AMERSFOORTSGH DAGBLAD
Donderdag 29 Dec. 1932
31e Jaargang No. 155
BLOEDIGE POLITIEKE
BOTSING IN SOFIA
NIEUWE AMERIKAANSCHE
STAPPEN TE PARIJS?
CHINEESCH STOOMSCHIP
GEZONKEN
DE VALUTA IN Z.-AFRIKA
SPOORWEGONGELUK BIJ
CORDOVA
TIEN LANDL00PERS IN
HOOIBERG VERBRAND
Bij een straatgevecht werden
twee personen gedood en zes
ernstig gewond
Sofia, 2S December. (V.D.) Voor liet Ko
ninklijke paleis te Sofia, dat midden in de
stad is gelegen, zijn twee groepen Macc-
doniers, dc Michoilowistcn en de Protoge-
risten, slaags geraakt. Er werd direct van
vuurwapenen gebruik gemaakt. Dc gendar
merie mengde zicli in den strijd. Een gen
darm werd gedood, terwijl zes Macedo
niër?, tot beide partijen beboorende, ern
stig werden gewond. Tot dc gewonden be
hoort de hoofdredacteur van het Macedoni
sche orgaan „Makcdonia", Eltimov.
Nader wordt gemeld: deze botsing staat
niet in verband met het collectieve aftre
den der regeering, doch betreft een aanslag
welke Woensdag tegen den middag werd
gepleegd op den hoofdredacteur van ..Ma
kedonia". welke overval ontaardde in een
formeel straatgevecht. Toen Eltimov hei
plein voor het koninklijke paleis overstak,
juist op het- oogenblik dat de koning ten
paléize confereerde met den president der
Kamer, Maljnow, over den politiekcn toe
stand, welke geschapen is door bet aftre
den der regecring, openden twee in jacht
kostuum gckleede mannen uit pistolen en
jachtgeweren een snelvuur op Eltimov, die
ernstig gewond werd. De lijfwacht van
Eltimov beantwoordde het vuur. Tijdens
dit kruisvuur werden vier personen, die
toevallig passeerden, ernstig gewond. Een
der daders- is in het stadspark gevlucht,
terwijl li ij voortdurend op zijn achtervol
gers vuurde. Hij kon ten slotte worden ge
pakt; de andere rende den boulevard op cn
vuurde in het wilde weg. Een officier over
mande den vluchteling, die een revolver cn
twee handgranaten verloor. Bij zijn poging
dc vlucht voort tc zotten werd hij door een
politie-agcnt met twee schoten neergelegd,
zoodat hij, ernstig gewond, kon worden ge
arresteerd. Bij de schietpartij op het plein
had een politiebeambte nog een schot in
bet hoofd gekregen, waardoor deze op slag
overleed. Een ambtenaar van liet ministe
rie van oorlog, die van voor het venster
het gebeurde gadesloeg, werd door een ver
dwaalden kogel gewond, zoodat totaal
twee personen werden gedood cn zes ern
stig gewond. Dc aanvallers waren Proto-
geristen.
Parijs, 2$ December. (V.D.) In politieke
kringen te Parijs verwacht men Zaterdag
een nieuwen stap van den Amcrikaan-
schen ambassadeur te Parijs bij premier
Paul Boncour. üe ambassadeur heeft op
dracht gekregen cle Fransche regeering nog
eens te bevestigen, dat de regecring te
Washington dc regeling van dc sinds 15
December achterstallige schuldbetaling als
voorwaarde beschouwt voor de inleiding
van nieuwe onderhandelingen.
Volgens deze aide-memoire zouden de
Fransch-Amerikaansche onderhandelingen
als voorloopig afgebroken moeten worden
beschouwd en dc besprekingen zullen pas
worden hervat wanneer dc nieuwe presi
dent der Vcrcenigdc Staten, Roósevclt, zijn
functie zal hebben aanvaard. Nader wordt
gemeld, dat de betreffende demarche van
ambassadeur Edge niet voor den aanvang
van het nieuwe jaar zal plaats hebben.
35 personen verdronken
Sjanghai, 28 December. (V. D.) Het
Chineesche stoomschip' Sinfoetai, dat 2000
ton meet, is op weg naar Ningpo ten ge
volge van een lekkage gezonken. 35 leden
der bemanning, waaronder dc kapitein
en de officieren, kwamen in de golven om.
Do overige 17 opvarenden werden gered.
Is de gouden standaard reeds
verlaten of niet?
Kaapst a d, 28 December. (V.D.) Het ge
sprek van den dag in alle politieke krin
gen van Zuid-Afrika betreft de vraag of
Zuid-Afrika den gouden standaard reeds
heeft verlaten of niet.
Officiecle kringen interpre toeren de bc-
pèrkingsmaatregolon der regeering zoo, dat
thans een gereguleerde goudbasis bestaat.
Opmerkelijk is evenwel dc uitlating van
den minister van financiën, Ilavenga, die
verklaarde: Wij hebben practisch den
gouden standaard verlaten. Dc banken
zullen den wisselkoers op een nieuwe ba
sis moeten vaststellen.
Het Zuid-Afrikaanschc regecringsblad
„Vaderland" verklaart: De Unie is gedwon
gen den gouden standaard te verlaten. Wij
bevinden ons in den zjlfden toestand als
Engeland in September 1931.
Vijf dooden en /.es gewon-
den geborgen
Madrid, 28 Dec. (V.D.) Nadat in de
laatste dagen dc sneltrein MadridBar
celona tweemaal 'zonder ernstige gevolgen
is ontspoord cn bij San Sebastian een lo
comotief tengevolge van een verkeerden
wissclstand uit de rails liep, beeft gister
avond een spoorwegongeluk plaats gehad
nabij Cordova, waarbij de gevolgen ernsli
gcr zijn geweest. In een tunnel ontspoor
den 32 wagons'van een goederentrein. Dc
wagons werden in elkaar gedrukt en uit
de reusachtige puinhoop werden vijf doo
den cn zes gewonden geborgen.
ONTPLOFFING IN EEN STOKERIJ.
M a a g d e n b u r g, 28 December. (V.D.)
Te Mahlwinkcl is in een stokerij een ketel
uiteen gesprongen. De ontploffing was zoo
hevig, dat het gebouwtje geheel vernield
werd. De meesterknecht werd onder het
puin bedolven cn ernstig gewond, terwijl
een knecht er met lichter kwetsuren af
kwam. Ook in dc omgeving werd ccnigo
matericcle schade aangericht.
FRANSCHE REGEERING STEUNT
DE GRAANPRIJZEN.
Parijs, 2 8 Dcc. (V. D.) In een nacht
zitting heeft de Fransche Kamer het door
de regecring ingediende voorstel, om een
bedrag van 300 millioen frs. beschikbaar te
stellen om do graaprijzcii te steunen, goed
gekeurd.
Warschau, 2 7 Dec. (V. D.) Op lief
landgoed Bujny in liet district Pctrikau ge
raakte een hooiberg in brand. De brandweer
beperkte haar werkzaamheden tot het be
schermen van dc in dc nabijheid staande
huizen. Toen do hooiberg geheel afgebrand
was, kwam men tot een vrccselijkc ontdek
king. In do asch vond men n.l. dc onher
kenbaar verbrande lijken van tien personen,
landloopors, die in den hooiberg overnacht
ten, daar dc landgoedbezitter icderen mor
gen cn avond levensmiddelen aan landlou
pers verstrekte. De brand is waarschijnlijk
ontstaan door het rooken van cigarettcn.
Venetië demonstreert tegen de anti-Italiaansche ongeregeldheden in Joego-Slavic.
De reusachtige menschenmenigte, die zich op het San Marcoplein te Venetië
verzamelde.
als do edellieden in ons land. De Moorscho
Turken, die er goed bij zitten, sturen hun
vrouwen somtijds naar de Levant om daar
een kind to baren en als het dan een zoon
is, mag hij goud dragen en wordt als edel
man beschouwd. Aan de Turken, dio naar
het graf van Mohammed zijn geweest, is
het toegestaan om groene klecren en tul
banden te dragen.
Ik zag hier ook een Moor, die als een
tijger of luipaard gevlekt was, en tóch was
liet een Turk, die in den Archipel was ge
boren en goud op zijn kleeren droeg, ter
wijl hij in alles bevoorrecht was zooals een
edelman in Holland.
Algiers is een volkrijke stad cn in do
meeste straten hcerscht dan ook cn groot
gedrang van men6cbcn, kamcelen cn ezels,
Van alle kanten hoort men roepen: ,.Ba^
lak, balak", wat zooveel beteekenfc als „pas
op!" Somtijds is hot gedrang zoo hevig,
dat men zich aan den hals van een kameel
of ezel moet vastklemmen. De huizen zijn
alle in liet vierkant gebouwd met ecu rui
me plaats cn een pomp of put in hot mid-<
den cn rondom kamers, erkers en gaanden
rijen. De straten zijn meestal overdekt, ter*
wijl zich boven in het gewelf tal van lucht
gaten bevinden. Ook houdt men zich in
iedere straat met een speciaal handwerk,
zezig; zoo worden b.v. in do ccnc 6traat
niets dan muiltjes gemaakt cn verkocht,
terwijl men zich in een andere straat uit
sluitend met de vervaardiging van tulban
den of gordels bezig houdt.
Do Christen-slaven moeien bier zeer veel
werk verrichten en zij, die in 's koning»
dienst zijn, worden gebruikt voor stads- en
landsdiensten. Zij zijn twee aan twee met
een ketting verbonden, die 30 a 40 pond
zwaar is, en moeten bakken inet steenen
uit het. gebergte halen en deze naar den
zeewand brengen.
Terwijl wij hier op dc ree lagen, voelden
wij tweemaal een aardbeving. Ook maakten
wij een zwaren storm mee; ons schip lag
op zijn drie ankers tc rijden en het water
vloog van voren over het schip tot op liet
halfdek. Het eene ankertouw brak in stuk-1
ken en knapte af, alsof het een paktouwtjo
was; de roerpen brak ook cn het anker
bleef in den grond zitten, welk een moeite
wij ook deden orn het vierduizend ponden
zware gevaarte eruit to trekken. Plet schip
dook van voren zoo nu en dan zoo diep on-«
der de golven, dat ik bij me zelf dacht,
daar gaan we er geheel,' onder, of, als de
ankers losraken, wordt de heele boel tegen
den zeewand verbrijzeld! Het, had dus niet?
voel gescheeld of onze „lovenslampjes" wa
ren gebluscht geworden, maar het gaat op,
een oorlogsschip zóó, dat als het gevaar
voorbij is, alles ook weer vergeten is.
Den 18en Juni brachten dc Algerijnen
ons hunne „presenten" aan boord, waarbij
zich verscheidene mooie leeuwen- en tij
gervellen bevonden, alsmede acht fraaie
hengsten, waarvan er vier voor den Prins!
bestemd waren. Ook was er een jonge leeuw
van drie maanden oud bij, die eveneens,
voor den Prins was. Deze leeuw werd zóó
lam, dat men er mee kon omgaan als metj
een jonge hond. Hij kroop menigmaal hij;
dc stuurlieden of bij de officieren in do
kooi en ging daar liggen slapen. Hoe ouder*
hij werd, des te makker en vriendelijker,
ging hij zich gedragen; hij likte onze ban-»
den en ons aangezicht. Wij speelden en sol
den met hem, braken hem den bek open.
haalden zijn klauwen uit, die wel op kleine
snoeimesjes geleken, zonder dat hij ook
maar eenigc grimmigheid toonde. j
{\Vpr<|fc vervolgd)
Algiers.
Op 7 Mei lieten wij voor dc baal van Al
giers onze ankers vallen en al onzo sche
pen stelden zich in slagorde op. zoodat do
geheele haai ingesloten was cn er geep
Turksch 6chip in of uit kon.
Zoodra wij onze ankers hadden lalgn val
len, werden wij door „den Turk" begroet
met 21 schoten, waarvoor wij op dezelfde
wijze bedankten.
Op S Mei kregen wij (namelijk de vijf
oorlogsschepen) achttien „bakken" met ver-
verscbingen aan boord, waarvan de inhoud
bestond uit 15 ossen, 50 schapen, 2395 sla
venbrooden, 2200 wittebrooden, 250 pom
poenen, 2275 artisjokken, G80 bossen prei.
275 bossen salade, 13 bossen pieterselie cn
cenige zakken met boerebooncn.
De consul1) kwam ook,bij ons aan boord
om ons tc verwelkomen cn tegelijk om to
vragen wat wij wilden. Onze kapitein ver
zocht met de andere kapiteins om een
audiëntie hij den Dcy, welke toegestaan
wérd. De bedoeling was om over dc voort
during van den vrede ic onderhandelen en
over het „schip met lood",* dat de Algerij
nen van <le Hollanders genomen hadden.
Onze kapiteins gingen eiken dag op
audiëntie cn werden met veel statie ont
vangen; wanneer onze kapitein, die
commandant was, voet aan wal zette, wor
den er op datzelfde moment negen kanon
schoten gelost. Al dc militairen waren dan
in het geweer cn stonden van dc haven
tot hot paleis opgesteld langs den weg, dio
onze kapiteins volgden. Dit was dan tege
lijkertijd voor parade en beveiliging van
onze deputatie. Dc kapiteins werden ge
volgd door hun kamerdienaars, den hof
meester, twee knechten en acht sloepen
roeiers, allen'in hun mooiste uniformen
gekleed. Onze kapitein had bijna eiken dag
con ander uniform aan; nu eens rood mei
goud galon, dan met goud geborduurd, dan
weer wit met zilver galon, wit niet goud
geborduurd, met zilver geborduurd, blauw
met goud, blauw met zilver geborduurd,
clan rood fluweel, dan purper fluweel, enz.
eriz.
Dc onderhandelingen over cle bestendi
ging van" den vrede duurden ongeveer 14
dagen en in al dien tijd mocht er niemand
aan wal komen, behalve dan de kapiteins
met hun gevolg. Zoodra de vrede echter be
etcndigd bleek, was ieder nieuwsgierig om
naar cle stad tc gaan. Toen ik aan wal stap
te, zag ik vlak achter het Kasteel bij de
havenhoofden een kerel aan de galg han
gen. Toen ik ten huize van den consul
vroeg, wat voor misdaad deze man had be
dreven (aan zijn kleeren had ik reeds ge
zien dat hij geen Turk of Moor was), ver-
tclcLo de vrouw van den consul mij, dat hij
eén Christen was en wel een Italiaan, dio
hier vele jaren geleden in slavernij was ge
Vertegenwoordiger van dc Staten van
Holland.
Een Moor, die als een tijger of luipaard
gevlekt was, doch in dc Levant geboren-
was. dus in Algiers in alles bevoorrecht
was en als een edelman leefde.
raakt en liet vertrouwen van cle Turken
had gewonnen. 11 ij was hierdoor vrijslaal
geworden; dat zijn clan die slaven, welke
clko week, maand of elk jaar een bepaald
bedrag aan hun meester moéten opbrengen
of ook wel zich geheel vrij koopen. Zij
blijven onder dc Turken wonen om hun
kost te verdienen en zijn kenbaar aan een
koperen beugeltje, dat zij om het been moe
ten dragen. Deze man nu was bevriend met
een Turk, die twee vrouwen had. Hij kwam
veel bij hem aan huis om met hem te spe
len (naar ik meen op het dambord), het
welk dan om geld ging. Zoo gebeurde het
dat zij op zekeren avond weer aan het spc
len waren en de slaaf wat meer geld van
den Turk had gewonnen dan andcv*. waar
over de slaaf cenige spottende opmerkin
gen maakte. De beide vrftuwen, clic ook in
hetzelfde vertrek aanwezig waren (hetgeen
anders bij cle Turken geen gewoonte is,
daar zij nog al jalocrsch aangelegd zijn)
begonnen daarom (e lachen, waarop do
Turk van woede hel huis uitliep. Nu wilde
het toeval, dat juist op dat oogenblik dc
onderkoning met zijn vier bedienden pas
seerde. De Turk riep lot hem: „Komt in
mijn huis, daar zit een slaaf bij mijn beide
vrouwen!" De slaaf werd, evenals dc twee
vrouwen, meegenomen en vóór het weer
dag werd, waren dc vrouwen in zakken,
met slccncn aangevuld, ui zee geworpen.
terwijl dc slaaf aan cle galg gehangen
erd.
(Er bestaat hier ook een bepaling in cle
wet, dat als clc eene Turk den ander heeft
vermoord, cle moordenaar vrij van vervol
ging is, indien hij 'maar een bedrag van
dertig gulden of dë waarde daarvan (in
het Holland,sch omgerekend), op liet „doo-
dc" lijk neerlegt. De onderkoning en zijn
dienaren behouden 'dat geld cn brengen
het doodc lichaam naar clc plaats waai
het thuis hoort).
Wij maakten een wandeling buiten cén
der poorten aan de linkerzijde van clc stad
en het eerste, wat w ij daar zagen, was een
zeer hoogen en dikken muur, die bijna ge
heel bezet was met grootc kromme haken
en weerhaken, aan één waarvan nog een
ruggegraat met eenigc ribben van een
mensch hing. Van dezen muur worden do
misdadigers afgesmeten cn nu kan het
niet missen, of zij blijven met een of ander
deel van het lichaam aan een van deze ha
ken hangen, waar zij dan na kortoren of
langoren tqcl sterven.
Bij deze pooi t is ook clc plaats, waar de
Turken hun vee slachten; er is hier een
vrceselijke stank, tc meer daar de zon mei-
zoo fel schijnt. Als zij de beesten geslacht
hebben, nemen zij het vleesch of het gc-
slaclilo beest cn het vel mee naar huis, ter
wijl zij de ingewanden met het vet er aan
laten liggen; dat ligt clan maar tc verrot
ten, terwijl er zwermen vliegen op zitten.
Wat verder zagen wij zeven koepels, die
achtkantig gebouwd waren cn er van bui
ten netjes uitzagen. Dit waren clc begraaf
plaatsen van zeven koningen, clie allen op
een dag koning of Dev geweest waren;
wanneer dc eene partij iemand Dey had
gemaakt, werd hij door de andere partij
vermoord, welke clan weer een ander Dey
maakte, die dan weer door een andere par
tij werd gedood; dat ging zoo door tot er
zeven vermoord waren. Toen wilde nie
mand meer Dey wezen. Maar een gek be
sliste, tot genoegen van alle partijen, dat
,.Aiy koning moest zijn. De woorden van
onwijzen worden door deze menschen meest
al6 uitspraken der Goden beschouwd, en
daarom dcecl een ieder zijn best om een
Aly te vinden. Nu was er maar cén Aly,
namelijk een schoenmaker, en die had zicli
verstopt. Na lang zoeken vonden zij hem
eindelijk onder ecu paar matrassen en hij
werd tegen wil cn dank in triomf naar het
paleis gesleept en tot. Dey uitgeroepen, tot
vreugde van allen. En deze man was nu
nóg Dey van Algiers!
Er bevindt zich in deze stad veel geschut;
in een grooten muur aan den zeekant staat
tc midden van veel zwaar geschut een ka
non, dat kogels van 108 pond schiet. Het
bacl een ruim kaliber en mijn hoofd en
schouders konden er gemakkelijk in. Een
tachtig jaren geleden, toen dc Algerijnen
in oorlog waren met clc Franschen, en deze
laatstcn clc stad hadden ingesloten, waren
de Turken zoo „beleefd" om den Franschen
consul levend in dit groote kanon te stop
pen cn hem naar cle Fransche oorlogssche
pen to schieten. De vrouw van den Hol-
land6chen consul vertelde mij, dat dit iij
het jaar 1083 was geschied, toen de Fran
schen ongeveer 1200 hommen van tin en
koper, die gevuld waren met kruit, in cle
stad hadden geworpen. Men verdacht er nu
den Franschen consul van, dat hij een tee-
ken gaf, waar dc belegeraars hun projec
tielen moesten werpen cn dit verbitterde dc
Algerijnen zoodanig, dat zij hem in dat
groote kanon slopten cn wegschoten. Men
kati zich indenken, in welk een toestand
zijn vrouw cn kinderen zich bevonden. (Dc
vrouw van den ITollandschen consul was
erg op mij gesteld, oniclat ik uit Zwolle af
komstig was cn zij van Kampen kwam).
Er is hier ook een groot plein, waarom
heen zich rondom hokken bevinden voor
slaven cn wilde dieren. Ik zag daar leeu
wen en ook veel tijgers, waarmede de sla
ven omgingen als met jongo lionöen. Er
zijn hier twee soorten Turken: de inboor
lingen zijn Moorscho Turken en deze mo
gen geen goud op hun klecren dragen, de
anderen, die in de Levant of in Konstan-
tinopel geboren zijn, mogen wèl goud op
hun kleeren dragen cn worden beschouwd
Slaven aan T werk bij de havenbeschoeiïng van.Algiers.
