HOE ENGELAND WIL ONTWAPENEN
AMERSFOORT SCH DAGBLAD
Zaterdag 19 November 1032
31e Jaargang No. 122
Nog altijd in het teeken van de yo-yo
Méér dan een stukje speel
goed een stukje brood
SIR JOHN SIMON'S LANG
VERBEIDE REDE
KRABBELS UIT ZWITSERLAND
Diploma's \an Zwitsersche uni
versiteiten niet meer erkend
in Amerika
De Jood van een vermaard
mineraloog
Yo-Yo. Wc slaan in hot leuken van Yo-
Yo. Ontwapening, Manüsjoerijc, benoeming
van een secretaris-generaal en alle andere
quaestics van den Volkenbond, dat alles
laat ons koud. Yo-Yo is thans in Genèvo
troel'. Zelfs onze oude, deftige generaal
Dufour is de algemeene besmetting niet
ontkomen. Wie Geneve kent, kent gen. Du
four, zooals hij, statig gezeten op zijn tie
ren klepper, als een versteende verkeers
agent de Place Ncuve behccrscht. En ziet.
snoodaards hebben zich niet ontzien s
nachts liet populaire stukje speelgoed to
hangen aan dc tot kalmte manend uitgc
strekte liand des eorbiedwuardigcn krijgs-
m a ns.
Maar Yo-Yo is meer dan een stukje
speelgoed. Voor velen is 't een stukje brood
geworden, llcel wat wcrkloozcn in dc Ju-
3a, het centrum der induslrio do préci-
sion-de-horlogcrie, zijn weer aan werk ge
holpen door dc vervaardiging van dit 011-
noozel speelgoed. De hout- en ivoordraaiers
komen handen tekort 0111 tc voldoen aan
alle bestellingen en fabrikanten, werkzaam
in geheel andere branches, hebben hun stil
liggende werkplaatsen weer geopend en
zich op de fabricage van Yo-Yo geworpen.
Als een staaltje van den geweldigen aftrek
waarin dit modeartikel zich thans ver
heugt, las ik in een onzer locale bladen,
dat twee ondernemende werklooze jonge
mannen, die voor 300 fis. hadden ingesla
gen, 111 een dag hun voorraad voor 2000
fis. verkochten in een onzer mondaine' cen
tra, 011 aldus ceil aardig dagloon hadden
gemaakt. Jammer, dat dergelijke goud-
bronnen in den regel even snel en' onver-
wuehls weer opdrogen als zij ontsprongen
zijn. Maar voor hot moment is do Yo-Yo-
zicktc nog niet. uitgewoed en misschien
zullen we nog beleven, dat wedstrijden 111
dezen nieuwen tak van sport aan de orde
van don dag komen en zullen wc niet lie
wondering in dc geïllustreerde bladen het
portret van miss of l'raulein die en die of
van inadcmoiscllö zoo en zoo (want het
zal beslist- ecp vrouw zijn) als wereldkam
pioen Yo-Yo aanschouwen.
Minder amusant voor de Gcncvcezcn en
voor dc Zwitsers in liet algemeen is een
ander nieuwtje, overgewaaid uit Amerika.
Volgens dat bericht dan zou dc examen
commissie in New-York besloten hebben
medische diploma's van een dertigtal bui-
tenlandscbc universiteiten niet meer tc er
kennen, ni.u.w. den bezitter van dergelijke
diploma's voorlaan in Amerika niet meer
vergunnen dc praktijk uit te oefenen of toe
tc laten tot het afleggen van bepaalde exa
mens. Indien dit bericht, afkomstig van
een grout blad der Zwitsersche pers, inder
daad waar mocht blijken te zijn, dan wordt
flit een strop voor onze Universiteit, die
volgens een bepaalde overeenkomst het
voorrecht genoot, dat dc in Genèvo studec-
rende Amerikanen, op grond van de hier
afgelegde examens, hun studie in Amerika
vei der kónden vervólgen, zonder daar op
nieuw een examen te moeten afleggen. I11
elk geval, als het bericht geen canard is.
bevindt onze Alma Mater ziel dan in goed
gezelschap. Want niet alleen dat alle Zwit
sersche Universiteiten uitgesloten zullen
zijn, maar alle Frahschc en Ilaliaainschc
en ral. van andere Europeesche trclt dit lot.
Alleen op bepaald verzok zal in .sommige
gévallen erkenning worden toegestaan.
Slechts Duitsche, I-Iollandscho, Scandinavi
sche, Oostenrijkschc cn ten dcclc Engel
sche Universiteiten behooren tot dc uitver
korenen, wier- diploma's en getuigschriften
.waarde behouden. Ter rnotivccring van dit
besluit wordt beweerd, dat de Amerikanen,
die aan een der bovengenoemde Europee
sche universiteiten hun diploma of getuig
schrift verworven hebben, bleken in Ame
rika niet aan de daar gestelde eischen te
voldoen. Een bewering, die een ieder,
ccnigszins op de hoogte van Amcrikaansch
en Europecsch lioogcr Onderwijs, zeer ge
waagd moet voorkomen.
Zooals van algemeene bekendheid mag
verondersteld worden, staal alles wat het
onderwijs betreft, in Zwitserland oj3 een
bijzonder hoog peil. De oude Hoogescholen
van Bazel, van Bern, van Genèvc, zoowel
als die van Zurich beziten sinds eeuwen een
wereldnaam en hebben de wetenschap een
lange serie mannen geschonken, zooals
geen enkele Amcrikaansclic universiteit ze
kan aanwijzen. Om slechts een greep uit
de latere tijden te doen: Rcvërdin, Heim,
Zseskc, Kochcr, Lanz, Ilcim, Collet, Xiggli,
Kichhorst, Cuyénot, Pictet, KohJscliüter,
Claparcdc, Dupare, allemaal namen van
grootheden op divers wetenschappelijk
gebied. Weliswaar bezit Amerika, dank zij
dc almacht van King Dollar, laboratoria
en ziekenhuizen, stcrrcwachten zooals
Europa ze niet betalen kan, maar dit sluit
absoluut niet in, dat ook de Amcrikaansclic
studenten en geleerden in doorsnee op
lïöogcr peil staan clan hun Europeesche
vakgenoolen. Wat dc Amcrikaansclic stu
denten in het algemeen betreft, weten we,
dat ze op sportgebied stellig uitblinken,
maar voor dc rest slaan ze, vergeleken
bij Europeesche studenten, volstrekt geen
schitterend figuur, noch wat betreft voor
bereiding voor wetenschappelijke studie,
evenmin als algemeenc ontwikkeling en
beschaving. Vooral in Zurich, met zijn we
reldvermaarde Polytechnische Hochschulc,
en ook in Genèvo maken sinds onheugelijke
tijden de buitenlanders, afkomstig uit alle
hinden der wereld, een belangrijk percen
tage der studcnlent uit. (In Genèvo circa
iü tot 30 pet.) Dit is ccn getuigschrift, dat
wel Opweegt tegen de blaam, door die
Amcrikaansclic commissie opgeworpen. In
Amerika bestaat alles behalve een bepaal
de voorliefde voor liet Latijnscho ras "en
misschien kan dit dienen ter verklaring
dat zoowel Frankrijk als Italic met hunne
werkelijk uitstekende medische faculteiten
ook op de zwarte lijst geplaatst zijn, terwijl
daarentegen nagenoeg alle universiteiten
clcr Gcrmaansche landen als volwaardig
beschouwd zijn. Grootcr verlies dan door
ovcntucele boycotting der Amerikanen,
heeft onze universiteit dezer dagen gele
den door het overlijden van Dupare, hoog
leeraar 111 dc mineralogie en analytische
scheikunde. Vooral als mineraloog bezat
hij een wereldnaam. Zijn hoek „Lc Platina
'cl les gitcs platiniièrcs dc l'Oural et' du
monde'' het resultaat van een twaalf
tal reizen 111 den Oural en tal van expedi
tie6 in Amerika,, in Madagascar cn ande
re gedeelten van het binnenland van Afri
ka geldt thans als „het" standaardwerk
over het platina. Behalve dit zagen nog
een vierhonderd andere geschriften van
zijn hand, in hoofdzaak op mineralogisch
cn geologisch terrein, het licht. Dupare was
niet alleen een groot geleerde, maar levens
ccn uitnemend on bezielend docent, die een
school van ingcnieurs-prospectcurs (rnijn-
bouwkiindigc ingenieurs; gevormd heeft.
Vrijwel zonder uitzondering vond deze ru
briek van zijn leerlingen, zélfs in deze cri
sistijden. een plaats. In alle deelcn der we
reld hebben zc hun weg gevonden. Dupare
leefde als een vader mee inct zijn studenten,
door wie hij zich liet liefst gemeenzaam als
„le patron" hoorde betitelen en vooral aan
de prospectie had hij zijn hart verpand. En
met een getuigschrift van Dupare konden
dc jonge Ingön.-Prospccteurs zeker zijn, niet
lang werkloos Ie hoeven rondboemelcn.
Achtereenvolgens heeft dc overledene geo
logie, pctrographic, palconthologiê, later
anorganische scheikunde en mineralogie ge
doceerd. Dupare was een veelzijdig mcnscli.
Geen boekengeleerde alleen tehuis in zijn
studeerkamer of laboratorium, maar boven
al een man van de praktijk, die een apar-
len slag bezat 0111 evengoed op te schieten
met de negers in do binnenlanden van
Afrika als met zijn leerlingen. Veel is er met
Dupare verdwenen.
Geneve, October .1932. Dr. KLAUS.
HET OORLOGSMONUMENT IN BERLIJN—WILMERSDORF.
Een eenvoudige herinnering aan dc talloos vele Duitscbers, die in den wereldoorlog
hel leven lieten en aan wie op 20 Nov., de Doodenzondag, in het bizonder gedacht
wordt.
GERHART HAUPTMANN ONDERSCHEIDEN.
Gerhart Hauptmann, de bekende dichter-dramaturg, ontvangt uit de handen van dr.
Bracht dc gouden medaille van den Pruisischen staat.
Duitsclüands ontwapening moet vol
gens den Engelschen minister het
begin zijn eener algemeene
ontwrpeni-g
Herbewapening nadrukkelijk
afgewezen
In dc vorige avonduitgavc van 011s dag
blad hebben wij reeds een uittreksel op
genomen van dc groolc rede, die dc Brit-
schc minister van buitcnlandsche zaken tc
Genèvc heeft gehuden. Sir John Simon
zette het Engélsehe standpunt als volgt uit
een:
1. liet verdrag van Versailles is een in
strument, dat alle staten, die het hebben
ondcrteckcnd, bindt. Dé alè.cmcéne andere
verdragen kunnen niet door een eenzijdige
daad ongedaan worden gemaakt, doch kun-
jncn slechts langs den weg van overeen
stemming gewijzigd worden. Ilct gaat
hierbij in het bijzonder over het artikel be-
trcllcnde dc ontwapening en het herstel van
het vertrouwen, liet Franschc plan behelst
voorstellen over de rccruteering der con
tinentale legers, die leiden tot ccn wijziging
van dc bepalingen van deel V van het ver
drag van Versailles en daarmee tot een toe
passing* van liet principe der gelijkgerech
tigdheid.
2. Uit het preambule van deel V van het
verdrag van Versailles en dc toenmalige
verklaringen van minister-president Clc-
mcnccau namens dc geallieerden blijkt zon
der, twijfel, dat zoowel volgens den tekst
van het verdrag alsook naar de bedoelin
gen van de initiatiefnemers de Duitscbland
opgelegde ontwapening slechts het besin
van een algemeenc ontwapening zou zijn.
Simon voegde hieraan toe, dat hij niet wilde
spreken over juridische spitsvondigheden,
die met dc werkelijke situatie niets te rna
ken hadden, doch slechts over dc algemeene
bedoelingen, die indertijd, in 1919, hebben
bestaan.
3. De door de verschillende staten sedert
den wapenstilstand genomen ontwapenings-
maatrogclen mogen niet onderschat worden.
Engeland is b.v. buitengewoon ver gegaan
met de vermindering van zijn bewapening,
en kan op dezen weg niet verder gaan,
wanneer geen algemeenc overeenkomst
wordt bereikt. Terwijl Duitschland ook ver
der onder de verplichtingen van de vredes
verdragen blijft, zijn op het oogenblik an
dere landen in de wereld door geen enkele
wederzijdschc verplichting tot vermindering
van huil bewapening gedwrongen, uitgezon
derd het in elk geval buitengewoon belang
rijke gebied, waarvoor do vlootovereenkom-
stcn van Londen en Washington gclder
Andere naties kunnen zich op het oogen
blik veroorloven over wapens te beschikken,
die Duitschland door het vredesverdrag
zijn verboden.
4. I11 de periode sedert den wapenstil
stand is Duitschland lid van den Volken
bond geworden. Het heeft het onbetwistbare
reclit als gelijkberechtigd lid van den Vol
kenbond deel uit tc maken. Wanneer men
thans twijfel koestert omtrent de bepalin
gen xan dc toekomstige ontwapeningsover-
cenkomst, dan is dit geenszins met de be
doeling om direct of indirect den toestand
van minderwaardigheid met gewield te
handhaven. Integendeel vraagt de Engél
sehe regecring zich met groote ongerustheid
af, hoe de huidige toestand zoo goed mo
gelijk kan worden gebruikt, aangezien zij
er thans groote gevaren voor de rust van
Europa van vreest. Men heeft hier te doen
niet een directe taak van de ontwapenings
conferentie. De Engelsche regeering streeft
niet naar ontwapening als een doel op zich
zelf, doch als een middel orn het doel te
bereiken. Het werkelijke doel van ontwape
ning is het veiligstellen van een duurzamen
cn krachtigen vrede.
Na zijn pleidooi ten gunste van de ver
werkelijking der Duitsche rechtsgelijkheid
verklaarde Sir John Simon nog;
Eenerzijds is het doel der ontwapenings
conferentie het bereiken van een maximum
aan positieve ontwapening en niet het in
naam der gelijkgerechtigdheid toelaten van
't uitbreiden der bew apening. Anderzijds kan
't principe der gelijkgerechtigdheid niet zon
der meer uitgevoerd worden, aangezien 't ver
trouwen nog moet groeien. Hetzélfdc be
ginsel voor beperking van bewapening moet
toegepast worden voor Oostenrijk, Hongarije
en Bulgarije. Het eindresultaat kan echter
slechts I11 etappes bereikt worden. Het is
een dringende taak voor do ontwapenings
conferentie om zoo spoedig mogelijk een
program op te stellen voor de eerste etappe
en pas dan, zoo mogélijk, de groote lijnen
uit tc stippelen voor dc tweede étappe.
Dc qualitatieve ontwapening.
Ver'volgens gaf, gelijk wij terloops aanstip
ten, sir J0I111 Simon een uiteenzetting van
zijn voorstel betreffende de qualitatieve ont
wapening, gesplitst iu verschillende pun
ten:
I. Bewapening ter zee.
a. De Engelscho regeering onderhandelt
momenteel met dc voornaamste vlootmo-
gendheden over een belangrijke verminde
ring van dc bewapening ter zee. Het begin
sel der gelijkbcrechtigdheid eischt, dat
Duitschland in de toekomst dc mogelijkheid
zal hebben om oorlogsschepen te bouwen
van hetzelfde type, dat thans door de groo
te vlootmogcndhedcn wordt gebruikt. De
tienduizend-tons-grens voor linieschepen is
tot nog toe niet algemeen aanvaard. Niette
min moet de opbouw der Duitscho strijd
krachten aldus geschieden, dat elke nieuwe
aanwinst voor Duitschland niet grooter
wordt dan de totale tonnage voor elke cate
gorie, die Duitschland tot nog toe was toege
staan.
b. Dc Engelsche regecring verklaart zich
bereid haar kruisers in de toekomst tc be
perken tot een type van 7000 ton met 6 inch
geschut, overeenkomstig het kruiseitype, dat
Duitschland thans is toegestaan.
c. Dc Engelsche régeering houdt met klem
vast aan de afschaffing van het duikboot
wapen als het beste middel tot verzekering
van de ontwapening en van den vrede.
II. Ontwapening te land.
a. De zware tanks moeten tot een nog
nauwkeurig vast te stellen grens verboden
worden. Daarentegen kunnen lichte tanks
worden toegestaan, aangezien deze onont
beerlijk zijn als bescherming tegen machine
geweer-aanvallen. Op de basis der gelijkge
rechtigdheid zal het onmogelijk zijn Duitsch
land het recht, om een beperkt aantal van
deze tanks te bezitten, te weigeren. Ilct de
finitieve aantal moet echter bij elk land
van het karakter der verschillende legers
afhankelijk zijn. Het aantal tanks, dat
Duitschland is toegestaan, dient vastgesteld
tc worden in directe onderhandelingen met
Duitschland.
b. Het verdrag van Versailles verbiedt
Duitschland geschut boven een kaliber van
103 m.m. De Engelsche regcering stelt voor,
dat het geschut van alle mogendheden zal
worden vervangen door geschut van een
dergelijk uniform type.
III. Luchtbewapening.
1-Iet luchtwapen heeft, zooals geen ander
wapen, een uitsluitend internationaal ka
rakter. Door een internationale overeen
komst kunnen alle militaire en andere
luchtvaartuigen, alsmede het werpen \an
bommen uit dc lucht verboden worden.
Evenals het vormen van een werkelijk doel
treffende internationale controle op de ci
viele luchtvaart, stuit een dergelijk program
op de grootste moeilijkheden. Dc Engelsche
regeering wenscht echter met de overige re
geeringen de mogelijkheid van dc totstand
koming van een dergelijk program tc onder
zoeken. Zij doet daarom de volgende voor
stellen:
1. Directe vermindering van de bewape
ning in de lucht door dc groote mogendhe
den tot het peil van dc luchtbewapening
van Engeland.
2. Vermindering met '6ï)% van de lucht
macht van alle mogendheden.
3. Beperking van het dood gewicht der
militaire vliegtuigen tot een nog te bepalen
minimum.
De Engelsche regeering stelt verder voor,
dat op een nadec to bepalen tijdstip do
luchtbewapening verder wordt verminderd.
In afwachting van het onderzoek van dezo
voorstellen, waaraan ook Duitschland moet
deelnemen, lijkt het de Engelsche regcering
verstandig dat Duitschland zich zoolang van
cischcn op liet gebied van een militairo
luchtmacht onthoudt.
Tenslotte behandelde, sir John Simon nog
de kwestie der quantitalicvc ontwapening.
Het principe dor gelijkgerechtigdheid op dit
gebied moest Duitschland echter verbinden
aan de voorwaarde, dat de aanpassing der
Duitsche quantitaticve bewapening aan den
nieuwen toestand niet in tegenstelling tot
het beginsel \an beperking cn verminde
ring der bewapening zou komen. Met andere
woorden: wanneer Duitschland bijv. zou
worden bevrijd van het verbod van algemcc-
ncn dienstplicht, dan zou het aantal troo
pen, dat in dc toekomst dc verplichte Duit
schc militieopleiding zou krijgen, moeten
worden afgetrokken van het aantal soldaten,
die aan een langen oefentijd onderworpen
zouden zijn. Op dezelfde wijze zou aan do
vermindering van den diensttijd van 12 tot
G jaar dc voorwaarde verhonden moeten
worden, dat het aantal reservisten, die even
eens ccn langoren oefentijd hebben, niet ver
groot wordt. Het aantal manschappen niet
ccn langeren diensttijd zou dus verminderd
moeten worden van 100.000 op 50.000 man.
Het leidende beginsel voor dc reorganisatie
van het Duitsche leger dient steeds te zijn,
dat het agressieve -vermogen Aan Duitsch
land niet wordt vergroot.
Her oordeel der Duitschers: „Een
verheugende vooruitgang".
Berlijn, 17 November (V.D.) In politie
ke kringen tc Berlijn wordt met betrekking
tot dc rede van sir John Simon verklaard,
dat zij met verblijdende duidelijkheid aan
toont, dat dc Engelsche regeering bereid is
het ontwapeningsproblecm feitelijk te be
handelen met het probleem der rechtsge
lijkheid als uitgangspunt. Terwijl in het
Franschc plan wel is waar erkend wordt,
dat deel V van het verdrag van Versailles
door ccn voor alle mogendheden eensluiden
de en bindende conventie moet worden ver
vangen, doet sir John Simon bovendien, zoo
als hij reeds in zijn in het Lagerhuis gehou
den redevoering heeft uiteengezet, werkelijk
practische voorstellen nopens dc kwestie der
ontwapening. Hij legt er bijv. den nadruk
op, dat het beginsel der rechtsgelijkheid
voor alle staten moet worden verwerkelijkt.
Ook betrcfende de „no-forcc-declaration" (de
afwijzing van iedere toepassing van geweld)
is door Duitschland te praten; zooals van
zelf spreekt mag zij evenwel geen voorwaar
de zijn voor dc erkenning der rechtsgelijk
heid van Duitschland.
Volgens de mcening in Berljjnsche krin
gen beteekent de redevoering van Simon een
verheugende vooruitgang. Thans is het
woord aan Frankrijk.
W Tal van staten wcnschen den
5 terugkeer van Duitschland naar
1 1 de ontwapeningsconferentie.
Genèvc, 17 November (V.D.) De zitting
van het bureau der Ontwapeningsconferen
tie van Donderdag was geheel gewijd aan
de kwestie der Duitsche rechtsgelijkheid. Do
vertegenwoordigers van dc Vcrccnigdc Sta
ten, Italic, Rusland, Frankrijk cn een aantal
kleinere mogendheden wcnscliten algemeen
een zoo spoedig mogelijke oplossing van do
kwestie der Duitsche rechtsgelijkheid door
onderhandelingen met Duitschland cn de te
rugkeer van Duitschland ter ontwapenings
conferentie.
Dc president der conferentie, Henderson,
verklaarde, dat dc conferentie zonder
Duitschland onmogelijk tot ccn bevredigend
resultaat zal kunnen komen. Henderson
deed tenslotte een beroep op Duitschland
zijn plaats ter ontwapeningsconferentie weer
to bezetten.
Dc Italiaansche ambassadeur Rosso \cr-
klaarde, dat dc pogingen, verder te werken
zonder Duitschland, gevaarlijk en vergeefs
zijn. Dc Italiaansche regcering staat in groo
te lijnen op hetzelfde standpunt als de En
gelsche regeering. Dc kwestie der rechtsge
lijkheid moet thans definitief worden beslist
in den geest van gerechtigheid cn matig
heid, ten einde tc geraken tot ccn directe
medewerking van Duitschland aan dc ont
wapeningsconferentie.
Massigli verklaarde namens dc Franscho
regeering, dat het standpunt der Fianscho
regcering inzake de rechtsgelijkheid reeds is
uiteengezet in de verklaringen van 10 Sep
tember en in bet Franschc memorandum
van 11 November, doch dat niettemin de
Franschc regcering zich aansluit bij de door
Henderson uitgesproken wcnschen, dat
Duitschland ter ontwapeningsconferentie zul
tcrugkeeren.
De Amerikaan Norman Davis sloot zich
eveneens aan bij den algcmcenen wensch
Duitschland te doen tcrugkeeren cn zette
vervolgens uiteen, dat de ontwapeningscon
ferentie thans eindelijk tot practische resul
taten dient te komen. Sinds den wereldoor
log hebben slechts Duitschland, Oostenrijk,
Bulgarije en Hongarije hun bewapeningen
verminderd .terwijl de bewapeningen, der
andere landen alle buitengewoon zijn ver
meerderd.
Ook de vertegenwoordigers van Zwitser
land, België, Oostenrijk en Rusland wcnscli
ten den spocdigen terugkeer van Duitsch
land. De vertegenwoordiger van Polen be
perkte zicli tot dc verklaring, dat dc Engel
sche voorstellen slechts gemeenschappelijk
met dio betreffende dc organisatie van clcn
vrede kunnen worden behandeld. De Pool-
sclic regecring behoudt zich haar standpunt
te dezen aanzien voor.
De Fransclien zijn ontevreden.
Parijs, IS Nov. (V. D.) Een deel der
Fr&nsche pers oefent scherpe criliek op de
gisteren door sir John Simon te Genèvc ge
houden rede. Men verwijt hem in de eerste
plaats, dat hij slechts van Engelsch stand
punt uit heeft gesproken, zonder rekening
te houden met Uc speciale positie van
Frankrijk.
