Amersfoort
GROOTE OPRUIMING
REUZE KOOPJES
FIRMA DUIM BURGER
uit mooi
JOH. DE HEER
DAMESMODEZAAK gil
DE EEMLANDEU
Buiteelaodsclh
Buiten lamel
Belangrijkste
Nieews
Weerbericht
Licht op
Zaterdag 17 December 1932
Uitgave: VALKHOFF S Go. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31e Jaargang No. 146
SPOORWEGONGELUK BIJ
PERPIGNAN
KOFFERS VAN SCHAFFER
GEVONDEN
WAT VON SCHLEICHER
TE BERDE BRACHT
BELANGRIJKE KABINETS
ZITTING TE BERLIJN
NU ZAL B0NC0UR HET
PR0BEEREN
DE WERKVERSCHAFFING
EN KOLONISATIE
FRANKRIJKS WEIGERING
OM TE BETALEN
Piano's, Orgels, Radio
4 uur 13 min.
L. J. LUYCX ZOON
ARNHEMSCHEWEG 26 UI
AMERSFOORÏSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per
wcck (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17J/5.
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25 Liefdadighclds-advcrtentifcn voor de
helft van den prijs. Kleine Advertentien „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 Tegels
50 cent, elke regel racer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Horriot en het vraagstuk van
't Saargebied. Een uitla
ting, die nog al wat stoi heeft
rtoen opjagen.
In zijn Kamerrede van 12 December
heeft Herriot, thans .demissionair Franscli
premier, ook de Saarkwcstie aangeroerd.
Hij schijnt, wanneer men mag afgaan op
•verscliillcn.de gelijkluidende berichten, liet
volgende te hebben gezegd: „Toen men het
vredesverdrag uitwerkte, moest Frankrijk
in verband niet de wenschen van Amerika
afzien van datgene, waarop lief, eis oen
eiscli dér rechtvaardigheid, aanspraak
maakte. liet moest het herstel der grens
van 181 i prijsgeven; het moest zich tevre
den stellen met een naderhand te houden
volksstemming in plaats van met een een
voudige inlijving.
Deze uitlating heeft in Duitsche kringen
nog al waf beroering gewekt; zij wenl uit
gelegd, in dezen zin; dat Ilerriot opnieuw
de Franschc oorlogsdoeleinden liad uiteen
gezet. Sommige Düitschcrs noemden het
iets ontzettends, dat een Fransch minister
president nog in 1932 liet durfde wagen clc
inlijving van het Saargebied hij Frankrijk
a Is een eisch der rechtvaardigheid voor
stellen. Het is verklaarbaar, dat er in 'kt
verband van Duil&ehc zijde op wordt ge
wezen, dat nog maar een maand geleden
de toen gehouden stemmingen hebben aan
getoond. dat 99,6 procent der bevolking
niets, vuriger wenscht dan weer dcfinitiei
ticDuitschland te worden vcrccnigd. In
de oogen der Düitschcrs is het één do
grootste onrechtvaardigheden van het ver
drag van Versailles-geweest, dat men deze
bijna volkomen Duitsche Saarbevolking
vijftien jaar lang van Duitschland hoeft af
gescheiden on zulks op grond van leugens
i-n knoeierijen. Indertijd geloofden do Fran-
schen nog de annexatie van 't Saargebied
te kunnen hereiken door bet onder de sdc
veroinitcit van den volkenbond te plaat
sen, doch tegenwoordig zien zij in. dat op
deze wijze het doel onmogelijk kan vvvrden
bereikt.
Winden de Düitschcrs zich inmiddels
noodeloos op naar aanleiding van het feit,
dat Horriot op een in elk geval zeer on-
'landige wijze tijdens clc debatten oyer lipt
vraagstuk der schulden kritiek hoeft ge
leverd op (Je rol der Amerikanen, die 3'en
Franschen hij do consolidcering van den
vrede ernstige moeilijkheden hebben be
reid? Volgens de Fr. Ztg. moet Horriot bij
deze gelegenheid, hebben gezegd: „En is
ook niet niet betrekking tot bet Saargebied
ons voorstel, om terug te kceren t"t de
grens van 3SIi, op eon mislukking uitge-
loopen. danjv zij hét. verzet der Amcri
kanen?" Deze zinsnede is, gelijk reeds uit
het bovenstaande blijkt, in Duitschland in
dezen zin geïnterpreteerd, dat de Franscbp
rogccring zelfs nu nog deze mislukking be
treurt en indjricetgeeft te verstaan, dat
de wenscli, om tot .de grens van 1811 terug
te keeren, dus het Saargebied bij Frank-
ïijk in tc lijven, thans nog actueel is.
I)e. Parijsche correspondent van genoemd
Duitsch blad weet thans mede tc doelen,
lat deze uitleg er volkomen „naast is.
Roeds in dc Kamer hadden enkele socialis
ten naar aanleiding van Ilerriot's verkla
ring geïnterrumpeerd en opgemerkt, dat
liet Amerikaansclic verzet als een geluk
moest worden beschouwd, waarop Herriot
verklaarde, dat li ij over den kern der Saar-
kvvestie beejcmaal niet had willen spreken,
maar slechts een feit liad willen vaststel
len. Dc correspondent, dien wij citeerden,
zegt met den meesten nadruk te kunnen
verzekeren, dat dc Fransche minister-pre
sident op een misschien niet al te geluk-
kige wijze alleen historische feiten en gccii
programpunten van zijn buitenlandsche
jiolitiek heeft willen opsommen. Alle par
lijb'n, die in dc Kamer zijn vertegenwoor
digd, metuitzondering van enkele perso
sonefo, die zich uiterst rechts oriénteeren,
beschouwen den vrocgercn wenscli, om tot
dc grens van 1811 terug te keeren, als een
buitensporigheid, van den overwinning.—
roes en zijn van oordeel, dat hel Saarge
bied Wordt bewoond door Duitse li er» en dat
een politiek, die aanstuurt op inlijving,
voor Frankrijk niet in aanmerking homt
Met den meesjen nadruk en zonder cciiig
voorbehoud neemt vooral Harriot's eigen
partij, die der radicaal-socialisten, dn
standpunt in. Uit een en ander zou kun
nen worden afgeleid, dat er voor do Duit
schors niet dc minste reden voor ongerust
heid beslaat.
Zeven personen gedood en dertig
min of meer ernstig gewond
Parijs, 16 Dcc. tV.D.) Vrijdag is bij
Eaudy in de nabijheid \an Perpignan een
ernstig spoorwegongeluk gebcurcl. Tonge
vclgc van overstrdongmg moest dc uil Pa
rijs komende sneltrein over een andcio
spoorbaan geleid worden. Deze baan bleek
niet sterk genoeg voor .den sneltrein, die
dientengevolge ontspoorde, waardoor oen
wagen volkomen vernield werd. Volgens
de lot duswr ontvangen berichten zijn
zeven personen om liet leven gekomen, w.o.
dc stoker, dc machinist en een trcinbe-
amblo. Van de overige vier gewonden schij
nen drie van Duitsche nationaliteit.
Dertig personen zijn min of meer ern
stig verwond.
De briefwisseling zijner bank-
inrichting verduisterd
Dusscldo.rf, 16 Dee. De justitie deelt
mede. dat de koffers van Schaffer, dan
voorl vluclitigen directeur der Deutsche
Bank unci Diskontogcsellschatt, die in
Müliihauscn zijn gevonden, op 15 Novem
ber als passagiersgoed zijn afgegeven voor
de reis naar laatsfgènoémde plaats. Daar
zijn zij niet afgehaald, zoodat dc koffers
op 7 December werden geopend. Het is ko
men vast te staan, dat Schaffer. in deit
nacht op 16 November in een hotel te
Mühlhaiiscn heeft gelogeerd. Dc beide kof
fers bevatten behalve klcedmgstukkcn c- n
uitgefirefde cörrcspohdentie,- in hoofdtaak
uit dc laatste vier jaren en een aantal an
dere documenten. Ilct schijnt. dat dc pa
pieren inderhaast zijn ingepakt, /ij leve
ren waardevol materiaal voor het gerech
telijk onderzoek. Er blijkt uit, dat Si laffer
in den laai stén tijd voortdurend brieven
van de bank aan baar cliënten heelt ach
tergehouden en zich heeft toegeëigend. Hij
deed dit steeds, indien lnj moest vrcczen,
dat cic client door do ontvangst vm den
brief op d,o hoogte zou worden ^obrochi
van den stand van zijn rekening, welke
door Schaffels maiiupulaties reads iaug
niet inecr in orde was. Veel brieven' wei
den nog ongeopend in den koffer govon li n.
Mededeelingen van Schaffer aan zijn \ei-
wanten of aan do bank betreffende zijn
verduisteringen en zijn verdere .bedoelin
gen zijn niet gevonden.
DE JAPANSCHE VERLIEZEN IN
MANDSJOERIJE.
Tokio. 16 Dcc. fV.D.) Sedert don aan
vang van de bezetting van Mandsjocrije be
dragen de verliezen van de Japansche troc-
J>en 1101 dooden en 2071 gewonden.
lialiaansche beschouwingen
De rarliorcdcvoermg van rijkskanselier
Von Schleicher ontlokt dc Bcierschc Volks
partij-Konospóildeiiz de opmerking, dat de
kanselier mei geen woord heeft gewezen
op dc helangrijkhoid van eén samenwer
king der landen met liet rijk.
Over Sclileichei s radiorede schrijft O -yda
in het officieusc Giornalc d'Italia, dat de
redevoering op twee punten een bevesti
ging betcekent van dc politiek van Musso
lini. Het gaat oni de erkenning van de
rechtsgelijkheid van Duitschland door
Mussolini en om de uitgesproken nood
zaak den stroom naar de grootc steden in
Duitschland te keeren nh de massa's op
het land te. bréngen. In dit verband meent
Gaydn te künnen vaststellen, dat Duitsch
land zich sinds den oorlog 1870/71 indus
trieel overdreven hoeft ontwikkeld. In
Italië daarentegen heeft de verstandige po
litiek van Mussolini het evenwicht weten
te bcw aren tusschen landbouw en industrie.
Dc Lavoro Fascist» noemt de redevoe
ring van don rijkskanselier gematigd. De
Osservatore Romano (Vaticuan) wijst op de
uitlating van Schleicher: ..Ik ben niet ge
komen om liet zwaard te brengen, maar
den vrede".
„DE HELPENDE HAND".
Het vroor knapjes Zondag, nietwaar? U
herinnert zich ze«;cr-wel hoe dc schaals-
1 vpnde jeugd en ouderen zich al vcr-
K-ugdcn op het lustig rondzwieren en rustig
drijven op dc gladde ijzers. Ik stond voor
ccn raam, niet ver van de stad, cn had het
volle gezicht" op de kruinen van een paar
flinke eschdoorns, waaraan nog steeltjes van
dc vruchten zaten ei# filosofeerde zoo of
het nu Acer pseudo-platanus of platanoïdus
zou zijn. Zoo iels heb jo wel eens, als je
niets beters tc doen weet. Maar een mees
je vroeg plots mijn aandacht, zoo'n mooi
'pienter blauw pimpeltjes. Wat schattig dier
tje toch, dacht ik. en wat ccn vlug gym-
nastje! Hoep, daar hangt het dingskc onder
aan ccn dikken lak. Hoe houdt hij zifch
vas l! En daar omklemmen zijn teentjes een
dunnere. En nu hangt het kwikzilvervluggc
vogeltje aan een zwiepend, o, zoo dun
twijgje. Gelukkig, dat zoo n diertje zoo licht
is, anders kon zoo'n takje wel eens bre
ken en hel vogeltje ter aarde vallen
Zeg, droomende bcspicgelaar! Heeft
een vogel dan geen vleugels, die vallen
steeds voorkomen? Ln nog wel van zulk
een. volmaakte constructie, dat de heele
avialeurswerel»! ze dag aan dag kan benij
den. Wat zoo'n kwiek vogeltje jc toch al
lc denken kan ge\en'
Hup! wip! Altijd maar in beweging. Geen
halve seconde stil. Al maar op goed geluk
vastgeplakt aan een ander plekje van den
grooten boom. Mis! Hier niets! Daar7 Ook
niet. Ik haal mijn horloge uit m'n zak cn
lel de sprongetjes, terwijl ik de seconden
aflees. Dertien maal in achttien seconden
van plaats veranderd. Maar nu? Ha! Op
een gansje gedobbeld! Pik, pik, pgk. Het
kopie gaat als een wekkerhamertje op cn
neer. Toe maar- leden van „de Helpende
hand,' ruim ze maar op die eieren van den
Witvlak- of Satijnvlinder, die rupsen van
den Donsvhnder en v/ie weet wat nog meer,
dat straks ons mooie frissche groen, ons
heerlijk fruit zal belagen..., We groeien u
als onze beste vriendjes ën we toonen
ook de helpende hand als^hct vriest door te
zorgen, dat het aan olie- of kokosnoot niet
ontbreekt.
A; J.OMA NS.
B er lij ij, Hi Dec. (V. D.) Zaterd.aginor-
en zal liet rijkskabinet in een zitting bij
eenkomen. Op clen Voorgrond dor bespre
kingen staat dc uitvoering van dc winter
hulp, die voorwerp is geweest van diep
gaande besprekingen van de betrokken af-
leelingcn. Verder zullen, naar do D.A.Z.
verneemt, waarschijnlijk problemen van
liaiulclspolitickén aard worden behandeld.
Misschien komen dan hierbij ook dc plan
nen van liet ijksvocdingsminislcric inzake
de vctpolitiek ter sprake. Ten slotte zul
len clc noodverordeningen van dc volgende
weck worden besproken. Deze betreffen
in dc eerste plaats de bepalingen inzake
dc vrijheid van drukpers en ,de bizondeip
gerechtshoven. Hierbij komt nog dc ver
lenging van dc wet tot bescherming van
dc republiek. Uit dc oude wet zullen alleen
worden behouden dc bepalingen betreffen
de de bescherming van den staatsvorm,
le rijksklourcn en dc ministers, bcleedi-
eingen c. d. De rost van dc wet zal vermoe
delijk vervallen, ook de paragraaf, die het
crugkeeren van den keizer'naar Duitsch-
iind verbood. Do kwesties, samenhangend#
net de vycikyérscliaffing, zullen nog niet
worden behandeld. Rijksbankpresident "dr.
Luther neemt aan dc besprekingen deel.
Parijs, 17 Dec. (V. D.) Gisteravond laat
tijdens zijn tweede bezoek aan het Elysée
heeft dc president dor Fransche republiek,
Lebrun, den minister van oorlog in tmt af
getreden kabinct-IIcrriot, Paul Boncour,
met dc regeeriiigSYorming belast. Boneour
beeft zijn antwoord voorbehouden tot he
den. Op den vierden dag der regccrings-
crisis zal Paul Boncourdus een poging
doen dc crisis op tc lossen; nog vóór hij
begonnen is dc parlementaire mogelijkhe
den le onderzoeken, ondervindt hij, zoo:»ls
le verwachten was, den tegenstand van de
uiterste rechterzijde. Boncour is vaniiior
?cii om negen uur reeds met zijn omler-
landelingeh begonnen.
Een noodverordening
uitgevaardigd
Bellijn, 16 Dec. V. D.) In het staats
blad van lieden wordt een verordening ge
publiceerd van den rijkspïcsidént ter be
vordering van de werkverschaffing en de
kolonisatie. Hierin wordt bepaald:
Tc.li behoeve van eenvormige cn spocili,
bevordering van alle maatregelen op het
gebftd der werkverschaffing wordteen
rijkscommissaris voor werkverschaffing
aangesteld. Deze staat onder den rijkskan
selier cn heelt zijn zetel in Berlijn. Hij is
dc hoogste autoriteit in het rijk. Do rijks
commissaris wordt door den rijkspresident
op voorstel van den rijkskanselier be
noemd. De rijkscommissaris moet- zijn taak
waarnomen in óverleg met dc betrokken
ministeries.
De rijkskanselier stelt bij don rijkscom
missaris ce.ii commis&ie uit loden der rijks-
rcgccring in. De rijkskanselier kan zelf liet
voorzitterschap) van de commissie op zich
nemen. Dc rijkscommissaris is bevoegd
hem tc vertegenwoordigen. Dc commissie
is bevoegd tot liet nemen van besluiten
over: richtlijhen voor dc uitvoering van
werkverschaffing; liet toestaan van wer
ken, die óf belangrijk «afwijken van d»
richtlijnen, of bizondcr belangrijk zijn.
Een commissie van advies kan worden
gevormd. Dc rijkscommissaris benoemt do
leden en is-zelf voorzitter.
I)c rijkscommissaris kan zijn bevoegdhe
den overdragen op rijksinslamics, land- en
gomcentcoverheden. Dezen moeten hem in
alle opzichten behulpzaam zijn. Ten be
hoeve van de uniformisatie van de taak
der kolonisatie wordt een commissie uil
leden der rijksrcgecring benoemd, wier be
sluiten de rijksminister voor voeding cn
landbouw bij prim ipicclc beslissingen,
vooral inzake lichtlijnen en dc uitvoering
daarvan, nip et v ragen. De rijkskanselier
kan zelf liet voorzitterschap op zich ne
men. Dc rijkscommissaris voor werkver
schaffing kan hem vervangen.
Dc rijksregcering kail, ter uitvoering van
de werkverschaffing cn kolonisatie icehts-
veröidcuingcn Ln algemecne maatregelen
van bestuur uitvaardigen. Zij kan daarbij
afzien van de bestaande rijks- en lands-
rechtcrlijkc voorschriften.
Zal Amerika zijn delegatie ter
ontwapeningsconferentie
terugroepen'?
Washington, 17 Dcc. (V. Li.) De Xevv-
Voi'k American verneemt, dat. in Amcii-
kaanschc regeeringskringen wordt overwo
gen de. Anicrikaanéclic pntwapenings-dcle
gatic terug te roepen, indien Frankrijk
blijft weigeren lc betalen.
liet congres is- klaarblijkelijk niet ge
neigd nieuwe crodictcn voor de Aiuerikaan-
schc delegaties goed te keuren, gezien lier,
gebrek aan resultaten der onderhandelin
gen. liet departement van de schatkist
wijst erop, dat de jaarlijkschc uitgaven
voor de Fransche bewapening 21 maal zoo
groot zijn als de geweigerde Fransche De-
cemberbc taling.
MARSCH VAN WERKLOOZEN
NAAR BERLIJN.
Berlijn, 16 Dec. (II. N.) Tegen Kerst
mis wordt een hongcrmarsch uit verschil
lende doelen van Duitschland naar Berlijn
aangekondigd door jeugdige personen, die
geen woning kunnen vinden. Doel van deze
betooging is te pro t es tee ren tegen de on
juiste woningpojitiek van verschillende ge
meenten. Zoo wordt er op gewezen, dat te
Berlijn alleen reeds 30.000 woningen leeg
staan, terwijl jeugdige personen geen on
derdak kunnen vinden.
Varkcnsmarkt 5 Tel. 1309
EEN GOEDE RAAD; EERST EVEN
BIJ ONS KOMEN KIJKEN.
BUITENLAND.
Chuutcmps ziet van kabinctsvorming af.
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Zitting der Tweede I\amcr.
(Vierde Blad, jiug. 1).
Wijziging van dc larvvevvet.
(Tweede Blad, pag. 2;)
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Hilversum.
(Vierde blad. pag. 2).
liet natuurbad tc Bilthoven.
(Vierde blad, pag. 2)»
LECTUUR IN HET ZONDAGSBLAD.
Het. leven van Sir I-Icnri DetcrdingDe
carrière van een Zondagskind.
Dr. H. Kosterman„Ieder menscli een
electromotor."
II. G. Canngieter„De rekening.'
Sir Benjamin Gott „Oorlogskinderen
groeien op.
Anna Benavcnte: ..De Cólc d'azur eu pan-
toufflcs.
Haagsclie Brief„liet laatste nieuws uit
de residentie.'
Verhaal van de Weck„Ondanks
alles
Zondag hebben dienst dc doktoren Nicolai,
Duyvis cn Plomp.
Zondag cn dc geheele week 's nachts heeft
dienst dc apotheek van de fa. Kok.
Medegedeeld door liet Kon. Ned Meteor
Instituut tc Dc Bilt:
Hoogste barometerstand 778.7 tc Wccnen.
Laagste barometerstand 715. i tc Jr.u
Mayen.
Verwachting: Matige, tijdelijk toeneni- n-
dc Z. lot Z.-W. wind, half tot zwaar h>
vvolkt of betrokken, aanvankelijk droog
weer, later toenemende régen kans, iets
zachter.
In liet N.-W. ligt een zeer uitgebreid ge
bied van lagen luchtdruk met do diepste
kern bij Jan Mayen en een gróote zwakke
kern tusschen IJsland en Groenland, zon
dat aldaar het weer bijna windstil is en
le vlicgluigwaarnerningen te Reykjavik
regelmatig kunnen geschieden. Tusschen
het depressiegebied en het stationnaire g -
bied van hoogen luchtdruk en centraai
Europa stormt liet over een strook van
1000 lot 1.500 K.M breedte, van dc Azorou
over dc Britsphe Eilanden cn Scandinavi.
waardoor luchtmassa's van lioogc tempera
turen tot in het Poolgebied worden eetrniiö-
portccrd, zoodat dc eilanden u\ de Poolzcu
temperaturen boven het vriespunt melden.
In Duitschland en Oost-Frankrijk necrscM
nog vorst, doch over liet vorstgebied troK-
ken met grootc snelheid droge luchtma>-
sa's niet Juli-tempcraturen Van Ierland
lot in de Botlinisclie Golf en Finland is c'«
temperatuur vér boven normaal, op don
Poolcirkel niet minder dan 12 gr. In het
stormgebicd viel op vele plaatsen regen,
aan de Westkust van Ierland zelfs o.. i-
vlocdig. Geleidelijk zal het stormgebicd,' cl.:i.
reeds het geheele W. zeegebied omvat, zh;h
naar het Z. uitbreiden en zal ook in om
land dc wind toenemen en de bewolking
lager en zwaarder worden met ten sloim
overgang tot regenweer.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
WOLLEN DAMES-KOUSEN
vanaf 95 ct.
Wol m. zijde f 1,95 prima kwaliteit
Wol m. fil, zeer sterk f 1
