Zaterdag 31 Dec. 1932 AMERSFOGRTSCH DAGBLAD 31e Jaargaeg Ho. 157
VIERDE BLAD
VERNUFTIGE UITVINDING
HET ONTDEKTE B0MMENDEP0T
IN BARCELONA
JAPANSCHE 0PMARSCH
DUURT VOORT
HERDENKING VAN EEN
VERMAARD UITGEVER
GANDHI KOMT OP VOORDE
PARIA'S
DE „AANSLAG" OP KONING FOEAD.
Amsterdam, 29 Dec. Do Egyptische
legatie verzoekt ons mede te deelen, dat de
aanslag op koning Foead niet anders heeft
bedoeld te zijn dan een manifestatie. De
gevonden bom was niet aangestoken, zeer
onvolledig vervaardigd en neergelegd op
een plaats op grooten afstand van de Poly
technische school.
$et koninklijk paleis te Sofia, in welks onmiddellijke nabijheid zich een bloedig
vuurgevecht afspeelde tusschen twee groepen Iffacedoniërs, waarbij acht
personen zwaar werden gewond en een tweetal gedood.
VIJF HUIZEN IN DEN ASCH.
Keulen 29 Dec. (V.D.) Donderdag
avond tegen 18 uur ontstond in de woning
van een wijnbouwer in Keulen een groote
brand, die met groote snelheid om zich
heen greep en spoedig op vier naburige
woningen oversloeg. Tot laat in den avond
was de brandweer bezig met bestrijding
van de vlammen. De vijf huizen zullen al
len wel een prooi der vlammen worden,
waardoor 6 gezinnen met talrijke kinderen
dakloos worden. Behalve de huizen zijn
groote oogstvoorraden verloren gegaan.
De Poolsche minister van buitenlandsche zaken, kolonel Beek (midden, rechts)
onderteekent te Warschau het Poolsch-Russische met-aanvalsverdrag, dat voort
aan in de politiek van Oost-Enropa een belangrijke rol zal speleifa
Op 't gebied van 't meien der
radiumuitsiralingen
De Stockholmche correspondent van het.
II. N. schrijft:
Dank zij een vernuftige uitvinding van
dr. Rolf Sievert, den leider van het radium-
instituut te Stockholm, kan thans met be
hulp van een dun metalen voorwerp.de
kracht van de radiumuitstraling tijdens een
behandeling in een hospitaal te Sjanghai
nauwkeurig in een Stockholmsch laborato
rium gemeten worden. In het physicalisclie
laboratorium van het radiuminstituut wor
den proefnemingen gedaan, die de grootste
belangstelling wekken. Het resultaat van
één dezer proefnemingen is een nieuwe en
zeer vereenvoudigde methode om de kracht
van een radiumuitstraling te meten, welke
methode thans in de plaats is getreden van
de vroegere meer gecompliceerde en ten
decle onzekere methoden. ITct eerste model
van dr. Sicvert's uitvinding bestond uit ecu
hollen metalen bal, waarin zich een andere
bal van kleinere afmetingen bevond, welke
van den buitensten bal afgescheiden wordt
gehouden door vier kleine pinnetjes van
barnsteen. De binnenste bal werd met elec-
triciteit van een bepaalde spanning geladen.
Indien nu de bal gedurende 30 seconden
aan uitstraling van radium werd blootge
steld, verloor de binnenste bal een bepaalde
hoeveelheid van de electrische lading en
door metingen was men thans in staat om
nauwkeurig de kracht van de radiumuit
straling te bepalen. Het laatste model van
de uitvinding is thans een holle naald in
plaats van een bal, waardoor het mogelijk
wordt ook uitstralingen te meten, die in
holten zooals de neus of het oor plaats heb
ben. Op deze wijze wordt het mogelijk, dat
een dokter in Amerika, die een behandeling
met radium heeft toegepast, de naald per
post naar Stockholm zendt en vandaar een
opgaaf ontvangt omtrent de juiste kracht
van de uitstraling. De uitvinding maakt het
ook mogelijk om de radio-activiteit van me
talen, ertsen cn andere voorwerpen te me
ten.
GRIEP EN LONGONTSTEKING IN
NEW-YORK.
N e w-Y o r k, 30 Dec. (y.D.) De gezond
heidsdienst te -New-York deelt mede;1 dat
het aantal ziektegevallen van griep en long
ontsteking in den staat New-York en in de
omliggende staten nog steeds toeneemt. In
do stad Nów-York alleen werden Dinsdag
j.l. 107 gevallen van griep gemeld en Woens
dag j.l. 127 gevallen, waarvan zeven een
doodelijk verloop hadden. Dinsdag werden
91 gevallen van longontsteking en Woens
dag 191 gevallen gemeld.
Het meest komen de ziekten voor in de
'dichtbevolkte stadsdeelen, in de gevangenis
en onder de werklooze bevolking.
STRIJD RONDOM DE TAAL VAN
EEN GEBED.
Stamboel, 30 Dec. (V.D.) Gisteren is in
Turkije, evenals in de geheele Mohamme-
daanschc wereld, dc Ramadan gevierd, één
der voornaamste heilige dagen van het Mo-
hammedaansche jaar. Aanvankelijk had
Moestapha Iveinal pasja gedecreteerd, dat
de Arabische gebeden vervangen moesten
worden door Turksche teksten, doch deze
maatregel bleek in de praktijk niet uitvoer
baar, zoodat de priesters voorloopig com
pensatie van dit besluit hebben gekregen
en gisteren nag bijna overal dc gebeden in
het traditioneele Arabisch zijn uitgespro
ken;
MASARYK ONGESTELD.
Praag, 30 Dec. (H. N.) President
Masaryk is ongesteld. Ilij lijdt aan een
lichten aanval van griep.
BURGEMEESTER PLEEGT
VERDUISTERINGEN.
Trier, 29 Dec. (H. N.). Do burgemees
ter van de stad Traben-Trarbach aan de
Moezel, Eduard Schmidt, is wegen^ verduis
tering cn het vervalsclien van documenten
in hechtenis genomen. Schmidt had tenge
volge van het ingrijpen van den landraad
zijn ambt einde November neergelegd. Een
daarna ingesteld onderzoek bracht aan het
licht, dat hij zich aan onregelmatigheden
had schuldig gemaakt. Zoo heeft hij zich
sedert jaren een hooger salaris laten uitbe
talen dan licm toekwam. Ook liet hij zich
provisie betalen voor bestellingen, die door
de stad gedaan werden. De gemcentcfinan-
ciën zijn dientengevolge in een zeer slech
ten toestand gekomen. Dc schulden van de
kleine stad worden op niet minder dan twee
millioen mark geraamd. Dc verduisteringen
moeten over een bedrag van Mk. 60.000 loo-
pen.
Generaal Hertzog, dc ministerpresident der
Znid-Afriaaansche Unie, die den gouden
standaard heeft prijs gegeven.
Een grootsch opgezette revos
luiionaire poging
Madrid, 30 Dcc. (V.D.), Omtrent de
vondst van 1000 bommen te Barcelona
wordt nader gemeld, dat do opslagplaats
behoorde- aan syndicalisten, die behalve
een duizendtal zware bommen ook 2ÖÖ0 ont
stekeis, vijftig K.G. dynamiet en verschei
dene revolvers cn geweren hadden opge
slagen. 'Uit"de gevoïïden documenten bleek,
dat deze wapens bestemd woren voor een
grootsch opgezette revolutionnaire bewe
ging, die tegelijkertijd met de voorgenomen
spoorwegstaking zou uitbarsten. De om
wenteling zou in samenwerking met offi
cieren en soldaten van verschillende gar
nizoenen reeds over eenige dagen geschie
den. De politie vond de uitgewerkte plan
nen der syndicalisten, die zij verantwoor
delijk acht voor de bomaanslagen van den
laatsten tijd te Barcelona.
MINISTERWISSELING IN HONGARIJE.
Boedapest, 30 Dcc. (V.D.) Volgens een
bericht in de Nemzeti Ujsag zal de Ilon
gaarsche minister van buitenlandsche za
ken Puky binnenkort aftreden cn opge
volgd» worden door den tegenwoordigen ge
zant van Hongarije te Berlijn Kolom an von
Kanya. Puky zou president van het Hoog
gerechtshof worden.
DE GROOTE STAATSPRIJS VOOR
ARCHITECTUUR DER PRUISISCHE
ACADEMIE.
B e r 1 ij n, 30 Dec. (V.D.). Heden is de be
slissing gevallen inzake dc toekenning van
den grooten Staatsprijs voor architectuur
der Pruisische Academie. De groote prijs
is ditmaal niet uitgereikt, doch wel drie
gelijke premies aan de architecten Sergius
Ruegenberg, Johannes Brandt en Willi
Pieper.
Verbitterde gevechten met
de Chineezen
Sjanghai, 30 Dec. (V.D.) Dc laatste
Chineeschc berichten uit Moekdon en Pe
king melden nieuwe verbitterde gevechten
der Chineeschc vrijwilligers met de opruk
kende Japansche troepen. Volgens een of
ficieel bericht uit Moekden is de stad An
hoean, ten Z.W. van Charbin, door Chinee
sche vrijwilligers bezet. Een poging om
door vernieling van den spoorweg het spoor
wegverkeer te verhinderen mislukte, door
dat de Chineesche troepen, die deze poging
waagden, door Japjinsche pantsertreinen
werden teruggeworpen.
Uit Tientsin wordt gemeld, dat onder dc
Chineezen groote ongerustheid hcerscht in
verband met den opmarsch der Japanners,
aangezien men gevaar voor Noord-China
ducht. Aan de grenzen van Noord-China
en in de omgeving van Peking en Tientsin
zijn groote troepen-massa's geconcentreerd.
Ook aan de grens van de provincie Jehol
is de toestand verscherpt. De Japanners
zetten hun opmarsch voort.
INDIENSTNEMING VAN ARBEIDERS
GESTAAKT.
Moskou, 2 9 Dec. (V. D.) Het volks
commissariaat voor arbeidszaken der sovjet
unie heeft allen directies van staatsfabrie
ken, zoomede van andere staatsondernemin
gen verboden nieuwe arbeiders in dienst te
stellen. Dit wordt gemotiveerd.met het feit,
dat arbeiders hun werkplaatsen verlaten
zonder zich af te melden cn trachten
nieuwe werkgelegenheid te krijgen op
betere voorwaarden. De directies moeten in
het vervolg van alle in dienst te nemen
arbeiders het getuigschrift van hun vroe
gere werkzaamheden eischen. Indien deze
getuigschriften niet zullen kunnen worden
overgelegd, mogen ook geen levensmidde
lenkaarten worden verstrekt.
Senator Henry de Jouvenel, die ook vroe
ger als minister al zijn best deed om de
internationale overeenstemming te bevorde
ren, is tot Fransch ambassadeur bij het
Quirinaal benoemd. Na een periode van
zes maanden zal De Jouvenel volgens de
Fransche usance moeten uitmaken, of hij
den ambassadeurspost te Rome definitief
aanneemt, of liever senator blijft
VOORSTEL TOT CONFISCATIE VAN
INKOMENS.
Reykjavik, 30 Dec. (V.D.) De tot de
huidige regccringspartij, dc boerenpartij, be-
hooz'ende oud-minister van justitie, Jonsson,
zal bij het Alting een wetsontwerp indienen,
om alle inkomens boven de achtduizend kro
nen per jaar te confiskeeren, ten bate van
de IJslandsche schatkist, om deze middelen
te gebruiken voor de IJslandsche boeren, die
tengevolge van de landbouwcrisis met hun
bedrijven geheel vast zijn geloopen en d;ep
in de schuld zitten. Jonsson eischt, dat zijn
wet, indien zij wordt aangenomen, drie jaar
van kracht blijft.
Het staat nog niet vast, of het wetsont
werp zal worden aangenomen, doch de kans
hierop is niet gering. Twee leden van de
IJslandsche regccring zijn lid van de boeren
partij en wel de minister-president en de
minister van ccrcdiejist. Jonsson zelf woidt
als con der invloedrijkste poli
tici op IJsland.
Amy Johnson, de bekende ^yalsche vliegster, die pas onlangs den afstand
LondenKaapstad heen en terug in recordtijd aflegde en haar echtgenoot
Mollison, die het eerst op zijn eentje van 't Oosten naar 't Westen over den
Oceaan vloog, maken een sledetocht in St. Moritz, waar zij thans uitcusten,
na op het gebied van 't vliegen zooveel te hebben gepresteerd.
Honderd jaar geleden stierf
J. Fvon Cotta
Stuttgart, 29 Dec. (H. N.) Vandaag is
het 100 jaar geleden, dat J. F. von Cotta,
do uitgever van Schiller, Goethe, Herder,
Fichte, Ileinrich Voss, de gebr. Schlegel, de
cbr. Von Humboldt en tal van andere be
kende Duitsche schrijvers, gestorven is.
Toon Cotta in 1787 in den ouderdom van 31
jaar den sedert 1659 bestaanden J. G. Cotta-
sclicn bockhandel, die destijds .Tc Tübingen
gevestigd was, van zijn vader overnam,
stond dc firma voor een zeer moeilijken toe
stand. De jonge firmant maakte van zijn
laatste crcdict gebruik, om den boekhandel
weer omhoog te brengen. In 17S8 ging hij.
daar hij sparen moest, te voet vap Tubin
gen naar Leipzig om daar de jaarbeurs bij
te wonen. Hij kondigde toen aan, dat hij
werken van goede schrijvers goed gedrukt
en op zeer goed papier zou uitgeven. Binnen
korten tijd gelukte het hem de zaken voor
uit te brengen en ontwikkelde hij zich tot
uitgever van buitengewone beteekenis.
uitgever washij werkzaam.
Hij nam ook het initiatief voor de oprichting
van een stoomvaartondórncming op het
meer van Constanz cn later ook op den
Rijn. Voorts opende hij te Hoilbron cem ma
chinale vlasspinnerij. Als vice-president van
het Wurtembergsche huis Van afgevaardig
den stemde hij in 1821 tegen de uitstooting
van Fricdricb List uit den landdag. Aan
zijn voorspraak was het te danken, dat
List, dien men op den Asperg gevangen
had gezet, naar het buitenland kon gaan.
Dc firma heeft ter herdenking van den
lOOsten sterfdag een gedenkschrift uitgege
ven, waarin ook twaalf tot nu toe niet ge
drukte brieven van Goethe aan Cotta zijn
opgenomen. Door dc radio te Mühlacker
werd ook vanavond een rede gehouden, om
de verdiensten van Cotta te huldigen.
DE MOORDZAAK-HENTSCH.
Dresden, 29 Dec. (V. D.) Naar van
officiéelc zijde verluidt, zal het verzoek om
uitlevering in de moordzaak-Hentsch nog
Vrijdag door het Saksische ministerie van
justitie gereed worden gemaakt en naar
Berlijn worden gezonden. Eerst zullen dc
ministeries van binnenlandsche zaken en
justitie moeten onderzoeken of de zaak-
Hentsch een politieken of gewonen moord
betreft, waarna het Saksische verzoek naar
het ministerie van buitenlandsche zaken zal
worden doorgezonden, dat het weer door
het gezantschap le Rome aan de Italiaan-
sche regecring zal doen toekomen.
DE OORZAAK VAN HET MIJNONGELUK
IN HONGARIJE.
Boedapest, 2 9 Dcc. (V. D.) Nader
wordt over het mijnongeluk in Hongarije
gemeld, dat in de mijn bij Füiïfkirchen met
springstof gewerkt werd. De arbeiders wa
ren op den voorgeschreven afstand terug
getrokken cn wachtten op het resultaat van
de explosie. Na de ontploffing werd het
werk niet hervat cn een doodsche stilte
bleef hccrschen. Bij onderzoek, werd vastge
steld, dat dc schacht met mijngas gevuld
was. Met gasmaskers daalde men hierop af,
waarna de vrcesclijkc gevolgen van dit on
geluk bleken.
Bombay, 30 Dec. (V.D.) Gandhi heeft
na een onderhoud met den paria-leider Kel-
lapan medegedeeld zijn hongerstaking voor
de toelating der onaanraakbare in den Gu-
ruvayar-tempel voor onbepaalden tijd uit
te steRen, aangezien de campagne voor de
zaak der paria's zeer bevredigenden voort
gang maakt. In een nieuw ultimatum aan
de Britsche regeering eischt Gandhi, dat
alle wettelijke maatregelen, die de vrije
ontwikkeling der paria's belemriieren en
hun den toegang tot dc" Hindoe-tempels be
lemmeren,- zullen wordèn ingetrQkken.
EEN ROEKELOCZE TOCHT GESLAAGD.
Oslo, 2 9 Dec. (V. D.) Een Xoorsch zee
man, Alfons Hansen,.is in Augustus van dit
jaar vertrokken in eên zeilboot van 36 voet
lengte, om een weddenschap te winnen, in
houdende, dat hij op Kerstavond in Miami
op de kust van Florida zou aankomen. Hij
is precies op tijd in Miami aangekomen.
Zijn „bemanning!' bestond, behalve uit hem
zelf, uit een hond en een kat, die eveneens
in goeden welstand zijn aangekomen.
HET ENGELSCH-PERZISCH
PETROLEUMGESCHIL.
Londen, 29 Dec. (H. N.) De correspon
denten van de Daily Telegraph en van dc
Morning Post te Genève melden, dat men
in politieke kringen aldaar van opvatting
is, dat Perzic zal trachten met Engeland
over het vraagstuk der petroleumconcessies
tot een accoord te komen, voordat deze
kwestie op 23 Januari bij den Raad van den
Volkenbond in behandeling zal komen.
HET AMERIKAANSCHE BEGROO-
TINGSTEKORT.
W a s h i n g t o n, 30 Dec. (V.D.) Volgens
een berekening van het Amerikaansche de
partement van de schatkist bedraagt het
tekort op het eerste halfjaar van de loo-
pende begrooting ongeveer 1190 millioen
dollar.
