!N MASSA'S SLIJTERIJ
Donderdag 17 November 1932 AMERSFOQRTSCH DAGBLAD
31e Jaargang No. 120
't Fransche plan onder de loupe
GELIJKHEID DER
STATEN?
't Oordeel der overige
Parijsche pers
DERDE BLAD
HONDERDEN D00DEN IN
HONDURAS
HET NETELIG VRAAGSTUK
DER SGHULDEN
WEER EEN MIJNRAMP
IN ENGELAND
DROOGLEGGING IN AMERIKA
PRACTISCH TEN EINDE
DE VERWOESTINGEN VAN
DEN TAIFOEN
Dooden in Tokio
De Populaire ontkent, dat dit
beginsel wordt ver
werkelijkt
Het Fransche ontwapenings- en veilig
heidsplan wordt door de geheelè Parijsche
pers met uitzondering van de socialistische
Populaire gunstig ontvangen. Dit blad is
van meening, dat de definitieve tekst van
het plan de tegenstelling, die tusschen
veiligheid en ontwapening bestaat, niet op
heft. Het leidt ook niet tot de gewenschte
ontwapening, doch integendeel tot een
zekere bewapening van Duitschland eener-
zijds en anderzijds voor Frankrijk tot vor
ming van een soort rijksweer naast het be
staande leger. De toevoeging, dat bij de
recruteering rekening zal worden gehouden
met de bestaande ongelijkheden en recru-
teeringsmogelijkhcden, is een zoo vergaan
de afwijking van het principe van de ge
lijkheid der staten, dat do verwezenlijking
ervan daardoor volkomen twijfelachtig
wordt. Tenslotte mist men elke toespeling
op cventueelc vernieling van reeds be
staand oorlogsmateriaal.
De Echo de Paris is van meening, dat
het Fransche plan te weinig rekening
houdt met de werkelijkheid van den tegen-
woordigen toestand. Men dient echter te
constatcercn, dat er in den loop van de
twee laatste weken nog ingrijpende veran
deringen in zijn aangebracht, waardoor het
althans naar den geest bevredigend kan
worden geacht De verwezenlijking van het
plan zal het den Volkenbond mogelijk ma
ken de rol te spelen, die zijn stichters hem
hadden toegedacht
De Petit Parisien noemt het Fransche
plan de ernstigste poging, dio tot nog toe
gedaan is om het werk der ontwapenings
conferentie te doen slagen
De Oeuvre is van meening, dat het plan
een werkelijke vermindering zal brengen.
Het ontwikkelt duidelijk en oprecht de op
lossing van het probleem van handhaving
van den vrede door het organiseeren van
de veiligheid.
De Républiquc ziet in het plan een aan
bod aan Duitschland om de door dit land
geëischto gelijkgerechtigdheid te verwezen
lijken.
De Matin schrijft, dat een eventueele af
wijzing van het Fransche plan door de
Duitsche njksregeering gelijk zou staan
met de erkenning, dal Duitschland, onder
den dekmantel van de veiligheid, slechts
geleid wordt door den wensch om zijn be
wapeningsvrijheid terug te winnen.
Een formule tot oplossing van
de kwestie der rechtsgelijkheid.
De Times publiceert een artikel van de
band van Wheeler-Bcnnett, waarin onder
andere gezegd wordt, dat alvorens de alge-
meene belangstelling zich naar het Fran
sche plan zal keeren; men zich eerst een
duidelijke voorstelling moet maken van de
beteekenis van den Duitschen gelijkheids-
eisch, die nog niet geregeld is en zonder
welks' regeling de ontwapeningsconferentie
geen stap verder kan komen. De schrijver
geeft de volgende formule om het probleem
op te lossen en spreekt de meening uit,
dat deze punten voor de Duitsche regecring
aanvaardbaar zijn:
1. Opstelling van een nieuwe ontwape
ningsovereenkomst, die in de plaats komt
van deel V van het verdrag van Versailles.
2. Gedeeltelijke vermindering van den
'diensttijd van de rijksweer.
3. Duitschland zal in staat worden ge
steld een vrijwillige militie te vormen, die
Diet grooter mag zijn dan 50 van de
rijksweer.
i. Onderhoud en bewapening van do
rijksweer op een goedkooper grondslag dan
het verdrag van Versailles toestaat en on
der dezelfde voorwaarden als de andere
mogendheden.
5. De vrijwillige toezogging van Duitsch
land om zijn militaire macht in de periode
tusschen de eerste en de tweede ontwape
ningsconferentie niet te verhoogen.
6. Duitschland verklaart, dat het afziet
van zware aanvalswapenen, waartoe ook dc
andere naties zich binnen een bepaald aan
tal jaren verplichten.
7. Duitschland heeft het recht op een
„bekrachtiging" van zijn gelijkgerechtigd
heid voor alle wapencategorieën, die in de
nieuwe ontwapeningsovereenkomst beperkt
worden, zoodat bijvoorbeeld Duitschland
eenige tanks zou kunnen houwen, voor zoo
ver deze toegelaten zijn.
Duitschland verplicht zich zijn algemcene
militaire begrooting ondanks de reorgani
satie niet te verhoogen.
De Engelschen weinig opgotogon.
Hot Franscho ontwapeningsplan wordt
door de Londenschc bladen over het alge
meen met weinig enthousiasme ontvangen.
De Times meent, dat de mogelijkheid van
een samenvoeging van de Fransche. Engel-
sche en Amerikaansche plannen nog be
staat. Het Fransche plan komt bovendien In
zooverre aan den Duitschen eisch tot
rechtsgelijkheid tegemoet, dat geen perma
nent onderscheid wordt gemaakt tusschen
de militaire macht van Duitschland en die
van de andere landen. Het blad ziet In
dit plan een verbetering tegenover de Fran
sche plannen van vroeger, omdat in het
nieuwe plan de automatische toepassing
van militaire sancties op het vasteland van
Europa beperkt wordt, zoodat Engeland
daardoor niet getroffen wordt. In het Fran
sche plan overheerscht dc kwestie der
veiligheid in alles die der ontwapening. De
wijze, waarop de aanvaller moei worden
vastgesteld, zal geen algemeenc instemming
vinden. Do eisch van Frankrijk echter, dat
het nieuwe plan alleen dan verwezenlijkt
kan worden, wanneer allo mogendheden
het Kcllogg-pact en hot statuut van den
Volkenhond practisch' toepassen, is geen
goed voorteeken. Vooral is de interpretatie
van art. 1G van het Volkenbondspact steeds
een geschilpunt geweest en het is in geen
geval gewenscht verdere vermindering van
de bewapening uit te stellen, totdat dit ge
schilpunt geregeld is. Men moet tenslotte
beseffen, dat eerst het vraagstuk van de
Duitsche rechtsgelijkheid moet worden be
sproken en het is van belang, dat dit drin
gende vraagstuk niet door de vele proble
men, waarmede de ontwapeningsconferentie
zich zal hebben bezig te houden, op den
achtergrond wordt gedrongen.
Internationale strafmaatregelen
tegen een aanvallenden staat.
Do Daily Telegraph verklaart, dat het
Fransche plan uitsluitend dc Fransche
cischcn inzake dc toepassing van sancties
in een nieuwen vorm brengt. Het belang
rijkste van liet plan is, zooals men heeft
kunnen voorzien, de toepassing van inter
nationale sancties tegen een slaat, die als
aanvaller beschouwd wordt. Met nadruk
moet herhaald worden, dat de door Frank
rijk voorgestelde wijze van vaststelling van
den aanvaller in strijd is met de Engolsche
opvatting over hetgeen juist en practisch
is. Ditzelfde geldt voor dc voorstellen in
zake het vormen van dc strijdkrachten, die
tegen een aanvaller gebruikt moeten wor
den.
De Morning Post betwijfelt of Engeland
zich bij het voorgestelde verdrag voor dc
Middellandsche' Zee zal aansluiten, welk
verdrag zonder de toetreding van Engeland
nauwelijks tot stand kan komen. Een an
dere vraag is, of het door Frankrijk voor
gestelde internationale volkenbondsleger
geschikt zal zijn om zijn taak te vervullen.
De Daily Herald verklaart, dat thans
alles afhangt van dc verklaringen van den
minister van buitenlandsche zaken Simon
te Genève over dc F.ngelschc voorstellen.
Wanneer Engeland-denzelfden moed toont
als Amerika en Frankrijk, dan zijn de voor
uitzichten gunstig.
Verdero kritiek van Duitsche
zijde: „Alle vqoruitzichton op
ingrijpende en radicale ont-
wapening ontbreken".
13 e r 1 ij n, 15 Nov. (V.D.) Van bevoegde
- ijde wordt omtrent het Fransche veilig
heids- en ont\vapcningsplan het volgende
medegedeeld:
Het plan wordt reeds terstond gekarakte
riseerd door den opbouw ervan, niet als
ontwaperiingsplan doch als plan voor de
politieke organisatie van Europa volgens
het bekende Fransche standpunt. Een nieu
wen vorm vond de oude idee van het pro-
tocool van Genève, die in laatste instantie
neerkomt op de verzekering van den terri-
torialen status quo. Daarbij heeft het plan
twee belangrijke logische constructiefouten.
Het verbindt maatregelen, die terstond ver
wezenlijkt kunnen en moeten worden met
maatregelen, voor welker uitvoering lange
tijd noodig is. Het doet vciligheidSvoorstel-
len, die als voorwaarde een reeds voltrok
ken algemcene ontwapening en een zekere
gelijkheid van bewapening tusschen alle
staten veronderstellen. De kwestie der
Duitsche gclijkbereclitigdheid blijft ook in
het Franscho plan een onbeantwoorde
vraag en een verwezenlijking der Duitsche
cischen wordt uitgesteld naar een onbepaal
de toekomst, al wordt er dan ook een soort
kader geschapen, waarbinnen alle stalen
dezelfde legcrorganisatie moeten vormen.
Omtrent hoofdstuk I wordt' opgemerkt,
dat daarin toepassing van de Volkenbonds-
sancties hij overtreding van het Kcllogg-
pact wordt gcëischt, waartegen de Vereenig-
de Staten zich steeds hebben verzet. Wat de
verscherpte toepassing der bepalingen van
art. 1G van het Volkenbondspact betreft,
wordt eraan herinnerd, dat Engeland altijd
zich tegen een automatische inwerkingtre
ding der sanctiebepalingen heeft verzet.
Het vooruitzicht, dat Engeland zich tegen
een uitbreiding van het sanctiesysteem zal
verzetten, heeft de Fransche regeering er
toe gebracht om tot kernpunt, van haar vei
ligheidsplan haar Europeesch continentaal
non-agressiepact, waarbij Engeland dus
niet betrokken zal zijn, te maken. De poli
tieke hegemonie, gevestigd op de militaire
overmacht van eenige staten of van een
i-tatenbond, wordt bierdoor vereojwigd. Rij
zonder karakteristiek voor de Fransche be
doelingen is de bepaling inzake bestaan
de bijzondere overeenkomsten, waarmee
natuurlijk de demilitariseering van het
Rijnland is bedoeld, die met alle daaraan
verbonden militaire consequenties gehand
haafd blijft. De uniforme organisatie der
Europecsche continentale legers is de eenige
gedachte met een gezonde kern, die het
Fransche plan bevat. Van Duitsche zijde
heeft mon dan ook geen reden om dit punt
en het daaraan verbonden voorstel van een
buitengewoon Volkenbondsleger af te wij
zen.
Zeer dubbelzinnig acht men de passages
ever de speciale rechten en positie van de
koloniale legermachten, aangezien klaar
blijkelijk de koloniale legers niet of niet
belangrijk behoeven te ontwapenen. Men
wijst er dan ook op, dat het grootste ge-
deelte van het Fransche koloniale leger van
ongeveer 250 000 man geruimen tijd onder
de wapenen zijnde troepen slechts weinige
uren varens van het Franscho moederland
verwijderd en ten deele zelfs permanent in
Frankrijk gedetacheerd is. Grotesk acht
men het voorstel om het zwaic wapenmu
♦eriaal, dat aan dc militielegcrs onttrokken
wordt, onder Volkenbondscontrole in de
verschillende lande' zelf op to slaan en ter
beschikking van eiken staat tc stellen in
geval van aanvallen. Hierdoor wil Frank
rijk voorkomen, dat zijn reusachtige hoe
veelheid zwaar oorlogsmateriaal vernield
wordt, zooals zulks voor honderd procent
met het Duitsche geschiedde.
Concludccrend is men van meening, dat
alle vooruitzichten op ingrijpende en radi
cale ontwapening ontbreken. De gelijkge
rechtigdheid en do veiligheid, die het ge
volg van algemeenc ontwapening hooren te
zijn, wordt anderen staten niet gegaran
deerd. Te Londen is men het klaarblijkelijk
met dit alles niet geheel oens. Afgewacht
moet worden wat de Amerikaansche regee
ring, die het thans zoo dringende probleem
der intergeallieerde schulden in verband
net de ontwapening heeft gebracht erop
heeft aan te merken.
Vmchteloozo vlootbesprekingen
tusschen Engeland, Frankrijk,
Italië en Amerika.
Genève, 15 Dcc. (V.D.) Na den terug
keer van Norman Davis uit Rome zijn tus
schen de raarinedeskundigen der Engcl-
sche, Fransche, Italiaansche en Amerikaan
sche regeering streng vertrouwelijk» bespre
kingen begonnen, die aanvankelijk slechts
liepen over de vraag hoe d? groote tegen
stelling tusschen de Italiaansche en de
Fransche politiek overbrugd kon worden.
Tot nog toe zou nog geen vooruitgang zijn
geboekt. Vooral het Fransche voorstel tot
het sluiten van een Middellandsche Zee
pact stuit op grootcn tegenstand. Het ini
tiaticf tot deze besprekingen zou door En
geland zijn genomen.
De kwestie der tanks en zwara
artillerie.
Genève, 15 Nov. (V.D.) In het bureau
der ontwapeningsconferehti i is Dinsdag
middag het debat voortgezet over de ver
schillende ontwapenings-rapportcn.
Dc vertegenwoordiger van Uruguay, die
op 22 September van het bureau opdracht
had gékregm rapport uit te brengen over
de zware artillerie en tanks, verklaarde,
dat hij intusschen in contact is getreden
met verschillende delegaties, teneinde het
difmitievo cijfer vast te stellen voor de
beperking der tanks en zware artillerie. De
rapporteur zcide evenwel i)Qg niet in «-laat
te zijn bet bureau der ontwapeningsconfe
rentie reeds thans definitieve besluiten
voor te leggen, aangezien »r nog geen hoop
bestaat, over deze kwesties toenadering te
verkrijgen, welke het uitzicht opent voor
het aannemen van een ïapport der ontwa
peningsconferentie, hetzij met algemeenc
stemmen dan wel met meerderheid van
stemmen. De moeilijkheden van de hem
gestelde taak zijn nauw verbonden met de
oplossing der beide belangrijkste ont.vipe-
ningsvraagstukken, n.l. de rechtsgelijkheid
en da veiligheid. Hij sprak de hoop uit, dat
deze beide kwesties 6poedig met gunstig
rjsultaat zullen worden geregeld, teneinde
hem daardoor zijn buitengewoon moeilijke
taak te verlichten.
Slachtoffers eener revolutie
Londen, 15 No v. (V. D.) In Noord-
Honduras is, naar uit Tegucigalpa wordt
gemeld, een revolutie uitgebroken. De op
standelingen hebben eenige steden veroverd.
De bezetting van Nacaoma heeft pas plaats
gehad na een hevig gevecht der insurgentcn
met de federale troepen. Er zijn honderden
soldaten gedood. Het gevaar bestaat, dat de
revolutie zal overslaan naar het Zuidelijk
deel des lands. Er zijn daarom groote af-
deelingcn troepen naar Commouga gezon
den.
Het eerste succes behaalden de opstande
lingen, toen zij Sanros innamen en het
regeeringsgebouw bezetten.
De regeeringstroepen, gesteund door de
nationalisten, hebben tot nu toe vergeefs
getracht de stad te heroveren.
De opstandelingen zijn aanhangers van
den bij de presidentsverkiezingen versla
gen liberalen candidaat dr. Angel Huete.
Tot de leiders zou ook een Engelschman be-
hooren.
DE ONTWAPENING TER ZEE.
Londen, 16 Nov. (V. D.) Volgens den
Geneefschen correspondent van de Daily
Herald hebben de onderhandelingen tus
schen sir John Simon en Norman Davis
over de vlootaangelegcnheden een gunstig
verloop. De hoop bestaat, dat zij zullen lei
den tot toetreding van Frankrijk en Italië
tot het Londensche vlootverdrag. De nieu
we overeenkomst zou zeer veel gelijken op
die, welke in Maart 1931 door Henderson
en den toenmaligen Britschen minister van
marine Alexander bijna tot stand was ge
bracht. Genoemde correspondent weet
voorts nog te melden, dat de Engelsche
deskundigen het gedeelte van het Fran
sche ontwapeningsplan, dat betrekking
heeft op de ontwapening ter zee, weinig
bruikbaar achten.
Hoover wil een Amerikaansch
eenheidsfront
Nc w-York, 15 Nov (V. O.) President
Hoover heeft op den terugtocht naar
Washington besloten na de a.s. bespreking
met Roosevelt een conferentie van de demo
eratische congresleiders bijeen te roepen,
teneinde met hen tc onderhandelen over de
vorming van een Amerikaansch eenheids
front in do kwestie der oorlogsschulden.
De behandeling van het oorlogsschulden-
problcem is volkomen vastgelaopcn. Finan
cieele kringen verdedigen een verlaging der
oorlogsschulden, aangezien naar hun mea
ning het mogelijk is, dat ook do particuliere
schulden gevaar loopen, wanneer door de
afwijzende houding van het congres de
Europecsche schuldenaren gedwongen zou
den zijn tot het staken der betalingen.
Het verluidt, dat president Hoovor een
verlenging van het moratorium en een ver-
laging van do oorlogsschulden wensch'olljk
acht. Het staat echter vast, dat dezo opvat
ting zonder medewerking van het congres
niet is te verwerkelijken.
De moeilijkheid van dit probleem wordt
klaarblijkelijk in do landen, die schuldena
ren zijn, onderschat. De partij van Roosc
velt wijst iedere verantwoordelijkheid vóór
Maart af. Het is derha've moeilijk te zeg
gen, hoe een volledige oplossing tot stand
zou moeten komen. Pt regeenng Hoover
hoopt, dat door de opstelling van een boven
de partijen uitgaand program een regeling
In de oorlogskwestie tot stand gebracht kan
worden.
Londen, 16 Nov. (V.D.) Bij een ontplof
fing in een kolenmijn te Cardowan bij
Glasgow werden vier mijnwerkers gedood
en 12 gewond, waarnvan een aantal ern
f=tig.
Dit is na do mijnramp in het graafschap
Durham cn na de ramp van Ashlon In
Lancashire de derde ernstige mijnramp in
Engeland binnen één-week tijd.
Ne w-Y ork, 15 Nov. (V. D.) In uitge
strekte gebieden der Vereenigde Staten kan
reeds gezegd worden, dat do drooglegging
haar tijd gehad heeft. Alcoholische dranken
worden openlijk gebruikt, zonderdat op
eenigerlei wijze door de autoriteiten wordt
ingegrepen.
De gouverneur van Gallfornié heeft reeds
bekend gemaakt, dat hij een duizendtal
personen, die in de gevangenis zitten we
gens overtreding der prohibitiewetteh, op
vrije voeten zal stellen. In tal van andere
staten heeft het gerecht honderden zaken
laten vallen, die behandeld moesten worden
wegens overtredingen op dit gebied. In de
groote hotels in New York worden „bars"
ingericht en kelders in orde gebracht in af
wachting van de blijde gebeurtenis. Groote
brouwerijen, die de lange droge periode
zonder al to veel schade aan dc inrichting
overleefd hebben door zich te werpen op de
fabrikatie van alcoholvrij bier, worden
weer op orde gebracht om aan haar oude
bestemming te voldoen.
BEPERKING VAN DEN VLEESCHINVOER
IN ENGELAND.
Londen, 16 Nov. (V. D.) Dc Enge lach4,
contingcnteeringsondcrhandolingen mot de
staten, die ham en spek in Engeland invoe
ren, hebben tot het resultaat geleid, dat
voorloopig is bepaald, dat dc tien staten,
die hiervoor in aanmerking komen, hun
export naar Engeland met 15.3 van den
invoer in November en December 1931 ver
minderen. Deze voorloopige regeling treeJi
op 23 Nov. a.s. in werking.
AMY JOHSON IN SOEDAN GELAND.
Londen, 16 November. (V.D.) Do avia*
trice Amy Mollison-Johnson die sinds haar
vertrek voor de vlucht boven de Sahara
meer dan 17 uren overtijd was, is Dinsdag
middag te Gao (Soedan) ten Zuid Westen
van Timboektoe geland cn spoedig daarop
vorder gevlogen naar Doeala (Kameroen).
Verschillende visschers
schepen vermist
Tokio, 15 Nov. (V. D.) Volgens een
officioele medcdeeltng zijn tot dusverre 18
doodon geborgen, die het slachtoffer gewor
den zijn van den taifoen, die in den nacht
op Dinsdag boven Yokohama en do kust
streken heeft gewoed. Het definitieve aan
tal dooden is nog niet bekend Het is ech
ter evident, dat het aantal slachtoffers in
de eerste opwinding hoogelijk overdreven is.
In Yokohama is na de ramp do goheele po
litic en een deel van de troepen gemobili
seerd. Zij hebben den gehcclen dag onafge
broken gewerkt om 121 inwoners te redden,
die door een aardverschuiving, welke door
den taifoen was veroorzaakt, waren bedol
ven.
Dc taifoen is de ergste geweest, dien Ja
pan in twaalf jaar heeft beleefd. Aan da
kust zijn duizenden huizen overstroomd.
Men vreest, dat bij de visschersvloot groote
verliezen zijn geleden. De vrachtstoomboot
Oenkai Maroe (2000 ton) is bij het eiland
Osjirna ten Zuiden van Yokohama aan den
grond geloopen. Van de bemanning, die uit
30 koppen bestond, zijn tot dusverre nog
slechts negen gered. Dc overige 21 zijn
waarschijnlijk om het leven gekomen.
In de militaire haven Sasebo wordt een
klein marine-schoolschip met een beman
ning van 200 koppen vermist. Men vreest,
dot het tijdens den taifoen verloren is ge
gaan. De materieelc schade wordt in totaal
op ongeveer 30 millioen yen geschat
Het Japanscho kabinet heeft in een bui
tengewone zitting besloten een commissie
in te stellen tot bet brengen van hulp aan
dc getroffen gebieden. De minister van finan
ciën heeft daarvoor 3 millioen yen ter bc*
schikking gesteld.
Tokio, 16 Nov. (V.D.) Sedert den wer
velstorm, die de Oostkust van Japan heeft
geteisterd, worden veertig visschersschopen
vermist, die deel uitmaakten van de vloot,
die ter hoogte van Taira ligt. Men vreest,
dat alle veertig schepen in den storm zijn
gezonken en dat de 250 opvarenden om het
leven zijn gekomen. Gemeld wordt ook, dat
36 matrozen van het s.s. Gents.ju Mariu, dat
in de nabijheid van het schiereiland Izu ia
den storm geraakt is, zijn verdronken.
Van alle kuststations komen nog bericht
ten, volgens welke visscherscbcpen zijn
verongelukt Volgens officieele mededeelin-
gen bedraagt het aantal dooden 59, het aan
tal vermisten 62.
Het Japansche ministerie van binnenland-
sche zaken deelt mede, dat te Tokio tenge
volge van de taifoenramp zes en in de
voorsteden 23 personen om het leven zijn
gekomen. 56 personen worden vermist
Naar voorts wordt gemeld bedraagt het
aantal gedeeltelijk verwoeste en bescha
digde woonhuizen in de omgeving van To-,
kio, naar schatting 27.000.
zijn nog steeds verkrijgbaar
BOERENMEISJES
BOERENJONGENS
VOORBUHGH
PRIMA ADVOCAAT
diverse merken „OUDE KLARE™
en het bekende S. H. M. „Schilletje"
HAVIK 41. TeL 292.
Gerhart Hauptmann, de grijze Duitsche dichter, dankt voor de hem flebrupul»
hulde op zijn zeventigsten verjaardag.
