VONK
BITTERGARNITUUR
V0GR Bi
FEESTDAGEN
HGMOEOPATHISCHE MIDDELEN
LUNCHROOM VONK
LUNCHROOM
HAAGSCHE BRIEF
LEVENDE HEGGEN
OM DEN TUIN
RADIO NIEUWS
SCHRIJFMACHINES
Fa. H. ELZENAAR
Dr. MADAUS Co.
DRUPPELS f 0.60 POEDERS 0.50
H. M. WATELER—v. DIJK
KERSTKRANSEN
Concertgebouw
„DE VALK"
LETTERKUNDIGE
KRONIEK
jUp^
SCHA.TORJE 4
C. DE JAGER
DROGISTERIJ „DE GAPER'
ooV^oOÏ
Politiek op de tramSport
paleis? Nieuwe kazernebouw
De plannen nemen vasten
vorm aan! Kerstmis
„Mijn" tramconducteur maakt propagan
da voor dc marktverplaatsing!Wij rij
den in dc vriczige ochtendkoude want
dc Haagsche trams zijn onverwarmd en de
stroom, die binnenkomt, brengt de ijslucht
van buiten rijkelijk mede in dc „kruip"
lijn 10 over de Prinsegracht, waar naarsti
ge, paarsneuzigc marktkooplieden weer
voor één halve dag hun tentendorp opbou
wen. „Ik heb medelijden mot dc bestuurders
die straks weer door de drukte heen moe
ten," vervolgt hij, een nieuw gezichtspunt
in dit \eel omstreden vraagstuk openend,
„welkom meneer, gaat U maar in de salon,
kruip maar bij de kachel!".... En nadat hij
nogeens tweemaal afgebeld heeft voor een
dikke, kortademige juffrouw, die niet zoo
hard kan loopen en toch ook nog in do
..salon" wil, kan ik op mijn beurt hetoogen,
dat de duizenden marktkooplieden, dio
dicht bij het Centrum willen zitten, de win
kels en de cafe's aan de Prinsegracht, zelfs
als men ze tegenover een heel leger brom
merige trambestuurders plaatst, in dezen
f risistijd nog gerechtvaardigde bezwaren
kunnen hebben. Maar zoo heeft iedereen
zijn meening over dit vraagstuk.... Toege
geven moet inderdaad worden, dat behalve
de trambestuurders ook de verkccrs- en
politieautoriteiten gegronde bezwaren heb
ben tegen de huidige plaats van dc markt
in verband met de gestadigde uitbreiding
van het grootestads-verkeer en de daar
mede verband houdende verkcerspclitioncele
maatregelen. Tevens is de Piinsegracht het
geliefkoosde oord voor hen, die relletjes
veroorzaken of dat althans trachten te doen,
zoodat het inderdaad wenschelijk zou zijn,
dat geen obstakel, als een markt, dc actie
der politiedienaren in den weg staat. Dat
't een buurt met „hoogspanning" is, blijkt
uit de talrijke opschriften in de armoedige
zijstraatjes, als „Arbeiders staakt!", „Han
den. af van Sovjet-Rusland", „Leest dc
Fakkel", en nog andere „strijdkreten"
Ja, deze armoedige, vervallen buurten,
die Don Haag gelukkig veel cn veel
minder heeft, dan Rotterdam, Amsterdam
of Haarlem, ziet de vreemdeling niet. Hier
vlak bij staat ook de school van achterlijke
kinderen, waar zoo prachtig werk verricht
wordt! Hoe afmattend en teleurstellend liet
werk voor de leeraren en lecrarcssen is, die
een schier onuitputtelijk geduld moeten
bezitten, kan iemand, die nooit eens een
kijkje in deze instelling genomen heeft,
niet begrijpen! Dagen cn dagen achtereen
wordt getracht individucej voor ieder
kind dc leerlingen iets bij te brengen en
steeds weer moet dc onderwijzer dc teleur
stelling ondergaan, dat 't niet onthouden en
niet begrepen wordt. Een stuk of zes van
deze slumpei's van kinderen zitten eiken
ochtend in deze tram, door iedereen mee
warig aangekeken. Meestal maken zc on
verstaanbare geluiden, soms een opmerking
zonder ecnig verband, waarin ze ge
lukkig voor hen allemaal cen groot
plezier hebbenAls je ze dan bemoedi
gend toelacht, kijken ze je aan met een
paar dankbare hondenoogen, dat je er naar
van wordtDe conducteur constateert
even, dat het beroerd is, als je zoo geboren
bent, maar dat het voor de ouders nog ver
drietiger is.... „Kom binnen, meneer, al wéér
cen half kwartje verdiend! U vvenscht?
EénEen Pils of een kaartje, meneer!
We zijn hier van alles voorzien, zegt U
het maar!".... Als ik niet verder op de
achterlijke kindoren inga, vervolgt hij zijn
uitweidingen met een serie „onthullingen"
over dc intrigues der Bcrlijnsche Regee-
ringskringen en zegt, dat Schleicher, Hitler,
Hindenburg cn von Papen elkaar slechts
in schijn bestrijden, maar in werkelijkheid
cen onderlinge afspraak hebben.... Tja
van zoo'n conducteur is nog veel te loe
renal zou het alleen maar zijn de onver
woestbare humor, waarmede hij zijn een
tonig werk verricht....
Fantastische berichten bereiken ons over
een gewéldig vliegveld met sportpaleis en
zesdagenvvedstrijd-liall bij Rijswijk. Wat er
van waar is, weet niemand met zekerheid
tc zeggen De K L M gaf zeer somber te
kennen, er niets van te willen weten cn
alleen belang te stellen in bet gemeenschap
pelijke vliegveld Don HaagRotterdam bij
Delft en niet in dit „veldje." Hoewel ons
eerlijk gezegd dit plan ook nog wel wat
fantastisch toeschijnt, dient anderzijds ech
ter niet uit het oog verloren te worden, dat
in breede klingen der bevolking behoefte
bestaat aan een grootc „Halle", die in
Duitschland in iedere plaats van cenige
beteekenis te vinden is! 't Amsterdamsche
Zesdagen-avontuur prikkelt de Hagenaars
om niet bij dit voorbeeld achter tc blijven,
doch ook voor ijspaleis, overdekte tennis
wedstrijden (Marlot in 't groot) voor ten
toonstellingen en massa-meclingen. plech
tigheden en sportivitciten van allerlei soort
een waardig terrein te vinden. Tal var.
redenen spreken voor zoo'n „Hallo". Doch
dc technische en financieelc moeilijkheden
zijn geweldig, 't Is echter te hopen, dat er
kapitaalkrachtige Hollanders gevonden wor
den, die zich er voor spannen, de residentie
met een dergelijk gebouw tc verrijken en
dat er niet gewacht wordt, zooals bij de
Amsterdamsche Zesdaagsche, dat Duiisch
organisatievermogen onze Hollandsche
guldentjes gaat exploiteeren!
Op het snijpunt AlkomadelaanWaals-
dorpcrweg zullen verschillende nieuwe ka
zernecomplexen verrijzen. liet klinkt raar
in dezen tijd, maar het was hard noodig.
Al was het alleen maar om „onze jongens"
een meer mcnschvvaardig verblijf tc ge
ven, als b.v. dc Alexanderkazerne was. Nu
het stadhuis op het Alexanderveld ge
bouwd.... zal worden, verdwijnt de oude
kazerne aldaar en waarschijnlijk eveneens
het Waalsdorper Barakkenkamp, hoewel
dit veel heter geoutilleerd was, dan de
Cavallerie-Kazerne.
Van de week kwam hier de beroemde
Groen'^ndoncierzoeker Rasmussen aan
Onopgemerkt. Geen loeiende menigte, als
bij de aankomst van den pedalen-afgod
Piet van Kempen, geen opgewonden-gillen
de vrouwen als bij.... „Maurice", geen leger
fotografen, geen ontvangstcomité met
hoogc hoeden, als destijds bij Josefientje,
het negerinnetje geen bloemen en auto-
grammen, als bij lal van onbenullige film-
sterretjesniets, niemandongezien
wandelde deze wérkelijk groote man mot
7/11 cchtgenoote naai het Vredespaleis.
Neen, zoo iemand is geen sensatie.... Hoog
stens een fototje van Rasmussen, eenden
voederend op de Vijverberg..®, maar verder
geen interesse, 't Is overigens welletjes ge
weest ook, vindt „men": een veeleischende
Sinterklaas en nu het aanstaande Kerst
mannetje.... om niet te spreken van het
Oudejaaren dan nog cen Rasmussen
óók? Neen.... dfit is té veel! Den Haag Is
blasé van beroemdheden cn helden....
Practische en aeslhetischc voor
deden.
De mooiste omlijsting van een tuin blijft
een levende heg. Deze heelt allereerst groo
te praktische voordeden. Zij beschermt ons
tegen ongcwenschto nieuwsgierigheid en
onze planten tegen schadelijke winden.
Verder biedt zij een gelegenheid tot neste
len van de vogels, die den tuin van schade
lijke insecten zuiveren. Verder kunnen heg
gen ook dienen, om verschillende doelen
van don tuin van elkaar te scheiden, bijv.
om een mesthoop of kippenren aan het oog
te onttrekken. Behalve deze praktische
voordeden zijn er ook acsthctischc to noe
men; niet alleen is een lieg mooier dan
elke andere soort van omheining, doch
tevens komen daartegen dc bloemen en
planten van onzen tuin het beste uit.
Een mooie, welig groeiende heg is cen
kunststuk op zichzelf. Men dient dan ook
van het begin af verschillende dingen erbij
in het oog te houden. Om te beginnen dient
dc keuze van dc plantensoort voor do heg
met zorg te geschieden, want daarvan
hangt de hoogte van de heg af. Deze mag
grootcr zijn, naarmate ook de oppervlakte
van het ingesloten terrein grootcr is, doch
er worden nog andere punten bij in het
oog gehouden, ook als de heggen geen
onderdeel vormen van cen ingewikkelde
tuinarchitectuur. (In dit vorband denken
wij aan do combinaties van vrij lage, doch
breede heggen niet trapjes of terrassen,
vvelko in vele tuinen toegepast konden wor
den als een welkome verfraaiing). Doch
daar zullen wij thans niet verder op ingaan
Wat wij bedoelen is het zorgvuldig kiezen
van de hoogte der heg in verband met de
hoogte der omringende boomen. In den
baroktijd werden indrukwekkende resulta
ten bereikt met 20 a 00 M. hoogc heggen,
dio eigenlijk bestonden uit een rij boomen
met een heg daarvoor, die liun stammen
aan het oog onttrok en met bun kronen
één geheel schenen tc vormen. Iets mooiers
kan men zich moeilijk voorstellen, doeli het
moet gezegd worden, dat een zoo hoogc
en monumentale heg een grooten en park-
achtigcn tuin verlangt. Tevens is dit het
duidelijkste voorbeeld van zorgvuldig bij
elkaar gekozen soorten. Bij aan een bosch
grenzende tuinen kan men een dergelijke
heg ook aanleggen, wanneer dc oppervlak
te minder groot is. Dc tegenstelling tus
schcn cen zorgvuldig gesnoeide heg cn de
schilderachtige schoonheid van ongedwon
gen daarachter groeiende boomen is zeer
gelukkig, terwijl dc hoornen het stijve, ge-
dwongene van de heg wegnemen, mede door
het aardige spel van licht en schaduw.
Behalve de hoogte kan ook de kleur der
heg naar willekeur worden bepaald. Als
achtergrond voor rozen cn andere bloemen
voldoet het donkere groen van taxus, den
cn zwartgroene thuja zeer goed hoe
donkerder, kleiner en glansloozer de blaad
jes van de heg zijn, hoe mooier het totaal
effect. In de lente is de kleur weliswaar
iets lichter, doch dat is maar tijdelijk. Ook
bij andore kleureffecten wij denken b.v.
aan de blauw- en geelgroene chamaecy-
parissoortén zijn kleine blaadjes mooier
dan groote, doffe mooier dan glanzende.
Nog moeilijker wordt de keuze van een
geschikte hegplant ons gemaakt: wij moe
ten terdege rekening houden met de grond
soorten en met dc hoeveelheid licht, dio de
heg krijgt. Men kent wel 't volgende staat
je van scl»aduweijfors: taxus G spar 2.20
beuk 2.05 pijnboom 2 liaagbeuk 1.88
linde 1.7 eik 1.6 den 1.3 berk 1.
Een taxus kan dus zesmaal zooveel scha
duw verdragen als cen berk of omgekeerd
heeft cen berk zesmaal zooveel licht noodig
als een taxus. Onder de lagere hegpl&ntcn
zijn de Alpenaalbes cn de mahonia zeer
goed tegen schaduw bestand. Hegplanten
in don eigenlijken zin van bet woord zijn
die struiken, welke ofschoon zij dicht naast
elkaar in rijen worden geplant en vrij veel
worden gesnoeid, steeds nieuwe korte lo
ten vormen cn tot aan den grond toe een
aaneengesloten wand te zien geven. Er zijn
echter ook planten die, dicht naast elkaar
in rijen geplant cn weinig gesnoeid, mooie,
natuurlijk groeiende heggen vormen, welke
juist daardoor een bijzonder mooi effect,
geven. Hiertoe behooren o.a. de sering, de
in de lente bloeiende spirea's, de snecuvv-
bes, en dc haagrozen. Voor middelmatig
hooge heggen, die geregeld gesnoeid worden
zijn vooral taxus, buxus, ilex, mahonia, vele
thuja -cn chamaccv parissoorten, dennen,
sparren, roode beuken, haagbeuken, coto-
neastor, cornus inas, cornus sanguinea e.d.
geschikt. Voor hooge heggen noemen wij de
haagbeuk, roodo beuk, eik, linde, den, spar,
thuja en schijncypres. Wanneer dc heg-
planten goed gekozen en verzorgd worden,
zijn er eigenlijk maar weinig soorten, die
niet met succes in heggen geplaatst kunnen
worden, natuurlijk onder voorwaarde dat
bodemgesteldheid en klimaat, licht en
vochtigheid met hun behoeften overeenko
men.
Misdaad ontdekt door de radio.
New-York.
In cen Anierikaansche gevangenis vroe
gen twee tot langdurige straffen veroor
deelde misdadigers, welke tot 8 uur
's avonds in hun cel naar de radio moch
ten luisteren, toestemming om op een
bepaalden dag tot 9 uur stroom voor hun
toestellen tc krijgen. Het bleek, dat zij wil
den luisteren naar een hoorspel, waarin een
reconstructie van een bekende misdaad werd
beproefd. Hun belangstelling voor die mis
daad wekte bevreemding en toen bleek al
spoedig, dat zij er cen werkzaam aandeel in
hadden genomen.
Nattige berichten voor automobilisten.
Berlijn.
In Duitschland en Zweden worden spe
ciale uitzendingen voor automobilisten ge
organiseerd, waarbij de laatste berichten
omtrent den toestand der wegen worden
omgeroepen.
Voor de nationale minderheden.
Boekarest.
De Roemccnsche omroep zal aan de
eischen der nationale minderheden tege
moetkomen door radioprogramma's in liun
taal uit te zenden.
De radio in Zuid-Afrika.
Kaapstad.
In Zuid-Afrika telt men momenteel 5 om
rcepzenders, 232 amateurzenders cn 42.000
betalende luisteraars.
Momenteel enkele zeer
voordeelige koopjes.
Langestraat 84 Tcloloon 528
Ileschjes a 10 gr.
DROGISTERIJ.
Apoth. Ass,
Hcndr. v. Viandonstr. 30. Tel. 1313.
van dezelfde beroemde grond
stoffen vervaardigd, als da
Boterletters.
Telefoon 281
Groote en kleine zalen
disponibel
voor feesten, p3rtijen enz.
In de Strik, roman door Ed.
de Néve.
(Andrics Blitz, Amsterdam).
Blijkbaar heeft dc sclirijver-zclf zijn boek
..een roman" genoemd en de uitgever dikt
in een prospectus deze qualificatic nog eens
extra aan, waarschijnlijk om het literair
karakter er van te doen uitkomen cn den
gewenschten, tóekomstigen lezer tc sugge-
recrcn dat hij (gelijk het bij een „roman
verwacht wordt) deze tweehonderd blad
zijden kan lezen tot zijn „genoegen" of ter
verstrooiing en ontspanning, of zooiets.
Maar liet lijkt er alles niet op. Dc lezer
vindt geen „genoegen" cn geen „ontspan
ning', en cen roman is het. Goddank,
heelemaal niet. Het najaar heeft ons weer
overstelpt met een borg van romannetjes
die alle keurig zijn uitgegeven (veelal met
de eigen overgespaarde duiten der diverse
schrijvers cn schrijfsters) cn waaronder,
eerlijk gezegd, maar enkele schuilen die
het lezen wezenlijk waard zijn. Het dilettan
tisme viert hoogtij in onze vaderlandsche
schoone letteren", en wie liet betalen kan,
kóópt zich tegenwoordig liet distinctief „Ich
habe ein Buch gcschrieben". Aldus wordt
men slechts zeer zelden getroffen door de
felle uiting van een diep-levcnd stuk men-
schelijkheid, dat algemeen-geestelijke en
culturccle waarde bezit, gewoonlijk
vindt men een slap verhaal van liefde of
huwelijk met wat vcrbleekto psychologie en
cenige welw illende pogingen tot burgerlijke
milieu-schildering.
Maar ik w eet. niet welk goed instinct mij
dadelijk uit den chaos der St. Nicolaas-uit-
gaven dit boek van een mij geheel onbekend
schrijver tc voorschijn deed halen. En dat
nog wel ondanks dc uitdrukkelijke ver
melding op het titelblad dat hij voor cen
roman" wil doorgaan. Het is eigenlijk een
autobiografie, die het karakter draagt van
zeer voortreffelijke réportagc. Ik zeg ..re
portage", maar ik bid U daaraan in dit ge
val geen enkele gedachte te verbinden van
journalistieke bravoure of goedkoope kran-
ten-grappen-makerij. Integendeel, de goede,
groote reportage overtuigt u van haar ernst
en haar eerlijkheid door oen documentair-
getrouwe reflex tc geven van het werke
lijke leven, on zt heeft daarmede een so
cialen, en dikwijls zelfs ook ethische bedoe
ling. In dat opzicht zou men den schrijver
van dit bock onmiddellijk kunnen plaatsen
naast Egon Er win Kisch en Albert Loridres,
want bijzaak is hot eigenlijk dat hij han
delt over zichzelf. Wel verdiept dit zelf-
doorleefde de felheid van zijn woord, cn
wel verhoogt het den indruk van betrouw
baarheid die zijn verhaal in ^terke mate
maakt, maar tevens reikt dc schrijver
over eigen levenservaringen liecn naar een
algemeenheid van wanverhoudingen cn
misstanden, die eenvoudig cen aanklacht
zijn togen de cultuur van het moderne
Europa, in 't bijzonder van het tegenwoor
dige Frankrijk. Het is een aangrijpend en
gruwelijk boek, dat u des to pijnlijker met
verontwaardiging vervult, omdat ge geen
oogenblik kunt twijfelen aan dc waarheid
van hetgeen hier verteld wordt.
Dit levensverhaal is door den auteur da
delijk in drie talen geschreven, in het En-
gelscb, liet Fransch cn het Hollandsch. De
Engelsclic uitgave is reeds voor eenigen
tijd verschenen onder den titel ..Barred",
de Hollandsche kwam zoo jui^t van de pers
cn ligt thans ter bespreking voor ons, de
Fransche editie mislukte, doordat het natio
naliteitsgevoel van den F; rijschcn uitgever
zich er tegen verzette. Après tout, je suis
Francais", was de reden, welke deze patriot
ter verdediging van zijn besluit opgaf. Het
geen natuurlijk niet kan verhinderen, dat
het werk wel elders ook in het Fransch
verschijnen zal.
Toch is die Fransche weigering met dat
cordate woord „Après tout, je suis Fran
cais" wel te begrijpen en te rechtvaardigen.
En eigenlijk ligt er een goed compliment in
aan liet adres van den schrijver. Want er
blijkt uit, dat dc waarheid van hetgeen hij
vertelt, beter te negceren dan tc bestrij
den is, en dat hij dus zijne bedoeling niet
liceft\gemist.
Ed. de. Nève geeft liet rampzalig relaas
zijner eigen lotgevallen door zichzelven als
hoofdpersoon in het boek te laten optreden
onder den zuiver-llollandschen naam Van
Leeuwen. Uit liefde voor Frankrijk nam
deze Van Leeuwen vrijwillig dienst in het
Fransche leger: daardoor verloor hij
zijn Hollandsche nationaliteit, maar werd
nog geen Frauschman. Alleen het Vreemde
lingenlegioen stond voor hem open en hier
in maakt hij de hardste oorlogsjaren mee.
Toen werd hij afgedankt, en de eerste de
beste proleet, van een politieman wist hem
later te vertellen, dat „het Vreemdelingen
legioen geen Fransch leger" is, „Het is
schuim! Het telt niet mee!" Voor dezen
„dank" had hij vrijwillig dienst genomen,
zijn jonge leven gewaagd, oorlogsellende ge
leden en alle gevaar geaccepteerd. En voor
al: hij had zijn nationaliteit er aan geofferd,
hij was geen Hollander meer cn werd ook
geen Fransch man. In deze hachelijke posi
tie blijft hij, na den oorlog, in Parijs hangen
en geraakt er, naar men vermoedt cn ook
heel goed begrijpen kan, een beetje aan
lager wal. Dan heeft hij hot ongeluk zich
terwille van een vriend, tc vergrijpen aan
hem toevertrouwde gelden, een misdaad
stellig, die de staat niet ongestraft kan
laten passeeren, maar wel rijst dc vraag
of het billijk is, dat dan extra gestreng te
gen hem wordt opgetreden omdat hij
een vreemdeling is, zonder nationaliteits-
bewijzen. Deze extra gestrengheid wordt op
hem toegepast door dezelfde Fransche ge
meenschap, aan wie hij (N.B.!) zijn natio
naliteit geofferd had door voor haar in den
oorlog te trekken.
Dit alles echter raakt nog slechts het per-
sóónlijk noodlot van den schrijver, waarbij
toeval of bijzondere omstandigheden oen
gewichtige rol hebben kunnen speien. Er
wordt dan ook niet over uitgeweid of met
al tc groote bitterheid over gesproken. Het
raakt zelfs niet eens de kern van het boek.
want de bedoeling van het geheele werk
culmineert in het openbaar vertoon van
Fransche gevangenistoestandon, het optre
den Tan politie- en justitic-autorilciten, be
handeling of liever: mishandeling der ge
vangenen, gruwelijke maatregelen van or
de. tucht, straf, enzoovoort. En hot zijn ont
zettende dingen, dio ge dan te hooren krijgt.
Men kent. dc schandalen uit dc Russi
sche gevangenissen, waarover vroeger (vóór
de revolutie) onze Jacob Israel de Haan ge
schreven heeft, en die ge nog feller en
dieper en smartelijker vindt in het werk
van Wera Figner „Nacht über Russland".
West-Europa is daarvan opgeschrikt, wc
hebben vol afgrijzen het zware boek geslo
ten, elkander ontzet aangekeken cn ten
slotte, ter verontschuldiging on geruststel
ling, gestameld: „Nu, ja, dat was Rus
land!" Maar hoe nu, als go in uw naaste
omgeving, in een modern. West-Europecsch,
rijk cultuurland als Frankrijk voor dezelfde
gruwelen of althans ongeveer dezelfde
gruwelen wordt geplaatst cn u bet verteld
wordt op zulk een toon, dat aan de waar
heid niet valt te twijfelen?
De hoofdpersoon uit dit boek wordt om
zijn niet te loochenen vergrijp tegen zede
cn wet van gevangenis naar gevangenis ge
voerd, en uit het eene officieele verhoor
in het andere gesleept,cn het ge
schiedt alles op cen wijze waarbij ge u af
vraagt: Waartoe is dat noodzakelijk?
Waartoe deze wreedheid cn onmenschelijk-
heid? Verbetert men aldus een afgedwaal
de? Is dc straf der eenzame opsluiting al
niet reeds folterend cn mensch-onteerend
genoeg?
liet is moeilijk hier een keuze te doen
voor een citaat, zóó overweldigend groot is
de stof, daar de schrijver niet alleen van
zich-zelf spreekt, maar ook van zijn lotge-
nootcn. Juist tegen dc vreemdelingen schij
nen de politic cn justitie in Frankrijk als
barbaarsclie rechters op te treden. Daar
is hel verhaal van de beide Italianen, die
op straal, omdat zc voor „Vuile Macaroni's"
werden uitgescholden, gewikkeld werden
in een nog al hardhandig vechtpartijtje. „Op
het politie-burcau werden zc gruwelijk af
gerammeld en den volgenden dag beklaag
den zij zich daarover bij dc Police Judicaire.
Zij werden daarop naar boven geleid, waar
hun verteld werd dat zij zich moesten ont-
klceden omdat men de wonden zou kunnen
constateeren. Doch nauwelijks hadden zij
het bovenlijf ontkleed of een achttal recher
cheurs waren op hen aangevallen met rot-
tingstokken cn hadden hear opnieuw gesla
gen."
Een van Van Lecuwcn's medegevange
nen vertelt: Ik had cen kameraad die ge
arresteerd werd en tegen wien ze geen be
wijzen hadden. Ze bonden hem op een
ladder vast zóó dat zijn hoofd boven de
sporten uitstak. Daarna draaiden ze de
ladder ondersteboven en haakten die aan
het plafond vast. Zoo hing hij met z'n hoofd
naar beneden in een emmer met water, dat
liem tot aan z'n neus reikte. Toen begon
nen ze hem te slaan. Zij dachten dat hij
zóó wel zou bekennen."
Een rustig-levend Hollandsch burger kan
natuurlijk rle waarheid dezer verhalen in
do verste verte niet controleoren, maar
ik herhaal het u: het geheele boek maakt
een uiterst betrouwbaren indruk, on
wanneer maar het tiende deel van dit al
les op zuiveren werkelijkheid berust, dan
is het al erg genoeg.
Tenslotte heeft het boek toch ook nog zijn
„romantisch" gegeven in dc liefde van Van
Leeuwen voor eon indolente, wispelturige
Russin, die hora onmiddellijk in den steek
laat als het noodlot hem in de gevangenis
brengt. Maar hoe waarschijnlijk cn aangrij
pend ook op-zich-zelf, toch is dat „liefde
geval" meer een bijzaak. Hoofdzaak is de
aanklacht, die uit rijn boek oprijst en wier
kreet zóó diep, zóó» rauw en zóó waarachtig
klinkt, dat ieder lezer haar in eigen hart
herhoren voelt worden.
HERMAN POORT.
p. groenhuizen
BANKETBAKKER EN KOWf
fe^,AMERSFOORT
Uw adres voor warme Croquettcn vanaf
6 t.m. 10 uur des Zaterdagavond, alsmede
PASTEITJES EN RAGOüTBROODJES
versch gebakken.
Ook aan buis bezorgd.
De feestdagen als volgt geopend:
Zondag le Kerstdag van 113 uur.
Maandag 2e Kerstdag den gcheelen dag.
Tel. 333.
IANGESTRAAT 19
ONTVANGEN DE
NIEUWE COLLECTIE
HOEDEN
DAMESKAPSALON
Tel. 535
Utrcchtscheweg 77
Vakkundige en
aangename bediening
JUUANAPLEIN 4. TELEFOON 635
NAAST APOTHEEK HAAN
Ir. voorraad:
Deveo-Occulta Spatader- en Steun-
kousen zonder gummi en
Lasticflor elastieken kousen met
gummi. Pracht kousen, welke aan
alle verwachtingen voldoen per paar
18.75.
TELEFOON 910
LANGESTRAAT 56
