weinig van den nieu wen staat begrijpt. Hij spreekt de hoop uit, dat Roosevelt liet Mandsjoerijsche vraag stuk van een nieuw- standpunt zal beoor deel en. ONTSTEMMING IN EUPEN EN MALMEDY. De bisschop van Luik verbiedt het stemmen op de Duitsche lijsten. Brussel, 15 Nov. (V. D.) De bisschop van Luik liceft in de dekenaten Eupen, Malmcdy cn St. Vith een boodschap laten voorlezen, waarin wordt medegedeeld, dut katholieken uitsluitend cn alleen voor de lijsten der katholieke unie mogen stem men. Het stemmen op de lijsten der Chris telijke volkspartij, dat zijn clc Duitsclie lijs ten, is den katholieken verboden. Zij moe ten zich ook onthouden van eiken 6teun aan deze partij. Onder de bevolking van Eupen en Mal mcdy heerscht groote ontstemming over dit bisschoppelijk ingrijpen, dat naar men meent, geschied is onder den druk van Belgische regucringskringen, nu uit de re sultaten van dc gemeenteraadsverkiezin gen van October j.l. is gebleken, dat dc ver kiezing van een Duitsch kamerlid zeer waarschijnlijk is. ONRUST IN SPANJE* P a r ij s, 15 N o v. (H.N.) In Spanje is het opnieuw onrustig. In het Zuid-Westen des lands hebben landarbeiders eenige landgoe deren bezet. Aan de universiteiten van Madrid, Bilbao en Granacla slaken do stu denten om politieke redenen. Nieuwe belastingen en veflaging van salarissen aangekondigd Parijs, 15 November. (V.D.) De Fransclie rcgccring heeft Dinsdag het ontwerp-staats- begrooting voor 1933 in dc Kamer inge diend. Do uitgaven bedragen 47.779 milliard franken, de ontvangsten ruim 47.801 mil liard franken, zoodat een ovei'schot van ruim 22 millioon blijft. Volgens het ontwerp staatsbegrooting zal het dreigende deficit ad 12.1 milliard fran ken als volgt worden weggewerkt: Korting van de militaire uilgaven vol gens besluit van de Kamer in Juli j.l. an derhalf milliard franken; Korting op de bcstuursuilgavcn op grond van deze zelfde wet 0.2 milliard; Fiscale maatregelen, eveneens op grond van deze wet 0.456 millard; Bezuinigingen door conversie 1.4 mil liard; Overeenkomsten met de amortisatiekas 0.14 milliard. In het goheel 3.G96 milliard. Ilct resteerende deel van het to verwach ten deficit, bijna Sis milliard, wordt weg gewerkt door de verlaging der pensioenen cn ambtenaarssalarissen tun bedrago van ruim anderhalf milliard, door nieuwe be lastingen, belastingcontrole c.d. ten bedrage van twee cn een half milliard door het overbrengen van ruim 21 milliard van het ontwerp begrooting naar een nog in het leven to roepen zelfstandige pensioen kassa cn ten slotte nog door de bezuiniging van anderhalf milliard door het overbrengen van werkzaamheden waarvoor dc kosten op de begrooting zijn geplaatst naar die ter bestrijding van de kosten voor de na tionale outillage. De rgst zal op andere wijze worden verkregen. Alle salarissen boven 12.000 franken zullen worden ver minderd. Nieuwe belastingen zullen worden geheven op aulotransportcn en op zekere, dranken, terwijl voorts clc koffichuisbclas- tiug zal worden verhoogd. HET FRANSCHE ONTWAPENINGSPLAN. De indruk te Berlijn niet gunstig. Berlijn, 15 Nov. (V. D.) Te Berlijn is thans da tekst ontvangen van het Fransclie onlwapcningsplan cn in politieke kringen wordt dit plan voorloopig zeer gereser veerd ontvangen. Er wordt op gewezen, dat het plan op verscheidene punten belangrijk afwijkt van dc verklaringen, die cle Fran sclie minister-president Ilerriot onlangs heeft afgelegd en clic cloor den rijkskanse lier in zijn rede voor dc buitenlandschc pers tot zekere hoogte als een vooruitgang wer den beschouwd. De tekst van het Fransclie plan heeft naar men te Berlijn meent veel water in den wijn gedaan. De commentaren \an de Times, dat cloor het op den voorgrond stellen van cle zoo genaamde veiligheid de kwestie van cle Duitsche rechtsgelijkheid op clen achter grond wordt gedrongen, komen rnet cle op vattingen te Berlijn overeen. De eischcn van Frankrijk inzake dc veiligheid acht men te Berlijn niet anders dan een anderen vorm voor liet protocol van Genève van 1924. Men kan le Berlijn nauwelijks aanne men, dat Engeland cn Italic voor dit plan tc vinden zijn. MOBILISATIE IN ECUADOR. Quito (Ecuador), 14 Nov. (V.D.) Alle mannelijke inwoners van Ecuador tusschen 20 cn 25 jaar zijn hij een decreet van dun president opgeroepen om zich vóór 15 De cember voor dun militairen dienst te la- tun inlijven. Zij zullen als reserve dienen voor het leger van Ecuador voor het geval Ecuador betrokken wordt bij het conflict tusschen Columbia en Peru over het bezit van do haven van Lclicia. VERBETERING VAN DEN TOESTAND IN ZWITSERLAND. Gene v e, 15 Noov. (II. N.) ITct aantal slachtoffers van de jongste onlusten is met één vermeerderd, daar in den afgclóopen nacht een onderwijzer, die bij de opstootjes ernstig gewond was, overleden is. Ovcri gens is in den toestand een verdere ont spanning ingetreden, zoodat dc bondsraad besloten heeft, dat dc troepen niet langer gekazerneerd behoeven le blijven. BUITENLAND. Dc Fransclie begrooting. (Ecrsto Blad, pag. 1). BINNENLAND. Justiticbegrooting behandeld in avond* en nachtvergadering der Tweede Kamer. (Tweede Blad, pag. 1). Vrijlating der drie verdachten van de inbraak bij Dr. Philips. Tweede Blad, pag. 2). De crematie van Ds. A. Klaver Fzn. (Tweede Blad, pag. Credictvcrlccning aan het haringvisscliers bedrijf. (Tweede blad, pag. 2)'< SPORT. Einduitslag van do Bcrlijnsche zesdaag- sche. (Tweede Blad pag. 3). STADSNIEUWS. Lezing van dr. Saalborn voor 't Nut over* „Rusland Oud cn Nieuw." (Eerste Blad, pag. 3). Lezing van dr. Agues OchsHolmslead voor dc Muzdaznan-bcweging. (Eerste Blad, pag. 3). DE GOUVERNEUR-GENERAAL VAN ANNOBON VERMOORD. M a d r i d, 15 November. (V.D.) Volgens hier ter stede ontvangen berichten is de ouvcrneur-generaal van Annobon, Sestoa, door een inlandschcn soldaat vermoord. VECHTPARTIJ IN DE FRANSCHE KAMER. P a ij s, 15 No v. (H.N.) In clc wandelgan gen van du kamer kwam het vanmiddag tot een hevige vechtpartij tusschen een com munistisch afgevaardigde en een redacteur van het sociaal-democratische blad „Popu laire". Aanleiding daartoe was een artikel in genoemd blad, waarin dc journalist den communistischun afgevaardigde scherp had aangovallen. De kamerboden moesten do vechtenden scheiden. Medegedeeld door het Kon. Ncd. Met. Inst. te Dc Bilt. Hoogste Barometerstand 772.1 to Vcst- manör. Laagste Barometerstand 743.0 tc Vardö. Verwackting: Zwakke tot matigo wind, meest uit O. richtingen, nevelig tot zwaar bewolkt, -weinig of geen neerslag, weinig verandering in temperatuur. De barometer is over het geheelu gebied vrij gelijkmatig gedaald, zoodat dc lioogo barometerstanden der laatste dagen weer verdwenen zijn, zonder dat daardoor voor onze streken in den toestand of in het weer, dat zich voor het volgende etmaal laat ver wachten veel verandering kwam. Du vorst in den nacht is voor ons land cn Wcst- Duitschland iets afgenomen cn in het Z, van Zweden is dc temperatuur verder ge stegen zoodat zij tc Siirna 20° C. hooger is dan eergisteren. Een geringe drukstijging in het Z. van Scandinavië wijst op dc kaart dat het gebied van hoogen druk, dat tus schen IJsland cn Schotland is gelegen zich naar het O. zal uitbreiden, zoodat zwakke wind in O. richtingen voor ons land het waarschijnlijkst lijkt. Op slechts enkelo plaatsen aan dc Noorschc kust op de Brit* sche eilanden en in het N.-W. van Frank rijk viel regen. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 MODERNE SJAALS Chic en goedkoop Wollen Sjaals met bijpassende muts. Arnh^traat. Importeurs van Bechstcin, Blüthner Grotian Steinweg, REIZIGERS DOOR BANDIETEN GEDOOD. Londen, 15 Nov. (H.N.) Op den Chincc- sclien Oosterspoorweg is een sneltrein door bandieten beschoten, zoodat zes reizigers gedood en 20 gewond werden. Dc begelei dende wacht beantwoordde het vuur, zoo dat het den roovers niet gelukte den trein aan te houden cn te plunderen. Dc Japan- sche opperbevelhebber heeft troepen gezon den om den spoorweg te beschermen. DE WERVELSTORM AAN DE JAPAN- SCHE KUST. L o n d c n, 15 N o v. (H.N.) Volgens een telegram uit Tokio zijn do berichten over het aantal slachtoffers van don wervel storm aan de Japansche kust overdreven. Br zijn geen duizend slachtoffers, zooals in dc eerste berichten gemeld werd, doch slechts 2G volgens een officieel bericht. De matcrieele schade is echter zeer groot, voor al tc Yokohama.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1932 | | pagina 1